Heimskringla - 06.01.1916, Blaðsíða 4

BLS. 4
HEIMSKRINGLk.
WINNIPEG, 6. JANÚAR 1916.
HEIMSKHINGLA.
(StofouS 1886)
Kemur í't á hverjum fimtudett.
tJtgefendur og eigendur:
THE VIKING PRESS, L.T11.
Vert) blahslns i Canada og Bandaríkjunum $2.00 um árl® (fyrirfram
borgaB). Sent til íslands $2.00 (fyrirfram borgah).
Allar borganir sendist rábsmanni blabslns. Póst e®a banka ávís-
anir stýlist til The Viking Press, Ltd.
M. J. SKAFTASON, Ritstjóri H. B. SKAPTASON, RáísmaSur.
Skrifstofa:
Í2» SHEKBKOOKE STKEET, WINNIPEG.
P. O. Boz 3171 Talsiml Garry 4110
Annáll íslands 1915
Liðna árið er viðburðaríkt og
inarkvert í sögu landsins, sérstak-
lega hvað stjórnmál og verzlunar-
mál snertir. Landið fær nýja stjórn-
arskrá, eigin fána, nýjan ráðherra,
og hið fslenzka Eimskipafélag tekur
til starfa.
Annað hvað merkast, og sem sum-
ir vafalaust vilja telja markverðast,
er að vinbannslögin gengu i gildi
um áramótin 1915.
Áhrif stríðsins gjörðu, eins og
geta má nærri, allmikið vart við sig
i verzlun og atvinnumálum, — or-
sökuðu dýrtíð i flestum greinum.
Hér skal nánar farið út í helztu
viðburði ársins og byrja á stjórn-
málunum.
Stjórnmál. — Skömmu fyrir ára-
mótin 1915 hafði þáverandi ráðgjafi
Sigurður Eggerz, neitað að þiggja
konungsstaðfestingu fyrir stjórnar-
skránni, nema að fyrirvari sá, sem
flokkur hans, — Sjálfstæðismenn, —
böfðu saraþykt henni samfara, væri
®g samþyktur. Yar hann trygging
þess, að íslenzk mál yrðu ekki bor-
in upp né rædd í rikisráði Dana, né
hinu danska þingi. Konungur vildi
ekki ganga að fyrirmælum fyrirvar-
ans, og sem hefnd fyrir fastheldni
Sigurðar við fyrirmæli þingsins,
neitaði hann og að staðfesta fána-
frumvarpið, sem hann þó áður hafði
lofað. Þegar málunura var hér kom-
ið, hélt ráðherra heim og er fagnað
með kostum og kynjum af flokks-
mönnum sinum. — Má benda á, til
skýringar þvi, er siðar kemur, að
framkoma hans við konung var i
fullu samráði við vilja og óskir mið-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins. Taldi
ísafold óhugsandi, að nokkur flokks-
bróðir ráðherra yrði svo djarfur, að
taka við ráðherratigninni af Eggerz,
honum einum hæfði hún. Voru Sjálf-
stæðismenn mjög ánægðir með ráð-
herra sinn.
Helztu breytingarnar, sem hin
nýja stjórnarskrá hefir að færa, er
afnám hinna konungkjörnu þing-
manna; koma í þeirra stað sex þing-
menn, kosnir með hlutfallskosningu
um land alt til 12 ára. Jafnmargir
varamenn eru og kosnir, til að taka
sæti þeirra, sem deyja kunna á tíma-
bilinu. Almennur kosningarréttur
lögleiddur, þannig, að allir lands-
menn, karlar og konur, sem ekki
eru í skuld fyrir sveitarstyrk og hafa
óflekkað mannorð, fá kosningarrétt
til neðri deildar, séu þeir 25 ára að
aldri, og til efri deildar (i hlut-
bundnum kosningum) 35 ára; ]>ó
þannig, að á fyrstu kjörskrána, sem
samin verður eftir áð stjórnarskráin
er gengin í gildi, komast að eins
þeir af nýju kjósendunum (þar á
meðal kvenfólkið), sem eru 40 ?va
og eldri; en á næstu kjörskrá allir
sem eru 39 ára, o. s. frv. Og líða
þannig 15 ár, þangað til hinn al-
menni kosningarréttur er að fullu í
gildi genginn.
Engann má kjósa á þing, sem ekki
er heimilisfastur á fslandi og jafn-
framt kjósandi. Þetta ákvæði hefði
útilokað Jón Sigurðsson frá þing-
setu, þar sem hann bjó mestan hluta
æfi sinnar í Danmörku.
Um stjórnmálaþrefið sem fylgdi
ráðherraskiftunum og stjórnarskrár-
samþyktinni, er óþarft að tala. Að
eins má geta þess, að þegar á þing
kom, hafði hinn nýji ráðherra eina
4 eða 5 sér til íylgdar af flokksmönn-
um sinum, auk Heimastjórnar-
manna allra, sem studdu hann. En
er áleið þingið, tindust Sjálfstæðis-
menn einn á eftir öðrum yfir i ráð-
herrasveitina, og í þinglok var
flokkurinn þvi nær klofinn til helm-
inga; kalla báðir hlutar sig hinn
eina og sanna Sjálfstæðisflokk. En
meiri rtí’tt munu þó andstæðingar
stjórnarinnar hafa til nafnsins, þar
sem bæði ráðherra og helztu fylgis-
menn hans gengu formlega úr flokkn
um í þingbyrjun.
Þá er það, að konungur boðar
andstæðingaleiðtogann, Hannes Haf-
Alþingi kom'saman 7. júlí og var
slitið 16. september. Hafði það þá
stein, á sinn fund til skrafs og ráða-! ^ dag og afgreitt 58 lög,
gjörða. Þótti mörgum það kynlegt.
Hvað konungi og Hafsteini fór á
milli, er mönnum ókunnugt. En þá
hann er heim farinn, boðar konung-
nr á sinn fund Sjálfstæðismennina
Einar prófessor Arnórsson, Svein
lögmann Björnsson og Guðm. lækni
Hannesson.
Sveinn úr
flest lítt merkileg. Nýr konungkjör-
inn þingmaður sat á þessu þingi, Dr.
Jón Þorkelsson; var hann skipaður
í sæti Júl. sál. Havsteens. Verður
þvi þannig eins og nú horfir, siðasti
skipaði þingmaðurinn.
Verzlun oy atvinnuveyir.—Sá stór-
Voru þeir Einar og atburður gjörðist á þessu ári, að
miðstjórn Sjálfstæðis-1 landsmenn eignuðust gufuskip, ný ]
þetta útboð; sérstaklega þar sem all-
ir þessir menn höfðu verið fremur
veikir flokksmenn. Töldu inargir, að
Hannes Hafstein mundi hafa bent
konungi á þessa menn öðrum frem-
ur, er liklegastir mundu til miðlun-
ar. —-
Og til þess að fara fljótt yfir
sögu, var málunum svo miðlað, að
Einar tókst á hendur að leysa Sig-
urð af hólmi sem ráðherra, og fyrir-
varanum var fleygt til hliðar, en
mildilega orðaður eftirmáli var soð-
inn saman, og heita þrímenningarn-
ir honum fylgi sinu. Þá var og auð-
fengið konungs-isamþykki fyrir fán-
anum og stjórnarskránni.
Er þrimenningarnir komu úr kon-
ungsförinni, vildu þeir lítið segja
um gjörðir sínar; sögðu sig bundna
þagmælsku-heiti við konung. — En
flokksins. Mörgum þótti all-kynlegt og traust og skriðgóð ekip. Gullfoss
og Goðafoss, sem undir stjórn ís-
lenzkra manna og með islenzkri a-
höfn, hafa flutt varning frá landinu
og til landsins; og má nærri geta,
að hefði þeirra ekki notið við á þess-
um timum, hefði víða verið þröngt
um aðdrætti. — Hið íslcnzka Eim-
skipafélag hefir farið vel úr garði,
og sýnt rögg af sér. “Gullfoss” var
sendur hingað til Vesturheims, hlað-
inn varningi, sem hér var seldur, og
heim fór hann aftur hlaðinn varn-
ingi, sem landinu var mest nauðsyn
á. — Síðar var leiguskip sent hing-
að vestur i sömu erindum. — Þessi
röggsemi Eimjskipafélagsins er lofs-
verð; ekki einasta er bætt úr þörf-|
um landsmanna, heldur og nýr mark I
aður fundinn fyrir íslenzkar af-
urðir.
Afurðir landsins hafa verið í háu
skömmu síðar birti blaðið Ingólfur verði, sérstaklega bænda-afurðir,
þó “leynisamningana” svokölluðu, | svo aldrei hefir betur verið. Inn-
og hófst þar með löng og ströng fluttur varningur hefir og hækkað
rimma milli Sjálfstæðismanna inn- að mun vegna stríðsins. En á lands-
byrðLs, sem síðar olli þvi, að flokk-
urinn klofnaði á þingi.
Það varð hinn 4. maí, sem kon-
ungur boðaði Einar Arnórsson utan
i annað sinn; þá til að taka við
ráðherraembættinu. Ogþann 19. maí
1915 var stjórnarskráin samþykt af
konungi. Sama dag var og fáninn
samþyktur.
menn hefir þessi dýrtíð komið mis-
jafnlega niður. Bóndinn hefir borið
bezt úr býtum, árið reynst honum
veltiár. En öðruvísi er því varið
með verkamennina og aðra kaup-
túnsbúa. Verkalaun hækkuðu að
engu ráði; en allar nauðsynjar, er
verkamenn þurfa, hækkuðu, i sum-
um tilfellum um þriðjung verðs. Var
þvi víða all-hart í búi hjá mörgum,
þó vinna væri all-góð fram undir
veturnætur. Eru horfurnar, að þröng
verði víða í vetur i kaupstöðunum.
Landbóndinn ætti aftur á móti að
vera vel stæður viðast hvar.
Síldveiði var mikil við Norður-
land yfir sumarmánuðina og reyk-
víksku botnvörpungarnir öfluðu vel.
Er botnvörpunga útgjörðin að reyn-
ast arðberandi og vex hún ineð ári
hverju.
Yfirleitt var á liðna árinu góð-
æri til lands og sjávar þegar á alt
er litið.
Bannlögin komust á um áramót-
in 1915, og átti þá hver víndropi að
vera landrækur, nema það sem út-
lendir ræðismenn hefðu af skorn-
um skamti með stjórnarleyfi sér til
uppörfunar, og svo lyfjabúðirnar
lítillega styrkjandi víntegundir i
lífsnauðsyn. Enginn átti að geta
sézt fullur eftir þann 1. janúar 1915.
En því hefir ekki verið að heilsa.
Margir hafa orðið uppvísir að því,
að brjóta bannlögin, mest brytar á
dönskum millilanda skipum. All-
margir hafa sézt ölvaðir, og tveir
eða þrir hafa týnt lifinu, vegna þess
þeir voru ósjálfbjarga, alveg eins og
í gamla daga meðan vínið átti land-
vist. Síðasta alþingi rýmkaði all-
mikið um bannlögin, svo að nú ge-ta
læknar pantað eftir þörfum sínum,
og selt svo sjúklingum sínum til
heilsustyrkingar. — Er því Bakkus
gamli engan veginn landrækur enn-
þá, þó aðflutningsbannið hafi kom-
ist á og sé i gildi.
Almenn tíðindi. — Þann 25. apríl
var stór bruni í Reykjavík.' Brunnu
þar Hotel Reykjavik, Landsbankinn
og nokkur önnur hús, og tveir menn
biðu bana, var annar þeirra Guðjón
Sigurðsson úrsmiður.
— Hinn 14. júlí var islenzka gufu-
skipið “Gullfoss” tekið af brezku
herskipi. Var “Gullfoss” hlaðinn
ull og hestum og fiski. Herskipið
fór með hann til Kirkwall, og var
ullin og hestarnir tekið úr skipinu
og því siðan slept. Seinna borgaði
brezka stjórnin hinar herteknu
vörur.
— Minnisvarði af Kristjáni kon-
ungi IX. var afhjúpaður i Reykjavik.
Magnús Jónsson, prestur að Garð-
ar, N. Dak., var kjörinn prestur á
ísafirði, með 46ö atkv. Sá,er næstur
honum komst af 7 umsækjendum,
fékk 198 atkv.
— Bjarni Þ. Johnsen lögmaður, er
hér var um eitt skeið, var skipaður
[ af mági sínum, Einari ráðherra,
sýslumaður i Dalasýslu.
— Stefán Björnsson, er var rit-
stjóri Lögbergs, hefir tekið prest-
vígslu. Þjónar hann litlum fríkyrkju-
söfnuði á Fáskrúðsfirði.
— Matth. Jocliumsson skáldrnav-
ingur varð áttræður 11. nóv. Var
: hans veglega minst þann dag. Minr.-
I ingarsjóður, er ber nafn hans, var
' myndaður á Akureyri; á hann aö
vera til styrktar ungum skáldum.
— Hafís var fyrir Norðurlandi
fram á sumar.
•— Mannskaðar og skiptjón voru
með minsta móti við strendur lands-
ins. Ein fiskiskúta fórst þó af Vest-j
urland^ me ðallri áhöfn. Engar næm-
ar sóttir gengu yfir landið, og var
heilsufar manna yfirleitt gott. Varj
lungnabólga einna algengasta dauða-l
meinið.
— Mannalát. Margir merkismenn
hafa látist á árinu. Má nefna þessa:
Júl. Havsteen, fyrverandi amtmann^!
Jón Jensson, yfirdómara; Torfa
Bjarnason í ólafsdal; skáldið Jón
Stefánsson (Þorgils gjallanda);
Kristján Þorgrimsson, konsúl; sýslu-
mannsekkju Hildi Bjarnadóttir, frú
Sigriði Magnússon, ekkju Eriks
Magnússonar bókavarðar; síra Böð-
var Eyjólfsson í Árnesi; Pétur Sæ-
mundsson, fyrrum verzlunarstjóra á
Blönduósi; Þorstein Skaptason, rit-
stjóra Austra, og frú Jörgínu Svein-
björnsson, ekkju Lárusar háyfir-
dómara Sveinbjörnssonar.
Heimskringla samgleSst bænd-
unum yfir góJSri uppskeru, því
“bú er landstolpi.” Og svo veit
hún að þeir gleyma henni ekki,
þegar peningarnir fara að koma
inn fyrir uppskeruna.
Auktu áhuga
konunnar
á peningalegum framför-
um bússins, með því að
opna Sameiginlegan
Banka Reikning, í henn-
ar nafni og þínu. Þú munt komast að raun um það að
þetta er haganlega, því þá getur hvert ykkar sem er verzl-
að við bankann, lagt inn eða dregið út peninga. Ef
annað deyr þá gengur það sem er í bankanum án nokk-
urs reksturs eða fyrirhafnar til þess sem eftir lifir.
L0GAN AVE. 0G SARGENT AVE., 0T1B0
A. A. Walcot, bankastjóri
Hálf miljón hermanna
frá Canada.
Stjórnarformaður Sir R. L. Bor-
den lýsti því nýlega yfir, að Canada
þjóðin þyrfti að senda í alt hálfa
milllón hermuuna til vígvallar, og
er það helmingi meira en ráð var
fyrir gjört áður.
Á Englandí segir Col. Ruttan að
10 prósent hafi farið, eða hver tí-
undi maður, eða 4 milliónir af 40
millíónum. En í Canada hafa enn
sem koinið er ekki farið nema þrír
menn af hverjum hundrað.
Þessari kvöð Sir Bordens er all-
staðar vel tekið. Menn flykkjast að
stöðvunum, þar sem skrásetningin
og skoðunin fer frain. Hér i 10. hér-
aðinu koina 100 menn á hverri viku
til að skrifa sig i herinn, og það er
eins og straumurinn sé rétt að byrja,
því að einlægt koma fregnir utan úr
sveitunum, að men ,nséu að verða á-
kafari og ákafari, einkum i sveitun-
um suður og vestur af Winnipeg.
Þar er nú varla um annað talað.
Hér í borginni verða settir á fot
skólar til að kenna inönnum vopna-
j burð, og hernaðaraðferð þá, sem í
j skotgröfum tiðkast.
Herskylda.
Einlægt liafa Bretar verið að berj-
ast við að komast hjá því, að taka
i lög almenna herskyldu (conscrip-
tion). En aldrei geta jieir fengið
nóga menn. Nú stendur eiginlega
mest á því, að þeir halda sig heima.
sem fyrstir hefðu átt að fara í stríð-
ið, — en það eru ógiftir menn, sem
hraustir eru á sál og likama. í sein-
ustu kviðunni kom niesti fjöldi, á
3. millíón eða nærri þrjár, en mik-
ið af þeim voru kvongaðir menn.
En það er rangt að kalla það al-
menna herskyldu, sem nú hefir ver-
ið á prjónunuin, því hún nær ekki
nema til hinna ókvonguðu. ungu
manna, sem ekki hafa fyrir neinum
að sjá. Og þetta, sem kallað er con-
scription, er það, að þeir gefi sig
fram og segi til nafns sins og heim-
ilis við yfirvöldin og verði búnir að
því innan tiltekins tíma, og skulu
liggja sektir við, ef þeir gefa sig
fram. Þetta var ekki orðið að lög-
um, en var áformað að bera það upp
sem lagafrumvarp til samþyktar í
þingi Breta. ,
Það er cnginn efi á. að conscrip-
tion er neyðarúrræði, og að Bretar
! hafa einlægt verið mótfallnir henni,
| og hafa sýnt það, sem engin önnur
þjóð í heimi hefir sýnt, að þeir meta
frelsið og fósturlandið og sin eigin
heimili svo mikils, að þeir vilja
leggja alt í sölurnar til þess að varð-
veita þetta. Engin þjóð í heiini hef-
ir komist nokkuð nærri því, sem
Bretar hafa gjört, þar sem 4 millión-
ir manna bjóða fram líf og lirnu til
að verja þetta.
Þetta er svo stórfengilegt. að
hvaða ræflar, sem ein þjóð hefði
verið, eða stórir hópar manna, sem
eitthvað hefðu gjört i líkingu við
þetta, þá hefði allur heimur dáðst
að því og hafið þá upp til skýjanna,
og það ekki í eitt skifti, heldur hefði
það verið stór póstur í sögu mann-
kynsins, er eftirkomandi þjóðir
hefðu vitnað til. — En nú eru það
Bretar, og j)á koma heimasœturnar
og segja, að það sé ágirndin og fé-
græðgin, sem knýji þá til þess. En
það er hvorki sanngjarnt, eða vits-
munalegt, eða heiðarlegt, að geta
sér til hins versta. — Úr þvi vér
viljum láta hundinn njóta sanngirni
og réttlætis, þá ættum vér að gjöra
heiðarlegum mönnum jafnt undir
höfði.
,En þó að Bretar verði nú tilneydd-
ir, að koma á einhverri líkingu við
conscription, sem þó öldungis ekki
er conscription, þá ættu menn að
líta á, hvernig á stendur: Það eru
ungir, hraustir og heilsugóðir menn,
sem ekki vilja í stríðið fara. Þeir
vilja Iáta aðra berjast fyrir sig, —
þeir þora ekki að fara. Ananðhvort
eru þeir hræddir við blóð eða
hræddir við vopn, eða hræddir við
að deyja. Það eru maiínleysurnar,
ómennin, bleyðurnar! — Þeir vilja
heima sitja og ala upp komandi kyn-
slóðir. Hinir, sem fara, standa svo
langt fyrir ofan Jsá að hugrekki,
drengskap og sjálfsafneitun, að þar
liggja heilir heimar á milli.
Er það nú rétt, að alt bezta og
drenglyndasta fólkið, eða ungir
karlmenn, fari og hætti lifi sinu, en
ruslið og varmennin, inenn, ser.i
lausir eru við alla æru og sóinatil-
finningu, fari? Vér segjum: nei, og
hver ærlegur maður og kona segja
nei. Vér getum því ekki álasað Bret-
um fyrir það, þó að þeir á end.inum
neyðist til, að ýta þessuin delum út
á völlinn, og það með harðri hendi,
fyrst hinir hafa ekki sómatilfinn-
ingu fyrir því sjálfir.
Vér vonum, að aldrei þurfi að
koma til þess hér i Canada, að her-
skyldan vofi yfir höfðuni manna.
Það er reyndar búist við helmingi
fleiri mönnum héðan, en nokkur
maður hafði grun um. En það lítur
svo út, sem allur þorri manna sé nú
farinn að opna augun, og sjá þörf-
ina, að duga nú að lokum, og hrekja
“úlfana þýzku inn i greni sín”, og
taka gjörsamlega fyrir háska þann,
sem öllum heimi er búinn, ef að þeir
verða ofan á, sem enginn heilvita
maður trúir nú að verða muni, •—
ef að vel er við brugðið í þetta sinn.
Vér sjáum nú, að Rússinn er búinn
að bæta við 5 millíónum nýrra her-
manna, og hafa þó 9 milliónir til
vara; og ef að önnur eins klemma
kemur á að vestan þá kynni skjótara
að skifta um, en nokkurn varir.
Með næsta sumri ættu sem flestir
Canada menn að vera með skörun-
um, sem hrekja Þjóðverja yfir Rin,
— og þá koma Rússar til Berlínar.
Þýzkir tapa einlægt.
Á Þýzkalandi hefir alþýðu, sem
nokkuð er eðlilegt, fundist að Þjóð-
verjar hafi einlægt verið að vinna.
Þeir hafa alt til jjessa verið að skera
upp ávexti 45 ára undirbúnings eða
meira, alls þeirra undirbúnings síð-
an á dögum Friðriks mikla. Kanón-
urnar, sprengikúlurnar, heraginn,
og undirbúningur á öllum hugsunar-
hætti þjóðarinnar, — þetta alt hefir
verið að gefa þeim góða uppskeru.
Þeir hafa unnið löndin einmitt fyrir
þennan undirbúning. En í raun og
veru hafa þeir einlægt verið að
tapa, og það veit keisarinn vel og
allir hinir helztu trúnaðarmenn
hans. ,
Þeirra augnamið var að eyði-
leggja herskara þjóðanna, að taka
Paris og alt Frakkland; að gjöreyða
svo hersveitum Rússa, að þeir kæmu
skríðandi að fótum þeirra; að eyði-
leggja her Serbanna; að ná Salon-
ichi og komast suður að griska haf-
inu; að koma á uppreist á Egypta-
landi, uppreist á Indlandi, uppreist
í Suður-Afríku; að eyðileggja flota
Breta með neðansjávarbátum sín-
um; að svelta Bretland; að koma Ir-
um til að gjöra uppreist á írlandi;
að hræða Breta og Frakka með
Zeppelinum sínum, svo að þeir
bæðu um frið; — að ógna öllum
þjóðunum með grimd sinni, svo að
þær þyrðu ekki lengur að halda út
í stríð þetta.
Engu þessu hafa þeir getað fram
komið. Þeir komust suður undir
París fyrst, þegar allir voru óvið-
búnir. En þá fengu þeir skellinn
fyrsta. Hvað eftir annað reyndu
þeir að brjóta hergarð Breta og kom-
ast til Calais. En hið eina skifti,
sem þeir hefðu kanske komist þang-
að, var þegar þeir spúðu eitrinu
fyrst, — en þá stoóu fáein hundruð
Canadamanna fyrir þeim og sýndu
svo mikla hreysti, að Þýzkir héldu,
að þar væru fleiri tugir þúsunda.
Þeir hröktu Rússá og tóku Póleií
og Kúrland og Lithauen og Galiziu;
en þeir voru engu nær að eyða her-
flokkum Rússa, þvi að einlægt risu
upp nýjar þúsundir í stað þeirra,
sem fallnar voru og meira; þvi með
allri sinni kænsku sáu þeir ekki við
Rússum, sem lokkuðu þá út í fenin
og ófærurnar á Rússlandi, til a®
geyma þá þar skaðlitla, þangað til
Rússar væru búnir að búa sig.
f samanburði við Þjóðverja voru
Rússar í fyrstu að heita mátti vopn-
litlir eða nær vopnlausir. Þeir komu
út á móti þeim á sokkunum og skyrt-
unni, berhöfðaðir. En nú hafa þeir
fengið tíma til að klæðast í hildar-
fötin, og koma nú með bitran brand
og hjálm á höfði. Nú fyrst fara Rúss-
ar að berjast, — það mun sjást, þeg-
ar undir vorið dregur eða jafnvel
fyrri.
Þeir ætluðu að eyðileggja allan
her Serba. Þeir eru búnir að ná
landi þeirra; en Serbar standa enn
uppi með vopn i höndum, og þarf
nú enginn að eggja Serba framsókn-
ar, þegar tíminn kemur að herða á
reipinu, sem vafið er utan um ÞjóS-
verja og alla þeirra hjálparmenn.
Og nú er svo ástatt fyrir Þj-ó-
verjum, að þeir geta ekki komist á-
fram, — hvergi nokkursstaðar; og
þeir geta eiginlega ekki haldið heim
til sin aftur. Þvi að snúi þeir heim,
þá standa á þeim spjót og kúlur
allavega, og svo er óvirðingÍB og
óttinn fyrir að koma heim sem
flóttamenn, — heiin til heimilanna
bjargarlausu; en þeir búnir að sóa
öllu; — heim til mæðranná og
kvennanna, sem mist hafa eigin-
menn sína, syni og bræður, en áttu
að vinna gull og græna skóga og yf-
irráð yfir öllum þjóðum lieims. —
Það er ekkert, seúi getur bjargað
þeim nema friður, en sá friður, sem
þeir vilja nú, er ..lUigsanlegur, óhaf-
andi, óþolandi!
Og það er fullyrt, að einn hinn
inikiJliæfasti talsmaður þeirra hér
í Ameríku, prófessor Mynsterberg,
viðurkendur visindamaður og kenn-
ari við Harvard háskóla, segi nú, að
friður muni koma áður en nokkurn
varir, — og að hið fyrsta, sem Þýzk-
ir gjöri, er þeir komi heim, sé það,
að þeir fari að byggja upp aftur her-
mannaskála sína, og æfa hina ungu,
uppvaxandi menn sína. — Þvi að
allir fyrirmenn Þjóðverja viti, að
stríðið sé tapað, og nú þurfa þeir að
fá frið til þess, að búa sig aftur i
annað enn þá rneira og stórkost-
legra stríð, — og þá verða griðin
hvorki þegin eða gefin.
Þakkar fyrir Jólablaðið.
Detroit Harbor, Wis., 28. des. ’15.
Herra ritstjóri Heimskringlu!
Um leið og eg hér með sendi yð-
ur $2.00 borgun fyrir blaðið fyrir
næsta ár, þá vil eg einnig þakka yð-
ur fyrir blaðið, sem mér líkar vel.
Jólablaðið með myndum af ungu ís-
lenzku hetjunum, var kærkomið, og
eigið þér þakkir skilið fyrir að hafa
gefið lesendunum tækifæri að lita
framan i þá.
Viljið þér svo vel gjöra, að láta
mig vita, hvort fást muni í Winni-
peg “records” með islenzkum lög-
um fyrir Victrola VIII., og ef svo er,
þá að senda mér utanáskrift þess,
sem plöturnar hefir til sölu.
Jón D. Jónsson.
Svar.—Engin islenzk “records" i
verzlunum hér. Vilji ménn fá þau,
þá verða menn að útvega sér áhöld
til að taka þau sjálfir.—fíitstj.