Heimskringla - 03.06.1909, Blaðsíða 3

HEIMSKRINÖB'A
WINNIPEGi 3. JÚNÍ 1909, bl§ 3

ROSLIN HOTEL
1X5 Adelaide St. Winnipeg
Bezta $1.50 &-dag hús i Vestur-
Canada. Keyrsla ÓKeypis milli
vagnstöðva o« hússins'á nóttu og
degi. Aðhlynninighiusbezta. Við-
skifti íslendinga óskast. William
Ave strœtiskarið fer hjá húsinm
O. ROY, eigandi.
SPÓNNÝTT HÓTEL
ALGERLEGA NÝTÍZKU
Hotel Majestic
John HcDonald,
eigandi.
James 8t. West, Rótt vestan viö Maip St.
Winuipeg Telefóu 4 9 7 9
$1.50 á dag oe: þar yfir
Bandaríkja-snið
Alt sem hér er um hönd haft er
af beztu tegund. Reynið oss.
MIDLAND HOTEL
285 Market St. Phone 3491
Miýtt hös, nýr húsbúnaður
** Fullar byrgðir af alls-
konar vönduðustu drykkj-
um og vindlum 1 hressing-
ar stofunni. Gisting einn
dollar á dag og þar yfir.
W. 6. GOULD :: FRED. *D. PETERS,
Sigendur
winnipeo ::: ::: canada
MARKET HOTEL
146 PRINCESS ST.
markaDnum
P. O’CONNELL, elgandt, WINNIPKQ
Beztu tegundir af vínföngum og vind!
um, aðhlynning góð, húsið endurbætt
Tames Flett & Co.
ö PLUHBERS
Leiða Gas- Vatns- og Hita-
pfpur 1 hús yðar, fyrir sanngj.
borgun. Verk vandað, tijótlega
gert og ábyrgst.
572 Notre Dame Avenue
Telephone nr. okkar er 8380 eön 8539.
Gimli Hótel
G. E. SÓLMUNDSSON
eigandi
Óskar viðskifta íslendinga sem
heimsækja Gimli-bæ. — Þar er
beini beztur í mat og drykkjar-
föngum, og aðbúð gesta svo góö
sem frekast er hægt að gera haua.
Hótelið er við vagnstöðina.
Gistið að Gimli-Hótel.
Woodbine Hotel
Stæu-ta Billiard Hall í Noröveaturlandlnn
Tlu Pool-borö,—Alskouar vfnog viudlar,
Lennon A Hebb,
Bigendur-
Únítarar meðal Vestur-
Íslendinga.
Mig hefir lengi furöaö á því, að
engin íslenzk kirkjublöð skuli
nokkru sinni hafa þoraö aö minn-
ast á tjnitarakirkjuflokkinn meöal
landa vorra vestan hafs. Skyldi
það nii hafa verið mikið ódæði, að
segja oss hér heima satt og rétt
frá sögu þessa trúflokks ?' Auðvit-
að skilur vora kirkju og þedrra
æðimdkið — í orði kveðnu, það er
að segja, hvað trúarjátningarnar
snertir. Flokkurinn er og mjög fá-
mennur, hvað snertir fast safnað-
arskipulag, en hitt er öllum lýð-
um Ijóst, að trúarskoðanir Úní-
tara eru afar-almennar og víðar
en í öðru hvoru húsi. Stefman,
sem þeir fylgja, er stefna allra
kristinna háskóla nú á dögum og
allra, eða því nær allra frjáls-
lyndra skynsemdarmanna, — eins
f^’rir það, þótt viðkomendur hafi
aldrei heyrt Únítara nefnda. —
Kirkja Únítara í Winnipeg heyrir,
eins og öll Kanada, Englandi til,
og því hafa enskir Únítarar fyrst-
ir rétt þeim hjálparhönd. Nýlega
stóö vel samin grein í höfuðblaði
Únítara í Lundúnum um landa
vora vestan hafs, eftir -ungan
prest, sem hið auðuga brezka Úní-
tamfélag sendi vestur. Segir hann,
að hin frjálslegri skoðun kristinna
fræða mumi betur eiga viö íslend-
inga, en flestallar aðrar þjóðir, en
kaldir séu þeir og, kærulitlir. Hafi
þeir komið frá strjálbygðu landi
og torsóttu, þar sem kirkjuagi
hafi nær enginn verið né kirkjulif,
en hver lifað og dáið npp á sína
trú, en síður kirkjunnar eða prests
ins, enda orðið aö vera kominn
meir upp á eigin hjálp en attttara.
Slíkt geri menn ófélagslega, en
hins vegar sér nóga og skynsama.
“þ-eir eru fæddir Únítarar”, segir
hann. J>að að ekki fylgi miklu fledri
merki hins “dogmulausa” kristin-
dóms, segir hann komi af öðrum
ástiæðum en trúarlegum (“líkt og
hér”, bætir hann við). Hann segir
að í Winnipeg sé all-myndarleg lút-
ersk kirkja undir forstöðu duglegs
kennimanns hinna eldri skoðana ;
en býst við, að sinn flokkur muni
þó bráðum verða ofan á þar
vestra. “Nú er kominn til þeirra
efnilegur kennimaður, lærður og
duglegur, og væntum vér mikils af
honuin".
Eins og margir vita liafa fjórir
eða fimm íslenzkir Únítaraiprestar
starfað meðal landa vorra í Win-
nipeg, fyrst Björn sál. Pétursson
(d. 1893), þá séra Magnús Skafta-
son í all-mörg ár, og nú hin síð-
ustu ár hafa þjónað í þeim flokki
þeir séra Sólmundsson og séra
Rögnvaldur Pétursson, er báðir
liafa gengið á háskóla þar vestra.
En hvort all-mikið hefir að þess-
um kennimönnum kveðið, er mér
ekki vel kunnugt um. Enda er
miklu meiri vandi, að skapa gott
safnaðarlíf og viðhalda því í frjáls-
um en bundnum söfnuðum, og er
það nú í svo há'mentuðum trúar-
flokki, sem Únítarar eru, — fiokki,
sem flestir þeir skörungar hafa
fylgt, sem Ameríkumenn kalla að
hafi verið “ljós og augu ríkisins”,
og borið hafa á lierðum sér hið á-
gætasta í siðtnenningu manna þar
vestra. Únítarar hafa verið 7 eða
8 ríkisforsetar þeirra ; W. E. Chan
ning, Theódor Parker, Emerson,
Wendell Philips, skáldin Poe, I.ong-
fellow, Bryant, Holmes o.fl.
Allir, sem kvnna sér helztu trú-
Dísa litla.
[Hón var dóttir þeirra hjóna Svövu og Björns Lin-
dal, að Markland, Man. Hún andaðist á nfunda aldursári,
eftir fimm ára sjúkdómslegu. Hún var af læknum talin ólækn-
andi, enda urðu allar lækninga tilraunir ftrangurslausar. —
Engir geta gert sér hugmynd um mótlæti foreldranna — eymd
hennar — nema þeir, sem sáu hana. Hún hafði r&ð og rænu
alt fram í andlátið, mælti aldrei æðruorð, en beið róleg dauða
sfns. — Hún er ógleymanleg öllum, sem sáu hana.]
FlSKAÐA BARN, — hvers áttir þú að gjalda
auminginn saklaus? — plslarmynd þfn er
brend í mitt hjarta. Hvað má þessu valda?
Hefir því verið svarað fyrir þér?
Elskaða barn, — hvort lifir f>ú nú látið?
Lifandi eins og dáið varstu grátið.
Þú hefir samt sem ljós á vegum lifað, —
læknaðir augu mörg, sem voru blind.
Lesa þau alt, sem lff pitt hefir skrifað
ljómandi stöfum. Það er fyrirmynd. —
Þú hefir kent að þola böl og strfða,
J>ú hefir s/nt, hvað aðrir mega líða.
Veikum 1 skjóli vandalausra manna
verður hver stundin löng og döpur nótt.
Sælt er að deyja’ í faðmi foreldranna.
Friðnr sé með þér, sofðu vært og rótt!
Þegar hjá okkur alt er skýjað harmi
ofar og sunnar rennur vonarbjarmi.
Guttormur J. Guttormsson.
arfræðibækur Únítara, hljóta að
finna, séu þeir óheillaðir af kredd-
um, að þeir standa miklu nær trú
og kenningu postulanna, en nokk-
urir aðrir eldri kirkjuflokkar. —
þrenningarlærdóminum hafna þeir
sakir hans heiðna uppruna, svo
og eins friðþægingu Krists edns og
hún var skilin á miðöldunum og æ
síðan hefir verið kend. Persónu
Krists hafa þeir og fremur til fyr-
irmyndar en átrúnaðar, álíka og
'Páll postuli gerði. Með öörum
orðum, þeir prédika Krist mjög á
sama hátt og postular hans gerðu,
en bæta ekki helgivef erfðakenning-
anna við. Að öðru leyti bdnda þeir
ekki samvizkur manna við trúar-
greinir, heldur beimta kristið líf-
erni, og kærleiksríkan félagsskap.
þeir fyfgja frjálslega öllum fram-
förum, livað frelsi og þekkingu
snertir, og leggja hina mestu á-
herzlu á uppeldis og siðferðismál.
Fyrir þá skuld hefir flokkurinn
uáð miklu meira áliti en samsvari
nokkrum öðrum trúarflokki. því
er eins varið á Englandi, þar setn
þó flokkurinn á enn í vök að verj-
ast gagnvart trúarhleypidómum
anuiara kristinna manna, sem
skemra eru komnir. Er full ástœða
fyrir oss hér heima, að óska lönd-
um vorum, sem einlægir Únítarar
eru, til heilla og blessunar, — eins
fyrir það, þótt flestir bér heima
eigi langt í land til þess, að vera
færir um eða veröir þess að fylla
með réttu þann flokk. Til þess
þarf aðra prestastétt, en vér höf-
um, og miklu mentaðri alþýðu.
Fræði og fyrirkomulag Lúthers er
oss nóg, ef vér kynnum að laga
það eftir framförum tímanna.
M. J.
(Norðurlan-d).
SKÁLD.
1 blaðinu Heimir standa kveðl-
ingar og greinir til lofs og viður-
kenningar skáldinu St. G. Steph-
ánssyni, og er það vel, því að
mikilmenni er hann bæði sem
skáld og sjálfmentaður maður.
En ekki felst ég á dóm þess, sem
kallar hann “mesta skáld þeirra,
sem nú kveða íslenzk ljóð”. í brag
list sinni tel ég Stefán meðal
mann og meir ekki. Hann kveður
aldrei ljúflingsljóð, sem minna á
Jónas, eða Sigrúnarljóð, | sem
minna á Bjarna, eða harms- og
hetju-ljóð, sem ininna á Egil eða
Völsungakviöur. Lipurð þeirra
Páls Öl., þ. Erl. eða Guðm.Guðm.
er honum óhandbær, — svo ég
nefni hin yngri skáld. Hahn befir
ekki heilbrigði né manndómsbrag
H. Hafstedns, né andríkisofsa Ein.
Bened. Ilann á ekki hversdagshug-
sjónaauð Guðm. Magnússonar.
Honum svipar mest til Guðmund-
ar á Sandi, því eins og kvæði Stef-
áns bergmála til vor líf Ameríku-
Islendingsins, eins er skáldbróðir
hans hér bergmál sinna “heima-
haga”. Stefán vantar það, sem
Englendingar segja að einkenni öll
stærstu skáld : eld tilfinn-
inganna í kveðskápnum. En
annaö einkenni stórskáldsins hefir
hann. það er f r u m 1 e i k i, frum
leika og auð andans á hann í í>rð-
færi setn efni. Yfirleitt finst mér
hann vera kaldur, stirður og
strembinn. En samt er hann stór-
merkur Islendingur og þjóðarger-
semi sem skáld. En 'það var medra
sem ég þurfti að segja ! I Ileíir
nokkur af oss, sem enn drögum
andann í “þvísa ljósi”,, e 1 d i n n
1 í f i ð, hinn vekjandi, endurskap-
andi lífsneista handa þjóð vorri ?
“Mér er sem í eyra hljómi”: —
“Hvað yrkið þið og blaðrið? til
hvers, ef ykkur vantar liinn eilífa
neista ? ef enginn þorir eða kann
að kveða, setn góður maður
og rétt.vís? Hvorki þú sjálf-
ur né aðrir hafa kveðið hristing
inn í hlustir ykkar fólks síðan þið
unglingarnir, þú og Björnsi Sveitv
björnsson, kváðuö saman versið
“Ó, guð vors lands”. þá féll aftur
tónninn. Og hver vekur lvann nú ?"
En máske þetta liafl verið mis-
heyrn eða blekkinigar “andanna” ?
Hvað mundi vanta ?
Oss vantar trú, — ekki slitna
kirkjtt- eða kreddu-trú, beldtir trú
á köllun vora og lífið, al-lííið, trú
á tímann, sem vér lifum á, en um-
fram alt trú á guðdóminn og oss
sem hans samverkamenn.
(Norðurland).
Matth. Jochumson.
2 Bækur
Gefins
FÁ NÝJIR KAUP-
ENDUR AÐ HEIMS-
KRINGLU SEM
BORGA $2.00 FYRTR-
FRAM, OG ÞESSUM
BÓKUM ÚR A Ð
VELJA .—
Mr. Potter frá Texas
Aðalheiður
Svipurinn Hennar
Hvammverjarnir
Konuhefnd
L a j 1 a
Robert Manton.
Alt góðar sögur og sum-
ar ágætar, efnismiklar,
fróðlegar og spennandi.
Nú er tfminn að gcrast
kanpendur Hkr. Það
eru aðeins fá eintök eft-
ir af sumum bókunum.
Heiniskringla
P.O. Box 3083, Winuipeg
H
EIIISK KIMiLlI ok TVÆR
skemtilegar sögur fánýir kaup
endur fvrir að eins *2.00.

—• « • *-------
Herra Jón Jónsson, smiður, bið-
ur þess getið, að hann sé nú flutt-
ur með smiðjtt sína frá 770 Simcoe
St. til 790 Notre Dame Ave. þeir,
sem vildu fá sagir skerptar eða
aðgerðir á botélum og öðrum hús-
gögttum, vitji hans að 790 Notre
Dame Avenue.
Vill herra Astfinnur Freeman
Magnússon, skósmiður, láta mig
vita, hvar hann er niöur kominn ?
Ef ekki hann, þá einhver annar,
sem veit um núverandi verustað
hans. |
Freeman Bjarnason,
rAdr.: 078 Sherbrooke Street.
Strathcona Hote!
Horni Main og Rupert Str.
Nýbygtogágætt gistihús;Gest
um veittöll þægindi með sann-
gjarnasta verði. Frí keyrsla
til og frá öllum járnbr. stöðv-
um. Beztu vfn og vindlar; og
herbergi og máltíðar ágætar.
McLaren Brothers
EIOENDUR
Hotel Paciiic
219 Mnrket 1 II.M.Hicka,
Street. ! Eigarutí
Winnipeg - — Manitoba
Telephon
1 S S 8
Ný-endurbætt og
Ný-tfzku hús f alla
staði. Viðskifta
yðar óskast virð-
ingarfylst.
$1.25 a Dag
BRUN5WICK HOTEL
Horni Maiu St..og Rupert Ave.
lleata borflhald; Ilrein og Björt ller-
bergi; Fínvátu Drykkir og Beetu Vind-
lar. Ókeypie Vagn mœtir ÖUum Train-
leetum. Jieyniil oee þegar Jiá ert d ferð.
III
Skrifið yður
fyrir HEIMS-
KRINGLU syo
að þér getið æ-
tíð fylgst með
aðal málum
Islendinga hér
og heima. ^
111
LARA 27
tei.-.i..,> .. i„. ' ■ iT. if">’! .
.v.iiv ,-i'i "1 ! l'!: : . I. ilíik! ini'.í"lU
k.:« . , ,• ^ ij V..: .'iLiiL «. I.*; ií.
■, i-
1 i«
1
6. KAPÍiTUIJ.
1, L a f ð i R e d 1 e i g li.
“Já, herra", svaraði hann einni spurningu minni.
“það er viðbjóðsleg sa.ga, því verður ekki neitað.
iþað getur verið gott fyrir þessa herra að segja, að
það hafi verið tdlviljun, en það eru mismttnandi teg-
undir af óvarkárni, og þegar maður íer á veiðar í
því ásigkomulagi, að hann getur ekki miðað bysstt,
og ekki gæitt þess, að skotið hlaupi ekki tir hentii, ef
maður gengttr fram hjá, — þá er slík óvarkárni
naumast leyfileg. Hefði nit skyttan drepið herra-
mann í sömu kringumstæðum, þá hefði máske heyrst
meira um þetta talað. Heyrðu, góða”, þessum
orðum vék hann að feitri konu, sem inn kom, “farðu
og náðu portvínsflösku og opnaðtt hana. þú hefir
líklega ekkert á tnóti því, herra prestur, að væta
varirnar ofurlítið”.
Presturinn kvaðst ekki neita því.
“það er rétt, herra, þannig á það að vera. Úg
er annars aldrei vanur að drekka svona snemma
dags, það er regla mín, en í þetta sinn verð ég að
breyta út af henni, og sé ekkert rangt við það”.
E'g hrósaði þessarii reghtsemi hans, og kvaðst
vilja taka hann til fyrirmyndar, sneri mér svo aftur
að sama umtalseíninu og sagði :
“Já, en hefir Sir Arthur ekki átt í svo miklu
stríði með konu sína, að hann hafi þess vegna leitað
huggunar hjá flöskunni ?”
.Veitingamaðurinn hristi höfuðið. 1 s
... __________ _ _ ÍL jai.
28 SÖGUSAFN IIEIMSKRINGIÆ' i
>
“Nei, lterra, í saunleika sagt, er það alls ekki
henni að kenna, ltann var farinn »að drekka löngtt áð-
ur en hann , sá hana. Vínnautnin liggur í eðli
mannsins, hún er honum meðfædd”
Hann helti nú aftur í staup sitt og tæmdi þa'jö,
helti svo í bæði staupiu og, báttð mér annað.
“þökk fyrir”, sagði ég og dreypti á víninu. Eg
hefi líkfega gleymt að geta þess, að við sátum í dag-
legtt stofunni hjónanrta.
“Eg ætla að sýna þér, herra", að ég er ckki
hræddur við mitt eigiö vín”, sagði hann, tætmdi
staupið og íylti það í íjórða sinn.
Eg sá, að mér var hentugast að spyrja strax tum
það, sem ég vildi fá að vita, og sagði því :
“Eg hefi ekkert heyrt um þessa giftingu. þú
varst að segja mér, að hún væri á geðveikra spítala.
]>ekkirðu nokkttð nánar til þessa?”
“Hvort ég þekki þau ? Já, ég' held, herra, að
sá maður, sem hjó til veizlukostinn hljóti að þekkja1
þau dálítið. Já, það var nú leiðinl'eg saga. Mig
furðar, að þú skulir ekkert hafa heyrt um þetta.
Hún var ljómandi falleg stúlka — prestdóttirin.
Hún var fallegasta stúlkan í öflu landinu. ]>aíi var
mikið talað ttm ltana og East lávarð, en það mttn
hafa verið tilgangslaust, enda þótt svo liti út, sem
hún gæti fengið hvern, sem hún vildi. En Sir Ar-
thur var rikastur, og svo tók hún hann, en ;það
mun ekki hafa verið að hennar vilja. Séra Brotwn
hefir alt af verið bláfátækur, en sonur hans komst í
einhverjar kröggur á háskólanum, svo það átti að
senda hann beina leið til Ástralíu, en Sir Artliur
bíiuðst til aö borga allar skttldir hans ltér, og gefa
honmn þúsund pund að auki, til að byrja með þar,
ef hann fengi stúlkuna i staðinn. Svo faðirinn og
bróðirinn gátu fengið h/ana til að játast Sir Ar-
thur”^
................). i_. . L.i u'\ ik iiA
I„.\RA 29
“Henni befir þá ekki þótt vænt titn Sir Arthttr?"
“N'oi, bæði ltinderni hans og hinar vondu venjttr
voru henni viðbjóðslegar, enda vildi eiigin stúlka sjá
bann, löngu áður en hann giítist”.
“Hv'ernig stóð á því, að hún misti vitið?”
það er nú það hörmulegasta við þetta. Faðir
hennar giftd þaU, og svo átu þatt hrúðkattpsmorgtin-
verðinn, og að þvf búntt fóru þatt tneð járnbrautar-
lestinni til Skotlattds, en strax næsta morgunn faer
presturinn símskeyti ttm, að koma á eftir þeitn. —
Næsta fréttin sagði, að hin fagra I„ára Brown yæri
oröin bandvi'tlaus, svo að það þuriti að binda hatta”.
Mig hrylti við, að hieyra þessa voðalegu sögu,
en ekki gat ég séð, að hún stæði í neinti sambandi
við það leyndarmál, sent mér var falið á hendttr að
uppgötva, en samt sem áður httgsaði ég allmikið um
þessa ógæfusömu konu.
“Hefirðu ekki heyrt ncitt um hana síðan?”
“Nei. það var látið heita svo, að ]>essi brjál-
semi væri æt'tgeng, þó ég viti ekki til, aö neinn af
þeirri ætt hafi verið brjálaður. Hún var látin á
eitthvert geðveikrahæli á Skotlandi. Presttirinn
kom heim aftur fölur og niðurlútur, og ég held hattn
verði aldreá jafngóður. Sir Artliur httggaði sig við
llöskuna edns og hann var vanur. Má ég ekki bjóða
þér eitt staup enn?"
“Nei, 'þakka þér fyrir, ekki núna. Er langt síð-
an ]>etta átti sér stað?”
“Hér um bil 3 ár, þmð var um sama leyti og lá-
varður East dó. Já, herra, mér þykir þetta leitt
Sir Artlitirs vegna, en við því verðtir ekki gert, hann
er hóflatis drykkjumaðiir’’.
Eg hafði nú að sönnu fengið ýmislegt að heyra
30 SÖGITSAFN HEIMSKRINGI.U
um Sir Arthitr og litndareink'enni hans, en ekkert
sem gat frætt mig um á hvaða ástæðum óvinátta
jarlsins til liíins bygðist. Ntt .sneri ég mér samt að
öðrtt og sngði :
“þektirðu manninn, sem var skotinn?”
Burlston. Já, ég kyntist honttm við og við,
hann muti hafa veriö rttddamenni, en svo drakk líka
kona hatts svo um mttnaöi. Burlston barði hana
fyrir ]>að, oft og tíðum, svo hún vildi skilja við
hann, en það var hr. Grosse, sem skilnaðintt átti að
gera, og liann sætti þau ; heíir líklega haldið, að
Sir Artliur mtindi líka ver að þau skildu”.
“Eru þcir svo góðir vinir?”
“Nei, ekki held ég það. Grosse er virðingar-
verðttr maðttr, svo hann getur naumast haft álit á
slíktim mauni, sem Sir Arthur.er”,
Við stóðum nú báðir upp.
“Nti verð ég að fara af stað”, sagði ég, “ég þarf
víðar við að kotna, og nú fer að líöa ttndir hádegi.
Var Burlston ættaður úr þessari bygð?"
“Nei,,hann hefir að eins verið hér 4 ár. Eg held
að hann hafi komið frá Norfolk, þegar hann réðist til
Sir Arthur. Viltu ekki ofurlítið tár enn þá?”
“Noi, þakka þér fyrir, ég get ekki drukkið meira,
en ég skttl biðja þig aö hafa tilbúinn miðdagsverð
handa mér kl. 2, þegar óg kem aftur. En heyrðu,
geturðn ekki látið aka mér um nágrennið hérna, til
þeirra, sem ég þarf að finna, ég er vegunum alveg
ókttnnugur
a A--.i

1 * .i~ j
* * - • i
T"" ~ VT. xvjfi? '#r\