Heimskringla - 10.08.1911, Blaðsíða 4

'4. BLS.
WINNIPEG, 10. ÁGÚST 1911.
HEIMBEllNGCA
Heimskringla
Poblished every Thnrsday by The
Heimskringla News 4 PuMisbing Co. Ltd
Verö blaösins t Canada og Handar
|2.00 am áriö (fyrir fram borgaö).
8ent til Islands $2.00 (fyrir fram
borgaö).
B. L. BALDWINSON
Editor & Mana«:er
Office:
729 Sherbrooke Streei, Wionifeg
BOX 3083. Talsími Oarry 4110.
LÍKURNAR.
paS er algildur og ólirekjandi
sannleikur, aS hver stjórn veikist
eftir því sem hún er lengnr viS
völdin, og því fyr ‘ og því meir
veikist hún, sem hún beitir því
valdi ver, sem þjóSin hefir itúaS
henni fyrir. Nú hefir Laurier-
stjórnin veriS 14 ár aS völdum, og
á því tímabili svo hrakaS 1 áliti
kjósendanna í Canada. ViS síS-
ustu ríkiskosningar 1908, hlaut hún
taepan helming greiddra atkvæSa.
En svo hafSi hún kænlega sniSiS
kjördæmin, . aS eftir kosningamar
hafSi hún 45 fleirtölu fylgjeuda í
þinginu, þó hún fengi minnihluta
allra atkvæSa í ríkinu. Laurier-
stjórnin hafSi á síSasta þingi yfir
40 fylgjendur, sem hver náSi kosn-
kosningu meS minna en 250 atkv.
umfram. Átta menn meS wo litl-
um meirihluta hafa til i-amans
ekki meiri fieirtöíu atkvæSamagn,
en Alex. Ilaggart, þingmaSur Win-
nipeg borgar, hlaut viS þær kosn-
ingar.
|>aS verSur því ekki sagt meS
neinum ábyggilegum rökum, aS
Laurier-stjórnin njóti á yfirstand-
andi tíma nokkurrar alþýSuliylli,
Og mjög lítil breyting þarf aS
verSa á atkvæSum til þess aS hún
falli viS í hönd farandi kosningar.
Hún er eins og nú stendur, og hef-
ir í sl. 3 ár veriS minnihluta-stjórn
— ViS síSustu kosningar liafSi
hún fvlgi Mr. Siftons, sem talfnn
er einna áhrifamesti stjórnmála-
maSur í Canada. Nú er hann á-
kveSinn og eindreginn á móti henni
í þessum kosningum, og hefir opin-
berlega auglýst þaS. þaS eitt muu-
ar Laurier-stjórnina miklu, hvort
hún nýtur fvlgis þess manns eSa
verSur aS þola mótspvrnu ! ans,—
Og nú á hún mótspvrnuna isa.
þá er Henri Bourassa, einn af
öflugustu pólitisku leiStoganum í
Quebee fylki, og foringi National-
ista flokksins þar, sem stöSugt
hefir aukist fvlgi á síSari árum ;—
hefir hann nú tjáS sig fylgjandi
Conservative flokknum viS pessar
kosningar og telur hann þeim
flokki vissan nálega helfing allra
þingsæta, sem í Quebec fylki eru.
En nú halda Conservativ'ar uSeins
11 sætum þar, af 65 frá því fylki.
þaS er öllum Canada búum Ijóst,
aS Laurier hefir haldiS völdunum,
_ ,*ina og hann fókk þau í fyrstu, fyr-
ir styrk þess fylkis, og fram aS
síSustu kosningum var hann í
minnahluta í þingi í öSrum hlut-
nm Canada. — Eitt dæmi þess,
hve Quebec fylki er nú snúiS móti
honum er sýnt meS því, aS þar f
fvlkinu var á þessu kjörtímabili
kosinn andstæSingur hans við
aukakosningu, — þrátt fvrir þaS,
þó stjórnin beitti öllu sínu afli til
að halda því sæti.
Ontario, sem er lang-fjölmenn-
asta fylkiS í Canada og sendir nú
86 menn til ríkisþings, hefir jafnan
sent Conservative flokknum fleir-
tölu þingmanna, en ekki nóg til
þess, aS vega upp á móti Quebec.
Nú eru samt allar fregnir, sem
þaSan berast í þá átt, aS jiaSan
fái Cónservative flokkurinn miklu
öflugra fvlgi en nokkru sinni fvrr.
A5 sú fregn sé á nokkrum rökum
b’-o’ð, má meSal annars marka af
því, aS bæSi herra W. M. Gertnan,
fyrir Welland kjördæmiS, ig herra
L. Harris, fvrir Brantford kjör-
dæmiS, sem báSir áttu sæti á siS-
asta þingi sem flokksmenn T.atiii-
ers, — snerust gegn honum í tofl-
miSIunarmálinu, og hafa á ný gef-
ÍS sig fram til þingmensku meS
því ákveSna skilyrði, aS þeir berj-
ist eindregiS gegn framgangi þess
tollmiSlunarmáls. þarna eru því
tveir Liberalar, sem nú sækja um
þingmensku undir merkjum ílokks-
ins, en eru þó andvígir Laurier-
stjórninni í því aSalmáli, sem hefir
knúS hana á miSju kjörtímabili aS
ganga til kosninga. — Herra In-
wood, aSal ‘organiz.er’ Liberala
þar í fvlkinu, segir afdráttarlaust,
aS Liberal flokkurinn setji cnga
umsækjendur samhliSa þeim íkjör-
dæmi þessi, og er það Ijós sónnun
þess. að Laurier trevstist ekki að
ná þar fylgi i sfnu aðal-áhuga-
máli. Conservativar telja sér þau
sæti bæSi algerlega vis við næstu
kosningar. — þetta er að eins eitt
af mörgum dæmum um ástandiS í
i Ontario fylki og veikleika Liberal-
1 flokksins þar.
1 Quebec fylki verður aðalmaliö
! ekki tollmiSlun, heldur herflota-
i máliS. þaS var á því máli, sem
Laurierjstjórnin tapaSi þar sæti
því, sem að framan er nefnt : og
nú veröur mál það þó miklu öíl-
| ugra vopn móti stjórninni síðan
annaS af þeim tveimur herskipum,
sem Canada hefir eignast rak upp
! á klett fyrir nokkrum dögum, og
| brotnaSi svo, aS þaS fyltist sjó ;
| og varS aS bjarga þeim ‘200 skip-
iverjum, sem á því voru, meS aS
flytja þá af skipinu. því var haldið
íram, þegar skip þetta var keypt,
aS þau væru einskis nýt, og aS
herflotadeild Breta, sem seldi þau,
hefði veriS búin aS setja bau til
síðu sem ónýt til hernaSar. Og sú
staðhæfing hefir siSan veriS sónn-
uS meS skýrslum ensku : tjórnar-
innar ; — og þetta hefir vakið
me<ma óvild gegn Laurier þar i
fylkinu (Quebec).
þá er og fjöldi Englendinga ;hcr
i landi, sem aS þessum tíma hata
fylgt Laurier aS málum, en sein
nú — einmitt útaf herflotamálum
eru orðnir honum andvíg’.r ; og
einnig fyrir framkomn hans á þing-
um þeim, sem' fram hafa fa-iS í
Lundiinum árlega hin síðustu ár,
þar sem mætt hafa stjórnarfor-
menn allra bre/.ku hjálendanna, til
þess aS ræSa um nánara samband
til verndar og eflingar alríkinu. —
Tillögur og framkoma Lauriers á
þeim þingum hefir veriS j annig,
aS brezku blöðin nefndu hann iyrir
fáum vikum “blautu duluna”
þingsins. Svo þótti þeim b am-
koma hans andvíg hagsmunnm al-
ríkisins f aSalmálunum, aS þau
töldu hann leggja ‘blauta ábrciSu’
(wet blanket) yfir þau ; meS öðr-
um orðum : gera þaS, sem i hans
valdi stæSi til aS hefta framgang
þeirra og ónýta þau. — það er
því segin saga, að mikill fjöldi
brezkra þjóðvina, sem aS undan-
förnu hafa fylgt Liberal flokkniun
aS málum, verða beint a móti
honum við þessar kosningar.
þeir, sem vandlegast hafa íhug-
aS pólitiska ástandiS, telja alger-
lega áreiSanlegt, að Conservativar
fái þaðan miklu meira fvlgi nú en
viS fvrri kosningar. — Allar íregn-
ir benda til þess, aS Conservative
flokkurinn fái aukiS atkvæSamagn
i öllum h’lkjum ríkisins, aS nndan-
skildu Manitoba og máske Al-
berta. Eylgi stjórnarinnar í hmu
síðasttalda fylki, er aS miklu leyti
komiS undir þvi, hvort hægt er aS
sameina Liberal flokkinn þar, eftir
sundrung þá, sem í homnn varð á
sl. vetri.
Líkurnar eru því þær, aS s’jórn-
in tapi völdum við þessar k"sn-
ingar.
ASalmáliS í Manitoba og máske
í öllum þremur kornræktarfvlkjum
Vestur-Canada verður vafalaust
tollmiSIunarmálíð. þaS snertir
bændaflokkinn meira en nokkurn
annan flokk landsbíia. Tvn svnd
væri aS segja, aS bændur séu oin-
huga í því máli, því aS þeir eru
mjög tvískiftir, og þaS sv'o, aS
alls er óvíst nú, hverjir séu
mannfleiri, þeir sem tollmiSIuninni
hdgja eða hinir, sem gegn henni
berjast. Ilins vegar er það og á-
reiðanlegt, að eftir því sem það
mál er lengur og náiS athugaS og
bændur gera sér ljósari grein fvrir
óhjákvæmilegum afleiðingum, sem
af því hljótast, ef þaS nær fram
aS ganga, — eftir því fjölgar Jicim
í stöðugt, sem andmæla þvi og hin-
um fækkar, sem eru því fylgjaiidi.
Kosningahugleiðingar.
ViS sambandsþings kosningarnar
1908 hlaut Liberal flokkurinn
minni hluta greiddra atkvæða í
Canada, en þó svo nærri helmmgi,
aS telja má aS svo hafi veriS, —
nákvæmlega talið 49.96 prósent.
Má því segja, aS flokkarnir hafi
fengiS sinn helming atkvæSanna
hvor. En þrátt fyrir þaS n.er Sir
Wilfrid Laurier 45 þingmaima
meirihluta yfir andstæðinga s na,
þó stjórn hans hefði fylgi tæjilega
helmings kjósendanna, og að þaS
fylgi hefir fariS þverrandi síðan
sýna aukakosningarnar í Quebec-
ivlki og fvlkiskosningarnar í Nova
Scotia, þar sem gagnskifta upp-
kastiS var aðalþrætumálið.
í sjávarfylkjunum hlaut laurier
stjórnin 1908 fleirtölu 17 þing-
manng. 1 Quebec var meirihluti
hennar 41, en alt vestriS, ari \’uk-
on meðtöldu, gaf Laurier einn
þingmann yfir andstæðingana. 1
Ontario var stjórnin 14 í niinni-
hluta. AS fulltrúunum frá Quebec-
fylki frádregnum hafði stjórnin í
neðri málstofu sambandsþingsins
fjögra þingmanna fleirtölu, cn scm
breytist viS liðhlaup þeirra IIon.
Siftons, 'Germans og Lloyd Tlr.rris
til tveggja í minnihluta.
það eru ekki hinar minstu líkur
til, aS Laurier stjórninni I.afi auk-
ist fylgi meðal þjóðarinnar, \egna
gagnskifta uppkastsins. SíSur eu
svo. 1 þinginu er stjórnin vc kaxi
en áSur, því þar hafa þrír niikii-
hæfir menn skiliS viS hana og
gerst henni andvígir. Og hinir síö-
ustu þingdagar gáfu þaS ótvíræS-
lega í ljós, að margir af þingmönn
um stjórnarinnar voru henui and-
vívir, þó þeir berlega gengu ekki í
berhögg viS hana öSruvísi en að
vera fjarverandi frá þinginu. Einii-
ig hefir fjöldinn allur af stórmerk-
uní mönnum utanþings, sem áSur
hafa veriS ’ öflugir styrktarmetm
Lauriers, sagt skiliS viö hanu og
birt opinber mótmæli gegn fram-
komu' hans í ýmsum mikilsvarð-
andi málum. Ekkert þessu líkt lief-
ir átt sér staS innan Conservative
flokksins. Við kosningarnar 1896
var aftur á móti svipaS ástatt
fvrir Conservativum og Liberölutn
nú. Sundyrlyndi ríkti innbvrðis í
flokknum og liShlaup áttu sér
staS ; starfsafliS og viljinn I.iinað-
ur. Enda varS árangurinn ófarir
hinar mestu viS kosningarnar. Nú
er eins variS meS Liberal flokkinn.
Sundurlyndi og óánægja rikja þar
innbyröis og styrktarmenn snua
bakinu viS flokknum.
þetta eru dauSamörk,sem beuda
á, aS dagar Laurier-stjórnarinnar
séu taldir.
HvaS eftir annaS hafa fjárg'.æfr-
ar komist upp um embættisinenn
stjórnarinnar, — jafnvel ráðgjaí-
ana. En Sir Wilfrid hefir ávalt
revnt að breiða yfir þaS ; < g hafi
tekist, aS fá rannsóknarnefnd til
aS rannsaka slík mál, þá hefir aS
jafnaöi veriS séS svo um, aS á-
rangurinn af starfinu hefir enginn
orðið.
Núna síðast hafa alvarlegir fjár-
glæfrar veriS bornir á innanríkis-
ráðgjafann Frank Oliver — inann-
inn, sem Lögberg var aS ílagga
meS i síðasta blaSi — -)g cftir
marg-ítrekaðar áskoranir var
nefnd skipuS til aS rannsaka þaS
mál, — nefnd, þar sem Liberalar
hafa töglin og hagldirnar, <>g sem
revnt hefir af mætti, aS s\æfa
máliS meS öllu, þrátt fyrir itrek-
aðar tilraunir minnihluta nefndar-
innar, aS revna aS skygnast sem
bezt inn í þaS sem i^myrkruuum
var huliS. — Á þingfundi fyrra
föstudag lofaSi stjórnin þvf, aS
rannsóknin skvldi koma fyrir |>ing-
iS næsta þriðjudag, en á 1-utgar-
daginn — daginn eftir aS loforðiS
var gefiS — var þingiS rofiS, <>g
þar meS loku fvrir þaS skotiS, aS
nokkuS vrði uppvíst frekar um
þessa fjárglæfra fyr en eftir krsn-
ingarnar.
Og svo til aS kóróna betta at-
hæfi, er þessum ákærða manni —
Ilon. Frank Oliver — falin \fii-
stjórn kosningabaráttunnar f\ rir
Liberala í Vesturfylkjunum. Fyr
má nú rota en dauðrota, - S fela
þann starfa manni, sem fjárglæfra-
brennimark hefir á sér. þaS er aS
smána Vesturfylkin, og ætti aS
revnast Liberölum dýrkeypt þá
lýkur.
FjárbruSl Laurier-stjórnarium.r í
einu og öllu er alkunnugt, i-n mun
þó síðar getiS frekar. -- Finst
kjósendunum v rkilega, aS þiirri
stjórn sé trúandi fyrir völdutn í
landinu, sem sólundar landsms fé í
gæðinga sína, og lætur fjárglæfra-
menn sitja í valdasessi ?
En Conservative flokkurinn
leggur vit í þessar kosningar t.neS
fágaðan skjöld og glæsilegar sigur-
vonir, sem alt bendir til aS ttiuni
rætast ; og fyrir Vesturfylkiu sér-
staklega væri óendanlegur hagur,
ef svo vrði. Mr. Borden hét þeim í
vesturför sinni jafnrétti við Au«t-
urfvlkin til landskosta sinna, og
er þaS harla mikilvægt atriði, sem
Laurier-stjórnin hefir þverskaUast
viS aS veita. Og að því er Mani-
toba viSvíknr, þá má þaS heita
lifsnauSsvn fvrir framtíð fylkisins,
að Conservative stjórn komist til
valda, vegna stækkunar fylkisins.
Laurier hefir beitt Manitoba ó-
rétti hintim mesta í því máli, en
Mr. Borden hét því, að það skyldi
verða sitt fvrsta embættisverk,
kæmist hann til valda, að leiða
landamerkjamáliS farsæTlega til
lvkta, á þann hátt, sem Mauitoba
mætti bezt viS una. þaS væri rétt-
ur,. sem fylkiS ætti heimtingu á
Annars er stefna Conservative
leiðtogans viðvíkjandi Vesturfvlkj-
unum sérstaklega, sem hér segir :
1. AS veita Vesturfylkjunnm frill
umráS allra ríkislanda innan
takmarka þeirra-, eins og On-
tario og Quebec hafa nú.
2. AS færa út takmörk Manitoha
fylkis með þeim skilmálum,
sem fylkisstjórnin hér hefir
krafist.
3. AS leggjg járnbraut til iiud-
sons flóans meS ríkisfé, og aS
láta óháða stjórnarnefud hafa
umráS yfir starfsemi hennr.t.
4. AS ríkisstjórnin taki að sér öll
yfirráS á kornhlöSum
hafnarstaöi.
við
5. AS ríkisstjórnin styrki til kjot-
kæli iSnaðarins.
6. Að tollmálastefna ríkisms sé
óháð Bandaríkjunum, og fé
svo hagað, aS hún niði til
þess, aÖ byggja upp íonaö
Canada með canadiskri \ inuu
og xir canadisku efni, að svo
miklu levti, sem mögulegt er,
og ætíS með því augnamiöi,
aS sinna hagsmunum noteiid-
anna engu síður en framisiÖ-
enda.
7. Varanleg tollmálanefnd, sem
skipuð sé óháðum hæfilcika-
mönnum. og sem jafnan skuli
vera á verði gegn einokun, á-
nauð og kúgun, og að l oina í
veg fyrir, að pólitisk áhrif hafi
nokkra meðgjörS meS álögun
tolla á vissa hluti eöa hluta
tegundir.
Kjósendur í Vesturfylkjunum
ættu því að fylkja sér um Jiing-
mannsefni Conservative flokksins,
— undir því er velferð þeirra koni-
in og niðja þeirra.
Vilji kjósendurnir hafa heiÖar-
Iega og framtakssama stjórn í Ot-
tawa, verða þeir aS stySja Con-
servative þingmannsefnin íneö at-
kvæSum sínum.
Dagar Laurier-stjórnarinnar eru
taldir.
Kaupið lOc ‘plug’ af
Currency
CHEWING
T0BACC0
OG YERIÐ GLAÐIR.
Fasteignakaup.
Um þau ritar W. E. Harmon í
blaSiS Saturday Evening Post. í
Philadelphia á þessa leið :
“ Eftirfylgjandi mega skoSast
frumreglur fasteigna reikningstræö-
innar. Land fer vanalega vaxandi
í veröi,- en bvggingar fara æfinlega
lækkandi, og einhverri af eítirtöld-
um fjórum reglum verSur aS
fylgja til þess aö tryggja þaS, aS
kaupin reynist- happasæl :
1. þar sem nægar sannanir eru
fyrir því, að eignin vaxi miklu
meira í verSi en því sem svar-
ar útgjöldum af henni, sem eru
eru vextir af höfuSstól, skutt-
ar og aðrar álögur. Ilelzt ættu
engar umbætur aS vera á land-
inu, því mestur hagur er í því
að kaupa auS lönd.
2. þar sem virðist heppilegt aS
gera umbætur á löndum svo
þau gefi af sér nægilegar inn-
tektir til þess að mæta út-
gjöldum við þau. þó ættu þær
umbætur að vera eins litlar og
mögulegt er í samanburði viS
verð landsins og nauSsynlegar
inntektir af eigninni.
3. þar sem umba-.tur eru tneira á-
ríöandi, en þó ekki aSalaugna-
miSið, þá ætti að gera um-
bæturnar þann veg, að þær séu
til varanlegrar frambúSar, svo
að þær falli ekki óvanalega i
verSi vegna viöhaldskostnaSar
eSa breytinga sem vtrða
kunna í nágrenninu.
4. þar sem inntektirnar eru aðal-
augnamiðið, þaS er að segja,
þegar eign er keypt með bygg-
ingum á, eöa þar sem bygg-
ingar eru fastlega ákvaröaðær,
— þá skyldi þaS áreiSanlgga
sýnt, aS inntektir af þeim
veröi nægar til þess að luæta
öllum útgjöldum, ásamt með
varasjóöi til þess að mæta öll-
um kostnaSi bygginganna um
það leyti, sem þær hætta að
vera aröberandi.
Einkaréttarhaldið er nauðsyn-
legt til þess, að hver sú eign, sem
ætluð er til almennra þarfa hiekki
í verSi. Eftir því sem einkahalds-
rétturinn er þrengri, eftir því
eykst verSmæti eignarinnar. þær
tegundir fasteigna, sem næst koma
því, aö vera einkaréttareignir, eru
hornlóðir í verzlunarhlutum vax-
andi bæja og borga, og næstar
þeim koma aðrar lóðir á sömu
svæðum ; þá þær lóSir, sem hent-
ugar eru til að byggja á þeim í-
búða stórhýsi og heildsöluhús. —
Eftir því, sem dregur frá miS-
svæði bæjanna, eftir því lækkar
fljótlega verðgildi lóðanna, alt þar
til það hverfur algerlega, er svo
langt er komið út, aS svo mikið
land er til sölu, að enginn einn
blettur er öðrum ákjósanlegri eSa
hefir aðra verðhækkunar. möguleg-
leika en þá, sem skapast af \ax-
andi íbúatölu héraðsins.
Oft kemur það fyrir, aS \ issir
bæjahlutar geta oröið talsvert
verðmætir, þó þeir séu ekki i miS
eða verzlunarhverfinu, svo sem
vatns eða árbakkar, verkstæSa-
hverfi, hlutar af járnbrauta'nverf-
um, og þau privat húsa nvæði,
sem hafa fagra útsjon. Slíkir hlut-
ar vaxa fljótar i veröi en liinir
aðrir, sem ekki hafa þessi ein-
kenni.
í þeim borgum, sem srækka
^jafnt svo að segja í allar áttir og
1‘ótakmarkaSa vegalengd frá miS-
1 stöðvum, eru minst tækifæri fyrir
verðhækkun á íbúöarhúsalóSum.
Lagning strætis og annara flutn-
! ingsbrauta, sem o£ brúageröir og
götugerðir, hafa aö sjálfsögSu
talsverð áhrif á landverö. En jafn-
| framt er það og víst, að þeir sem
að eðlisfari eru bjartsýnir, gera
alt of mikiS úr áhrifum þeim, sem
| slíkar umbætur hafa á verShækk-
un fasteigna. En jafnvel þegar
þaS vill til, að einhver getur rétt
i til um veröhækkun stafandi af fvr-
j irhuguðum umbótum, þá vtrður
j einnig að gera fyrir því, að liínar
. fyrirhuguðu umbætur koma vana-
! lega miklu seinna en ráS cr fvrir
gert. — Harmon segir það sína
i reglu, að íliuga nákvæmlega alt á-
j standið á þeim svæðum, sem i>ann
hygst aS kaupa eign:r, — ákveSa í
huga sínum þá timalengd, sem lík-
leg sé aS veröa, þar til fyriihug-
aöar umbætur eru komnar í fram-
kvæmd, og svo að tvöfalda það
tímabil.
Vanalega er kaupendum boðiö
einhver af eftirtöldum ei^niteg-
j undum : Fasteignir, sem cru arð-
: berandi, svo sem meS íbúSarhús-
um, verksmiöjum, heildsöluhúsum
eöa smásöluhúsum ; auð .’önd og
lóSir, sem er eða verður hæft fyrir
j einhverjar slíkar byggingar, ng á-
búðarlönd í sveitum úti. — Jiegar
I um kaup á auSum landeignum er
; að ræða, þá ber nákvæmlega aS
| íhuga vaxtarhraSa íbúafjöldans í
j héraði þvi, sem eignirnar livgja í,
af því aS þessi vöxtur veröur aS
bera allan kostnaðinn, sem icgst á
j óarðberandi eignir. Vafalaust fylg-
ir slíkum eignakaupum mest á-
hætta og einnig mestur gróði. All-
ar slíkar eignir ættu að liggja í
þeirri átt, sem bærinn er að vaxa,
og vera i vegi vaxtarins en ekki
fyrir aftan hann. þaS gildir einu,
hve nálægt bygö eignin er, hún
veröur aS vera framundan \ extin-
I um eða í vegi hans, — aS óörum
I kosti stendur verð hennar i staö
eða fer minkandi.
Sétjum svo, aS þér séuS aS
hugsa um, að kaupa einhverja teg,
j und þeirra eigna, sem hér hafa
veriS nefndar, — þá skuluð þér
I fylg.ja eftirtöldum reglum, c>g mun
þaS revnast ySur eins áreiSanleg-
ur leiöarvisi og hægt er aö finna :
Sé eignin hæf til smásöluver/.lun-
' ar, þá beriö saman verðiö, sem
j beöið er um fyrir hana, við \erS
i á líkt settri eign fyrir 10 arum ;
ef aukning verSsins hefir ekki ineir
en tvöfaldast, miðaS viS prósent
stækkun bæjarins á sama cím.ibili,
þá getiS þér liaft nokkurn vegin
áreiSanlega vissu fyrir, aS næstu
10 ár muni sýna svipaða verS-
aukning. Gegn þessari aukning
skuluS þér setja 8 prócent á ári,
og mismunurinn veröur ySar vænt-
j anlegi gróöi. Til dæmis : ’Aetjum
! svo, að ákveðin lóS eSa land sé
áriö 1910 metiö $10,000, það land
! seldist árið 1900fyrir $5,000, en
i vöxtur borgarinnar er 6 prósent á
j ári. ÁriS 1920 ætti landiö vS vera
22 þti^und dollara virði. YSar út-
gjaldareikningur, aS meStöldum
vöxtum af innstæöufénu, ti’nndi
verSa $18,000, og vrði þá beinn
gróði yðar $4,000. Ýmsar ástæSur
geta að vtsu gert brevtingar á
þessari áætlun, en þó má ftillvrÖa.
j að útreikningurinn frá sjónarmiði
j kaupandans er skynsamlegur og
j ætti aS reynast happasæll sé kaup-
I in gerð samkvæmt honum.
Þyngd sálarinnar.
Dr. Duncan McDougall í 'Iavex>
hill hefir nýlega gert þá itaðhæf-
ingu, að mannssálin liafi þvngd en
ekki lit. Ilann átti tal um þctta
viS blaSamann einn í Boston borg
þann 28. júlí sl.
Dr. Duncan hefir um langan
tíma rannsakað mál þetta og gef-
ur það sem sitt álit, aS nianns-
sálin vegi frá y2 únzu alt .iö lfá
únzu, hg að efni sálarinu.ir sé
“protoplasm” heilans og mænunn-
ar. Hann segist í mörgum tillell-
um hafa verið viðstaddur aixdlát.
manna og kvenna, sem önduðust í
rúmum, sem stóðxi á einkar ná-
kvæmum metaskálum, og aö þeg-
ar hinn deyjandi sjiiklingur lxafi
drei/ið sinn síöasta andardrátt, þá
hafi liann heyrt vogarlóðiS falla.
Knnfremur hefir hann setiö í ekugg
sýnu herbergi og séð hrein-hvita.
ljósgeisla vefjast um líkami deyj-
andi sjúklinga. Geislarnir lögðust
mjúklega að öllum líkamanmn eins-
og voð og einnig yfir andlit beirra.
Dr. McDougall og hjálpanneim.
hans hafa gert hinar ítarlegustu
tilraunir til þess að komast fyrir,
livort geislayoð þessi, sem hann.
nefnir “sálefni”, færi frá iíka'nan-
um í ákveSnu formi, eöa gufaði
upn á annan hátt.
Sálin, segir Dr. McRöugall, hefir
ákveSna þyngd eins og aS franian
er sagt, og litbirta hennar er lík-
ust “eter” ljósvakanum í vzta
stjörnugeiminum. jþetta tvent hefi
ég sannaö, svo fullnægir mér. En.
einmitt fyrir þessa líkingu á sál-
efninu og nefndri ljósvakategund,
þá efa ég mjög, að hægt verði aS
nota X-geislánn til þess <iS nÁ,-
mvnd af sálinni í lifandi verum,
eins og Dr. Arthur W. Goodspeed
frá Penrnsylvania háskólanum er
nú að reyna aS gera. Eftir þeim
athugunum, sem ég hefi veitt sál-
efninu og tilraunum þeim, sem ég
hefi gert til þess að komast fyrir
um, hvort þaS efni hefði nokkurn
lit, þá er ég fastlega þeirrar skoS-
unar, aS þaS sé eins og nefudur
ljósvaki — litlaust.
Dr. Goodspeed ætlar aö gera ná-*
kvæmar rannsóknir i þessa ált
meS Röntgen-geislum, og gctur
máske komist aS einhverjum ó-
væntum upplýsingum xxm eiginlcg-
leika sálarinnar. En þar til þær
sannanir eru fengnar, þá held cg
fram skoSun minni um efni, 1i\ ngd
og litleysi sálarinnar.
UM JÓN SIGURÐSSON
hefir mikiS veriS ritaö í dönsk og
norsk blöö kringum aldarafmæliö.
MeSal annars hefir dr. Valtýr rit-
aS um hann í blaö I. C. Christen-
sens og Bogi Melsted held'ir litil-
fjörlega grein í Berling. (tsaf.).
ISLENZKAR BÆKUR
Ég undirritaSur hefijtil sölu ná-
lega allar íslenzkar bækur, sem til
eru á markaSinum, og verS a5-
hitta aS Lundar P.O., Man.
SendiS pantanir eöa finnið.
Neíls E. Hallson.