Heimskringla - 09.11.1911, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 9. NÓV. 1911.
3. BES.
1
Sherwin - Wiliiams
PAINT
fyrir alskonar húgm&lningn.
Prýðingar t(mi nálgast nú.
Dálítið at' Sherwin-Williams
húsm&li getur prýtt híisið yð-
ar utan og innan. — B rú k i ð
ekker annað m&l en petta. —
S.-W. húsmálið m&lar mest,
endist lengur, og er áferðar-
fegurra eunokkurt annað hús
mál sem búið er til. — Komið
inn og skoðið litarspjaldið.—
CAMERON & CARSCADDEN
QUALITY IIAKDWARE
Wynyard, - Sask.
MARKET HOTEL
146 Princess St.
á móti markaóunm
P. O'CONNELL, eigandl, WINNIPEQ
Beztu vtnföug viudlar og aöhlynning
góö. Islenzkur veitinganiaöui L-* ít.
Audersou, leiöbeinir lslendinguni.
JIMMY’S HOTEL
I3EZTU VÍN OO VINDLAR.
VÍNVEITARI T.H.FRASER,
fSLENDINGUR. : : : : :
dames Thorpe, Eigandl
Woodbine Hotel
466 MAIN ST.
Stmrsta Billiard Hall 1 NorövestnrlandÍDU
Tlu Pool-borö.—Alskonar vfnog vindlar
Qistin A og feeOI: $1.00 á dag og þar yfir
liftiiiMin A Hebb.
Eigendnr.
Winnipeg Renovating
Company
H. Schwartz, Custom Tailor
Sauma f«t eftir máli mi">g vel
og fljótt. Einnig hreinsa, pressa
og gera við gömul föt.
557 SARGENT AVENUE
Phone Garry 2774
A. S. TORBERT’S
RAKARASTOFA
Er 1 Jimmy’s Hótel. Besta v«»rk, ágret
verkfæri; Hakstur ISc en Hárskuröur
2Sc. — Öskar viöskifta ísleudinga. —
A. H. UAItOAL
Selur llkkistur og annast um dtfarir.
Allur útbduaöur sA bazti. Enfremur
selur hanu aliskouar minnisvaröa og
legsteina.
12iNenaSt. Phone Garry 2152
Winnipeg Andatruar Kirkjan
horni Lipton og Sargent.
Sunnudagasamkomur, kl. 7 aö kveldi.
Andartrúarspeki þá útskírö. Allir volkom-
uir.
Fimtudagasamkomnr kl 8 aö kveldi,
huldar gátur ráöuar. Kl. 7,30 sagul-lækn-
ingar.
Yfirvegun fáeinna
vindbólna.
1 Ileimskringlu nr. 44 birtist dá-
lítil grein frá mér, og viö hana er
gerð “athugasemd” af þýðanda
greinarinnar “Er synd að dansa”.
Ilöfundurinn, Gunnl. Tr. Jónsson,
vefur sig þar í almenningsálitinu,
og- heldur sig innan múra löngu
liðinna tíma (nefnilega, þegar ald-
arandinn var sá, að hver sem
dirfðist að vera hreinskilinn og
segja eitthvað, sem kom í bága
við tízku og vana samtíðar sinn-
ar, mátti eiga víst, að verða refs-
að sem glæpamanni eða jafnvel
missa lífið fyrir það). 1 sömu
tízku og vana vill hr. Jónsson, að
nútíðin haldi sig, kallar alt annað
þröngsýni og kreddur, sem hafi
reynst og muni reynast rót alls
ills. Og röksemdafærsla hans er á
þessa leið : að dansinn sé eins góð
skemtun og hvað unnað, og valdi
e k k i m e i r i siðspillingu en
“guðræknislegir lautatúrar eða
‘picknics’.” þarna er hann sér þess
meðvitandi, að datisar séu sið-
spillandi, en réttlætis röksemdin
er sú, að þeit séu ekki m e i r
svo en það sem honum þóknast að
kalla “guðræknislegir
lautatúrar”. Góð vörn !
Og einkum þegar þess er gætt, að
fólkið — fvrir það mesta —, sem
‘picknics’ samanstanda af, er sama
fólkið, sem heldur upp á dansa. —
“Smekkurinn sá, sem kemst í ker,
keiminn lengi eftir ber.
Hann ætlar allar skemtanir, sem
karl og kona sækja í samlögum,
jafn freistandi ; í því sambandi
minnist hann á hégómadýrðina, —
en svo er hann ekki viss, ef hún
geti talist til syndar, svo hann
her þá fyrir því Crosby og Björn-
son ! þar sem annarstaðar er
hann að reyna að koma inn þeirri
hugmynd, að ein synd sé ekki
verri enn önnur og því ekki til
orða takandi.
Ilann heldur það yrði lítið varið
í lífið í veröldinni, ef henni væri
stjórnað samkvæmt siðalögmáli
guðs og manna ; lýsing hans á
þeim mönmim, sem inna í þá átt,
er : “Slíkir menn eru skaðlegustu
mennirnir, í hvaða félagsskap sem
er, og þeir einmitt hafa hrjmt
íleirum út á spillingarbrautina en
dansinn, sem þeir eru að ofsækja”.
En rök fyrir þessum staðhæfing-
um hirðir hann ekki um að til-
færa.
þá er hann að verja “hroða-
skammir” og “höfuðsynd”, en á
hvorugt er minst i grein minni, —
enda segist hann “ómögulega” sjá
það.
“Rngan veginn” segir hann það
sanna, að svndsamlegt sé að
dansa, þó að stúlka dansi sig til
dauðs. Rg vona það séu 'þó engin
meðmæli með dansi(?). Hugmynd
min er og hefir verið, að það sé
synd, að ofbjóða líkama sínum á
eitin eða annan hátt, nema í lífs-
nauðsyn, sjálfs sín eða annara
vegna.
Eftir að hafa þannig tekið “at-
hugasemd” herra Gunnl. Tr. Jóns-
sonar til greina, álít ég viðeigandi
að skýra mína hlið á máli því, er
okkur ber á millum með dæmum
saiinra frásagna.
Fyrir nokkuð mörgum árum
heyrði ég ungan Islending segja
sögur viðvíkjandi dansi og dans-
samkvæmi, og var sumt af því
hreinn og beinn glæpur ; og í heild
sinni voru allar þær frásagnir þess
eðlis, að ekki getur komið til
mála, að birta þær í opinberu
blaði. F,n ekki fanst honum meir
um það eu svo, að hann kallaði
það “að hafa góðan tíma”.
Hér liefi ég kynst manni, sem
eftir útliti að dæma, mun vera
kominn nær sextugu ; hann er
einn af meðhaldsmönnum dans-
skemtana — hefir dansað síðan
hann var unglingur, og er hans
mesta yndi enn —, og í sambandi
við samtal okkar um dans, sagði
hann : “Hugsaðu þér að vera í
faðmi velbúinnar stúlku, angandi
af ilmvatni, í fleiri klukkustundir,
og þá rafurmagnsstrauma, sem
andardráttur og hiti framleiða;
þessa sterku eiginlegleika, sem
helgaðir eru vissum kringumstæð-
um, en sem lagðir eru þar (þ. ?. á
dansinum) upp í hendurnar á
þér ...
Ef þessu má ráða — ef um nokk-
urn efa er að gera—, að freistinga
munur á dansskemtunum og öðr-
um skemtunum er ekki svo lítill,
og að spillingin þar af leiðandi er
íhugunarverð, þó hr. Jónsson á-
líti það ekki að vera svo.
“Hare to he a Daniel,
Dare to stand alone,
Dare to have a purpose true,
Dare to make it known”.
Með vinsemd,
S. F. Björn>son.
• • •
P. S. — það er ekkert nýtt, að
ég er seinn í förum, en þó mætti
geta þess eins og til málsbóta, að
afstaða mín eða verustaður eiga
stóran þátt í því, og í þetta sinn
var. ég fjarverandi og hafði engin
tæki á, að fá hlöð send mér.
S. F. Björnson.
Merkisnafna verndun
Rr. J.
í 45. tölubl. Isafoldar þ.á. er
grein með fyrirsögninni : “Vernd-
un merkisnafna sögunnar”, eftir
Br. J. Af því að þessi grein getur
verið hlekkjandi og er alveg gripin
úr lausu lofti, álít ég skylt að
sýna mönnum, hve lítil rök hún
hefir við áð styðjast.
Br. J. fyllist vandlætingu yfir
því, að menn gefi húsum sínum
nöfn eftir ýmsum fornheitum, svo
sem Hof, Lögberg, o. s. frv. Hiann
heldur því fram, að slíkar nafn-
gjafir séu villandi, og geti leitt til
þess, að eftirmenn vorir hugsi eitt-
hvað á þessa leið : Að örnefni eða
munnmæli hafi hlotið að henda á
nöfnin, “annars hefðu menn ekki
verið þeir kjánar, að kalla húsin
þessum nöfnum”.
Víðast hvar er nóg af hégóma-
skapnum og grunnhygninni, segir
Br. J. Og það er alveg satt, ég er
honum sammála i því. Til dæmis
gerir hann sig sekan í því síðar-
nefnda. Hann er svo grunnhygginn
að halda, að menn á seinni tímum
muni villast á þessum “sögunöfn-
um” og sumum nútíðarnöfnum, af
því að þau séu eins og liljóti að
hafa við ’örnefni eða munnmæla-
sögur að styðjast. Kn hann gáir
ekki að því, að þeir, sem það
gerðu, mundu ekki hafa við mikl-
ar líkur að styðjast ; fyrst og
fremst vegna þess, að engar munn-
mælasögur væru til fyrir nöfnun-
um og heldur engin örnefni. í öðru
lagi er mjög líklegt, að slík nöfn
haldist ekki lengur en húsin eru
við líði. En eftir því, sem ég
þekki, munu fá hús svo vel gerð á
íslandi, að þau geti orðið það
gömul, að menn verði í vafa um,
hvenær þau hafi orðið til, eða frá
hvaða tímabili þau væru. Slíkt er
óhugsandi. það væri sama og ef
menn að hundrað til tvö hundruð
árum liðnum segðu, að Ingólfs-
hvoll í Reykjavík væri frá land-
námstíð, nafnið hæri það með sér.
þessi nafna vandlæting Br. J. er
því (útfrá hans eigin orðum í of-
annefndri grein) á engum rökum
bygð ; en hún er upptíningsleg og
sýnir hótfvndinn hugsunarhátt.
Br. J. segir “nauðsynlegt að
vernda merkisnöfn sögunnar”. —
Hvernig hann hugsar sér þá
verndun, er nokkurn veginn aug-
Ijóst. það getur ekki verið nema
um eina verndun að ræða : laga-
verndunina. Mér þykir ekkert ó-
trúlegt, að Alþingi fengist til að
koma með lagaákvæði í þá átt ;
embættismennirnir á þingi eru ó-
latir á, að semja lög til þess að
kenna alþýðunni að lifa og tryggja
sér völdin, og því ætli þeir geti
ekki eins bannað mönnum að nota
ýms alþekt nöfn eftir eigin geð-
þótta, ekki sízt ef hægt er að slá
á þjóðernistilfinningu manna og
föðurlandsást með því.
Ég læt svo útrætt um þessa ó-
þörfu grein hér. Að eins vil ég
benda mönnum á, að þetta er ekki
ein bára stök ; það eru altof
margir meðal íslenzku þjóðarinnar
sem beita sér fyrir óþörfum og
lítilsverðum málum, og dreifa
þannig að ástæðulausu góðum
kröftum. Okkur væri þarfara að
halda saman og taka eftir, í
hvaða átt hin svokallaða menn-
ingarstefnaf! i heldur, með em-
bættislýðinn í hroddi fylkingar.
Hjálmur Hlenm.
VERIÐ ÞIÐ HÆGIR DRENGIR !
það er al-óþarft, ef ekki mein-
gallað af ykkur, að fara í blaða-
deilur lit af flugritum flokkanna.
það mætti líkja nefndum flugrit-
um við meinlausa skæðadrifu, sem
allir, er liún drífur á, troða undir
fótum sér.
þannig mun af all-mörgum skyn-
samari mönnum farið með fiugrit
í kosningabardaganum, hvenær
sem er. Eða með öðrum orðum,
þá munu fiestir líta svo á, að þau
séu eins k!onar sjónhverfingar. þau
eru óáreíðanlegur sannleikur, og
því al-óþöfrf hverjum manni. þau
virðast send mönnum til að
kveikja eld með, og eru án efa af
all-flestum notuð til að kveikja
þann eld, sem mönnum er til
gagns fremur en óheilla.
þau eru hrúkanlegt uppkveikju-
efni í eldstónni, en ekki til að
kveikja ófriðar-eld meðal hræðr-
anna, þvi allir eignm við að vera
bræður og sj'stur í anda og sann-
leika.
Hljóð úr horni.
G. J. Brandson.

MANITOBA
TÆKIFÆRANNA LAND.
Hér skulu taldir að eins fáir þeirra miklu yfir-
burða, sem Manitoba fylki býður, og sýnt, hvers-
vegna allir þeir, sem óska að bæta lífskjör sín, ættu
að taka sér bólfestu innan takmarka þessa iylkis.
TIL BÖNDANS.
Frjósemi jarðvegsins og loftslagið hafa gert Mani-
toba heimsfræga, sem gróðrarstöð No,. 1 hard hveitis.
Manitoba býður bændasonum ókeypis búnaðar-
mentun á búnaðarskóla, sem jafngildir þeim beztu
sinnar tegundar á ameríkanska meginlandinu.
TIL IÐNAÐAR- OG VERKAMANNA.
Blómgandi framleiðslustofnanir í vorum óðfluga
stækkaudi borgum, sækjast eftír allskyns handverks-
mönnum, og borga þeim hæztu gildandi vinnulaun.
Algengir verkamenn geta^ og fengið næga atvinnu með
beztu launum. Hér eru yfirgnæfiandi atvinnutæki-
færi fyrir alla.
TIL FJÁRHYGGJENDA.
Manitoba hýður gnægð rafafis til framleiðslu og
allskyns iðnaðar og verkstæða, með lágu verði ; —
Frjósamt land ; — margvíslegar og ótæmandi auðs-
uppsprettur frá náttúrunnar hendi ; — Agæt sam-
göngu og flutningatæki ; — Ungir og óðfluga vaxandi
bæir og horgir. — Alt þetta býður vitsmunum, auö-
æfum og framtakssemi óviðjafnanleg tækifeeri og
starfsarð um fram fylstu vonir. Vér bjóðum öllum
að koma og öðlast hluttöku í velsæld vorri og þrosk-
un. — Til frekari upplýsinga, skrifið :
JOS. HARTNEY, 77 York Street, Toronto, Ont.
JOS. BURKE, 178 Logan Avenue, Winnipeg, Man.
A. A. C. LaRIVIERE, 22 Alluance Bldg., Montreal,
J. F. TENNANT, Gretna, Manitoba,
.1. .1. UOLDEN,
Depnty Minister of Agriculture and Immigration.'Winnipefi;
STRAX
í dag er bezt að gerast kaupandi
að Heimskringlu. Það er ekki
seinna vœnna.
l’iic Wini!i|>cg Safe Works,
LIMITED
50 Priiicess St., Winnipeg
VERZLA MEÐ
Nýia os brúkaða öryggis skápa [safes].
Ný og brúkuð “Cash Registers”
Verðið lágt, Vægir söluskilmálar,
VÉR BJÓÐUM YÐUR AÐ SKOÐA VÖRURNAR.
Lo »oommomom»»moommmoommo omihmmoo
S y 1 v í a 27
‘Nei, ekki núna’, svaraði hún og leit í kringum
sig í dimma kofanum, — ‘ekki núna’.
‘það er gott’, sagði hann. ‘Drektu svo ögn af
tevatni og hvíldu þig svo. þú þarft að geta sofnað’.
Hún settist niður hjá eldstæðinu og horfði á
eldinn, en Neville lét kassa bak við hana, svo hún
gæti hallað sér upp að honum, og gekk svo til dvr-
anna. þegar hún heyrði hann fara, sneri hún sér
við og stóð upp að hálfu leyti. Neville gekk þá
aftur til hennar og studdi hendi sinni á höfuð hennar.
‘Vertu ekki hrædd, Sylvía’, sagði liann, ‘ég ætl-
aði að eins út fyrir dyrnar og reykja mér ögn til
skemtunar. þegar þú ert búin að drekka tevatnið,
er bezt fyrir þig að hátta. Vertu ekki hrædd, cg
verð kyr hér fyrir utan dyrnar’.
Hún settist aftur og tók hendi hans og kysti
hana, en Neville roðnaði, fór út og kveikti í pípu
ar, hugsandi um þcssa verzlun sína, sem honum
sinni.
Hann gekk lengi fram og aftur fyrir utan dyrn-
fanst í raun og veru hlægileg. Svo fór hann inn
aftur.
Frú Meth stóð fyrir framan eldinn og benti á
svefnklefa haps.
‘Svfur hún?’ spurði Neville.
‘Eins og steinn’, svaraði frúin. ‘Er það satt,
sem hún sagði mér, að þú hefðir keypt hana fyrir
gullmolann ?’
Neville kinkaði kolli.
‘Já, en við skulum ekki tala meira um það, pcn-
ingar þínir eru á vísum stað’.
‘Ekki tala um það. — þó ég verði að láta lífið í
staðinn, þá verð ég að segja,. að þú ert þorskur,
ungi maður’.
‘Já, ég veit það’, svaraði hann glaðlega. ‘Sagði
hún þér nokkuð annað?’
28 Sögusafn Heimskringlu
‘Nei, hún mintist á gullmolann. án þess að ég
spyrði um hann. Hún er ensk, er það ekkij? Og
af heldra fólki komin. Eg ræð það af tali hennar.
Hún talar eins og þú, og þú ert heldri maður’.
‘Já, ég held hún sé ensk’, svaraði hann.
‘Hvað ætlar þú að gera við hana ? H|afa hana
hér ? Finnist ekki meira gull i námunni þinni, þá *
höfum við tvö ekki nóg að lifa af’.
‘Hugsaðu ekki um það. Við komumst af. Fer
vel um liana ? Vesalings stúlkan. Hverra manna
ætli hún sé, og hvaðan kemur hún?’
‘það litur út fyrir, að hún viti það ekki sjálf.
I Ilún sagði, að faðir sinn hefði ekki verið gullnemi’.
Frti Meth þagnaði snögvast og sagði svo : ‘Hún
jhefir ofurlítinn höggul bundinn um fiálsinn, sem hún
J vildt ekki lo-fa mér að sjá. Hann er líklega vctð-
j mikill’.
‘Skiftu þér ckki af því, hvað það er’, sagði hnnn
í skipandi róm. ‘Og þú mátt heldur ekki spyrja
hana um neitt’.
‘þá það’, sagði Meth önug.
Litlu síðar stóð Neville upp, tók ljós c>g gekk
inn til litlu stúlkunnar. Hún svaf fast, cu hclt báð-
ttm böndum um litla böggulinn.
‘Hún er ljómandi falleg’, hvíslaði Meth að hor.-
um. ‘Aldrei hefi ég séð jafn fallegt hár á æfi ttiinni.
j Alveg eins og — foss, held ég, og cins nijúkt i-g
I silki. Og svo dökku augnabrýrnar ; þnð kemur
1 sjaldan fvrir, að menn sjái slíkar augnabrúnir og
’ augu. i**íHún er sjálfsagt af heldra fólki, en heldra
fólk þarf að borða eins og aðrir menti, og —’
Hann benti henni að þegja, fór út úr lierbergimi
og lokaði dyrunum.
‘Eg ætla að sofa úti í nótt, Meth’, sagði hann.
Hann lagðist niður og teygði úr sér rétt fvrir
utan þröskuldinn, með skammbyssuna við hægri hlið,
Sy lvía 29
en hantr sofnaði ekki iyr en undir dag, af því hann
hugsaði of mikið um það, sem hann hafði keypt.
IV. KAPlTULI.
S y lv í a f æ r a ð v e r a k y r.
Um sólaruppkomu stóð Neville upp, þvoði sér
um heitdttr og andlit, og fór svo í námugryfjuna
sína, sem hann hufði ætlað að yfirgefa að öllu levti
daginn áSttr.
þegur hann kom heim til að vitja um morgun-
verðinn, var Sylvía að búa til kaffi, en Meth var að
sópa og hreinsa til í kofanum.
Svlváa sneri sér við og leit á hann, þegar hann
kom irm, en sagöi ekkert. , Svo lét hún flesk, kaffi
og pönnnkökur á borðið.
Neville sá a'ö hún hafði grátið, en nú var hún
alvarleg og þögul.
‘þú ert góð ráðskiona, Sylvía’, sagði hann. —
‘Kaffið er ágætt’.
Hún leit á hann rannsakandi augum, hreyfði var-
irnar eins og hún ætlaði að tala, en ekkert orð
heyrðist. þegar Neville var búinn að borða, hrað-
aði hann sér til grj’fju sinnar.
jþegar hann var búinn að vinna hálfa stund, sá
hami Locket koma. þeir heilsuðu hvor öðrum.
'Funduð þén gullmolann hérna, ungi vinur tninu?'
sa'jði Locket.
‘Já’, svar-aði Neville.
‘það var hepni. Og svo létuð þér liann fyrir
l'r’tlu stúlkuna. En, vinur minn, Lavorick kom til
30 Sögnsafn Hleimskringlu
mín í dag. þcr vútið líklega, hvað við ætlum að
gera við peningana, þessi 900 pund?’
‘Nei, mér er það óviðkomandi’.
‘Við höfum komið okkur saman um, að skifta
peningunum á milli okkar’.
‘það var rétt’, svaraði Neville.
‘En, hevrðu nú, vinur minn. Lavorick hefir gcrt
okkur tilhoð’.
Neville horfði undrandi á hattn.
‘Hann hefir boðið oss 1000 pund fyrir barnið. —
Hamingjan veit, hvaðatt hann fær peningana. — Og
hann segir, ef þér viljið ganga að þessum kattpum,
þá skuli hann scnda það til Englands, til — nú man
ég ekki nafnið. Já, og 'hann segist skuli arfleiða
það. Hvað segir þú um þetta?’
‘Flyttu Lavorick kveðju mína, og segðu honum,
að ég neiti boði hans. E’g hefi keypt stúlkuna, og
ég á hana. Segðu lionutn líka, að ég sé aö æfa
mig í að skjóta, svo það sé ekki hyggilegt fyrir neinn
að vera að snuðra hér i kring á kvöldin. Hattn
mun skilja, hvað ég á við’.
‘Ó, hann væri auli, ef hann gerði það ekki’, svar-
aði Locket hlæjandi. ‘Líði þér vel, ungi vinur’,
sagði hann og fór.
Neville varð nú litið heim til kofans, og sá Syl-
víu standa í dyrunum. Hún hlaut því að hafa
hej^rt hvert orð.
þegar ltann kom heim til dagverðar, var Sylvía
einsömul heima. Meth hafði farið ofan í þorpið.
Hún sat, studdi hönd undir kinn og horfði á
hann. Alt í einu sagði hiin :
‘því léztu ekki þennan mann fá mig?’
‘Hvað ertu að segja, Sylvia ? Hteldurðu að ég
sé slíkur maður ? þú vilt þó liklega ekki yfirgefa
mig?’