Fjallkonan - 03.04.1895, Page 3

4. apríl 1895.
PJALLKONAN.
55
í síðari hluta janúar. Um 20. janúar settu þeir
í land 35 mílur fyrir austan Wei-hai-wei þriðju her-
sveit sína, 25 þús. manna. Leiðin til Wei-hai-wei er
hin örðugasta, enn Japanar yfirunnu ailar torfærur.
Foringi þeirra er Oyama flotaforingi. Settust þeir
nú um Wei-iiai-wei. Vígi þessi vóru talin óvinnandi
sjávarmegin, enn eigi vóru þau trygð nægilega fyrir
aðsókn á landi. Höfnin er ágæt, og var það aðal-
flotastöð Kínverja, og lá floti þeirra þar í höfninni.
Fór svo, að Japanar náðu vígjunum öllum eftir nokkra
daga, og jafnframt vóru herskip þeirra komin að
höfninni. Fallbyssum Kínverja frá köstulunum var
nú beitt á móti flota þeirra, enn floti Japansmanna
skaut á Kínverjann frá hafnarminninu. Sukku þar
fimm stór herskip kínversk; enn yfirflotaforingi Kín-
verja Ting bauðst að gefast upp, ef mönnum sínum
væri leyft að fara í friði. Yar því heitið og efut.
Ting og annar æðsti hershöfðingi Kínverja vildu eigi
lifa við þessa smán og réðu sér sjálfir bana. Fengu
Japanar þar öll herskip Kínverja, og vonast eftir að
ná einnig þeim skipum, er sukku. Þannig eru Kín-
verjar flotalausir, og stendr nú leiðin til Peking opin.
Enn það er sagt, að flóttamenn hafi verið drepnir
jafnskjótt og þeir komust undir verndarvæng Kína-
stjórnar. — Síðan hafa Japansmenn háð ýmsar or-
ustur og veitt hvarvetna betr.
Nú leita Kínverjar alvarlega friðar. Li-Hung-Shang
undirkonungr, sem að allra dómi er mesti stjórnvitr-
ingr í Kína, féll í ónáð hjá keisara í vetr, og var
sviftr nokkuru af þeim völdum, er hann hafði. Nú
hefir keisari tekið hann aftr í sætt og sent hann til
Japan til sáttaleitunar. Hefir hann fengið fult um-
boð til þess á ábyrgð keisara að semja frið með þeim
kjörum, er honum virðist hæfa. Stórveldi Norðrálfu
og Ameríka gera og sitt tii að friðr komist á. Er
eigi trútt um, að þeir óttist, að Japansmenn verði
allheimtufrekir, enn Rússar og Englar eru smeikir
um sig, ef Japan nær í mikil lönd þar eystra, og
segja þeir, að þeir megi ekki með nokkuru móti ná
fótfestu á meginlandinu. Eyjuna Formosa geti þeir
tekið ef þeir vilji.
Á Cuba er uppreisn. Menn eru þar mjög óánægð-
ir með stjórn Spánverja. Spánverjar hafa sent 6000
hermanna þangað til þess að bæla niðr uppreisnina.
Noregr og Svíþjóð. í janúarlok lagði Stangs-ráða-
neytið niðr völdin, eins og gert hafði verið ráð fyrir.
Konungr var þá kominn til Noregs ásamt Gústaf
krónprinz. Konungr kvaddi menn af öllum flokkum
á fund sinn. Þar á meðal Sivert gamla Nielsen stór-
þingsforseta tvisvar sinnum. Sagði hann honum, hvaða
skilyrði hann setti, ef vinstrimenn tækju að sér mynd-
un nýs ráðaneytis. Sivert Nielsen bað um það skrif-
legt, og heimtaði konungr þar meðal annars, að kon-
súlamálið yrði rætt í sameiginlegu ríkisráði. Vinstri-
menn svöruðu því svo, að það mundu þeir aldrei
samþykkja. Steinn rektor var og kvaddr á fund
konungs, enn eigi hefir hann falið neinum vinstri-
manni á hendr að mynda nýtt ráðaneyti. Aftr á
móti hefir konungr beðið Stang að takast aftr á hendr
forustu ráðaneytisins, sömuleiðis Jakob prest Sverd-
rup, af miðlunarflokki, enn báðir hafa neitað. Þannig
fór konungr heim aftr seinast í febr., og var honum
fagnað mjög í Stokkhólmi. Sænski ríkisdagrinn er
yfir höfuð að tala Norðmönnum andstæðr. Hafa sum-
ir sænskir þingmenn látið á sér heyra, að eigi þyrfti
annað enn að senda dálítinn her til Noregs, þá mundu
Norðmenn verða auðmjúkir. Norðmenn hafa aftr á
móti myndað nokkurskonar borgaralið til varnar, ef
í hart skæri. Það er ógæfan fyrir Norðmenn, að þar
er hver höndin upp á móti annari. Hægrimenn og
miðlnnarmenn fylgja Svíum að málum, og mælt er að
þeir fegnir vilji, að þingið verði rofið og nýjar kosn-
ingar fari fram að nýju. — Konungr fer aftr til Nor-
egs innan skamms og þá vænta menn nýrra tíðinda.
Danmörk. Tíðindalaust á þingi. Kosið verðr áðr
langt um líðr í nýju kjördæmin og í bæjarstjórnina.
Undirbúningsfundir eru daglega haldnir, og er þar
keppni mikil. — Hér er hlutafélag eitt uýkomið á
laggirnar. Það heitir „Freyr", og hefir stórkostlega
verzlun. Selr það ódýrara enn aðrir kaupmenn, og
hatast þeir við það, enda bíða þeir stórhnekki af því.
Fjöldi af hinum efnabetri hægrimönnum eru hluthaf-
endr í því, og eins miðlunarmenn. Sum blöð hér
hafa jafnvel borið Reedz-Tott, ráðgjafaforingja, að hann
styddi félagið. Geta ýmsir þess til, að hægrimönnum
verði hált á því er til kosninga kemr.
Bendingar.
Þeir Guðmundr Einarsson (í Nesi) og Ágúst
Helgason í Birtingaholti hafa báðir skrifað greinar í
’ísafold’, sem aðýmsu leyti snerta frásögn mína um
fjársöluna í haust, er birtist í ’Fjallkonunni’.
Ég verð að gera stuttar aths. við báðar þessar
greinar.
Guðm. lætr í ljós, að betra hefði verið að grein
mín hefði „ekki séð dagsins ljós“. — Ég get auðvit-
að ekki fallizt á það, enda býst hann líklega ekki
við því. — Eitt mun hann játa, ef hann hugsar sig
um, að hún hefir þó orðið til þess að stuðla að all-
miklu umtali um þýðingarmikið efni. Og skyldi það
ekki geta orðið til að skýra hugmyndir manna, jafn-
vel hans sjálfs, um hina nýju verzlunarstefnu, sem
á síðari árum hefir rutt sér til rúms, og sem hann
með ritgerðum sínum í fyrra, er ég kann honum
þökk fyrir, hefir sýnt að hann vill að eflist? — Ég
vona það.
Þar næst heldr hann því fram, að uauðsynlegt sé
að hafa fleiri enn einn til að kaupa og selja, til að
koma í veg fyrir óleyfilegan fjárdrátt umboðsmanna.
Mér sýnist að til þess séu margir aðrir vegir, miklu
eðlilegri og ódýrari fyrir oss. — Gætum vér komið
fjársölunni þannig fyrir, sem ég talaði um, að ein-
ungis einn seldi alt ísl. fé erlendis, væri oss vork-
unnarlaust að hafa alt af vorn mann við söluna.
Svo finnr hann það út, að tilgangr greinar minn-
ar sé sá, að fá einmitt Zöllner í hendr alla fjársöl-
una, það sem B. Kr. kallar „að selja einum manni
landið með húð og hári“, og því til stuðnings kemr
hann, eins og B. Kr., með þá tilgátu, að Z. hafi gefið
félögunum í þetta sinn miklu meira, enn þau hafi í
raun og veru átt að fá, og segir, að það þurfi „mjög