Heimskringla - 05.08.1915, Blaðsíða 1

RENNIE’S SEEÐS.
HEADQUARTERS FOR SEEDS. PLANT^-Í
I BULBS AND SHRUBS MJ
PHONE MAIN 3514 FOR CATALOOUE
Wm. RENNIE Co., Limíted
394 PORTAGE AVE. - - WINNIPEG
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
Phones Main 194. Night and Sun-
day Sher. 2667
2S9 DONALD STREET, WINNIPEG
XXIX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 5. AGÚST, 1915.
Nr. 45
VÍNSALARNIR FYLKJA SER MED NORRIS
U
Atvinna vor er í veði, ef Sir James Aikins og hinn
nýji Konservatív flokkur kemst að nú, en ‘refer-
endum’ síðar þurfum vér ekki að óttast,,
ÞETTA SEGIR AÐALBLAÐ VINSALANNA BERUM ORÐUM.—LESIÐ NÁKVÆMLEGA EFT-
IRFARANDI GREIN ÚR BLAÐI ÞEIRRA MANNA, ER BAKKUSI FYLGJA.
Hvar standa vínsalarnir í
Manitoba?
(Ritstjórnargrein tekin úr blaðinu WEST-
ERN CANADA TRADE REVIEW. En þa« er
blað vínsölumanna og vindlagjörðarmanna-
mannafélagsins og hótelshaldara félagsins í
Manitoba).
Þeim segist svo í sínu eigin blaði: —
“Hin alvarlegasta spurning, sem vín-
værzlunin (licensed trade) í Mamtoba verður
að mæta hinn 6. ágúst, er mál það, sem hið
nýmyndaða konservatíva félag í fylki þessu
hefir tekið upp á aðalfundi hins nýja félags,
er það gjörði að sínu aðalmáli Macdonold-
lögin frá árinu 1900. Þau hafa á öðrum stað
verið skýrð í blaði þessu. Og það er gjör-
samlega ljóst, að Macdonald lögin þýða að
eins eitt og ba ðer: algjört afnám vínsölu um
alt fylkið.
Það er ómögulegt að fara í kringum
það; ómögulegt að snúa sig út úr því. Hinn
nýji konservatív flokkur hefir ekki einu sinni
skuldbundið sig til þess, ef hann næði kosn-
ingu, að gjöra að lögum og fylgja fram
þessum Macdonald lögum frá árinu 1900, —
heldur hefir hann heitið því og lagt við æru
sína og trú, að fylgja þeim fram undireins,
án nokkurs “referendum" (eða án þess að
skjóta þeim til atkvæða alþýðu), og án þess
að gefa vínsölunum rétt til þess, að skjóta
málunum undir almenning eða hleypa þeim
fyrir dómstólana. Þetta er fullkomlega Ijóst.
Það er ómögulegt að fara í kringum það.
Hinn nýji konservatív flokkur hefir skýlaust
og tvímælalaust tilkynt vínsölunum það, að,
ef að flokkurinn kemst til valda hinn 6. ágúst,
þá verði vínsalarnir í Manitoba að loka búð-
um sínum undireins og hætta allri verzlun, án
þess að menn þeir á nokkurn hátt geti vernd-
að sig, sem hafa varið sínum seinasta dollar
í verzlun þessa.
Málið er svo skýrt og ljóst, að það er ó-
mögulegt að misskilja það. Að greiða at-
kvæði fyrir þingmannsefni, sem fylgir Sir
James Aikins, er að greiða atkvæði með af-
námi vínsölunnar, — afnámi hennar undir-
eins, án þess að gefa mönnum nokkurt tæki-
færi til mótmæla eða nokkra bið, er gæti
gjört vínsölumönnum mögulegt að vernda
sjálfa sig.
Hins vegar gefur Liberal flokkurinn und-
ir forustu Mr. Norris hótelmönnum, heild-
sölumönnum, bruggurum og víngjörðarmönn-
um (distillers), að minsta kosti tækifæri til
að vernda sig (fighting chance). Mr. Norris
hefir aldrei skuldbundið sig til að afnema vín-
sölu. Þar af leiðir, að hann er ennþá ekki
kominn lengra en svo, að það má tala við
hann (he is open to reason).
Alt það, sem Liberal flokkurinn hefir
skuldbundið sig til, ef að hann kemst til valda
— er það, að skjóta því undir atkvæði allra
kjósenda í fylkinu (referendum) og spyrja
þá, hvort þeir vilji afnema vínsöluborðið
(bar). Liberal-plankinn, sem þeir hafa við-
tekið, nær ekki lengra. En síðan planki sá
var viðtekinn hefir Mr. Norris samt persónu-
Iega (hvað sjálfan hann snertir) farið tölu-
vert lengra. Hann hefir heitið því, að at-
kvæðin skuli greidd, ekki um það, að afnema
vínsöluna, eða vínborðið, eins og flokkurinn
hefir heitið, heldur um vínbann (prohibition)
og skuli bindindismennirnir fá að semja þau
lög. En nú komu bindindismenn fram á hin-
um nýafstaðna fundi Konservatíva og báðu
fundinn að taka Macdonald lögin mn á stefnu
skrá sína, og getum vér því ráðið af því,
hvers konar lög þeir myndu semja, ef að Mr.
Norris skyti málinu til atkvæða kjósenda og
það næði samþykkis þeirra og vínbannið
kæmist á.
Ef að vér berum nú saman afstöðu
beggja flokkannna, þá getum vér glögglega
séð, hjá hverjum flokkanna vínsölumennirn-
ir hafa betra tækifæri. Ef að Aikins flokkur-
inn vinnur sigur í atkvæðagreiðslunni, þá er
úti um alla baráttu fyrir vínsölumönnum.
Vínbannið verður gjört að lögum undireins
og skelt á jafnharðan, án þess að nokkurt
tækifæri sé gefið að skjóta því til atkvæða
kjósendanna eða hleypa því fyrir dómstól-
ana.
En ef að Norris-flokkurinn nær nú völd-
um, þá er þó dómsdegi vorum frestað (the
evil day) um stund. Þegar löggjafarþingið
kemur saman, þá búa þeir málið út eins og
þeir ætla að bera það undir kjósendurna. En
það gefur vínsölunum tækifæri til þess, að
útbúa bænarskrár og senda nefndir til þings-
ins, og benda því sterklega á hinar alvarlegu
afleiðingar, sem það hefði í för með sér, ef
bindindismennirnir ynnu sigur í atkvæða-
greiðslunni. — Þetta er þó að minsta kosti
tækifæri til að tala um málið og ef til vill til
að fá ívilnanir eða undanþágur (conces-
sions) frá hinni nýju stjórn. Hún situr í 5 ár
og þarf ekki þann tímann að leita atkvæða
kjósendanna; en af því leiðir aftur, að hún
þarf ekki að óttast klerka eða æsingamenn
(clerical agitators).
Þegar svo málinu er til atkvæða skotið
(referendum), þá hafa vínsölumennirnir ann-
að gott tækifæri, því að þeir hafa nægan
tíma til þess að búa sig undir harða baráttu
á móti þessu og geta verið búnir að safna fé
til baráttunnar. Beint eða opinberlega myndi
stjórnin ekki skifta sér af því, hvernig at-
kvæðin yrðu greidd. En fráleitt myndi Lib-
eral stjórnin hjálpa bindindismönnum, eða
láta menn sína gjöra það. Stjórnin hefir
aldrei skuldbundið sig til þess, að afnema
vínsölu, heldur aðeins til þess, að skjóta vín-
bannsmálinu undir atkvæði kjósendanna. —
Þess vegna yrði það blátt áfram bardagi milli
bindmdismanna annarsvegar og hinsvegar
vínsölumanna, og manna þeirra, sem ekki eru
við söluna riðnir, en eru þó trúlausir á þetta
bindindisbull. En í sögu Manitoba hefir ald-
rei neitt það fyrir komið, sem geti komið
oss til að óttast bardaga þann. Vér höfum
Þingmannsefni Konservatíva í
Mið-Winnipeg.
fulla ástæðu til að ætla að vér getum kaffært
(swamped) bindindismennina fyrir fult og
alt. Og þó vér gjörðum ráð fyrir hinu versta,
þá hefðu vínsalarnir þó alla daga tækifæri
til að halda atvinnu sinni (fighting chance
for life).
Hin pólitiska trú vínsölumanna í Mani-
toba ætti að vera aðeins ein. Pólitíkin þeirra
ætti að vera samfara atvinnu þeirra, og at-
vinna þeirra að vera samfara pólitíkinni. —
Hér er alt í veði. Enginn, sem nokkuð er
við vínsölu riðinn, ætti að vera í hinum allra
minsta vafa um það, hvernig hann skyldi
greiða atkvæði. Það er ekki tilgangur blaðs
þessa, “Western Canada Trade Review, eða
nokkurs félaga þeirra, sem eru í því, að
reyna að skipa fyrir hverjum einstökum með-
lim félagsins, hvernig hann skuli greiða at-
kvæði. Þáð væri fyrst og fremst óhæfilegt,
og svo væri það miður heppilegt (embarras-
sing) fyrir þingmannaefnin og stjórnmála-
flokk þann, sem oss er hlyntari. Það getur
jafnvel orðið nauðsynlegt fyrir Liberal for-
ingjana, að taka sér þá stöðu í kosningabar-
áttunni, sem getur litið út, sem væru þeir jafn
andvígir oss vínsölumönnum og öllum vor-
um hag, eins og afstaða Sir James Aikins og
flokks hans er oss hættuleg og eyðUeggjandi.
Báðir flokkarnir vilja náttúrlega fá eins
mörg atkvæði og þeir geta. En blað þetta
(Western Canada Trade Review) vill nú að
eins benda á það, hvor flokkurinn muni skil-
málalaust svifta oss algjörlega atvinnunni,
án þess vér fáum nokkuð að segja, eða nokk-
urn rétt til þess, að skjóta málinu fyrir dóm-
stólana, — benda á það, hvor flokkurinn það
sé, sem gefi oss þó dálítið tækifæri.
Því að jafnvel þó að kjósendurnir sam-
þyktu vínbannið við atkvæðagreiðsluna, þá
erum vér þó sannfærðir um það, að vínsölu-
mönnunum yrði gefinn nægur tími til þess,
að selja út vörur sínar, sem þeir væru búnir
að kaupa, og koma sér svo vel fyrir, sem
mögulegt væri, áður en vínsölubannið gæti
verið komið í fult gildi.
Hin minsta töf á þessu er mikilsvirði. —
Ef að hægt væri að fresta óhappadeginum
um eitt ár eða tvö, þá eru mikil líkindi til
þess, að bindindisaldan deyji út við enda
stríðsins, -— þessi hin flónslega alda, sem nú
veltur yfir alt, ekki einungis land þetta, held-
ur allan heim. Og þá myndu þjóðirnar fá vit
sitt aftur og vera til þess búnar og fúsar, að
gefa oss vínsölumönnum tækifæri (fair
play).
Þér ættuð að sjá, hvar mest er hags von
fyrir yður. Látið stjórnmálastefnu yðar vera
þar, sem hagnaðurinn er mestur og hagnað-
inn vera yðar pólitisku trú!”
Grein þessi er afarmerkileg og sýnir ljós-
lega að vínsölumennirnir hér í fylkinu álíta
atvinnu sinni að öllum líkindum borgið, ef
Norris stjórnin vinnur kosningarnar 6. þ. m.
—Vér reyndum að þýða greinina nokkurn-
veginn orðrétt, en settum á nokkrum stöðum
ensku orðin innan sviga, og hvað helzt þar,
sem vér héldum að menn myndu ekki trúa
oss. R i t s t j.
H. M. Hannesson.
A. J. Norquay.
Bendingar.
Manitoba þarfnast umfram alt
þann mann fyrirstjórnarformann,
sem getur hafið fylkið úr þeirri
niðurlægingu, sem það nú er í. Sir
James Aikins er rétti maðurinn til
þess. Hann er sómi þessa fylkis f
ítugum allra landsmanna. — Norris
er hvervetna skoðaður sem “kjöt-
katla-pólitíkus” á lægsta stigi. —
Hér er því mikill mannamunur.
* * *
Velferð fylkisins ætti öllum kjós-
endum að liggja þyngst á hjarta. —
Sýni .þeir á föstudaginn að svo er,
með því að fylkja sér undir merki
heiðarlegs manns, sem megnar að
vera bjargvættur vor allra og liefja
fylkið að nýju til vegs og gengis. —
Fylkið ykur um Aikins.
* * *
Svo Norris kom alla leið frá Gris-
wold til að hitta Howden vin sinn
hér á Royal Alexandra til þess ein
ungis að tala um veðrið!
* * *
Vegna þess að Roblin hafði sagt,
að Norris væri heiðarlegur maður(!)
— þá úrskurðaði Perdue nefndin
að svo væri! Viti menn til, orð
Roblins mega sér ennþá nokkurs!
Orð hans eru gullvæg, þegar þau
geta orðið Liberölujn að liði, þó
annars séu ekki þau smánaryrði til,
sem honum hafa ekki verið valin af
þeim, sem orð hans nú bjarga. En
Roblin sagði líka Howden vera heið
arlegasta di-eng. Hvers vegna voru
þau orð síður tekin trúanleg?
* * »
Hvernig var það annars, — heflr
ekki eitthvað verið sagt um póli-
tisk hrossakaup milli Roblins og
Norrisar? Oss rámar eitthvað í það.
Og var það ekki eftir að þau kaup
gjörðust, að Roblin lýsti því yfir,
að Norris væri heiðailegur maður?
* * *
Svo brennivínssalarnir og liótels-
haldararnir hafa lýst blessun sinnl
yfir Norris stjórninni og heitið
henni öruggu fylgi! Ætia mætti, að
Dr. Sig. Júl. Jóhannessyni, Bjai’na
M. og Steina snikkara hafi orðið
fiökurt undir þeirri blessun! — En
var svo?
* * *
Ef þið viljið útrýma brennivíns-
knæpunum tafarlaust, þá kjósið
Sir James Aikins og fylgismenn
hans. — Ef þið viljið lofa þeim að
vera óáreittum svo árum skiftir, þá
kjósið Norrisar menn!
* * *
Ef þið viljið koma mentamálum
fylkisins í viðunandi horf, þá fylkið
ykkur um þann manninn, sem er
viðurkendur menningarfrömuður,
en ekki um þann, sem enga slíka
viðurkenningu hefir, svo sem á sér
stað með Norris.
* # *
Kjósendur, gjörið skyldu yðar,—
þá munu komandi kynslóðir blessa
nafn yðar!
FYRIRSPURN.
Svohljóðandi fyrirspurn hefir blaðinu borist: —
“Eru menn skyldugir að kjósa menn af sama flokki í kosn-
ingunum í Winnipeg á hverjum kjörstað?”
SVAR: Tökum til dæmis Mið-Winnipeg. Þar er kosið um 4
menn á kjörstað hverjum, tvo af flokki Liberala og tvo af flokki
Konservatíva, því að tvö eru þingsætin og keppa tveir um hvort.
Um sætið A keppa þeir Hon. T. H. Johnson af hálfu Liberala og
Mr. A. Norquay af hálfu Konservatíva. En um sætið B keppa þeir
Mr. Dixon af hálfu Liberala og Mr. H. M. Hannesson af hálfu
Konservatíva
Kjósandi, sem ætlar að kjósa Mr. T. H. Johnson, er ekki skyld-
ugur að kjósa félaga hans Dixon, heldur má hann líka kjósa Mr.
H. M. Hannesson. En ekki má sami maður kjósa Hon. T. H. John-
son og A J. Norquay. Þeir komast ekki fyrir í sama sæti og kosn-
ing sú yrði ónýt. Og ekki dugar heldur neinum að kjósa Mr.
Hannesson og Mr. Dixon, því þeir keppa um sæti, sem aðeins ann-
ar getur fengið. Sú kosning yrði ónýt. — En Mr. Hannesson og
Mr. Johnson er alt öðru máli 'að gegna; sú kosning væri í alla
staði lögmæt og færi vel á. /:
Þossa verða kjósendurnir að gæta, er þeir merkja seðla sína.
—Það væri mikið leiðinlegt, að hafa mikið amstur yfir þessu, og
svo yrði atkvæði kjósandans ónýtt fyrir gáleysi eitt. En oft hefir
þó þetta og þvílíkt fyrir komið.