Heimskringla - 01.09.1910, Blaðsíða 3

J -
fslands fréttir.
— Reykjavfk hefir nú komið á
.fót gasstfið og notar þvf gas bæði
til lýsingar og suðu, en aftur eru
Akureyri og Seyðisfjfirður 1 þann
veginn að koma á fót hjf* s< r raflýs-
iugu — Jóh. Reykdal úr Hafnar-
firði hefir tekið að s<r rafiýsing
Seyðisfiarðar, en bæði hann og
danskur verkfr. Kjfigx að nafni,
keppa um raflýsing Akureyrar. er
talið líklegra að hinn siðarnefndi
verði þar hlutskarpari.
— Núlifandi meðlimir sjökra-
hússfélagsins gamla i Rvfk, þeir
Dr. J. lónasson, Magnós Stephen-
sen landshöfðingi og B. M. Olsen.
prófessor hafa gefið Reykjavfkur
bæ gamla spftalann Asamt líkskurð-
arhúsinu sem hvorutveggja er
verðlagt um 21 þósund krónur. Á
eigninni hvflir 5 þúsund króna
skuld sem bærinn verðurað greiða,
en sjúkrahfissjóð skal stofna fyrir
andvirði eignanna. — Tilgangur
sjóðsins er að koma upp sjúkrahósi
fyrir bæinn og skal hann vera á
vöxtum undir umsjón borgarstjóra
þar til bærinn sér sér fært að byrja
á hinni nýiu — spitalabyggingu —
Sem stendur er Læknaskólinn 1
gamla spítalanum.
— Tónasláttur er nú vfðasthvar
langt kominn. Töður eru á Norð-
landi f tæpu meðallagi, hið sama
gildir um hálfdeigjuengi og harð-
velli, aftur er betra útlit með tíæði-
engi. — Á Suðurlandi er gras-
spretta mun betri. Engjaspretta
digóð á Austurlandi.
— Á Húsavfk borgar Örum &
Wulffs verzlun 85 aura í peningum
fyrir ullarpundið. — Á Akureyri
er borgað 8u aura fyrir pundið f
reikninga og gegn vörum.
— Carl T. Fredreksen, bakari í
Rvík er nýlátinn 1 Kaupmanna-
höfn.
— Tóverksmiðjumál Eyfirðinga
er nú loks til lykta leitt, á þann
h»tt að sýslunefnd Eyjafjarðar-
sýslu og bæjarstjórn Akureyrar-
kaupstaður hafa samþykt að taka
á sig ábyrgð gagnvart landssjóði á
fiO þúsund króna !áDÍ til verksmiðj-
unnar á Akureyri, gegn því að
hluthafar félagsins ábyrgist 10 þús-
und kr. af skuld þess við íslands-
bank«, að félagið hlfti reglum bæj-
arstjórnar og sýslunefndar um eft-
irlit með og umráð yfir rekstri
fyrirtækisins og að isýslufélag og
kaupstaður fái 1. veðrétt í öllum
eignum h'lagsins sem óveðsettar
eru, og 2. annan veðrétt f eignum
þeim sem þegar eru veðsettar
landssjóði.^Er því nú búist við að
verksmiðjurnar við Grlerá verði
bráðlega endurreistar.
— Guðm. T.Hallgrfmsson cand.
med. hetir verið settur héraðslæknir
f Höfðahverfishéraði við Eyjafjörð.
— Ráðskona við geðveikrahælið
á Kleppi er nýlega ráðin Sigríður
Gfsladóttir. —Umsækendur yfir 50.
— í júnf þ. á. var viðskiftaveíta
íslandsbanka 2,796,000 krónur.
— Dr. Friðþjófur Nansen, norð-
urfarinn frægi kom til Seyðisfjarð-
ar f sfðustu viku júlf. — Var hon-
um f>ar vel fagnað. Halldór Jóns-
son skólastjó i mælti fyrir minni
hans, en Nansen mælti aftur fyrir
minni Islands. Fæst Dr. Nansen
við mælingar og fiskirannsóknir úti
fyrir ströndum Islands í ár.
— Á heimleið frá biskupsvígsl-
unni á Hólum í Hjaltadal, drukn
aði stúlka, Ingibjörg Sveinsdóttir
al nafni. Þegar hún var að fara
ytír brú á Dalsá í Blönduhlfð, datt
hesturinn er hún reið og bæði hún
og hesturinn hrundu út af brúnni
niður í ána og týndust.
— Fiskiafli er góður við Vestur
og Norðurland — þó meir um bát-
fiski á Norðurlandi. Hákarlaveiði
misheppnaðist á liðinni vertfð.
— í símskeyti frá Kaupmanna-
höfn 22. ágúst er þess getið að elds-
umbrot muni vera f Heklu. Reyk-
ur bent úr glgnum, jökullinn hefir
bráðnað utan af honuu og jarð-
skjálftar hafa orðið talsverðir í ná-
munda við fjallið, svo búast má við
eldgosi með hverjum degi.
— Á Seyðisfirði andaðist 23. júlf
el. frú Ólöf Einarsdóttir. móðir
Einars Th. Hallgrlmssonar konsúls
og þeirra bræðra. Hún varð 95 ára.
— Þjóðminningardag héldu ís-
tirðingar 6 ágúst sl. og yar þar
mikið um dýrðir,
— Ný<láinn er f Kaupmannahöfn
frú Guðrún Maguúson, sy6tir As-
geirs Asgeirssonar stórkaupmanns
frá Isafirði.
I Reykjavfk andaðist 26. júli
sl. ekkjan ValgerOur Jóhannsdóttir
hin mesta rausnarkona. — Hún
var ekkja Guðmundar sál. Þórðar-
sonar útvegsf'ónda og bæjarfulltrúa
sem dó fyrir 12 árum. Hún varð
tæpra 90 ára.
— Silfurbrúðkaup sitt héldu þau
Davíð Sch. Thorsteinsen læknir á
ísafirði og frú hans — 14. júlf sl.
— Guðvarður Guðmnndsson
bóndi í Hvammkoti f Arnarnes-
hreppi í Eyjafjarðarsýslu fanst ör-
endur 1 brunninum þar við bæinn
fyrir skiimmu. — Fyrri hluta dags-
ins var hann einn heima fullorð-
inna manna, hinir við róðra, en
þegar komið var að var hann horf-
inn og fanst eftir langa leit örend-
ur f brunninum. — Hann var um
sextugt og talinn undarlegur á geðs
munurn.
— Þórður Guðmundsson frá Hala
fyrrum þingm. Rangvellinga, og
um 3h ár hreppstjóri Áshrepps,
sagði þeim starfa lausum sakir
sjóndepru. — Var honum og konu
hans haldið veglegt samsæti 2. júlf
sl. af sveitungum þeirra, var Þórði
gefið vandað úr en konu hans
brjóstnál hvorutveggja gripir góðir.
Þorsteinn Erlingsson orti kva-ði til
Þórðar við þetta tœkifæri.
— Reykvfkingar héldu enga
Þjóðminningarhátfð 2. ágúst eins
og að undanförnu. Búðum var að
sönnu vfðast hvar lokað þann dag
og fánar dregnir á stöng enda voru
það mestu hátíðabrygðin.
— Dáinn er bændaöldungurinn
Ólafur Gissursson frá Ósr í Bol-
ungavík.
Falskt hár.
Að vera hárprúð hefir frá alda
öðli verið innilegasta þrá kven-
fólksins, bæði fyrir það að fátt
prýðir það frekar en mikið og fag-
urt hár og eins vegna að karlmenn-
irnir hafi að jafnaði rent hýru auga
til hárprúðra kvenna. —- Kvenfólk-
inu hefir því verið mjög hugarhald-
ið að nota öll þau ráð sem mættu
til þess verða að prýðaog auka hár-
ið, og það sem hefir verið svo ólán-
samt að hafa lítið hár,hefir núna á
seinni tímum tekið upp á því snjall-
ræði að nota falskt hár, og kveður
nú svo ramt að þessu að megin-
þorriAmerískra kvenna notar falskt
hár með meira eða minna leyti. —
í sjálfu sér er þetta ekki lastandi,
en fróðlegt er engu að síður að
rekja sögu falska hársins lftillega,
og ef vera kynni að sumar sem
nota það, skoðuðu huga sinn tvis-
var áður en þær keyptu sér það —
við að kynna sér sögu þess.
Mest af því hárisem flyst til New-
York og annara stórborga Banda-
rfkjanna sem hárverzlun reka, kem-
ur frá Klna, en allir sem nokkuð
til þekkja vita að Kfnverjar eru
mjög stoltir af hárpfsk sfnum ög
vilja alls ekki við hann skilja f lif-
anda lífi, aftur er það gamall kfn-
verskur siður, þá er menn deyja úr
holdsveiki eða öðrum pestum sem
all tfðar eru f Kína, að henda lfk-
unum út á strætin og nota þá hár-
prangararnir tækifærið og ræna
hárinu af lfkunum, eins er því var-
ið með óbótamenn sem af lffi eru
teknir, böðullinn fær hárið fyrir
snúð sinn og selur þeim það svo
seip bezt blður, en eins og nærri
má geta er hár þannig fengið fult
af óhroða og sóttkveikjuefnum, en
þannig er það samt látið f poka og
sent til New-York og annara stór-
borga, og eru árlega fluttir skips-
farmar af hári þannig fengnu frá
Kfna. — Vitanlega hreinsa hár-
verksmiðjurnar, sem hárið kaupa,
það, áður en á sölumarkaðinn kem-
ur, en ófagrar sögur hafa borist af
þeirri hreinsun.
Eitt af merkustu tfmaritum New
York borgar fer hörðum orðum
um hárverkstæði borgarinnar, segir
að sóðaskapur eigi sér þar stað all-
vfðast og kæruleysi afskaplegt við
hreinsun þees t. d. hreinsað og ó-
EBIMSXllNGEA
hreinsað hár kembt í s’imu kembi-
vélum, þó pitanlega að óhreinsaða-
hárið sé fult af bakterlum og sem
auðvitað fara f hreinsaða hárið úr
kembivélinni, þó allar bakteriur
sem f því voru áður, kynni að hafa
drepist við suðuna. — Eins segir
tfmaritið að hreinsað og óhreinsað
hár sé oft hvað innan um annað f
geymslulærbergjunum svo á þann
hátt gætu sóttkveikjuefni borizt
hæglega.
En livernig sem hreinsunin er,
þó mikið sé undir henni komið, þá
ætti það eitt, hvaðan hárið er kom-
ið og af hvaða mönnum það er, að
vera nóg til að aftra kvenfólkinu
frá að skreyta sig með þvf að ó-
þörfu. — Mundu blómarósirnar
sem falskt hár nota, skreyta sig
til lengdar ef þcer vissu að það
væri af kfnverskum morðingja eða
hohlsveiku lfki? Mundu þær? það
er spurningin, og svarið mundi hjá
mörgum verða neitandi en aftur
eru margar sem hafa tfzkuna fyrir
sinn guð, og ef hún heimtar það
þá sjálfsagt að nota það af hvaða
kvikindi sem það kynni að vera.
Og veslings morðingjarnir yrðu
án efa glaðir ef þeir vissu af þeirn
heiðri sem hári þeirra er sýnt.
Fréttabréf.
Kæri herra ritstjóri Hkr.
Jafnvel þó, nú sé nokkuð langt
siðan eg heti skrifað héðan úr Nýja-
íslandi fréttir til Heimskringlu,
hafa samt engar stórkostlegar ný-
ungar skeð hér 6iðan; þvf þó að hér
séu stöðugt talsverðar framfarir
getur það varla talist með nýum
fréttum. Þvf nú á dögum, er eins
og framfarir f heiminum séu ekki
orðnar neinar fréttir eða nýungar
lengur. Samt sem áður eru hér
um altN/ja-ísland talsverðai fram-
farir í þá áttina að bæta vellíðan
manna.
Akrar bæði fyrir hveiti, og hafra.
eru einlægt að stækka og fjölga; og
verkfæri til jarðrœktar einlægt að
aukast.
Og eiga sérstakir mcnn eigi lit-
inn þátt í því að efla dugnað, fram-
kvæmd og fjár, að heiðri allra ann-
ara óskertann; það eru kaupmenn-
irnir, sem ávalt vaka yfir þvf, að
láta helzt ekkert-vanta, sem getur
orðið bændunum að notum, til
þess ekkert þurfi að stansa, og ó-
þægilegt yrði fyrir bændur sjálfa
að nálgast. Það er auðvitað þeirra
(kaupmannanna) eigin þága líka
Þrátt fyrir það eiga þeir mikinn
heiður fyrir dugnað sinn, og um-
brot f framfaralegu tilliti, þvf þann-
ig örfa þeir ósjdfrátt aðra dugnað-
arnienn.
Af [kaupmönnum hér f Nýja-ís-
landi þekki eg einna mest til sveit-
arstjóra (oddvita) Mr. Sveins Thor-
valdssonar, sem hefir verzlun f fé-
lagi með Mr. Jóhannesi Sigurðs-
syni, sem er,borgarstjóri f Gimlibæ.
Og hafa þeir báðir mikla verzlun
bæði við Icelandic River og á Gimli
Ekki fyrir allmörgum árum, settist
Mr. S. Thorvaldson að, við íce-
landice River (Fljótið sem kallað
er) og setti þar á stofn smjörgerðar-
verk8tæði,og byrjaði um leið verzl-
un. Til að hrinda öllu á stað á sem
hagkvæmastann hátt, gerði hann
bændum eins létt fyrir, og hægt
var, með því að láta sækja rjómann
heim til þeirra allra, sem þvf vildu
sinna.
Sfðan hefir hver dugnaðartilraun-
| iu einlægt rekið aðra. Ogþvf næst
í sveitarmálum hefir hann mjög
mikið látið til sfn taka, og nýtur
sín þar nú mjög mikið, sem hann
er formaður (eða oddviti sveitar-
stjórnariunar) og lætur sér mjög
ant um velferð héraðsbúa. Hann
hefir einna mest og bezt barizt f
þvf að járnbraut fengist lögð frá
Gimli, og alla leið norður að Fljóti
eða River Town. Og enn lætur
hann ekki deigan á sfga, en er nú
góðrar vonar um að alt muni lagast(
og að járnbrautin hljóti að koma
áður en mörg ár líða. Samt hefi
eg heyrt menn segja að Mr. S.
Thorvaldson ynni á móti því að
járnbrautin kæmi norður að íce-
landice Ri'ær. En það er auséð að
þeir menn, sem það segjaeru óvin-
ir, Mr. Thorvaldsonar. Þvf það
segir sig sjálft að maður, sem býr
nálægt fyrirhuguðum brautarenda
eða nálægtbraut, mundi ekki vinna
á móti þvf að járnbraut legðist
þangað. sem hann á heima. Það
liggur miklu fremur í augnm uppi,
að maður, sem á jafnmiklar eignir i
og Jlr. Thorvaldson við Icelandice
River, smjöirgerðarverkstæði, verzl-
unarhús og fleira mundi hafa meira
en litinn fchuga á því að járnbraut
fengist þangað, enda hefir hann
gert sterkar tilraunir til þess, og
ekki sýnt sfður dugnað í þvf enn
öllum öðrum áhuga málum hans?
Það hafa lfka nokkrir menn sagt
það um yður herra ritstjóri Heim-
skringlu að yður væri ekkert
áhugamál að járnbraut kæmi frá
Gimli til ícelandice River, — og
meira enn það að þér munduð jafn.
vel vera á móti því — en það hljóta
að vera óvimr líka sem það segja.
En það nær engri átt, að þér hvorki
persónulega, né sem þingmaður
séuð á [móti þvf. fíeldur bendir
alt með þvf nð þér beitið öllum yð-
ar kröftum bæði utan þings og á
þingi til að vinna að þvf að járn-
braut fáist “áminsta leið”. Og ég
þykist viss um að hafi það ekki
verið, — þá 8é það orðið nú, full-
komið áhugamál yðar,'og alvarlegt
kappsverk að vinna að því að járn-
braut fáist á einhvern hátt lögð frá
Gimli til Icelandic River.
Og óskum vér Nýíslendingar því
málefrii til hamingju, á6amt öllum
framtakssömum og góðum mönn-
um.
y ýja-íslanils-maður.
HITT OG ÞETTA.
Flugnaskarn á húsmunum úr tré
hverfur með því að nugpa ullar-
Aúk, vættum í steinolíu, um mun-
inn. — Séu blettirnir gamlir, ,
verður að gera þetta oftar ,en einu
sinni. Að þessu búnu er mjúkri
dulu :iúið um tréð. — Flu<ma-
skarn aí speglum næst bezt með
þvi, að núa tim þá tusku, seon er
vætt i vatni og salmíaksspiritus,
blandað að jöfnum hlutum.
* * *
það kemur oft-fyrir, að rusl fýk-
ur upp í augu manna. Tdl að ná
því úr augunum, er hvitur s'lkj-
pappír hentugastur. Hann er und-
inn saman og vœttur í‘ vatni, vog
sá, sem er handlipur, getur fljót-
lega náð duft-ögninni úr auga
mannsins, án þess að hann finni
til sársauka, því silkipappírinn er
mýkri en-,vasaklútar.
* * *
þegar hvítir dúkar liggja lengi ó-
hreyfðir, vilja þeir vanalega gulna.
Tib^iess að gera þá aftur hvíta, er
gott, að leggja þá í áfir einn sól-
arhring. Smágerðir dúkar þola |
ekki að liggja eins lengi og stór- !
gerðdr, áfirnur mega ekki súrna á
þeirn. Svo eru dúkarnir þvegnir i
volgu sápuvatni og köldu vatni á í
eftir. Sjáist enn gulir blettir á ;
dúkunum, verður að endurtaka j
þessa aðferð.
* * *
þegar vörtur va«xa á júfrutn
kúa, er bezt jað vef jt og binda fast
sterkum þræ-ðd um vörtnna, hún
visnar þá og bemur ekki aftur. • j
Kaldar fætur má gera-.hlýja með
því að drekka einn bolla af volgu |
vatni.já morgnana, áður en annars
er neyt-t, og annan á kvöldin áður
en maður háittar. Baða þarf fæ.t- j
ur:ia í volgu vatni á hverju kveldi
og nugga þá vel. þetta eykui: j
hraða á umferð blóðsins og styrk- '
ir meltinguna.
* * *
þegar fita vill ekki þvost af eld-
un irjxittum eða öðrum vatnsílát-
látum, er hentugt að taka hredna
tnsku, dýfa henni í salt og nugga
h.trmarua með hennd.
* * *
Lampabnennarar hrednsast vel
með því, a.ð sjóða þá stun 'arkorn
í vatni ásamt kartöfluhýöi, nttgga
þá síðan meö ullartusku, vættri í
volgtt vatni.
* * *
I.ikþorn á fótum eru harla ó- j
þœigileg. Til þess að fjarlægja þau, j
skaltu taka hrauð, bleyta það í i
erliki og leggja á líkþornið nætur- |
langt. Kf það losar ekki líkþornið, !
veröttr að endurtaka þessa aðferð. I
— Gott er líka að blanda rjóma '
saman við steinoliu og smyrja lik- |
þornið með þvi.
* * *
Saltlaust smjör geymist óskemt
á þann hátt, að maðttr hnoðar ;
það vel í vatni, svo engin mjólk j
verðd eftir í.því. Svo hnoðar mað- i
ur smjörinu fast ofan í tréílát og
laetur það standa í dálitlu söltu
vatni. Um saltvatnið t'erður að
skifta á hverjum degi. •
WIWIPEG, 1 SEIT 1910. Bl«, 8
Svarfaðardalur.
j Minni, sunpið d 1000 dra hdtíð Svarfdœla,
d Dalvik við Eijjafjörð, 26.
júní, lylo.
♦............................................< >
Það er til þögn, sem á svo háa hljóma
þeir heyrast gegnum llfsins strit og þrár,
j og hjörtu vor nú greina glögt þá óma,
j er góðar nætur bjóða þúsund ár.
• Hver steinn, hvert kuml, hver fornrúst til vor talar,
,! og tilfinningin verður næm og gljúp.
j Hér liggja vorra og þeirra bernskubalar,
sem byrgir tímans þúsund ára djúp.
Ó, Svarfaðsdalur! mætt er þfn að minnast
og margs að geta, fátt þótt verði sagt.
' En sona nöfn þfn samt á steinum finnast,
eem saga tfu alda hefir lagt.
j Hún geymir fræði fornrar, nýrrar speki,
sem fóstruð var við brjóst þín heit og köld.
Hún geymir verk, sem voru’ ei skráð með bleki
jj en vitna samt að hér var manndóms öld.
Þinn opni sær og himin-h'ju tindar,
og hnjúkasalir, strangar fossaár,
sem skanti þfnu skjaldborg trausta myndar,
og skýlt oss hefir nú í þúsund ár.
Þinn lági gróður, langur vetur, þungur,
j sem lætur dug og hreysti kenna stríðs.
" Þfn eldbrend hrann oec hjarnsins jökulbungur —
alt heggur glögga mynd á svip þfns lýðs.

Og þú átt, dalur, drótt, sem starfið þekkir,
6em djörf og þolgóð berst mót köldum hramm,
sem veit að lífi letimókið hnekkir,
og lætur höndur standa’ úr ermum fram.
Sem skilur fremur flestum landsins sveitum
hvers föðurlandið þarfnast helzt og mest:
að lffs og s lar orku allir beitum
hvert innlent fræ að lffga við sem bezt.
Það hefir oft að sonum þfnum sorfið
frá Svarfaðs tíð og fram á þennan dag,
en skipum sínum héldu þeir f horfið
með hreysti-prýði fram á sólarlag.
Og enn þeir eiga krafta þá í köglum,
sem kveifast ei þótt fast sé tekið á.
Og þó að blóðið bresti undan nöglum
þeir bfta aðeins fastar jöxlum þá.
Og liún er Islands fre’si, frægð og ljómi,
hin forna, þögla dygð, sem hugrökk berst;
sem skelfur aldrei fyrir drotna dómi
en dugir meðan lff ei þver — og verst.
Vort lar.d það heimtar meir en kjól og kraga,
sem kitla dáð og þol úr hverri taug,
ef lengur fslenzk á að myndast saga,
en ekki verða glerbrot týrrt í haug.
Þér dugar aldrei útlent glys og gylling,
né geipi orð frft skrumaranna v t.
er Norðri sækir hús þfn h<im með trylling
og hel.jar dróma bindur lamls þíns kj >r.
Þ.v þarfnast ísland sannra Svarf lælinga,
s 'm sjá hvar sk >rinu kreppir fœti að.
Sem tnæla t'átt, þá ægi <">rvar stynga,
en æ þvf betur græða sárið þuð.
Hin styrka h"nd og starf fús sonar andi,
sein strfðir ötull fram á rauða n"tt,
er lff og viðreisn voru fósturlnndi,
sem verður ei til þiugs.né stjórnar sótt.
Og græðið heilir, sönnu Islands synir
vorn Svarfaðsdal f næstu þúsund ár,
unz aftnr vaxa fornir, fagrir hlyuir,
sem friða öll hans hjartans blóui og þr r.
Nú strengjum öll þess heit á heilla etundu
við heiður vorn og drengskap — guð vors laiuts,
að möiva f framtfð, fjötra ]>á, sem bundu
vort frelsi geymt, f dalsins sigurkrans.
Ó, knýjum göfgi æðstu frnm f arfi
frá instu rótum þj ðarhjarta vors,
og tengjum hana stf'ði voru og starfi
og stefnum beint mót sól á löndum þors.
Já, fram og hærra! Fram um þúsund aldir
að fegra, græða, blómga Svarfaðs stað!
Þvl annars verða tfmar vorir taldir
hjá tíman6 herra — autt vort lffsins blað.
Sem lítil bðrn á ljósið hans vér köllum,
sem lftíð gaf oss — Þökkum sæld og tár. —
Guð gefi okkur góðar stundir öllum! —
Nú góðar nætur bjóða þúsund ár!
þORSTEINN Þ. ÞORSTEINSSON.

*
Flugur eru ekki áírom um, a5
íerSast um þœr glujrgarúður, sem
þvegtvar eru meS stednolúi.
* * *
'Til þess aS ná blettum af hníf-
um, er hen>tug>t aS taka hráa fcart-
öflu, dýfa henini í ösku og nujjga
um blettinn.
Steinolíulampar lojja betur ojr
orsaka enjra ólykt sé salt látfS á
botn þeirra undir olíuna. Kam-
fóra er líka góS til þess.
* # # •—*
Mý-s leita aldrei i þau ílát, sem
litill kamíóru-moli er geymdur í.