Heimskringla - 17.03.1910, Side 2

ttls. íí WINNIPEG, 17. MARZ 1910.
USIMBKKINODa
Heimskringla
Pablished every Thnrsday by The
deimskringla News & Pnblisbing C«. Ltd
verO blaösins I ('anada ott baudar
12.00 um árlö (fyrir fram borgftö).
8eut til iðlauds $2 W) (fyrir fram
boraaöaf kaupendum blaÐsius héril.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor «fe Manatrer
Offloa:
/29 Sherbroeke Street, Winoipe^
P.O.BOX 3083. Talsimi 3312.
Fjármála-rœðan.
Hon. Ilugh Armstrong flutti íjár-
málaræöu sína í fylkisþinginu fyrir
skömmu, og sýndi, aö t-ekjuafgang-
ur Roblin stjórnarinnar á sl. ári
hefix verið meiri en á nokkru und-
angengnu ári í sögu fylkisins, eða
alls $624,118.67. Ræðan öll er löng
og fróðleg, I þessu blaði er ekki
rúm nema fyrir stuttan útdxátt
úr hennfi, og hann er á þessa leið :
það er hlutverk mitt, sagði
raeðumaður, að flytja þinginu í
dag fjármálareikning fylkisins fyrir
liðna fjárhagsárið, og mér er sönn
ánægja að geta þess, að árið hefir
verið hagsælt ekki að eins fyrir
fylkið í heild sinni, heldur einnig
vonandi fyrir hvern einstakan þing-
mann. Framför þessa fylkis stend-
ur í nánu sambandi við framför
alls Vestur-Canada. Allir hljóta að
játa, að sl. ár var með þeim hag-
sælustu, sem komið hafa í þessu
landi. Framför vor hefir dregið að
oss allra þjóða athygli, og margir
hafa flutt búíerlum hingað á liðna
árinu. Bezta sönnun um vöxt og
viðgang fylkisins er jafnaðarreikn-
ingur bankanna. Árið 1904 var
hann 294 milíónir dollara, en árið
1909 var hann 770 milíónir doll-
ara. Inntektir pósthússins í Winni-
peg voru 1904 256 þúsundfir, en
árið 1909 voru þær 580 þús. doll.
á 8 mánuðum. Tolltekjur Winnipeg
borgar árið 1904 voru 2% milíón
dollara, en 1909 voru þær 3l4 milí-
ón dollara. Markaðsverð allra
korntegunda í þessu fylki á sl. ári
var 75 mil’íónir dollara.
þetta er ánægjulegt ástand. það
bendir á frjósemi jarðvegsins og
dugnað fylkisbúa, sem ég er sann-
færður um, að mann fyrir mann og
konu fyrir konu eru betur gæddir
að líkamsburðum og andlegu at-
gerfi, en nokkurt annað fólk í
heimj.
Á síðasta ári hafa skuldabref
fylkisins verið seld fyrir $2,04l,-
633.34. Af þessari upphæð vai 262
þús. dollarar til dómsmála’þarfa,
750 þús. til að auka talþráðakerf-
ið, yfir ein milíón dollara var
fyrir framræslu, að mestu vestan
Manitobavatns, til þess aö þurka
upp yfir hálfa, milíón ekrur af
landi. Verðið, sem fékst fynr þessi
skuldabréf, var 99.50 fyrir part og
100 prósent fyrir hitt. Vetxtir
eru 4 prósent. Stjórnin iékk þessa
Iteninga hér í Winnipeg sölukostn-
aðarlaust. þetta er hærra verð, að
einu tilfelli undanskildu, en nokkru
sinni hefir fengist fyrir skuldabréf
fylkisins, og að svo miklu leyti
sem ég veit, betra veið en nokkurt
annað fylki heflr fengið fyrir
skuldabróf sín. þetta sýnir, að
fjármálamenn bera fult traust til
þessa fylkis.
Talþráðanefndin áætlaði á síð-
asta ári, að hún mundi verja hálfri
milíón dollara til aukningar kerfis-
ins í fylkinu. En svo var mikil eft-
irsókn eftir .talþráðum í fylkinu,
að í ágústmánuði sl. varð hún að
fá aukið starfsfé. Stjórnin gerði þá
samning við Union bankann, að
veita nefndinni hálfa milíón doll-
ara, og nefndin brúkaði $367,000 af
þeirri upphæð. Svo að alls varð
kostnaðurinn á árinu sem næst ljá
milíón dollara. Síðar minnist ég
á, hverri upphæð er búist við að
verja á komandi ári.
Mér er ánægja að geta þess, að
inntektir fylkisins hafa á síðasta
árd verið með bezta móti, og yfir
200 þúsund dollara umfram áætl-
un. þetta er að þakka auknum
inntektum frá öllum uppsprettum.
Utgjöldin hafa og orðið rúmlega
172 þús. doll. minni, en gert var
ráð fyrir, svo að algengar inntekt-
ir hafa orðið $624,118.67 umfram
algeng útgjöldf
Stjórnin ætlar í júlímánuði næst-
komandi að borga að fullu 940
þúsund dollara skuldabréf Mani-
toba & Northwestern járnbxauta-
félagsins, og 900 þúsund dollara
af skuldabréfum South [West-
ern járnbrautafélagsins, og stjórn-
in ætlar að gera það án þess að
taka svo mikið sem eins dollars
lán til þeirra skuldalúkninga. Vér
ætlum einnig að borga að fullu
gömlu Hudsonsflóa járnbrautar-
sknldabréfin, um 2.?6 þús. dollara,
og vér ætlum að gera það, án
J>ess að taka nokkurt lán. Alls
verða skuldir þær, sem vér borg-
um, af því £é, sem Roblin stjórnin
hafir saínað í fylkfissjóð á sl. 10
árum, sem árlegum tekjuaf.göng-
um, — nokkuð á þriðju milíón
dollara.
þessi stjórn hefir síðan hún kom
til valda ekki tekiö nema eitt lán
til almennra stjórnarþarfa, og
helfingur þess fjár gekk til að
borga áfallna skuld, sem gamla
stjórnin eftirskildi. þó hefir stjórn-
in lagt ríflega til sjúkrahúsa, akur-
yrkjumála, til sveita til vega- og
brúagerða, til mentamála, og þess
utan hefir stjórnin varið yfir VA
milíón dollara til opinberra bygg-
inga. Og 31. desember sl. hafði
stjórnin í peningum á bönkum
$1,374,000, auk geymslusjóðs, og í
gærkveldi átti stjórnin á bönkum
1,650,000 dollara. Á sl. ári urðu
inntektir stjórnarinnar $3,376,898-
50, en útgjöldin hafa orðið $2,752,-
723.83.
Andstæðingar vorir segja oss, að
vér gætum ekki haft tekjualjganga,
ef vér ekki fengjum fé írá auka-
tekjulindum. Vér játum þetta, og
höfum árlega sýnt, hvaðan inn-
tektirnar hafa komið. Vér fáum
fé frá lindum, sem ifyrverandi fylk-
isstjórn ekki tók tillit til, svo sem
frá járnbrautum, aaiðfélögum og
öðrum slíkum uppsprettum. , _Á
þennan hátt höfum vér fengið síð-
an árið 1900 nærfelt lf4 milíón
doNara/, og þessi upphæð er stór
hluti af samanlögðum tekjuafgöng-
um Roblin stjórnarinnar, sem til
samans eru orðnir $3,007,156-29,
eða með öðrum orðum, nokkuð á
fjórðu milíón dollara,
Á þessu tímabili höfum vér var-
ið til varanlegra fvlkistfigna $1,-
534,653.97, og þetta £é hefir verið
tekið ídgerlega af algengtim stjórn-
artekjum.
Vér höfum reynt á sl. ári að
stjórna fylkinu með allri sparsemi,
og þó að leggja eins ríflega til al-
mennra fylkdsþarfa og unt hefir
verið.
A síðasta ári gerði stjórnin
samning um kaup skólabóka, og
selur nú skólabækur hér í Mani-
toba fu.lum þriðjungi ódýrar, en
sömu bœkur selj ist fyrir í Saskat-
chewan fylki.
| Næst gat ræðumaður um tal-
þráða starfsemi stjárnarinnar, og
sýndi fram á þann hagnað, sem
fylkið hefði haft við það, og gat
'þess um leið, að ákveðið væri, að
verýi á þessu ári 214 milíón doll-
ara til þess að auka kerfið í fylk-
inu.
Ræðumaður gat þess, að ekki
' þyrfti að telja þær skuldir á f.ylk-
ínu, sem talþráðakerfið hefði kost-
að, af því það væri aukin eign
fylkisins og arðberandi, og stœði
því vel fyrir skuldinni.
Ilann sagði að fylkið þyrfti, eng-
ar skuldir að borga fyr en árið
1923, eftir að búið væri að borga
þær skuldir, 1. júlí næstk,, sem
hann hefði áður getið um. Og
hann lét í ljós þá skoðun sína, að
fylkið mundi 1923 verða fært um,
lað borga að fullu þær skuldir, sem
: þá féllu í gjalddaga, án þess að
taka nokkurt peningalán, — ef
komandi stjórnir gættu sömu var-
úðar og sparsemdar, og fjárhags-
legra hygginda, sem Robliu stjóru-
in hefði gert á sl. 10 árum.
Næst gat hann þess að tillög
stjórnarinnar á sl. ári hefðu verið:
Til mentamála 44CHý þús. doliara,
til sjúkrahúsa IW/ þús. dollai i,
til sveitafélaga 150 bús. dollara og
til annara þarfa rúmlega 44 þús.
dollara, eða alls 746ýí þúsund doll-
ara.
Skylduverk.
það er skylduverk hvers manns,
að þegja ekki lengur en góðu hófi
gegnfir um ýms þau mál, er al-
menning varðar. þögnin er talin
gullvæg, — og hún' er það undir
vissum kringumstæðum ; en hún
getur orðið að skæðustu ósannind-
um á vissum tímum og við viss
tækifæri : “Éf ég þegi, þá lýg óg”,
sagði Washington forðum, og það
var þá gullvægur sannleiktir, —
það «er oft gullvægur sannleikur.
Ég er einn þeirra mörgu, er um
langan tíma hafa þegjandi hlustað
á allan þann gauragang, sem fram
hefir komið austan hais og vestan
í sambandfi við stjórnarbaráttu
Islendinga heima. Vestur-íslenzku
blöðin—sem annars geta sjaldan
verið sammála um nokkurn skap-
aðan hlut eða óskapaðan—tóku
saman höndum, sórust í fóst-
bræðralag—eftir því sem bezt varð
séð—fyrir rúmu ári síðan til þess
að níða sérstakan flokk manna
heima á íslandi. þá var barist
þar um völd og líklega stefnu, —
barist af alefli á báðar hliðar.
Skylda vestur-íslenzku blaðanna
var að gefa Islendingum hér rétta,
óhlutdræga hugmynd um
það, hvernig í öllu lá ; þatt áttu
að hirta á víxl greinir úr blöðum
beggja flokkanna heima, til þess
að almenningur gæti séð sóknir
og varnir, kærur og svör, og gæti
sjálfur dæmt um málstað hvors
flokks fyrir sig. Hugsið ykkur
mann svo þröngsýnan, að hann
læsi annaðhvort Heimskringlu eða
Lögberg. Mundi hann fá rétta
hugmynd um stjórnarfar hér ?
Mundi hann ekki halda, að alldr í-
haldsmenn væru þjófar og bóiar,
ef hann læsi einungis Lögberg ?
Og mundi hann ekki hugsa það
sama um hinn flokkinn, ef hann
læsi einungis Ileimskringlu ? —
Og hugsið ykkur mann svo þröng-
sýnan, að hann læsi einungis ann-
aðhvort Samieininguna, eða Breiða-
blik nú á dögum. Mundi hann ekki
fá þá hugmynd, að sannleikurinn
væri allur öðru megin og lýgin oll
liinu megin ? Vissulega væri ekk-
ert líklegra.
það fór fjarri því, að blöðin hér
flyttu óhlutdrægar frásagnir um
baráttuna heima. Verstu ákæru-
og skammagreinar mótstjóinar-
; blaðanna voru birtar hver á fætur
annari, en svörin við þeitn aldrei
I birt — eða örsjaldan. — Með öði •
| tim orðum, blöðin hér vestra
komu fram eins og. einhliða, keypt-
ur eða leig$ur lagaflækjumaður,
sem reynir af ýtrasta megni að
sverta annan málspartinn, ett fegra
hinn, án tillits til þess, hvor hafi
rétt fyrir sér og hvor rangt. —
Vilji menn efast um þetta, þá vísa
; ég þeim á Lögberg, Heimskringlu
og Baldur á meðan baráttan stóð
yfir heima.
Sanugimi er það umfram alt,
! sem þjóðirnar verða að krefjast af
blaðamönnum síntim. D r e n g -
s k a p u r í bardagaaðferð þeirra
á að vera þeim heilög skylda ; en
drengskapar hefir eigi ávait
verið gætt í afskiftum vesvar-
íslenzku blaðanna af austur-íslen/.k-
um stjórnmálum í seinni tíð.
Margir menn, sem haía haft við-
bjóð á þessari aðferð, hafa gjört
sig seka um þá yfirsjón, að þegja
I við öllu, og ég fyrir mitt leyti er
einn þeirra manna. En grein sú,
er birtist í Lögbergi 3. marz /fctir
herra Baldur Sveinsson með fyrir-
sögninni “Drengskaparheitið”,knvr
; mig—°g ef til vill marga fleiri í
þessari bygð og annarsstaðar til
þess, að taka penna í hönd og
reyua að sýua það, sem hér er
um að ræða, á sanugjarnari hátt
en gjört hefir verið í vestur-ísl.
blöðunum, — á sanngjarnari hátt
írá okkar sjónarmiði að minsta
kosti.
i 3*.
Mér þykir fyrir því, að verða að
eiga orðastað við kunningja minn
og skólabróður, hr. B.S., og mér
þykir sérstaklega fvrir því, að
fornvinur minn, hr. Benedikt
j Sveinsson, bróðir hans, skuli hall-
ast þeim megin á sveifina, sem
hann nú gjörir ; skuli fxá mínu
sjónarmiði hafa farið út á villi-
götur í stjórnmálum, eins og marg-
ir aðrir efnilegir ungir menn heima.
En ein skyldan getur verið annari
meiri, og ritskyldan eða sagnar-
skyldan er mér sjálfsagðari nú en
þagnarskyldan, og það jafnvel þó
maður verði að ámæla beztu vin-
um sínum. Ég hugsa mér í þessu
máli að sýna óhikað með rökum,
hversu langt hefir verið farið frá
j sannleikanum í sumum atriðum,
■ og hvernig honum hefir verið hall-
að í öðrum atriðum. Ég ætla ekki
að gjöra það á þann hátt, að lýsa
því yfir, að enginn heiðar-
1 e g u r m a ð u r geti verið ann-
arar skoðunar, tfins og B.S. gjör-
ir ; ég ætla að sýna þau gögn,
sem ég hefi og reyna að stýra
þeim langt frá skerjum hlutdrægni,
þröngsýnis eða flokksfylgis.
Ég veit það fyrirfram að Ilcims-
kringla fylgir annari skoðun en ég
í þessu máli, en ég þekki svo
frjálslyndi ritstjórans í (lestum
málum að fornu fari, að ég efast
ekki um, að hann veiti hjárómr.
röddum jafnt tækifæri og hinuni,
I sem betur virðast falla inn í
hljóm fjöldans. Ég hefi leitast við,
að kynna mér báðar hliðar máls-
ins, lesið blöð beggja flokkanna
j jöfnum höndum, borið sattian
sóknir og varnir, ákærur og svör.
Ég mun síðar birta helztu ákar-
urnar og svörin jafnframt.
Um drengskaparheit og efndir
jæirra af hálfu H. Hafsteins, verð-
ur ef til vill eitthvað sagt síðar.
þjóðfin á eftir að skrifa æfisögu
Hannesar Ilafsteins og Björns
Jónssonar, og verði hún skráð
með hönd réttlætisins, sannleikuns
og óhlutdrægninnar, þá vildi ég
heldur hafa verið Hannes Hafstein
en Björn Jónsson. Skyldu ekki
fleiri vera þeirrar skoðunar, ef þeir
hugsa vel um æfiferil og opinbera
framkomu þeirra beggja ?
þökk sé Heimskringlu fyrir það,
að hún birti myndina. það sýnir
frjálslyndi hennar, og væri sú
mynd dregin hér og bdrt í ensku
blai'fi undir íjvipuðum kringum-
stæðum, þá mundi hún vera köll-
uð meistaraverk. (Frh.).
Sig. Júl. Jóhannesson.
OLÍNA PÁLSSON.
ORT FYKIR LARU JOMNSON.
Það kent var okkur ungum, þá að bar dauða manns,
að englar bjartir kæmu og tækju sálu hans.
Þeir fluttu ’hana frá vetri 6 sðlrík sumarlönd.
Þar söng hún frelsiskvæði á ódauðleikans strönd.
Og nær sem góður vinur úr vina hverfur hóp,
vér vitum englar flytja ’hann til þess, sem lífið skóp.
Hvert einlægt hjartans góðverk, sem gðfgi heiðust er,
er gæfu-engill sannur, er látnum fylgir þér.
Þfn mætust verk og hugsun, þfn beztu andans orð,
er aleigan, sem flytirðu í hinsta sinn um borð.
Og hún er sjálfs þíns andi, en sumarlöndin þfn :
liin sæla, ljúfa minning, sem vinum þínum skfn.
Og söngur þinn er endpr-rödd þess alls, sem vanstu bezt,
en ódauðleikans ströndin 1 skuggsjá lffsins sést.
Þvf eilíf hrópar þrá vor á meira lff og ljós —
hún leið til himins ryður og brúar dauðans ós.
í lffgj'afarans skauti hún liðinn ástvin sér;
á leiðinni til Emaus hann fyrir sjónir ber.
Og þú, sem látin hvflir, þú leið með vinum átt,
sem ljós á þeirra vegum, sem stjarna skær um nátt.
Þeir þakka af öllu hjarta það alt, sem ást þfn gaf,
og augu þeirra grátandi fylgja þér á haf.
Þeir geyma þfna minning f gljúpum hjartans reit —
þar gróa in fögru blóm þfn og prýða Iffsins sveit.
Og góðverkin þfn fögru þér fylgja yfir dröfn,
sem friðar-englar bjartir á sæla lffsins liöfn.
Þorsteinn Þ. Þorsteinsson.

Menningarfélagsfundur
þessi fundur var haldinn 26. jan.
sl. Á þeim fundi flutti Hallur
Ma'gnússon erindi, er aðallejra Ijall-
aði um uppeldismál. Hvatti hann
til medri áhuga á uppíræðslumál-
um og meiri afnota j>edrrar men:-
unar og fróðledks tækifæra, setn
fyrir lægju. Mintist nokkuð leikja
jx'irra, er hanti tók þátt i sem
barn, t. d. blindingaleik. Siðan
! hann náði fullorðinsaldri, hefði
hann. lagt bernskuleikina niður.
Samt virtist honum hann sjá all-
marga blimliniga í ledk lífsins með-
al íullorðna fólksins. — Ut að vera
| óupplýstur, þó verra, að þykýast
vita það, sem maður ekki vfissi og
skilja það, sem maður ekki skildi.
Bezt að horfa djörfum, rannsak-
andi augum á alt, hafa alt af hug-
, fast að auka þekkinguna og þroska
skilninginn. Eigin rannsókn holl-
ust. En margir gera sér enga
; grein fyrir fyrirbtirðum líísins. og
afleiðingin er andleg doöasótt. —
“Vér vinnum aldrei veginti nerna
hálfan”. — Tilgangurinn með ferð
vorri gegn um lífið, er að auka
þekkinguna og göfga sál na, en
fjöldinn virðist ekkd gefa sér tíma
til “að lyfta hug sem hæst”. Tím-
inn lítill tíl baklesturs, fáfræðin
samt ekki alveg því að kenna.
sumir lesa mikið, en ekki til upp-
hyKKÍtlííari — druagasögur, róm-
anl. og dagiblöðin. með ölltt sínu
rusli. íslendingar eiga nóg af góð-
tim og skemti'egum bókum. Rit-
höfundar vorir hafa opnað oss
fagran heim hugmynda og hug-
sjóna, og margar góðar þýðingar
j úr öðrum málum eru líka til.
Íslendingar líklcga á hærra meun
ingarstdigi en aðrar þjóðir, þó enn [
séu meðal vor stórir hópar, sem
ekkd geta leynt sinni andlegu nekt.
Uppeldi barna mjög svo ábóta- [
vant. yjentunarþrá þeirra stund-
um bardn ndður. þeim ekki leyfður i
aðgangur að ýmsu, er þau vilja
j forvitnast um og fræðast um. For- |
cldri ráða. mestu um, hvernig
næsta kynslóð verður. þau ættu
1 að hvetja unglingana til að auðga
sálina, gefa þeim gott eftirdæmi.
Börn eru rftirtektasöm og breyta I
i eftir þvf, sem þau sjá fyrir sér [
j haft. Uppeldið háledtasta starf.
Synir og dœtur taka við af okkur
og skapa næstu kynslóð. Foreldri
ættu að hvetja til lesturs í heima- j
húsum, ef ekki er hægt að ganga
skólaveginn. Varast skyldi, að
eitra sálirnar með hryðjuverkasög-
lim. Lcfitast við að byggja upp
göfugra mannfélag. Vonaði, (að
Skuld varpaöi gullaldarblæ yfir
framtíð íslenzkrar alþýðu.
Flytjanda var greitt þakklætis- I
atkvæði.
Næst talaði Skapti B. Brynjólfs-
son. Alt af kvað hann vera farið [
betur og hettir með börnin. þegar
kristin trú var lögtekin, hafi inn- |
leiðst agi á börnum. Stundum j
hefðu þau verið hýdd á langafiistu, j
án þe$s þau gæfu sérstaka ástæðu
tfil. Nti alt á annan veg, betur far-
ið með þau og þeim kent fleira.
Talsverður munur væri á þjóðun-
um, sumar dygðaríkar og aðrar
dvo-ðasnauðar. Sdðferðislega stæð-
um vér íslendingar hátt, og vær-
um vel að okkur. Spursmál, hvort
nokkur þjóð vœri eins vel upplýsi:,
svona upp og ofan. íslerwlingar
hugsa medra og standa kannske
betur að vígi en sumar aðrar þjóð-
ir, þó fámennir séu. Ef einhver
huvsjón fæðist, er hún óðara orð-
in eign allra. Til dæmis munu bæk-
ur Agústs Bjarnasonar vera al-
ment lesnar af ísfenzkri alþýðu, og
íslen/.k alþýða fróðari um þau efni
sem þær fjalla um, en alþýða ann-
ara jijóða.
Næst talaði varaforseti Páll M.
Clemens. Fanst það vera að bera
í bakkafullan lækinn, að hæla Is-
lendingum ; vér ættum síður að
gera það sjálfir, nóg að fá hobð
utan að. Islendingar sem þjóð
myndi ekki vera fremri öörtim
mentuðum þjóðum. Innihald ísl.
blaða væri lakara en fremsta bls.
á enskum blöðum. Islendingar við-
hrfðu enn og mæltu með hýðing-
um á börnum. Hér í landi va-ri
búið að leggja þær niður, cn á-
her/lan lögð á, að kcnna börnum,
ekki hegna þeim.
Skapti B. Brynjólfsson hélt því
fram, að Islendingar stæðu að
jafnaði fram.ar öðrum þjóðum, þó
þeir næðu ekki hámarki annara
þjóða, þá væri enginn soii í þjóð-
lífi Islendinga í líkingu við það,
sem ætti sér stað hjá öðrum
þjóðum. Hegning í skólum nauð-
synleg. Be/.t auðvitað að fara að
börnunum með góðu fyrst, ef það
dugar ekki, þá með hörku. Her-
stjórn nauðsynleg á skólum.
Næst talaði séra Guðm. Árna-
son. Meira hefði verið talað um
uppeldishliðina, heldur enn um
mentun í víðtækari skilningi. Upp-
eldið ætti að mdða að því, að
gera menn mentaðri. (Benedikt
Gröndal hefði sagt, að mentun
væri alt það, sem gerði manninn
að manni, en svo er orðið oft not-
að yfir bókvit eða skólalærdóm.
Mentun er miklu meira heldur enn
bókment ©ða skólalærdómur. —
Mentun er bæði verkleg og bók-
mentaleg, — alt það, sem g«.rir
manninn að sem fullkomnustum
manni. Stundum eru þeir kallaðfir
hálfmentaðir, sem gengið hafa á
gagnfræðisskóla. Slík orðatiltæki
eru vitleysa — engin hálf eða heil
mentun til. Sumir segja betri
enga mentun en nasasjón. það er
heldur ékki rétt. Betra að vita lít-
ið en ekkert, þó misbrúkun geti
átt sér stað. Tvær tegundir ment-
unar — skólamentun og sjálfs-
mentun. Sá, sem er skólagenginn,
er venjulega kallaður mentaður
maður, komfinn á annað stig enn
óskólagenginn maður. En skóla-
ganga er engin sönnun fyrir ment-
un. Skólar hjálparmeðal til ment-
tinar, auðvitað bezta hjálparmeð-
alið. Samt hafa sumir náð ágætis
mentun án skólagöngu, t. d. einn
af mestu spekingum og rithöfund-
um 19. aldarinnar Herbert Spen-
cer. Lesum ljóð Stephans G.
Stephanssonar, í þeim finnum vér
að er eins holl og góð mentun eins
og “lærðir” hafa að bjóða. Vitan-
lega hættir stundum sjálfmentuð-
um mönnum, sem hafa aflað sér
þekkingar gegn um bóklestur,
við að misskilja, þýða alt eftir
sínum hugsunarhætti, og vera
nokkuð ednhliða og sérvitrir.
Næsta talaði Mrs. Ingihjórg
Goodinan. Sumir ágætismeun
hefðu staðið ráðþrota yfir barna-
up.peldi. þetta umræðueíni v æri
afarmikilv ægt. Viðvíkjandi þvi,
sem varaforsetinn hefði vikið að
sjálfliælni íslendinga, þá væri sú
sjálíhælni ekki gerð af stxrilæti,
heldur til þess, að uppörfa unga
■fólkið, — halda betri partinum
upp fyrir því sem fyrirmynd. Og
það kvað hún sína’ reynslu, að
meira myndu börn likamlega liirt
meðal enskra en íslenzkra. Ekki
stæðu íslendingar að baki enskum
við lærdóm, á það benti frægðar-
för Skúla Jónssonar og væntanleg
för Jósephs Thorsonar (sonar for-
setans) til Englands. fslendingar
v7æru álitnir af sumum að standæ
að baki hérlendu þjóðarinnar í
verklegri þekkingu, en þegar þeir
irengju tækifæri til jafns við inn-
lenda, væri ekki víst, að þeir
stœðu svo mikið að bakfi þeirra í
þessu rfni heldur. Á það benti það,
að barnaskólii hér í bænum (Well-
ington Scool) hefði fengið 10 v erð-
laun á heimssýningunni í Seattle
fyrir skólaverk (hannyrðir), o.g af
þeim 10 verðlaunum áttu .'slenzkar
stúlkur 8, og kennari þessara
stúlkna var íslenzkur kventnaður.
Síðast talaði S. B. Benedictsson..
Evað hann líkamlegar hirtingar á
nngum eða gömlum óforsvaran-
legar. Uppeldisfræði þyrftum vér
að leggja rækt við. Prestarnir
ættu að vera ledðbeinandi í þe.ui
efnum, og benda okkur á bækur
og höfunda, sem ágætastir væru.
Á fundinum fóru fram embættis-
mannakosningar og hlutu þessir
kosningu : Forseti Stefán Thor-
son, varaforseti Páll M. Clemens,
ritari Friðrik Sveinsson, gjaldkeri
Hannés Pétursson. Meðráðendur :
Séra Rögnv. Pétursson og séra
Guðm. Árnason. Nokkrir gengu
inn í félagdð á funddnum.
Friðrik Sveinsson, ritari.
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér óskið ekki að fá
þvottinn yðar ritínn og slit-
inn, þ& sendið hann til þess-
arar fullkomnu stofnui.ar,
Nýtfzku aðferðir, nýr véla-
útbúnaður, en gamalt og æft
verkafólk.
LITIJN, HREINSUN
OG PRESSUN
SÉRLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
8V7-3I5 UargrMve Nt.
WINNIPEQ, TMANITOBA
Phones : 2300 og 2301
SksrwiD-Williau PAINT
fyrir alskonar húsmálningu.
Prýðingar-tfmi nálgast nú.
Dálftið af Sherwin-Williams
húsmáli getur prýtt húsið yð-
ar utan og innan. — B r ú k i ð
ekker annað mál en þetta. —
S.-W. húsmálið málar mest,
endist lengur, og er áforðar-
fegurra en nokkurt annað hús
mál sem búið er til. — Komið
inn og skoðið litarspjaldið.—
Cameron &
Carscadden
QUALITY HARDWARB
Wynyard, — Sask.
JOHN DUFF
PIAfMBER, GAS ANDSTEAM
FITTER
Alt »6-k vel vnndaö, og veröiö rétfc
664 No,.** Dame Ave.
Winnipeg
Phone 8815