Heimskringla - 15.09.1910, Blaðsíða 4

4 Bls WINNIPEG, lo. feEPT. 1910.
HEIMSKRINGLA
Framtíðarhorfur.
EFTIR H. G. WELLS.
IV.
ÁSIGKOMULAG HEIMILIS OG
SIÐFF.RDIS.
1 íyrri gredainni sáum við, að
startandi írumöfl íélagslíís 20. ald-
arinnar, muni aðallega verða
mergð af misjafnlega vel viti born-
um, óháðum og vel mentuðum
mannvirkjaJræðdngum aí ýmsu tagi
og/a/ð þessi mergö verður bfönduð
starfslausum, misjafnlega ríkum
hlu'taibréíaeigiendum. Neðan við
þessar tvær stéttir standa, ávalt
glögt aðskildar frá þeim), ónýtar
og útskúfaðar manneskjur úr fé-
lagslíflnu.
Af þessum frumöflum félagslífs
20. aldarinnar, vekja auðvitað
mannvirkjafræðingari.tir mes't at-
hygli á sér, og vér getum með
nokkurn veginn áreiðanlegri vdssu
sagt, hvernig slík stétt mutú lifa
°K hugsa, og hver ábrif hún muni
hafa á samtíðarmenn sína. Af því
mannvirkjafræðingar framtíðarinn-
ar verða mentaðir menu, munu
þeir hafa almenna vísindalega
þekkingu á alheiminum, og af því
aðalstarf þeirra snýst um vísinda-
lega raunhæfa hagnýtingu efnanna,
mun skapferli þeirra verða ákveð-
ið o^ viðkunnanlegt. Trúarskoðan-
ir þeirra munu verða bvgðar á
rökréttu guðfræðiskerfi í samræmi
við vísindin, öll dularfull og tepru-
lega viðkvæm triiaraitriði ski.pa
hjá þeim neðri bekk, eða eru alls
ekki til. Helztu lundareinkenni
þeirra munu verða skyldurækm,
sjálfsstjórn og reglubundnir lífs-
hættir, því án þessara lundarein-
kunna gæti þeir naumast varið
þreki sínu til hugsunar og starfa,
sem er hverjum góðum verkfraeð-
ing nauðsvnlegt. Holdsfýsnir, setn
kynnu að gera vart við sig hjá
þeim, yrðu ekki stjórnlausar, held-
ur látnar holdinu í té sem nauð-
svn, svo þeir gæti verið hressir og
glaðir. Enda þótt hjónaböndin
vertí naumast eins fast bindandi
á ókomna tímanum eins og þau
haía verið, megum við samt álíta
þá gifta í kristnum skilningi, en
þeir munu hvorki hafa tíma né
eíni til að eiga keipótta, geðríka,
munaðargjarna konu, og verður
því óhætt að hugsa sér konu þessa
framtíðarmanns með heilbrigðum
lifsskoðunum, vitsmunaríka og not
invirka, sem verður vinur og fé-
lagi manns síns á hvildartímum
hans, og stjórnar heimili hans sam
kvæmt vísindalistar meginreglum.
AlloffSst mtin hann vera íaðir að
fáednum börntHn, því hinn vísinda-
legd hugsunarháttur hans, kemur
honum til að líta á lífið sem bar-
áttu fyrir tilverunni, og að barn-
laust líf, þó að það sé að ýmsu
leyti þægijegt, er tilgangslaust.
A heimili hans muntt naumast
verða þjónar, þ\Ji það sem nú ger-
ir búsýslu okkar nauðsynlegt að
haifa vinnttkonur, er skortur á
réttu íyrirkomulagi heimilisins, og
stundum þekkingarskortur konunn-
ar. það starf, sem vinnukonur
leysa af hendi, innifelur í sér
skyldur, sem þekkingu og æfingu
þarf til að framleiða, er konuna
skortir oft, t. d. matgerðarlistin,
sem er þó aðallega innifalin í
vandafitlu verki, er væri óþarft,
ef heimilin væri betur fvrir komið.
það er samt auðsætt, að konur
verkfræðinga iramtíðatdnmir muiti
kunna alt, sem að innanhúss bú-
sýslu lýtur, og verkfræðingarnir
munu einnig sjá um það, að heim-
ilunum sé þannig fyrir komið, að
alt vandalítið starf verði óþarft.
Tilfinnanleg orsök til rvksins og
ólireátiiindanna á heimilum vorum,
sem vinnukonum er æUað að
hreinsa, eru léleg hitunaráhöld og
slærn loftumrás. Hús framtíðannn-
ar fá væntanlega hita sinn frá
veggjunum, sem fá hann leiddan
til sín frá einni eða annari aflstöð,
og loítumrásin mun fást í gegnum
veggpípur, sem meðal annars
verma hið innstrevmda loít og
hrednsa alt ryk úr því. Af þessu
leiðir, að kolaburður, og að miklu
leyti sópun og þvottur verður ó-
þarft. Tvær aðrar skyldur þjóna
eru að hverfa, nefnilega skóaburst-
un og i hreinsun lampa. I húsum
framtíðarinnar verða rafljós, og
menn mtinu nota skó og stígvél,
sem auðvelt er að hrtdnsa á einni
eða tveimur mínútum. Svefnher-
bergjum mun etnnig verða betur
fyrirkomið á ókomna tímanum en
nú. Kinkennilegur skortur á beil-
brigðri skvnjan er orsök þess, að
í svefnherbergjum okkar er ekki
nóg af heitu og köldu vatni eftir
þörfum, og verður því að bera að
og frá þeirn miklar vatnsbirgðir,
en þetta hverfur alt með tíman-
um. Sérhverju svefnberbergi mun
fylgja baö og búningsklefi á ó-
komna tímanum, sem menn geta
notað og yfirgefið ,án þess nokkpr
hreinsun sé nauðsynleg. Að því er
svefnherbergin snertir, er þá að
eins eftir að búa um rúmið, sem
má gera á fimm mínútum. Annað
LeiðinJegt vinnukonustarf er að þvo
mataráhöldin, sem í framtiðinni
kreíur skemri tíma og minna verk
og skemmri tíma heldur en nú.
Öll noruð leirilát verða blátt á-
fnam látin í þvottakassa, sem er
fyltur með vatni og eínaiblöndu, er
rennur burt, þegar það er búið að
hreinsa ílátin og skílur þau eftir
til að þorna. Til j>ess að hreinsa
g.luggarúðttr, mun einnig einhver
efnablanda notuð. Fyrir ofan hyern
glttgga er auðvelt að haia pípu,
fylta með slíkri blöndu, sem renn-
ur niðtir eftir báðttm hliðum
glttggans og safnast saman í ræsi
undir neöri ettda hans. þegar
þetta er búið þurfa gluggarnir að
eins að þorna til þess að verða
hreinir og gljáandi, aðalfyrirhöínin
við gluggaþvott er því að sntia
idnum krana. þá er nú eítir mat-
arsttðan, sem á þessum timum er
aH-erfið. Hítun matreiðsluvélarinn-
ar, öskuburðurinn, eldhússbitinn,
heitu og. sótugu pottarnir, gera
matreiðslttna að óþægilogu starfi.
Ea með snotrtim og hagkvæmum
maitreiðsluáhöldum, hituðum með
raf.ma.gm, útbúnum með hitaskýl
ttm og hjtamælirum til að tempra
Hitann, verður matreiðslan skemti-
!egt starf fyrir skynsamar konur.
Eitir á að byggja, þá minttiir þetta
okknr á það, að htis framtíðar-
innar mun ekki hafa reykháfa,
nema til að leiða burtu matarlykt
úr eldhúsum.
Hve langur timi líður áður en
alt þetta er fengið, er ekki bægð-
arleikur að ákveða. Ef einhver
líknarlynd manneskja léti smíða
veikja tilhm.(gingu til sparnaðar og
xtkkalegrar framkomn, anðtir og
starfslevsi hvetja tdl skrauts og
glysgirni. Við hliðina á þvi þægi-
lega og snotra, setn verkfræðinga-
staðan framleiðir, munum viö þess
vegna líka eiga að búa við við-
höfn og skraut hlutaeigendanna.
>oir mttntt verða. skrúðhöfundar í
manníéLaginu. Heimili ‘þeirra verða
þrungin af sterkum li-tum, skraut-
legum dúkum, listalegum gler eða
málmmunum og skrautd af ótelj,
andi tegundum. Fyrir gulldð sitt
kaupta þeir listina, sem eftir þedrra
smekk sýnir sig í mjúku, glæsilegu
og indælu, ginnandi sniði. Margir
listfengir húsasmiðir komast að
raun um, að þeir græða medra á
þvi, að fullnægja stnekk hlutaeig-
endanna, með hugsjónaXegum eða
rómantiskum skrauthýsum, beldur
en að mæta þörf verkfræðinganna
fvrir ódýr, snotur og hagfeld heim-
ili, og listagðfur skraddaranna
murni ávalt starfsettar vdð að
finna upp eitthvað nýtt og skraut-
legt fyrir konur og karla. það er
svo sem sjálfsagt, aö þessi fegurð-
arblær hlutaieigendanna muni ryðja
sér til rúms á heimilum verkíræð-
inganna, svo að þau um langan
nokkur hús, útbúin með hagíeld-
um áhöldum af þesstt tagi, og léti
þau standa til sýnis og ræða um
þau í blöðunum, þá myndi það
stórkostlega auka framfarir á
heimiliinum, en mannvináttan
stefn.ir enn ekki í þessa átt, og
nevðin verður því að líkindum
bezti kennarinn í þessu efni sem
öðrttm. Skorturinn á góðutn og á-
rei'ðanlegum vinnukonum er all-
stíiðar að aukast, og því verða
menn ncyddir til að finna eitthvert
ráð til að geta verið án þeirra.
það, sem við höfum nú verið að
skoða, er frumleg verkfræðings bú-
sýsla, fundiu ttpp og löguð eftir
stanfsþekkingu mannvirkjaíræðinga
en við verðum að muna það, að
þótt verkfræðingastéttin sé aðal-
kjarni mann'félags 20. aldatínnar,
muntt áhrif hennar verða stórlega
takmörkuð af stétt hlutaeigend-
anna, sem, eins og áður er sagt,
verður ábyrgðarlaus, vinnulaus og
auðugri en nokkur stétt befir áð-
ur verið. Ríku hlutaeigendtirnir og
verkfræðingarnir verða tvær glögg-
ar andstæður í félagslífi framtíðar-
inn-ar, og því má ekki gleyma, að
af þessum tveimur eru það hluta-
eAgendtimir, sem nota peningana.
Mentun og regjubundm vinna
tima munu apa éftir skrautgirui
attðugu l.'tingjanna. Eigendurnir
munu ef bil viJl koma með athuga-
semnir, en þeir geta akki hætt
vinnu sinni til að kenna húsasmið-
unum, hvernig þeir eigi að haga
fyrirkomttlagi húsanna, og húsa-
smi'öirnir láta smekk hlutaeigend-
anna stjórna störfum sínum. Uin
langan tíma verða þvi heitn.ili
verkfræðinganna útbnin með eld.
stó, til prýðis, þó þatt séu hituð
með rafmagni, og þó þau séu út-
bú.in með sjálfvinnandi áhöldum
til glttggahreinsunar, verða þau
attlin hak viö skrautlega útskorn-
ar ghtggiabryddingar. þetta tildur
mttn ttm langan tíma 'falJa verk-
fræðingunum illa.
Illutaeigendurnir mttnii því sama
sem kattpa húsasmiðina, skraddar-
ana og skrúðmuna smiðina., en —
það sem er verra — þeir munu
lika í óeiginlegiim skilndngi kaupa
margar konur, sem annars Jiefðit
getað orðið dugfegar húsmæður
samkvæmt sönnttm, verkfræðinga
smekk. Peningastraumurinn að og
frá hinum ríku og skrautið, sem
þeir eru valdir að, hlítur að hafa
áhrif á hugsunarhátt og hugar-
þelsstefnu kvenfólksins. Hjá ungri
ttppvaxandi stúlku mttn 4va.lt
fylgjast með fegurð og glaðlyndi,
hégómagirnd og sérdrægni, skraut
og glys attðmannanna glepatr henni
sjónir, dregttr hana að sér og læt-
ur hana dreyma dagdrauma um
beimili þeirra. Henni vedtist erfitt
að lærá Jieimálisstjórn og gæzlu
barna, þar sem um enga vinnukonu
er að ræða, og þess utan getur
hinn útvaldi orViö úr hópi attð-
manna en ekki starfsmanna. Hún
vill helzt lesa sögur um óháða
auðmenn, helzt sjá leiki, sem í
smáu og stóru sýna henni, hvernig
auðmenn lifa, og hún vill hel/t
lesa tímarit, sem lýsa hugsunar-
hætti . auðmannanna. Eada þótt
draumur hennar rætist ekki, og
hún giftist starfandi verkfræðdng,
mun hún revna að laga heimili sitt
að meira eða minna leyti i sam-
ræmi við skrautið og glysi, sem
han.a hafði dreymt um, að svo
miklu leyti, sem efnahagur manns
hennar levfir. A slíkum heimilum
sé/it því hægfara stæling af skrauti
auðmannanna, ýmsir munir, er
líkjast þeim, sem auðmenn haía,
en eru samt ódýrari. Heimili, sem
konur af þessari tegund stjórna,
ðerða vinnuhjúalatis, en einnig án
barnaherbergja og eldhúss, og j«u
munu sentúlega verða í nánu sam-
bandi við auðmamvahópinn.
Skorturinn á barnaherhergdnu
þarf ekki beinlínis að stafa aí því,
að slík hjón séu Jvarnlaus, þiví að
flestir mertn álíta það hcdður, að
vera feður (enda þótt tízkunnar
konur álíti það ekki heiður að
vera mæður), og mennirnir munu
væntanlega hafa sitt mál Iram
með það, að konurnar verði mæð-
ur, en {ieiim mttn ekki ávalt tak-
ast, að fá þær til að rækja móö-
urskylduna. Börn af slíkum for-
eldrum mtintt því verða alin upp á
uppeldisstofnunum, frá þvi þatt
fæðast, og vegna ]>ess verða ttpp-
eldiisstofnanir hlið við hlið á barn-
lausum heim.ilum, þar sem likami
og sál harnanna verða ræktuð af,
í þesstt efni, fttllkomnum fóstrum.
Framfarirnar stefna sjáanlega í
þessa átt. það er ekki langt slðan
að skólar voru til, sem að eins
veittu stálpuðum ttnglingum fæði
og húsrúm auk kenslu, en nú eru
víða stofnaðir skólar fyrir undir-
búningskenslu handa litlum börn-
um, þar sem þau jafnframt eiga
heimili. Skólum þessttm er oft
stj<>rnað af ógdftum stúlkum, sem
rækja starf sitt með móðurlegri
umhyggju. þessi tegimd duglegra
kvenkennara, er meðal aithuga-
verðustu afleiöinga þjóðfélagsfram-
faranna. Oftast ertt þetta stúlkur,
sem annaðhvort af sérstaki< and,
legri göfgi, eða vitsmunalegri sér-
dræani, eða aé hreinskdl.tdslega við-
urkendttm skorti á ástleiðslu, hafa
hafnað hjóna.bandinu. Stundum
eru það stúlkur með a-ðdáanlegri
lundfestu og sjálfstjórn, og það er
þýðingarmikið fyrir mannjkynið,
að gáfur þeirra og Inigsunarháttur
fer ekki þegjandi gegn um heim-
inn. Handa þessari frummynd
kvenna á framtiðin efalaust stór
ætlunaráerk.
(Framhald).
♦-------------------------
f*að er alvejj víst, að
Það borprar sig að aug-
lýsa í Heimskringlu.
< » ►
The Northern Wine Co.
LIMITED.
Selur s< rhverja góða tegund af Whisky, vfnum og bjór
o.fl. o.fl. Við gefum sérstaklega ganm famiifu píintuu-
um og afgreiðum þær bæði flótt og vel til hvaða hluta
borgarinnar sem er— tietið okkur tækifæri að sýna ykkur
að svo sé.
Við óskum jafnframt eftir sveita pðntnnum Af'greiðsla hin bezta
Talsímar í?I?j»».-i 215 Market St.
Manitok Eleviitor Coniiiiissioii
D. W. McCUAIG, W. C, tiRAHAM, F. H. MACLKNNAN,
Commissiooer Commissioner Comtnissiouer
Aðal skrifstofa: 227 Garry Sþ, WINNIPEG
P. O. Box 24)71
Coraraissioners tilkynna héimed Munitoha biendum að þeir hafa fen«ið
fra 'itíðar skrifstofu til stai fsiiota ok að öil biéf skyldu settdast Coramis
sioners á ofan uefnda árfti n. B«iðnifortn og allar upplýsinK»r aem
bændur þarfunst til þess fá koruhiöður i ná^renni sin vetða seudar
hveijum sem óskar.
Cominissioners óaka eftir sam vji n.t Manitoba bændn í þvl að koraa á '
fót þjóðehnar kornblaðutn i fylkinu.
»* » MMMSSW
ROBLIN HOTELÍ
115 Adelaide St. WinnipeK i
Bezta |1.50 á dntt hús i Vestur- t
Cnnndn. Keyrsla ÓKeypis milli <
vatínstöðva ok hússins á nóttn <>« |
degi. AðblynuiuiK hins l>ez H. Við- i
skifti íslendinvs óxknst. oi.APL'K <
O. ÓLAFSSON, fslendingur, uf- <
areiöir yOur. lleiuiswkjlO hanu. —
O. ROY, eigandi.
I»»»«3MMIMmÍ
JIMMY’S H0TEL
BEZTU VÍN OG VINDLAR.
VfNVEITARI T.H.FKASEK,
ISLENDINOUR. : : : : :
Jamos Thorpo, Elgandl
MARKET H0TEL
1411 PRINCESS ST. ‘„í.íá...
P. O’CONNKLL. elgundl. WINNIPRU
Beztu teRunun af vmföuKutu og viridi
ura, aðbiynuinK KÓð búsið endiirbætt
^ Farmer’s
Trading Co.
(UI.AC'k A UOLK)
Woodbine Motel
466 MAIN ST.
Stmista Hilliard Hall t NorOvestarlaudtDO
Tíu Pool-horð,—Alskonar vfu og vindlar
tiÍNting og fnOI: $1.00 á dag og þar yflr
l<«unini A
Rigendnr.
HAFA EINUNGI8
BESTU VÖRUTEGUNDIK.
Einu umboðsmenn fyrir :—
“SLATKR” Skóna góðu.
“FIT-RITE” Fatnaðinn.
“H.B. K.” prjónafélagið.
“H ELENA” pils og ‘waist’
k venfatimði.
Bestu matvíirutegunilir.
“ DEERINtí ” aknryrkju
verkfæri o, s. frv.
Beztuvörur Lágtverð
JOMN DUFP
PLUMHER, tiAS AND HTEAM
FirrEK
Alt * -k vel vaudað, og verOiÐ rótt
664 Ni» * Daine Ave. Piioue 6815
Wiouipeg
A. S. TORBERT ’ S
RAKARASTOPA
Kr t Jimmy's Hótol, Hesta verk, ágwt
verkfteriRakstur I5c eu 'Hárskuröur
25c. — Óskar viðskifta ísleudiuga. —>
Fljót og nákvæm afgreiðsla.
Farmers Trading Co.,
TME QUALITY STOKH
Wynyard, Sask.
S. K. HALL
TKACHFR OF PIANO nnj HARMONY
STUDIO: 701 Victor St.
flaustkensla byrjar lst Sept.
3
Meö þvl að biðja wílulega um
“T.L. CKiAK,” þá ertu viss aö
fá ágtetau viudii.
(UNION MADK)
WeNtern tfigar Faetory
Thomas Lee,eiivnndi WinnnipeK
398 SÖGUSAFN IIEIMSKRINGI.U
rneð óvanalegum dugnaði, ungi maður, og ég virði
þig fyrir það. Við skulum vera virnr.”
“Ai heilum huga," svaraði Morits og þrýsti hendi
Holms. ‘;þú hefir ávalt setið ofarljga í huga mín-
ttm. það sem þú gjörðir fvrir mig í það skifti, heftr
ávalt dvalið í huga miimtm ásamt innilegtt þakk-
lieti.”
“það sem ég gerði fyrir þig,” sagði' Holmer, sem
ávalt var vanur að draga úr góðverkttm sínttm, “var
ekki .þess vert að minnast á það. Eg keypti af þér
ágæ.ta bolla, sem ég á ennþá og sem mér þykir mjög
væ:»t um, og þetta álítur þú þakkarvert.”
“ö, þti gleymir undir hvaða kringumstæðum
verzlumn átti sér stað....þú gleymir því að eg átti
móður, sam var að því komin að deyja úr hungri, og
að þú bjargaðir bæði mínu og hennar lífi ef til vill.
þú gleymir því að þú borgaðir mér helmitjgi metra
en ég beid<ii um fyrir bollana.”
“Kkki einu orði tleira um þetta efni,” sagði Hoim
brosan/fi. “E.g gerði aðeins það sem þúsimdir ann-
ar^ manna mundu bafa gjört......En svo við snúum
frá þessu umtaJsefni. þú kemur frá Uppsölum.......þú
verður að segja okkur einhverjar nýungar þaðan.
ÖU fjölskyldan settist líti í kring ttm Uppsalalni-
ann, og Morits sagði trá ölln sem hann mtimli eftir
og vdssi að garnan mtmdi þvkja að. Einkttm höfðu
ung.u stúlkurnar gaman af að spyrja um hvað krón-
prinsin ng krónj>rinsessan hefðu sagt við hann, þeg-
ar hu.nn kom inn í stúkuna til þeirra, þyí í hréfmn
sínum haiði hann aðeins lauslega miust á þennatt við-
btirð, sem þeim þótti svo afarmerkilegur. Morits
varð að gera grein fyrir öllu, bæði hvað krónprinses-
san sagði, hvernkg hún var klædd og hverskonar
skraut hún bar í hárinu o.s.frv., og hann gerði þaö
eins vel og híinn gat, enda þótt hann, sannast að
segja, myndi lítið eftir því.
FORIvAGAI.EIKURINN 399
Eftihr sólarlagið og að afstöðnnm kveldverði,
gtngu allir til hvildar aema Morits, sem presturinn
benti að koma með sér inn í lestrarherbergið.
“Dú, mi fili,” sagði presturinn, þegar Morits var
seztiir í leðurklædda legubekkinn, og gamli maður-
inn hafði fylt pípuna sítva og kveikt i henni, “nú g«t-
tim við talað samíin í fttllkomnu næði. ]>;tð ex án
efa ýmsar tilviljanir sem ívrir þi.g haia komið, er ég
ekki Jækki. Vilt þú nú, samkvæmt loforði hínu bera
}.að traust til mín að segja mér æfisögtt þína, á:t þess
að dylja nokkuð. Eg skal ekki bregðast trausti
þíntt.”
“Minn góðd föðurlegi^ vinur,” sagði Morits vikn-
andj. “þú skalt fá að vita alt.......Eg skal ekki dylja
-inn einasta viðbtirð fyrir þér...Og, hamingjunni sé
lof, fyrir breytni mína hefi ég etvga ástæðu til að
blygðasrt míty það sem ég hefi enn ekki sagt þér,
hefi <V ekki þorað að skrifa ttm. Bréf geta auðveld-
lega komist i annara hendur.
“það er satt drenigur rniun....En lofaðu mér nú
að beyra hvað fyrir þig hefir komið? ^
“þú þekkir við'bttrðina frá æsku minni,” svaraði
Morits. “Kg hefi sagt þér frá samfundtim okkar
Jak< bs Kron í skóginum. Og þú fræddir mig á ]:ví,
að litla stúlkan, sem ég fyrir 9 árttm bjargaöi írá
druknun, væri dóttir barúns Ehrenstatn, þess sama
tnunns sem. breytti svo rangtlátlega og harðneskjtilejy,
við mig. Eftir þessu öllu manstu að likindnin ?”
”J4, sonur mian, en í hvaða sambandi st .n'iur
það við síðari æfiatríði þín ?” *
“þú kemst bráðum að raun um það.’
Morits byrjaði nú á æfisögu sinnt um h;n síðast
liðnu ár. Hann sagði honum sögu Helenar og hve
400 SÖGUSAFN IIEIMSKRINGLU
sárt sér hefði þótt það, að hann var óviljandi orsök
í hrösun hermar. Hann mintist og a erfðaskrá föð-
ur síns, hinn girmilega auð og viðhafnatlegn nafnbót,
sem hann hafði afsalað sér, til þess að ujóta ]>eirrar
ániaegju að vita sig sjáltan hafa .btotið sér braut, og
timfram alt, til þess að þuría ekki að bera sama nafn
og morðingi móður hans........lífsbaráttu sin.i, skort-
inn og á endanum sigur,—alt þetta sagði hann gantla
kenmaramum sínurn, sem með undrun og aðdáun hlust-
aði á orð hans.
þegar hann var búinn, stóð presturinn upp cg
gekk fram og aftur um gólfið.
“Morits,’’ sagði hann loksins og stóð kyr írammi
fyrir honum, “liefirðu skjölin hjá þér sem sanna fæð-
ingu þína ?í’ —
“Já, hér eru þau,” svaraði Morits, um leið og
hann tók umslagið upp úr brjóstvasa sínum.
Gamli maðurinn greip ófergjulega eftir bögglinur.v,
opnaði híunn og gekk að borðinu til þess að lesa
þau.
Svo lét hann þau aftur í umslagið og hélt áfram
að ga:»ga ttm gólfið þegjandi.
“Hvers vegna þegir þú?” spurði tingí maðttrinn.
“I.íkar þér ekki breyt'tiá mín ?”
“I.ikar mér ekki! ” sagði prestnrinn með ákafa,
“jú, ég dáist að þér, þögn mín stafar af því að ég
gat eltki ftmdið orð til að lýsa með tilfinningum mín-
ttm.”
“ó, ástfólgn.i kemiari minn! En hvað það gleð-
ur mig að þti skildir samþvkkja breytni mína."
“Morits,” sagði presturinn, um leið og stór tár
ultu ofan eftir hruklcóttu kinnnnum hans, “komdtt í
faðm minn, sonttr minn......ó, hversvegna ertu það
ekki___En það.er það sama, ég elska þig. meira held-
ur en þó .þú værir það. Eg virði göfuglyndi þitt,
hina eðaMyndu sjálfsafaeitun þína, sigurinn sem þú
FORLtAGALEIKURINN 401
hefir unnið, mikln meira en _almenmngshrósið, sem
list/þin hefir oundið við það nafn sem þú gengur und-
ir, það nafn sem ég hefi gefið þér,” bæ'tti hann við
hrosandi. — “Hve undarlega stjórnar þó forsjónin
öllu í beiminum. Að Jnt og móðir þín skvlduð búa
í kofa, sem var eign hins ríka hróðttr þíns.”
“Já, og að þessi bróöir skyldi að síðustu svifta
mig henn.i, sem ég elskaði umifram alt í heiminum..
það er eitt af því, sem maður getur freistast til að
ka.lla leik forlaganna.”
“Nei, nei, sonur mi.nn,” sagði presturinn alvar«
lega. “þetta nafn getur að eins hinn hugsunarlausi
múgtir eða hinn algerði forlagatriiarmaður notað.
Forlöjj'n leika sér ek.ki að okkur, enda þótt v.egir
hans séu stundum óskiljanlegir. —tOg hverstt aðdáan-
lega hefir hann ekki séð um þig, Morits. ]>ú mátt
á þesstt angniubliki vera ánægðari en sá inægðasti.
þú ert ungur, írjáls, og vegma listagáfu þinnar og
þekkingar ertu óháður; þú hefir aflað þér virðingar
og aðdáunar hjá samtíðarmönnum þímtm; þú ert
eigandi íaigurrar nafnbótar og allmikilla fjármuna, þó
þú hafir afsalað þér því, því ég veit að Stjernekrans
greifi átti miklar eignir attk óðalsins.I sannleika
sagt, Morits, ef framtíðin brosir á móti nokkrum, þá
brosir húm á móti þér.”
“ó, góði kennari minn, hver cr nokkrtt sinni án-
ægður á þessari jörð? Eru ekki óUtl óskir til, ótal
vonir, sem maður árangtwsJaust vill koma i fram-
kvæmd, mörg harátta, sem maður Iwður ósigur í,
mörg órósemi, margar sorgir, sem maðttr metur ekkj
gert sér grein grein fyrir af hverjtt stafa ?.Kg hefi
verið mjög heppinn...það viðurkenni ég, en ég hefi
líka stundmn verið takmarkalaust ógæfttsamur.”
“þetta er ekki skynsamlegt, Morits. — HvaS er
það sem hefir amað að þér ? ”
“Eg veit það ekki sjálfur, en mér hefir stundum