Heimskringla - 17.12.1914, Qupperneq 5

WINNIPEG, 17. DESEMRER 1914.
HBIMSKRINGLA
BLS. 5
una undan hinni fornu bölvan. Þa8
er ekkert nýtt, a'ð hafa scfandi með-
ul við fæðingar barna. En alt til
þessa befir læknum þótt hættulegt,
að brúka morphin og slik meðul, og
í stað þess að draga úr kvölunum,
þá hefir það oft komið fyrir, að lyf
þcssi hafa gjört þær miklu lcngri.
En það, sem Paulin var að leita að,
var það, að finna sefandi lyf, sem
ekki væri skaðlegt eða hættulegt, en
eyddi öllum sársauka, án þess að
hindra cða draga úr fæðingarstarf-
inu. Prófessor Charles Richet og
aðrir visindamcnn, hafa lengi feng-
ist við að rannsaka og prófa ólgu-
gcrla (living ferments), og alt fram-
ferði þcirra. Og Paulin tók sama
strykið í rannsóknum sínum. Hann
tók chlorhydrate of morphine og
setti i það lifandi gcrla. llreyttist
þá morfinið og varð að krystöllum.
Visindalega kallaðist það: Morphine
des intoxiquéé, — með öðrum orð-
um: það er ekki eitrað léngur, og
greinist frá oxydimorphine aðal-
lega i því, að það má leysa það
upp.
Það eru tvö ár síðan að lyf þetta
fanst. Siðan hefir gengið langur
tími i að reyna það á dýrum og fcng-
ust þeir við það Paulin og félagi
hans, Dr. Pierre Laurent.
Nöfn þesara tveggja manna ættu
að rilast og festast óafmáanlega á
hjarta hverrar cinustu konu,— nöfn-
in þeirra, hins rykuga efnafræðings
og hins ófrarnfærna unga læknis.
Þeir reyndu það á hérum og kött-
um og hundum og stærri alidýrum,
— til þess gekk heilt ár. Þessir tvcir
vísinda- og rannsóknarmenn fóru
ekki að þvi á sama hátt og verk-
stofumennirnir vanalega gjöra —
að lcita sannleikans á skinnpjötlum
eða kjötbitum, sem þeir hafa skorið
eða slitið af lifandi dýrum; en það
liggur bundið, stynjandi og vein-
andi á meðan. Tilraunir Paulins
voru að losa dýrin við kvalirnar.
Eg hefði gjarnan kosið, að eg hefði
gctað talað við fyrsta hérann, sem
alinn var upp til þess, a vera skor-
inn og kvalinn á verkstofu rann-
sóknarmannsins, — cn nú fékk liann
a reyna það, hvernig það var að
fæða af sér héra án nokkurra þján-
inga. Sannarlega ætti saga héramóð-
ur þessarar, að geymast eftirkom-
andi kynslóðum.
Það var eitt, sem allar þessar til-
raunir sýndu, en það var það, að
þctta nýja lyf eyddi öllum þeiin
þjáningum, sem vanalcga iylgja með
burði fóstursins, en um leið dró það
ekkert úr hinu eðlilega starfi vöðv-
anna.
Þarna var öll ráðgátan leyst; —
þarna var lyfið fengið, sem í alla
staði var skaðlaust og hættulaust,
sem hvorki stöðvaði eða hindraði
náttúrunnar gang, sem leysti höft
náttúrunni svo að henni varð léttara
að vinna verk sitt, en sem um leið
eyddi gjörsamlega öllum þeim kvol-
um, sem kvendýrið hafði orðið að
þola.
Hinir kyrlátu, þolgóðu visinda-
menn voru búnir að afljúka starfi
sínu; uppfinding þeirra var full-
komnuð, þessi hin mikla.
Þegar þeir voru búnir að full-
reyna þetta á dýrum, þá fóru þeii
með lyfið til læknis þess, er fræga .1-
ur var allra í Norðurálfu fyrir að
hjálpa konum á barnssæng. Það var
Doktor Kihemont-Dcssaigne, accou-
cher við Beaujon spitalann og marga
aðra i Paris.
II.
Mæðurnar hundrað og tólf.
Menn liafa rcynt ákaflcga margt
til þess, að mínka kvalirnar, þegar
kona elur barn sitt. Aniiarhvor mað-
ur getur eitt eða annað um það sagt,
hinir elztu læknar og þeir hinir
yngri, sem nýsloppnir eru út af há-
skólanuin. Morphine, cloral, chloro-
form og þvi um líkt getur deytt
kvalirnar, svo þær að mestu eða öllu
hverfa; cn þá kemur sá galli við öll
þessi meðul, að þau deyfa vöðvana,
svo þeir hætta alveg að dragast sam-
anan, eða þau draga ákaflega niikið
úr þeiin. Og það er að eiris i ein-
stökuin tilfelluin, að góðir og reynd-
*r læknar grípa til þessara hættu-
le8u kvaladeyfandi meða'. i Þeir
se8ja, að betra sé að þola kvalirnar
°8 eiga ekkert á hættu.
Hann var lítið hrifinn af þcssu,
uann prófessor Ribeinont-Dessaignc
<>8 v‘antrúaður á það, er hann reyndi
oað I fyrs(a skifti- Eg vildi óska, að
e? gæti sagt yður nafnið hen r.r,
"nnar fyrstu hugrökku móður, aem
samþykti að láta reyna þetta á sér,
PV' hún var spurð að því, og var
fus til að leyfa það. Reyndar var
annar eins maður og Dr. Ribcmont-
Dessaignc einsog einvaldur keisari
yf'r spítulum þessum, sern fullir
Voru af fólki allslausu. Hann bcfði
*etað skipað einliverri móðurinni,
?* Jáfa reyna þetta á sér. Og hún
' ekker.t vitað kannske fyrr en
un var dáin. Iín það var ekki hyft
fr ann Ve®‘ Hn móðirin bauð sig
ÍUn va«- hetjukvcndi, — sann-
augum Var hnn he«nkvendi i minum
hefðuð
,.,ra M1Ukk,a*Íst ~~ a"nars
við nii'* n,yJa lyt Var nærri þvi laust
__i • " ur*®n l»ó ekki að öllu leyti
kvölum Ið30 <lrap. eða cy<ldi öllum
. > ta gjorði þœr svo þ0]an-
legar, að þær voru að eins einhver
undarleg ónota-tilfinning. Það tafði
ekki fyrir eða lcngdi burðartímann.
Og barnið var ekki í hinni rainstu
hættu.
Með skærum, óskelfdum augum
horfði konan á þá, er þjónuðu henni
—* Hún var ekki meðvitundarlaus.
Við og við sló á hana höfga, og
dreymdi hana vel, því að hún brosti
í blundinum, rétt einsog hún væri
að hlusta á óminn af barnsrödd úr
fjarska. Þurfti þá ekki annað en á-
varpa hana; hún vaknaði þá undir
eins. Hún opnði augun — og furðan
og farsældin og ánægjan og móður-
ástin skinu úr þeim.
En prófessor Ribemont-Dessaigne
varð þess þegar var, að lyfið verk-
aði ekki eingöngu á vissa parta lik-
amans. Það vcrkaði á taugakerfið,
sérstaklega á sympathetiska tauga-
kerfið. og svo það, sem mestu varð-
aði: Það dró ekki nokkra vitundar-
ögn úr samdrætti vöðvanna, er
náttúran lætur knýja hið litla harn
út í veröldina.
Þetta var nú ekki neraa ein barns-
fæðing, hin fyrsta. En nú fór pró-
fessor Ribemont-Dessaigne á fæð-
ingar spitala Parisar borgar.
Það var hver sæng skipuð i hin-
um mikla sal i Reaujon spitalanum.
Þar átli nú að reyna það í stórum
stýl. Hann gekk þar rólegur um, en,
undrun og aðdáun fylgdi honum.
Þgrna, sem konurnar venjulega börð
ust við dauðann, — þarna var nú
dúnalogn og ekki heyrðisl eitt ein-
asta vein.
“Eg fór frá einni konu til annar-
ar”, sagði Dr. Ribemont-Dessaigne,
“og eg sá þar, að hjá hverri einustu
þeirra fór barnsfæðingin fram með
hinni mestu reglu, sem eftir hljóð-
falli gengi, — hiklaust, stanslaust
og kvala- og þjáningalaust.
Og það, sem hann furðaði mest,
var þetta tvent: Þögnin og hin bros-
andi andlit mæðranna. Honum fanst
þetta likast einhverju kraftaverki.
Eitt hundrað og tólf tilraunir
gjörðu þeir, prófessor Ribemont-
Dessaigne og félagi hans, Dr. Le
Lovier, og mishepnaðist ekki ein
einasta. Og mæðurnar voru ekki
nema 112, en börnin, sem fæddust,
voru eitt hundrað og fimtán; þrjác
mæðurnar voru svo lánsamar, að
eignast tvibura— kvalalaust, ótta-
laust og þjáningarlaust. Þessar þrjár
mæður voru til þess kosnar af yfir-
lögðu ráði, af þvi að fæðingin var
erfið, og fæðingarhríðarnar voru á-
kaflega harðar og lágu niðri eða
hættu stund og stund. En það gekk
alt fyrirtaks vel. Og íallri sögu lækn-
isfræðinnar þekki eg ekki nokkra
uppgötvun, sem jafnast geti á við
þessa, því að hún hefir gefið kon-
unni gleði fyrir sorg, og bros og
hlátur i staðinn fyrir vein og kvala-
óp. Eg er ekki að skrifa um þettta
einsog það sé tilraun ein. Langt frá.
Það er viðurkent af háskóla Frakk-
lands. Sáralæknar, yfirsetulæknar,
efnafræðingar og læknar af öllum
tegundum hafa skoðað þetta, prófað
og rannsakað það, og viðurkent '»að
í einu hljóði. Og það er mjög sjald-
gæft, að vísindamenn séu undan-
tckningarhiust á einni og sömu skoð-
un og sannfæringu, — en þarna voru
þeir það.
III.
En hvað hugsa nn börnin um
þctta?
1 huganum skulum vér hverfa aft-
ur til herbergisins með undraþögn-
inni á spitalanum.
Það livildi yfir því einhver feikna
mikil furðuleg þögn. Engin móðirin
heyrðist hljóða eða veina af ofur-
magni kvalanna. Allar lágu þær ró-
Icgar, hálfmókandi, en lukkulcgar
að sjá. Hver einasta þeirra hafði
fengið sinn skamt af Iyfinu; þvi var
sprautað inn í æðar þeirra, hálfum
öðrum centimeter, — það er skamt-
urinn. Lyfið hreif undir eins á taug-
arnar. Eina mínútu eða tvær voru
taugarnar óstiltar, en urðu svo róleg-
ar. Þá fóru sumar mæðurnar að
móka, en þó létt. En ekki nærri all-
ar. Sumar urðu kátar við það. Þær
töluðu við fóstrurnar og voru að
segja þeim, hvað þetta væri undar-
legt; þser fundu, að vöðvarnir voru
að dragast saman i hnikla, en samf
kendu þær ekki sársauka. Og svo
smáhlógu þær við sjálfar sig. Hjá
84 af þessum 112 mæðrum var verk-
unin fullkomin; þær fundu engan
sársauka; hjá 24 var það ekki al-
veg svo, en sársaukinn i hriðunum
var svo lítill, að þær vildu ekki láta
sprauta inn meira af lyfinu, þcssi
sársauki væri svo lítilsvirði. I’arna
sást það, sem búist var við, að lyfið
verkaði ckki eins á þær allar. Við
eina móðurina verkaði lyfið aðcins
30 mínútur og varð þá að auka
skamtinn. Yfir höfuð verkaðt einn
skamtur i tiu eða tólf stundir, og
var þá hér um bil æfinlega barnið
komið.
Eg get þess aftur — og eg legg á-
lierslu á það — innspýting 1> fs þessa
hrey.tir ekkert reglulegm.i gangi
barnsfæðingarinnar, og þar ec inóð-
irin finnur hvorki kvalir né ónot,
j>á getur bún sjálf hjálpað til og
flýtt fyrir fæðingunni.
Doktor Dessaigne fór eimnitt utn
það þessum orðum: “Ilverri ein
ustu mæðra þessara leið vel á cftir.
Það voru engin eftirköst, engin of-
reynsla, jafnvel engin þreyta; cngin
scm stundum kemur fyrir; pær
böfðu ekki kent neinna iikamlegra
kvala, þessar mæður. Eg varð ekki
var við gcðæsingu hjá eiuni einustu
þeirra. Þær, sem ólu hörnin um
kveldið, sofnuðu rólegar og sváfu
alla nóttina til rnorgims, i stað bins
vanalega svefnleysis.
P'n hvað leið nú barni móðurinn-
ar?
Hvernig kom það ínn i þenna
þegjandi heim?
Engin skerandi hljóð buðu það
velkomið. En það lyfti upp röddu
sinni og tilkynti kornu sina hljóð-
andi — og það, sem það sagði, var
þetta: I leill þér, þú þegjandi, bros-
andi móðir. Nú er nýr maður i ht im-
inn borinn og svo grét það kveðjuna
til hennar og til lífsins. En þó vi.ru
það ekki öll börn. Og nú fer eg eft-
ir skýrslunum.
Það voru þarna nýfædd 115 börn.
77 þeirra liljóðuðu liátt og mikið og
sýndu með þvi, að þau væru við
bestu heilsu. Af hinum komu 28
þegjandi inn i heiminn, en hjart-
slátturinn var reglulegur og roðinn
á hörundinu eðlilcgur, og vöðvar
þcirra sýndu, að þau voru við beztu
heilsu. Og brátt fóru sum þeirra að
gefa hljóð af sér og sofna Svo út af;
sum sofnuðu snöggvast fyrst nokkr-
ar sckúndur eða tvær eða þrjár min-
útur í mesta lagi — og ráku svo upp
voðahljóð.
En tíu barnanna gáfu ekkert hljóð
af sér, en prófessorinn hafði þá
endaskifti á þeim og hélt þeim upp
á hælunum, svo að höfuðin sneru
niður. Þá orguðu niu þeirra yfir
þessari svivirðingu. En einn drengj-
anna lét sig ekkert við þessa með-
ferð. Þá sneri læknirinn honum við
og blés tvisvar eða þrisvar inn í
inunn hans og nasir og þá heyrðist
lika hljóð einsog alt ætlaði að rifna.
Og hundrað og íimtánda barnið
sendi háværa kveðju hinni brosandi
móður sinni, Parísarborg, mannkyn-
inu öllu og plánetu þeirri, er vér
byggjum.
Það kemur fyrir, náttúrlega, að
börnin koma magnlitil inn i heim-
inn og eins og sofandi; en það má
blása það burtu; þau fá flest röddina
og brúka lrana.
Einu tók eg eftir, sem mér hafði
ekki komið til hugar. Það var þegar
móðir cin sagði við mig um leið og
hún leit til barnsins síns:
“Hann tók ekkert út”, sagði hún
svo glaðlega.
Það var undarlegt þetta, og eng-
um öðrum en móðurinni gat komið
það til hugar. Það, að hún hafði los-
ast við kvalir og þjáningar, Það var
einskisvirði i samanburði við það,
að sonurinn ungi hafði ekki fundið
ncinn sársauka.
Það er nokkuð undarlcgt að hugsa
til þessa: Næsta kynslóð verður
þjáningarlaust borin i heiminn af
mæðrum, sem liggja brosandi á hin-
um mjóu sængum sinum. Ætli heim-
urinn verði betri þá? Já, hver
veit?
Með svo fáum orðum, sem mér er
mögulegt, vil eg nú skýra þetta bet-
ur, hvernig prófessor Albin Ribe-
mont-Dessaigne lagði það fram fyrir
lækna—háskólann franska. — Hann
gjörði J>að án allrar mælgi og var
hvert cinasta orð vandlega yfirveg-
að. En þctta sýnir lika skoðun og
rcynslu hinna beztu visindamanna
Frakklands:
1. Nú er það mögulegt orðið, að
láta raæður ala börn sin án allra
líkamlegra tilfinninga og kvala,
án þess að þeim sé hin minsta ,
hætta búin.
2. Þessi aðferð tefur hvorki eða
hindrar fæðingu barnsins, en
virðist miklu fremur flýta fyrir
henni.
3. Hlutfallslcga er þriðja hvert barn
raddlaust, — cn á þvi er mjög
auðvelt að ráða bót, og oft er það *
betra þannig.
4. Eftirköst eða aflciðingar eru'
góðar.
5. Það er visindaleg vissa, að héðan ;
af geta mæður alið börn sin án!
allra kvala.
Þetta cr álit og úrskurður visind-
anna, og cg hefi reynt að lita á mál-'
ið frá sjónarmiði visindanna. En !
Skuli Hannsson, fasteignasali, sendir öilum vinum sínum og samlöndum kæra
kveðju sína, og óskar þeim gleðríkra og farsæila Jóla, og aS komandi áriS færi þeim
fullar byrgðir hamingju og tækifæri nóg t'l þess aS bæta og efla hag sinn andlega og
líkamlega.
Hann vill benda öllum vinum sínum á stríSiS mikla og voSalega, sem nú geisar
yfir heiminn og afleiSingar þær sem þaS hefur haft á öll viSskifti manna á millum,
þær þó einkum aS eignir hafa stórum falliS í verSi, mest í borgum og bæjum, og kanske
fremur öllu í Winnipeg. Nú er því tíminn til þess, aS ná í eignir meS lágu verSi, sem
menn hefSu ekki dreymt um fyrir stríSiS, eignir sem áreiSanlega hækka í verSi undir
eins og Bretar vinna, sem hlýtur aS verSa fyrri eSa síSar. Ef þeir vilja skifta eSa
kaupa, þá er hann reiSubúinn aS gjöra alt fyrir þá sem hann getur. Og hann er orSinn
svo kunnugur hnútum öllum, og þekkir svo vel verSmæti landa og húsa og bæjarlóSa,
aS kunugri mann geta þeir tæplega fengiS.
Ef þér því viljiS selja jarSir í sveitum ú ti eSa kaupa, eSa hús eSa lóSir í bæjum,
eSa býtta á þessu, þá fáiS þér ekki kunnugri mann aS fara til en Skúla. Hvort sem
þér því viljiS kaupa eSa selja, þá er þaS eitt víst, aS þér tapiS ekki peningum á því
aS fara og finna hann og heyra hvaS hann segir og fá upplýsingar hjá honum. Og
af því aS hart er í ári og hver þarf aS halda fast á centum sínum, þá er einmitt meiri
þörfin fyrir ySur aS fara og finna Skúla, eSa skrifa honum ef aS þér eruS langt í burtu.
HugsiS vinir til komandi tfmans og finniS Skúla.
SKÚLI HANSSON & C0.? 47 Aikens Buiiding.

hvort sem eg vil eða ekki, hverfur
hugur minn til kvenna þeirra, sem j
nú sofa á heimilum sinum um alla I
hina víðu veröld. Svefn þeirra hlýt- ]
ur að vera djúpur og styrkjandi, þvi i
að nú er óttinn horfinn, óttinn, sem |
hið nýja lif bar með sér. Þar leidd-
ust þau og héldu höndum saman —
ástin og dauðinn, eða réttara: von-
in og dauðinn. — Nú geta mæðurn-
ar, brúðirnar og meyjarnar ungu
sofið rólega upp frá þcssu.
Og þýðlega ætti nú ástin að ganga
um heiminn — léttum, liprum fót-
uin.
1 fyrsta sinni siðan bölvunin var
á Evu lögð, geta nú clsksndur horfst
i augu óttalaus um voðann og kval-
irnar.
Er það þýðingarlausl fyrir yður
eiginmcnn, brúðgumar cða ungir
svcinar? Er það þýðingarlaust fyrir
yður, þér ástföngnu ungu menn, er
Jiér horfið i augu stúlknanna, sem
verða ciga mæður barna yðar?
Þarna eru
jólagjafir-
nar bestar
; ódýrastar
S..
Vér gefum nú 10 prósent
afslátt frá voru lága verSi á
öllu gull og silfur stássL Vér
mundum gefa 50 prósent af-
slátt eins og sumir niSur á Portage og Main gjöra, ef vér
hefSum gjört ráS fyrir því þegar vér lögSum verS á vör-
urnar; eSa meS öSrum orSum, vér ábygjumst aS afsláttur
vor villir engum sjónir. Vér gefum ySur tíu cent t3 baka af
hverjum dollar, sem þér greiSiS oss, en látum ySur fá full-
g3di hans í hverju sem vér höfum á boSstólum.
Afsláttur vor er afsláttur
en engin svik.
MeSan byrgSir endast gefum vér í hreinan kaup-bætir
25c virSi af “S3ver Ideal Cream” hverjum sem kaupir fyrii
einn dollar og þar yfir. Ekkert fágar og hreinsar betur
silfur borSbúnaS. ÞaS er eitt af því sem þrifin og góS
húsmóSir getur ekki án veriS.
-,\BS .
-**.*.< ’!* *
i-íí Ah
-------
■•187'

Nordal & Björnsson
Jewelers. 674 Sargent Ave
m
J
óstilling á geði cður skapsinunum,' móðurl
Eruð þér ekki þakklátir fyrir
þessa gjöf? |
Sannarlcga ætti það að vcra hin
bezta jólagjöf fyrir livcrja einustu