Heimskringla - 28.09.1916, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 28. SEPTEMBER 1916
heimskringla
BLS. L '
Æfiminning.
Eins og þegar hefir verið getið um
í blöðunum, andaðist að heimili
sínu í Hensel-bœ í Norður Dakota,
húsfreyja Halldóra Sigríður Egg-
ertsdóttir Austfjörð, að kveldi þess
31. ágúst sl. Banamein hennar var
krabbamein.
Halldóra sál. var fædd að Fossá á
Hjarðarnesi í Barðastrandarsýslu
þann 29. sept. árið 1866. Voru for-
eldrar hennar Eggert skipstjóri
Jlagnússon Vatnsdal (nýdáinn) og
Sophía Friðriksdóttir prófasts Jóns-
sonar á Stað á Reykjanesi. Foreldr-
ar Eggerts föður Halldóru sálugu,
voru þau Magnús Einarssón bóndi
í Skáleyjum, bróðir Eyjólfs al])ingis-
manns. Einarssonar í Svefneyjum, af
hinni alkunnu Svefneyja-ætt, og Sig-
ríður Einarsdóttir hreppstj. Ólafs-
sonar, systir Þóru móður síra Matt-
híasar Jochumssonar.
Halldóra sál. ólzt upp hjá foreldr-
um sínum og fluttist með þeim vest
ur sumarið 1885. Settust þau ])á að f
Halldóra Sigríður Eggertsdóttir
Austfjörð.
íslenzku bygðinni í Dakota og
bjuggu skamt austur af Mountain.
Sumariíf 1888 giftist hún Birni Jóns-
syni Austfjörð, frá Ekkjhfellsséli í
Felfum í N.-Múlasýslu, er hingað
fluttist vestur árið 1887. Byrjuðu
þau búskap fyrst í Winnipcg, en
fluttust þaðan árið 1889 til hinnar
svokölluðu Lögbergs nýlendu, er þá
var í inyndun.t Dvöldu þau þar í
tvö ár, en þaðan fóru þau aftur til
Norður Dakota, og settust að á
landi, er þau keyptu, vestur áf Cava-
lier. Þar voru þau f sjö ár.
Um þetta leyti byrjaði mikill út-
flutningur úr Dakota bygðinni og
fóru þá margir austur til Minnesota,
í nýbygð er þar myndaðist um
þetta leyti, í Roseau County. Flutt-
ust þau nú þangað vorið 1899. Voru
þau þar þangað til um sumarið
1904, að þau seldu bú sitt og fluttu
til baka aftur til Dakota og reistu
verzlun í bænum Hensel, þar sem
þau hafa átt heima siðan.
Fimm börn hafa þau eignast og
eru öll á lífi: Eygarð, Sophía, Jón-
ína, María og Haraldur. Eru þau
tvö elztu útskrifuð af kennara há-
skólanum í Valley City, en hið
þriðja á þar nú að eins ólokið fulln-
«ðarprófi.
Fjóra bræður á Halldóra heitin á
lífi; eru þrír búandi hér vestur í
Saskatchewan, Elías bóndi að Wyn-
yard; Friðrik og Þórður, verzlunar-
menn í Wadena.
Veikinnar, er dró hana til dauða,
kendi hún fyrst snemma í marz í
vor. En hversu sem læknishjálpar
var leitað, stoðaði það ekki, og að
kveldi þess 31. ágúst var friðurinn
fundinn.
Jarðarför hennar fór fram frá
heimilinu og kyrkju Vidalíns safn-
aðar sunnudaginn 3. sept. Flutti
síra Rögnv. Pétursson, frá Winni-
peg, ræðu bæði heima og í kyrkj-
unni. Var hún jarðsett í grafreit
Vídalíns safnaðar.
Halldóra heitin var mesta mynd-
arkona i sjón, þrekmikd gáfuð og
trygg og föst í lund, eins og frænd-
ur liennar fleiri. Hún var mjög
frjáls f skoðunum, tryggur vinur
vina og hin umhyggjsamasta móðir.
Er hennar sárt saknað af börnum
og eiginmanni, ættingjum og vanda-
mönnum, bæði nær og fjær. Var út-
för hennar ein með þeim fjölmenn-
ari, er haldin hefir verið í Dakota.
Bretar og Svíar
Fremur óblíðar kveðjur hafa farið
á milli Breta og Svía upp á síðkast-
ið, út af pósti og sjórétti á stríðs-
tímum. Hafa Sviar kvartað yfir því,
að Bretar rannsökuðu póst til
landa, er stæðu utan ófriðarins og
gjörðu hann upptækan, og verið
all-harðorðir til Breta út af þessu.
Þetta gæti nú í sjálfu sér verið
skiljanlegt, ef þeir hefðu farið líkt
að við Þjóðverja, fyrir tjón það á
skipum og mönnum, sem Svíar h#fa
beðið af þeirra völdum; en engin
umkvörtun hefir komið frá sænsku
stjórninni í þá átt; en í garð Breta
er hún þungorð. Þó hafa Bretar
hvorki gmndað mönnum eða skip-
um fyrir Svium. Má hér af ráða, á
hvora hliðina sænska stjórnin hall-
ast í ófriðnum.
Utanríkisráðgjafi Breta, Edward

Vér kennum
PITMAN
Hraðritun.
Success
Vér kennum
G R E G G
Hraðritun.
i
BUSINESS COLLEGE
%
Horninu á Portage og Edmonton
Winnipeg - - Man.
DEILDIR AF SKÓLANUM FRÁ HAFI TIL HAFS.
Tækifæri
Það er stöðug eftirspurn
eftir fólki, sem útskrifast
hefir frá SUCCESS skólan-
um. Hundruð af bókhöldur-
um, Hraðriturum, Skrif-
stofustjórum og Skrififrum
gefa nú fengið stöður. —
Byrjið i dag að undirbúa
yður. Takií tækifærin, sem
berast upp í hendur yðar.
Leggið fé í mentun, — ef
þér gjörið það, þá borgar
það svo margfalda rentu, og
vandamenn yðar og vinir
verða stoltir af yður. —-
SUCCESS skólinn er tilbú-
inn að undirbúa yður fyrir
tækifærin.
SKRIFIÐ YÐUR
STRAX í DAGI
INN
Yfirburðir
Beztu meðmælin eru til-
trú fólksins. Það skrifa sig
árlega fleiri stúdentar inn i
SUCCESS, en i’ alla aðra
verzlunar skóla Winnipeg
borgar samantalda. Skóli
vor er æfinlega á undan öll-
um öðrum í nýjustu hug-
myndum og tækjum, sem
kenslunni við kemur. “Bil-
legir’’ og “Prívat” skólar
eru “dýrir’’ á hvaða “pris”
sein er. Allar vorar kenslu-
greinar eru kendar af sér-
fræðingum. Húspláss og á-
höld öll er margfalt betra
en á öðrum skólum. Stund-
artSu nám á SUCCESS skól-
anum. Hann hefir gjört —
succ-ess í starfi sínu
frá byrjun. — SUCCESS
vinnur.
u
I
I
SUCCESS skólinn heldur hæstu verðlaunum fyrir vélritun "C
í öllu Canada.
SKRIFIÐ YÐUR INN HVENÆR SEM ER.
SkrifiS eftir skólaskrá vorrit
Success Business Gollege,Ltd.
F. G. GARBUTT, Pres.
D. F. FERGUSON, Prin.
FYRIR TÍU ÁRUM SÍÐAN
TÓKUAI VÉR A MÓTI FYRSTA
KARINU AF HYEITI
*
Og fyrsta árið höndluðum vér 2,340,000 Bushels fyrir bændur. — Seinustu 12 mánuðina, sem enduðu 31. ágúst síðast-
Iiðinn, höndluðum vér 48,000,000 Bushels af kornvöru fyrir yfir 11,000 bændur. — Þessi mikh vöxtur á kornvöru verzl-
un vorri, er bein afleiðing af hreinum viðskiftum og óaflátanlegri viðleitni vorri, að gjöra alla ánægða, sem treysta okkur
til að selja korn sitt. — Látið oss senda yður upplag af
Shipping Bills og Leiðbeiningar.
Brúkið formið, sem hér fylgir, til þess að láta oss vita, hve mörg vagnhlöss jjér búist við að hafa tilsölu og hvaða járnbraut
þér sendið það með. Með naesta pósti sendupi vér yður svo öll eyðublöð, sem þér þarfnist. Með þessu móti þurfið þér
ekki að fá eyðublöð og upplýsingar hjá brautar-agentinum eða neinum öðrum. Leiðbeiningar-formin, sem vér sendum
yður, gjöra yður ákaflega auðvelt, að senda kornið. Upplýsingarnar eru svo ljósar, að ómögulegt er að misskilja þær.
Látið oss vita, ef þér hefðuð not af að fá HIÐ DAGLEGA BRÉF VORT UM VERÐ Á KORNI. — Það er velkomið,
að senda yður þær upplýsingar á hverjum {Jegi, eða tvisvar—þrisvar í viku, — alveg eins og þér viljið.
HÆSTU PRÍSAR. — HÁ FYRIRFRAM BORGUN. — FUÓT AFGREIÐSLA.
ALGJÖRÐ TRYGGING.
p- O. Hvort heldur þú hefir korn eða gripi til sölu, eða vantar að kaupa akur-
Prov. uryrkju verkfæri til búsins, — þá er hagur yðar vor hagur.
KLIPPIÐ ÞETTA ÚT OG SENDIÐ OSS
THE GRAIN GRÖWERS GRAIN CO.
Winnipejí, Man.
Eg býst við a<5 hafa .... Cars af korni
til sölu. Gjörið svo vel, að senda mér frítt
allar upplýsihgar og Shipping Bills fyrir
(...................járnbraut).
Undirskrift:
The /rain /rowers /raíh (o.,
Branches at
REGINA.SASK.
CALGARY, A LTA
FORT WILLIAM.ONT.
Winnipe^ 'Manitoba
A^ency
NEWWESTMINSTER
British Columbiít
Grey, segir 1 svari sinu til sænsku
stjórnarinnar meðal annars;
Þegar þess er gætt, að engin mót-
mæli hafa verið gjörð gegn bardaga-
aðferð óvina vorra, sem þó hefir
verið orsök til þess, að mörg sænsk
skip og mannslíf hafa farist, er ó-
samræmið bersýnilegt og hlutleysi
Svíþjóðar viihalt.
Ujtphaf þcssarar þrætu var það,
að Bretar fóru að rannsaka jióst,
sem fór á milli Bandaríkjanna og
Svíþjóðar; sérstaklega urðu Svíar
vondir, þegar Bretar tóku böggla-
póstinn úr Ólafi Helga ,sem átti að
fara til Gautaborgar og kom frá
New York. Þriðji hluti þess póstsins
var ‘rubber’, sem átti að fara til fé-
lags eins í Gautaborg. Lögðu Bret-
ar, sem vænta mátti löghald á þann
varning, því þeim var auðsætt,
hverjum hann mundi ætlaður. Her-
fangs réttinum var falinn úrskurður
málsins, en hann varð só, að Bretar
skyldu. halda herfanginu, en greiða
andvirði þess þeim sem sendu.
Að nauðsyn bar til þess fyrir Breta
að rannsaka j>óstinn frá Bandaríkj-
unum til hlutlausu landanna 1 Ev-
rópu, hefir sýnt sig þrófaldlega. —
Til dæmis má geta þcss, að ólafur
Helgi liafði í þetta sinn meðferðis
til.kaupmanns eins í Kaupmanna-
höfn 300 pakka af vélapörtum, sem
reyndust vera þegar þeir voru settir
saman skotgryfju gröfunarvél. Bréf
til sama kaupmanns sem var mcð,
sagði að Þjóðverjum væri ætluð vél-
in, eins og geta mátti nærri; en
herfangs rétturinn iirskurðaði hana
réttmætt herfang, og að sjálfsögðu
hefir hún nú orðið að góðum not-
um á vígvellinum, þó lijá öðrum sé,
»en ætlað var. /
Sænska stjórnin heldur því fram,
líkt og stjórn Bandaríkjanna, að
Bretar hafi engan rétt til, að liafa
vakandi auga á pósti milli hlut-
lausra landa, þó það'liggi í hlutar-
ins eðli, að væri svo ekki, myndu
ógrynnin öll af forboðnum varn-
ingi flytjast á milli. — En til þess nvl
að ná sér íuðri aftur á Bretum,
gjörðu Sviar upptækan pakkapóst
frá Bretlandi til Prússlands, þvert
ofan f fyrri póstsamnjnga milli Sví-
þjóðar og Bretlands. Bretar heimt-
uðu, að Svíar létu póstihn lausan,
og lofuðu, að allir úrskurðir brezka
herfangs réttarins skyldu látnir í
alþjóða gjörðardóm eftir stríðið. En
Svíar kröfðust þess að þrætumálin
yrðu þegar sett í gjörð, og að Bretar
hættu að rannsaka póstinn þar til
gjörð væri fallin í málunum. Að
þessu vild'u Bretar ekki. ganga, og
lauk l>rætunni í þetta sinnið með
því, að Svíar létu i>óstinn lausan;
en gáfu engin loforð um, að ]>eir
gjörðu ekki póst upptækan fram-
vegis; nema því sé lofað, hóta Bret-
ar að taka aftur tilboð sitt, að
skjóta herfangs réttar úrskurðun-
um til alþjóða gjörðardóms.
í þessari þrætu hefir það sýnt sig,
á hvora hliðina sænska stjórnin
hallast í ófriÖnum; raunar vissu
flestir það áðux-, en nú er það öllum
deginum ljósara. Hirðin, hei’inn og
stjórnin eru öll hlynt Þjóðverjum.
Og liefði það ekki verið fyrir mót-
spyrnu frjálslynda flokksins og
Jafnaðarmanna, mundi Hiegri-
manna stjórnin, sem þar ríkir nú,
| hafa teygt l>jóðina inn á ófriðar-
brautina Þjóðverja megin. En frá
Svíum hafa þó Þjóðverjar fengið
flestar nauðsynjar slnar, — annað-
hvort varning þar framleiddan eða
]>angað innfluttan og beinlínis ætl-
aðan Þjóðvérjum.
í Danmörku, Noi'egi og Hollandi
hafa veríð stofnuð verzlunarfélög,
sem stjórnir þessara landa standa á
bak við, og sem hafa gefið tryggingu
fyrir því, að aðfluttar vörur til
þeirra verði ekki aftur fluttar það-
an til Þýzklands; en sænska stjórn
in hefir neitað, a'ð vera aðili að sllk-
um félögum, telur þjóðarheiðrinum
misboðið með því.
En þó kalt blási frá Svíum í garð
Breta og Bandamanna þeirra, má þó
telja vissu fyrir þvl fengna, að ekki
fari Svíar í stríðið. 1 upphafi ófrið-
arins mun þá hafa langað til þess,
bæði vegna vinsemda við Þjóðverja,
og eins hins, að þýzka stjórnin lof-
aði þeim Finnlandi að launum. Auð
vitað héldu Rússar því og halda; en
í upphafi stríðsins þóttust Þjóð-
vei’jar geta alt, og það að gefa Sví-
um Finnland, sem Rússinn hafði
áður fyrri frá þeim tekið, átti auð-
vitað að vera innanhandar fyrir
Þjóðvei-jann ef Svíinn væri honunx
við hlið.
Nú þykja Svíum liorfurnar dauf-
ari og því sitja þeir hjá; sem vina-
land Þjóðverjans verður Sviþjóð
skráð, er saga stríðsins er rituð, en
lengra inn á þá braut var ekki ráð-
legt að fai’a.
Nýir bryudrekar Breta
Feriíki þessi hin miklu, sem eng-
inn fyllilega hefir getað lýst, eru lík---
astir þvi, sem ýæri það tilbúningur
einn í sögum H. G. Wells eða rithöf-
undarins franska Jules Verne. 1
allri' sögu striðanna hafa menn ald-
rei heyrt annað eins. Trölla fallbyss-
urnar, sem þeir höfðu til ]>ess að
brjóta stálgirta kastala Belga og
F'rakka, eða hinar gasspúandi, eitri
og logandi eldi blásandi vélar Þjóð-
verja, eru sem barnaglingur á rfióti
trölldómi og fítóns-anda kunnáttu
skriðkvikiíida' þessara, sem eru
brynjaðir kastalar á hjólum, og
skríða þó sem ormar yfir jörðina,
jafnt upp á móti sem ofan 1 mðti.
Og allir ætla nú, að bryndrekar þess
ir séu ckki einu sinni jafngildi tuga
cða hundrað þúsunda hermanna, ■—
heldur muni stórum stytta stríðið,
sé eins mikið til af þeim og í smíð-
um, sem sumir fullyrða.
Aldrei fyrri hafa neinar hreyfivél-1
ar .verið útbúnar öðru eins afli og
þessar. Hin stærstu autós, sem smíð-!
uð hafa verið, lxafa verið með 12
‘cylinders’ og Í00 hesta afli, og draga;
þetta um tvö ton. En bryndrekar
þessir liinir nýju vigta að minsta
kosti 400 ton, og til þess að draga
]>á upp úr gröfum og skurðum
þyrfti að minsta kosti 20,000 hestöfl.
Túrbínar í stórum skipum geta
knúð ]>au áfram með 70,000 til 80
þúsund hestöflum; en stærð og
]>yngd þessara véla, myndi gjöra
]>ær ómögulegar á landi, jafnvel þó j
að olía væri notuð sem eldsneyti.!
Skipin með hinum nýju Diesel vél-
um, geta lagt til 4000 hestöfl. En alt
fram að þessu, hefir engin hreyfivél
vei'ið búin til, sem hafi nægilegt
afl til, að lireyfa 400 ton á hjólum
upp og ofan djúpar gryfjur eftir
sprengivélar, eða skui'ði djúpa, eða
þvert í gegnum húsin og múrvegg-
ina, yfir girðingar, gaddavíra, trjá-
boli (stompa) eða í gegnum þétta
skóga. En það er eins og þessi nýju
bryntröll fari þetta alt saman. Það
er nú sagt, að það hafi verið farið að
smíð’a þau undir herstjórn Ivitchen-
ers, þó ekki hafi þeir verið notaðir
fyrri en þetta.
Hvort það eru þessar ‘caterpillar’
dráttarvélai', sem Bandaríkjamenn
smíðuðu og seldu Bretum þúsund
af til þess að draga hinar afar-
þungu fallbyssur Frakka og Breta,
vita menn ekki. En þeim fylgdi
engin brynja og engar byssur.
En þessir nýju dráttarvagnar
leggja brautina fyrir sig sjálfir, þar
sepx þess þarf, og sagt er þeir fari
yfir flóa og mýrlendi sem. harða
grund.
Yélarnar eru stundum tvær sam-
an í þessum álilaxiþum; stundum
fóru þær einfara. Þegar ein kom
fyrst að skotgröfum Þjóðverja og
sópaði grafirnar kemur háttstand-
andi foringi (oberst) þýzkur með
uppréttar hendur og beiðist griða.
Bretar liætta snöggvast að skjóta og
segja honuin að koma nær. Hann
gjörir það, og þegar hann kemur að
vélinni, þá kemur þar hönd út og
kippir honum inn og þar er hann
m*eð þeim meðan þeir halda áfram
að brjóta víggarða Þjóðverja og
reka félaga lians á flótta.
í þessuxfi bardaga þarna hafði
hópur véla þessara verið, stundum
í hvirfing eða hólfhring, stundum
tvær saman og stundum ein og ein.
Hermennirnir fyigdu þeim hlæjandi
og spaugandi, þær voru' svo skringi-
legar; og svo þegar þær komu að
óvinunum óðu þær í gegnuxn fylk-
ingar þeirra, fóru beint á maskínu-
byssurnar Nog aðrar fallbyssur og
óðu bæði í gegnum höpa þeirra,
svo að þær veltu þeim frá sér eða
skriðu yfir ]iær. í sináþorpi einu óð
ein áundan inn í þorpið — í gegnum
múrvegginn ó verksmiðju einni, er
Þjóðverjar höfðu gjört að kastala.
Og einlægt stóðu eldblossarnir og
straumur kúlnanna út úr ferlíki
þessu. Var því ekki að undra, þó að
Þjóðverjum yrði felmt við, að sjá
þær koma og héldu að þarna væri
sjálfur djöfullinn kominn, að berj-
ast á móti sér. Fregnin um þær flaug
víst sem hvalsaga um þýzka herinn.
alténd á Frakklandi.
Enginn veit, hve mikið Bretar
liafa af undra-báknum þessum. —
Nagt er, að ein hafi biiað ]>arna við
Somme og hafi stungið niður nös-
um milli skotgrafa Bandamanan og
Þjóðverja og höfðu hvorugir. Eng-
inn velt, hvernig hún bilaði'; — ert
]>að er að eins ein af mörgum, senv
til eru.
Það er raunar of snemt að segja.
hvers virði undravélar þessar eru til
herskapar; en það er ljóst, að þær
breyta allri hernaðaraðferð þessara
nýjustu tíma. Skotgrafirnar, virkin
og gaddavírsflækjurnar faiia stórum
í gildi; og í seinni tíma stríðum
verða véiar þessar að líkindum oins
nauðsynlegur eins og hverannar ó-
missandi herbúnaður. Nú hafa þær
mestmegnis maskfnubyssur og inni
í iðrum þeirra er sagt að mennirnir-
séu allsberir, því að hitinn er víst
mikiil þar inni. Svo verða þær út-
búnar kastvélum, sem þeytast með
vélum af sjálfu sér á óvinina, og vel
má vera/að þær verði látnar iiafa
stórar fallbyssur líka.
Sumir halda, að Þjóðverjar verði"
fljótir að búa þær til og nota á
móti Bandamönnum. En það hljóta
að líða margir mánuðir, þafigað til
Þjóðverjar geta farið a húa þær tiþ
og ]>ó að l>eir hefðu uppdrætti af
þeim, myndu l>eir tæplega geta búið
til brúkandi vélar fyrri en að óri
liðnu. En þó eru líkur til, að Banda
menn verði farnir að berjast á
þýzkri grundu og strfðið í verunni
unnið, ]>ó að ]>að verði ekki alveg
búið. Albúið er, að farið verði,
eða sé þegar farið að smíðá þær á
Rússlandi. Og það lítur svo út fyr-
ir augum manna, að þær liafi leyst
spursmálið, hvernig Bretar ' og
Frakkar eigi að bjijótast í gegn um
hergarð Þjóðverja á Frakklandi og
í Belgíu.
NotiS KostaboS Heimskringlu til
Nýrra Kaupenda.
Lesið Kostaboð Heimskringlu til'
nýrra kaupenda. Sumar sögurnar
eru óðum að ganga upp, og ættu.
þeir því, sem er hugleikið að fá ein-
hverja vissa sögu, að panta í tíma.
TIHE EXCHANCE — TIIIE EXCHAXOE — TIKE EXCHAXCIE
Tire Exchange
TOGLEÐUR HRINGIR
Nýir og brúka’ðir af öllum tegudum.
VULCANIZING VIÐGJÖRÐ.
i
a
a
u
a
-a
u
a
Bara fóniB Main 3602, viti sendum
OMAKIÐ YÐUR EKKI eftir hringunum og skiium þeim aft
ur, þegar viógjöróin er búin.
Bændur — sendiö okkur gömlu togleöurshringina yöar; vér
gjörum vlö þá, ef þeir eru þess viröi, e®a kaupum þá hæsta
■ ' ■ of slitnir til v ~ ~
1S
M
o
B
>
a
H
-
veröi, ef þeir eru of slitnir
vit5gjört5ar.
Thompson Commission Co.
? 318—320 Hargrave St.
Phone: Main 3602
I
H
H
*
o
a
►
'A
n
H
TIRE EXCHAXGE — TIRE EXCHANGE — TIRE EXCHAXGE —