Heimskringla - 08.02.1912, Blaðsíða 4

Heimskringla - 08.02.1912, Blaðsíða 4
4. BLS. WINNIPEG, 8. FEBRÚAR 1912 HEIMSKRINGLA lícimlkfiiiala P,,B,8°ED KvETE»í«THu‘,Di,•m HEIMSKRINGLA NEWS & PUBLISHING COMPANY, UMITED Verö blaOsins i Canada og Bandarfkjnm. $2.00 nm 6rit> (fyrir fram borKaí). Sent til Islands $2.0« (f;rir fram borgab). B. L. BALDWIN80N, Editor <k Manager 729 Sherbrooke St., Winnipeg. Boz 3083 Phone Garry 4110 I Minnisvarða-málið. Eins Oft áöur var fjetiÖ hér i blaöinu, kom 15 manna nefndin, fæm nýlega var kosin í Gimli bœ, til að annast um tilboö baejarins um aö fá setta myndastyttu Jóns Sigurössonar þar neöra, — hing- að til baejarins, og átti fund meÖ samskotanefndinni hér í borg í neöri Goodtemplara salnum þann 30. janúar, kl. 2 e. h. Forseti Dr. Jón Bjarnason setti fundinn og bauð Gimli menn vel- komna. Kvað samskotanefndinni hér í borg ljúft að kynna sér vilja sendimanna um það, hvar mynda- stytta Jóns Sigurössonar skyldi standa. Annars mætti hann strajxi geta þess, að í samskotanefndinni hefði verið sá skilningur ríkjandi, að standmyndin yrði sett niöur hér í borg ; bæði fyrir þá sök, að Jiér.væru flestir íslendingar saman komnir, og að útlit væri til þess, að svo yrði á komandi árum ; ag einnig af þeirri ástæðu, að hún yrði betur varin hér en á öðrum stöðum. Einnig- kvaðst hann mega geta þess, að standmyndin hefði verið send sem gjöf hingað vestur, og þó hún að sjálfsögðu bæri að skoðast sem gjöf til Vestur-lslend- inga i heild sinni, þá hefði hún verið send til þeirra manna sér- staklega, sem annast hefðu um jamskðtín hér yestra, og með þeim skilningi braeðyanfta þar heima á Islandi, að hún yrði sett upp hér f Winnipeg. Enda hefði einn nefndarmanna þar heima, þórhalli biskup, getið þess í prí- vat bréfi til sín, að óskir nefndar- manna þar væri, að vér hér vestra settum standmyndina upp á ein- hvern túnblett í Winnipeg, og af þessu meðal annars hefði það ver- íð þegjandi skilningur nefndar- bræðra sinna hér, að myndin yrði hér sett upp, sem mest í samræmi við skilning, tilgang og ætlun nefndarinnar á íslandi. Samkomu tagið meðal nefndbrmanna hér hefði verið hið æskilegasta. Ann- ars hefði nefndin valið úr sínum hópi þrjá rnenn til þess framvegis að annast um framkvæmdir lút- andi að uppsetningu styttunnar. þeir væru : sá maðurinn, sem lang-mest hefði starfað þar, herra Skapti B. Brynjólfsson, og báðir tslenzku þingmennirnir, B. L. Bald- winson og Thomas H. Johnson.— Einnig hefði herra Árni Eggerts- son verið kjörinn varaforseti uefndarinnar hér, og hefði hann haft með höndum móttöku stytt- unnar að heiman, sem nú væri hingað komin og ytðí samkvæmt tilboði Lögbergs félagsins gevmd í j byggingu þess, þar til hægt yrði j að koma henni upp á varanlegum grunnmúr. — Bað forseti þá sendi- nefndina að taka til máls. Herra Pétur Tergesen, kaup- maður á Gimli og borgarstjóri þar, og formaður nefndarinnar, kvað fund hafa haldinn verið í bæ ! sinum um þetta mál, og þar sam- j þykt eftir ítarlega íhugun, að gera ; Wrinnipeg nefndinni það tilboð, að ! Gimli bær tæki við standmynd j Jóns Sigurðssonar og setti hana þar upp á sinn kostnað, á þann hátt, sem samskotanefndin hér legði fyrir. Jafnframt tækju íbúar j Gimli bæjar að sér, að gefa fulla tryggmg fyrir þvi, að standmynd- in skyldi sett á svo tryggan og ó- hultan stað, að hún skyldi þar vel varin. ILann kvað það innilega sanníæring Gimli búa, að þar væri sæmilegastur staður fyrir þennan minnisvarða. Röksemdirnar fyrir því máli kvað hann þá, sem töl- uðu á eftir sér, mundu skýra fýrir fundinum. Að eins vildi hann taka fram, að hann væri hér kominn í umboði íbúanna á Gimli, til þess að bjóða Winnipeg nefndinni, að taka við standmyndinni til upp- [ setningar í bæ sínum og varð- %’ei/.lu þar um aldur og æfi. Hierra Benedikt Frímannsson kvaðst þar kominn til þess, að béra bæjarstjóranum vitni um ein- lægni þá og alvöru, sem. feldist i tilboði hans. J>að hefði á fundinum) þax verið samþykt, að leggja til j landið undir standmyndina og þ®r umbúðir - allar, sem Winnipeg nefndin kann að krefjast. Hann kvað Gimli búa vera einhuga um, jið samkvæmt eðli íslenzkrar þjóö- rækni, ætti það bezt við, að stytt an stæði í Gimli bæ, ng einnig samkvæmt sögulegum atriðum og karaktér Jóns Sigurðssonar. Hann Jkvaðst kannast við, að Winnipeg- I nefndin hefði fult vald til þess, að setja styttuna þar niður, sem hún áliti að bezt ætti við. Sjálfur kvaðst hann þeirra sannfæringar, að Gimli bær ætti bezt tilkall til þessa þjóðerniskga minnismerkis, og sú almenna skoðun hefði verið stærsta ástæðan fyrir því, að Gimli nefndin hefði verið kosin. Enda hefði öllum þar komið sam- an um, að Gimli bær væri örugg- asti geymslustaður styttunnar á á komandi árum. Herra Jóhann P. Sólmundsson kvað íslendinga hér í landi vera ferðamenn, á léið til að hverfa. Vildi að framtíðar fræðimenn sæu þess merki, að Islendingar hefðu þó um eitt skeið átt bólfestu hér í landi. Enda benti nafnið Gimli, sem væri af norrænum uppruna, á að svo hefði verið. Gimli bygðin væri móðir Argyle bygðar og bygðar íslendinga í Norður Dak- ota, og amma allra annara ísl. bygðanna hér í Vestur-Canada. þar væri og upprunastöðvar ým- islegs þess, sem mest hefði borið á í þjóiðlífi landa vorra hér vestra. Og mætti til þess nefna meðal annars, að fyrsti íslenzki þing- mtaðurinn í Canada væri þaðan runninn. JCskilegast væri, að setja varðann þar niður, sem mest trygging væri þess, að hann kveikti neista föðurlandsástar í hjörtum komandi kynslóða af ís- lenzkum ættum hér vestra. Nú íerS'uÖHSt Islendingar úr öflum bygðum lahda vðffa sér til skemt- unar til Gimli bæjar, og væri því varðinn bezt tettur þar, þar sem hann blasti við aflra augum. Væri hann settur í Winnipeg, mundi tæpast fleiri en einn af hundraði Islendinga þeirra, er hingað kæmu, vilja borga 5 centa strætisbrauta- fargjald til að sjá hann. Af því fólki, sem mest gagn hefir af að sjá myndina af Jóni Sigurðssyni, verður flest á Gimli, og þar varir minningin lengst í hugum þeirra, sem sjá hana. þar kveikti hún innri eld í hjörtum komandi kyn- slóða af íslenzkum ættum. En væri hún hér í Winnipeg, þá varp- aði hún eingöngu ytri ljóma yfir landa vora. Og ekki kvaðst hann efa, að Jón Sigurðsson, mætti hann nú skera úr málum, myndi kosið hafa, að standmynd sín yrði sett niður á al-íslenzkum stöðv- um ; og Gimli bær er eini staður- inn i heimi utan Islands, sejn hefir al-íslenzka stjórn. — Hann bað nefndina, að íhuga vandlega þetta tilboð Gimli manna, sém nú færu bónarveg til samskotanefndarinn- ar um að hraða ekki úrslitum málsins. Hann kvaðst vona, að þegar nefndin hefði ihugað málið >tm stund, og hann teldi líklegt, að þá myndi hún unna Gimli bæ þess, að hafa standmyndina. — þetta væri sú bón, sem Gimli nefndin hefði fram að bera. Herra B. B. Olson kvað Gimli menn hafa eindregna skoðun á því, að utan Islands væri ekki annar staður viðeigandi, heldur en Gimli sveit og Gimli bær til þess að setja minnisvarða Jóns Sigurðs- sonar upp. Standmyndin hefði verið < send Vestur-íslendingum sem gjöf, í þakklætisskyni fyrir hluttöku þeirra í myndun þess sjóðs, sem myndaður var til þess að koma upp veglegum minnis- varða á íslandi, til heiðurs minn- ingu hins látna þjóðskörungs. — Gimli sveit, sem áður var íslenzk, er ekki lengur til sem slík ; en Gimli bær er nú íslenzkur bær og Gismli væri eini staðurinn, sem varðanum væri samboðinn. Gimli- búar væru við því búnir, að veita varðanum viðtöku, og koma hon- um upp hjá sér á eigin kostnað og undir umsjón Winnipeg nefnd- arinnar, og að gefa næga trygg- ingu fyrir varanlegri verndun varðans. Hvergi yrði hann séður ai eins mörgum Islendingum eins og á Gimli. þar væri mannmargt orðið. þar gengju 150 íslenzk börn á skóla, og þar yrði íslenzk kyn- slóð alin xipp. Gimli væri og ré,tti staðurinn til að reisa íslenzkan háskóla í, og ætti þá vel við, að standmynd Jóns Sigurðssonar stæði við vestur-íslenzka háskól- ann á Gimli. Herra Jóhannes Sigurðsson kvað það álit sitt, að Winnipeg og Gimli nefndirnar ættu að íhuga í sameiningu og í bróðerni, hvar heppilegast væri, að varðinn yrði settur, og það óskaði hann að yrði gert. Herra Jón Vopni spurði, hvort sá skilningur sinn væri réttur, að Gimli búar ætluðu sér að koma varðanum upp á eigin kostnað sinn þar neðra, ef þeim væri af- ! hentur hann. Pétur Tergesen bæjarstjóri kvað það réttan skilning. Herra B. B. Olson spurði, hvort það væri tilgangur Winnipeg nefndarinnar, að ráða til fullnustu um málið á næsta fundi, og ósk- aði, að úrslitum yrði ekki hrað- að, en að Gimli nefndinni yrði gerð grein fyrir þeim ástæðum, sem Winnipeg nefndin grundvaflaði úrskurð sinn á. Með því að ekkf tóku fleiri til raáls, stóð forseti Dr. Jón Bjarna- son upp, og þakkaði komumönn- um fyrir þær mikilsverðu bending- ar og upplýsingar, sem þeir hefðu veitt sér og nefndarbræðrum sín- um, og hve vel og röksamlega þeir hefðu rekið erindi Gimli-búa þessum fundi. Hann fullvissaði komumenn um, að allar röksemd- ir þeirra og tillögur skyldu verða ítarlega íhugaðar og þeim gerð grein fyrir þeim ástæðum, sem Winnipeg nefndin bygði úrskurð sinn á. Var þá fundi slitið. Illdeilurnar í Utah. Heimskringla hefir að undan- förnu hait þá stefnu, þar sem um ádeilumál meðal éinstaklinga hefir verið að ræða, að veita hvorum málsaðila rúm í blaðinu fyrir 3 greinar, og að því búnu hefir um- ræðum vanalegast veriði lokað. Nokkuð öðru máli hefir verið að gegna um deilumál þpirra Utah manna, því að meðal þeirra byrj- aði deilan ekki eins og alment gerist, þar sem einn tekur beint jákvæða stefnu, en hinn beint nei- kvæða um eitthvert ákveðið mál- efni, — heldur byrjaði hin blaða- lega ósátt þeirra, eftir því sem vér fáum bezt séð, nokkuð á þessa leið : Herra John • Thorgeirsson í Thistle bæ, Utah, hefir um nokkur síðastliiðin ár sent Heimskringlu ýmsar greinar um efni, sem verið hafa fornfræðilegs eðlis að mestu leyti. þessar ritgerðir hafa borið þess ljós merki, að höfundur þeirra er gáiu og fræðimaður. öll mál, sem hann ritar um, eru al- varlegs efnis, og hugsanir hans um þau eru frumlegár og lýsa djúphygni, sem er afls óvanaleg í algengum blaðagreinum. I ritgerð- um þessum hefir ekki falist neitt það, er kallast megi persónulegt, eða varpað hinum minsta skugga á nokkurn landa,hans þar syðra, eða annarstaðar. Maður hefði því mátt ætla, að greinar þessar yrðu látnar hlutlausar, og að þær yrðu ekki gerðar að ástæðu til að hefja árás á hann. En lesendum þessa blaðs er það þegar ljóst, að ein- mitt þessar greinar hafa gefið til- efni til þess, að einstöku landar hans þar hafa andmælt honum, — ^kki á þann hátt, að þeir hafi með rökfræði sýnt villur hjá hon- um og reynt til að leiðrétta þær, heldur hafa þær flestar verið rit- aðar í þeim anda, ef ekki með þeim tilgangi, að gera höfundinn hlægilegan í augum lesenda blaðs- j ins, með því að lítifsvirða sem mest skoðanir hans og þær tilraun ir, sem hann hefir gert til að birta þær skoðanir. Að þessu leyti hafa andmæla ritgerðir þess- ar verið ekki að eins ádeilugrein- ar, heldur beinlínis árásargreinar á persónu mannsins. það varð fjölda af lesendum blaðsins hér norðan línunnar ljóst þegar í upp- hafi, að ritgerðir þessar voru sprotnar af megnum kala til Jóns. Um hitt var mönnum óljóst, af hverju úlfiiðin var sprottin, enda var það ekki atriði, sem lesendur varðiaði nokkru, og hefðu helzt aldrei átt aS vita neitt um. þessar ertingar höfðu tilætluð áhrif á Jón. Hann tók að verja sig., þegar hann fann persónu sína meidda, og hefði verið langtum betra, að hann hefði leitt það al- gerlega hjá sér, og hefði þá staðið betur að vígi en ella í hugum les- endanna, sem alment hafa veitt ritgerðum hans mikla eftirtekt, og talið þær bera eins og gull af eiri alls þess, sem blöðum vorum hefir borist úr Utah ríki. En nú er svo kojnið, að deilan er fyrir pokkru orðin ekki aðeins deila, heldur megn-ill og mannskémdar deila af beggja hálfu, svo að ekki hefir önnur svæsnari verið meðal landa vorra vestan hafs á nokkru tíma- bili. þetta sést bezt á því, að móti Jóni einum hafa nú skipað sér á ritvöllinn mifli 30 og 40 manna og kvenna. Lesendum Hkr. hér fyrir norðan kemur málið svo fyrir, að nokk- urs þykji við þurfa, er svo marg- ir sækja að einum. Annars veit almenningur hér ekkert með vissu um það, að hverjum orsökum skilnaður hefir orðið með Jóni og konu hans, enda er það einkamál, sem ekki er viðeigandi að gera að blaðadeilum, þó það hafi hér orö- ið. það hefir á liðnum árum oft svo oft komið fyrir, að íslenzk hjón hafa skilið, beggja megin landamerkjalínunnar, að engum þarf aS koma það á óvart, sem að nokkru þekkir losæðið í ásta- lífi íslendinga hér vestra. En, sem betur fer, hafa menn sem mest varast, að auglýsa þann ósóma,— þó þvi miður hafi verið of mikið af því gert í þessu máli þeirra Utah manna. það er gamalt íslenzkt orðtak, sem vanalega hefir við nokkur rök að styðjast, “að sjaldan valdi einn, þegar tveir deila’’, og þykir sennilegt, að svo sé í þessu máli. Lesendur vita það nú með vissu, af játning herra Thorge rssonar, að hann var fjarverandi konn sinni um þriggja ára tíma, — við landnámsstarf í öðru riki ; og les- endur vita einnig, af eigin þekk- ingu og viðburðum, sém inargolt koma fyrir víðsvegar meðal landa vorra, að styttri stundarskilnað- ur, en hér um ræðir, hefir leitt til algers hjójnaskilnaðar ; en um greining orsaka til þess skilnaðar, lætur umheimurinn sig litlu varða Allra þeirra vegna, sem n.i eiga hlut í deilu þessari, hefði það ver- ið lang bezt, að skUnað.armálinu og orsökum ]”-'ss hefði aldrei ver- ið hreyft. En þessi grein er hér rituð í til- efni af því, að nú liefir tengda- móðir Jóns sent ritgerð til blaðs- ins um þetta efni. Og þó Heims- kringla að sjálfsögðu beri hina mestu virðlingu fyrir þessari ald- urhnignu konu, sem nú er langt komin á áttræðisaldur, og án þess að þrátta nokkuð um gfldi þeirra upplýsinga, sem felast í rit- gerð hennar, — sér blaðið sér ekki fært að birta greinina, eða nokkr- ar aðrar greinar frekar um þctta mál. 1 hefld sinni hefir defla þcssi frá upphafi ekki varpað neinum ljótna á félagslíf landa vorra þar vestra, og þarf þó vart aS efa, að það sé alt eins friðsamt og ástúðlegt jiar eins og hvar annarstaðar í bygð- um vorum hér vestan hafs. þvert á móti hefir deilan varpaö skugga á litla þjóðlífsbrotið þar. Vér vildum láta þess getið, að neitun upptöku greinarinnar frá tengdamíóður Jóns, er ekki sprott- in af nokkru öðru en tilfinningum, sem alment eru rikjandi meðal lesenda blaðsins hér nyröra, að nú sé nóg komið, og meira en það, af svo góðu. það eru takmörk á þolgæði lesendanna og þeim tak- mörkum er þegar náð, eftir þeim mörgu bréfum að dæma, sem blaðinu hafa í seinni tíð borist um þrætu þessa. — þess vegna er það hér með auglýst, að Heims- kringla veitir framvegis engum greinum rúm um þetta deilumál, og er því bla8inu algerlega lokað fyrir þeim. En hins vildum vér óska, að Utah búar haldi hér eftir áfram, að senda blaðinu fregngreinar af starfsemi þeirra, vejcti og við- gangi þar vestra, og eins greinar um almenn og einstök áhugaefni Vestur-íslendinga, eins og þeir hafa gert til þessa. Á þann hátt fær umheimurinn að vita, ekki að eins um tilveru þeirra, heldur einnig um líðan þeirra og framtíð- arhorfur, — og það er alt, sem hann á kröfu til að vita — um leið og hann þá fær að njóta álits ,þeirra á þjóðfélajgsmálum landa vorra hér og heima. Hagskýrsla. Samkvæmt skýrslum, sem lagð- ar voru fram á ársfundi Tjaldbúð- ar safnaðar 16. jan. sl. fyrir árið 1911 : — I söfnuðinn hafa gengið á árinu 52, dáið á árinu 8 meðlimir safn- aðarins. Skýrð á árinu 12 börn ; fermdir á árinu 15 unglingar. Hjónavígslur 14. Söfnuðurinn hafði í handbærum sjóðum 1. jan. 1911 .... $ 230.02 Inntektir á árinu .... 4116.97 Samtals .......... $4346.99 Öll útgjöld á árinu ...... $3932.56 I sjóðum 1. jan. 1912 ... $ 414.43 E i g n i r. Kirkjan með lóð ...... $25000.00 Innanhússmunir (orgel, píanó o. s. frv.) ..... 1500.00 Lífsáhyrgðir ($15000) 400.00 I sjóði 1. jan. 1912 ..... 414.43 Samtals ............. $27316.43 Skuld mót veði í fast- eigninni ................ 4600.00 Skuldlausar eignir ...... $22716.43 Ræktað fyrír Vesturlandið Sl.KSÍ i|w> McKENZIE’S FRÆ ••'«*» ■§ *o c «8 s U •c N «1 00 Vér höfum Vesturlandsins. rannsakað hinar breitilegu þarfir Vér seljum þær fræ tegundir sem bezt eiga við jarðveg Vestur Canada. Allir framtak8samir kaupmenn selja þær, ef verzlari yðar hefir þær ekki þé sendið pantanir beint til vor. LlTIÐ eftir McKenzie’s frækössum f hverri búð. Postspjald fœrir yður voru ensku vörulista. A. E. McKenzie Co. Ltd. BRANDON, MAN. CALGARY, ALTA. Fegursta Fræ-bygging í Canada í s o- 3- Borgfirðinga-mótið 15. FEBRÚAR 1912 verður sett stundvíslega kl. 8 að kveldi í Good Templar sölunum, 5^geeNTsÍ af forseta Árna E$Jgerts®yni. Program. 1. Ávarp forseta. 2. Söngflokkurinn. 3. Ræða : Minni Borígfirðinga og héraðsins heima— Jóh. P. Sólmundsson.. 4. Kvæði : Minni Borgaríjatðar—þorskabítur. 5. Pianó sóló—Prófessor Sveihbjprn Sveinbjörnsson. 6. Gengið niöur í neðri salinn til borðhalds. 7. Sýndar íslenzkar myndir. 8. Píanó sóló—J|ónas Pálsson. 9. Ræða : Minni kvenna—Guðm. Arnason. 10. Söngflokkurinn. 11. Kvæði : Minni Borgfirðiqga fyrir v.estan haf.— Dr. Sig. Júl. Jóhannesson. 32. Píanó sólóí—Sigríður Friðriksson. 13. Kvæði um fornmenn héraðsins. 14. Píanó sóló—tPróf. Sveinbjörn Sveinibjörnsson. 15. Tveir bændur kveða gamanvísur. 16. Píanó sóló—Jónas Pálsson. 17. Kvæði : Minni Islands—Cand. theoí. þorsteinn Björnsson. 18. Söngflokkurinn. 19. Píanó sóló—Sigríður Friðriksson. 20. Islenzkur dans. Munið eftir, aö fyrrr söngflokknum standa þeir pró&ssor Jónas Pálsson og H. Thórólfsson ; eru þeir svo alþektir hæfileikamenn, að við miklu má bú- ast. — Annars er úrvals fólk á prógraminu,, einsog það ber með sér. Enginn þarf að óttast þrengsli í safnum, því fult 100 gæti setið fleira en aðgörtgutmiíðar verða seldir fyrir. — Spil verða til fyrir þá, er, ekki taka þátt í dansinum. Kaffi og aðrar veitingar verða seinna um nétt- ina. Eskilegt væri, að allax konur, er eiga íslenzka búninga, væm í þeim á þessu al'íslenzka sam- sæti. Hafið þið nú afla þessa rétti, ,er þið hafið lofað okkur ? svo spyrja einstökn menn. ó, þér trúarveikir. Já, við höfum þá afla, og meira til ; svo sem : vínsúpu, svið, lundaba^gga, blóðmör, mysnost, o-.s.frv. Skemtanir halda áfram alla nóttina, ef fólk vfll vera svo lengi. — Munið að koraa í tíma. Fyrir hönd forstöðunefndar.innar. JÓH. SVEINSSON, formaður. R. TH(. NEWLAND, ritari. JESSIES DREAM Söfnuður Andarannsóknir kirkjunnar hér í borg heldur skemtisamkomu í GOODTEMPLARS HALL Á SAKGENT AVE. FIMTUDAGINN 8. FEBROáR 1912 t»ar fer fram söngleikurinn “JESSIE’S DREAM” ásamt með barna söng skemtun. Aðal skemtendur verða ungfrúrnar Goodman, M. Seymour, Thomas og M. Snow, aðstaðaðar af fjölda barna. Mrs. M. A. Snow, sfejörnar prógraminu, en Mrs. Chorley, spilar undir. InngaBgur 35c framsæti og 25c baksæti.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.