Heimskringla - 01.02.1917, Síða 2

BLS. 2
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 1. FEBRÚAR, »1?:
Hvernig á ég að auka tekjur mínar?
Aldinarækt.
skýli á V'etrum til að verndast frá
bana.
Eftir S. A. Bjamason B.A., B.S,A,
(þýtt úr “Nor’-West Farmer)
“Langi mig í einhverja ávexti, fita
eg annan sláturgrip.” l«essi orð
eru höfið eftir ríkum bónda f Mani-
toba, og má heimfœra þau «em kjar.
nan í skoðunum Manitoba bænd-
anna í heild einni. Aðal-mótbár-
urnar gegn adinarækt hér hafa ver-
ið: hið kalda loftslag’, afstaða bú-
jarðanna á opnum og skýlislausum
sléttum — og svo algeng tilhhneig-
ing þjóðarinnar yfir höfuð, bænda
engu sfður en annara, að “græða
peninga.” Hefir þetta borið alt
annað ofurliði og gengið fram hjá
möguleikum náttúrunnar sjélfrar,
sem framleitt hefir til fulls þroska
og frófgunar óræktuðu en lostætu
begar valið er til plöntunar verð- Rit og bæklingar, aidinarækt
ur að byggja mest á þolgóðum viðvfkjandi, fæst á tilraunastöðum
plöntu tegundum. Gróðrar-húsa eða hjá “Publioations Branch”
menn og plönturæktendur hafa end., Dept. of Agriculture, Ottawa:
jarðar berin, “fingurbjargar” ber-
in eða himberinn, stöngulberin og! til ræktunar í vesfcurlandnu.
urbætt og þroskað hérlendar teg-
undlr með ýmsum frjófgunar aðferð-
um, unz þær hafa borið meira og
betri ávext, án þess þó að glata
þoli fírnm-p 1 ön,tun na r. Hérlenda
plóman (prumus nigra) í sinni
endurbættu mynd er mjög æskilegt
og þolgott aldin. Af plómum þeim
sem þroskaðar hafa verið af hér-
lendum tegundum, má nefna þess-
ar: Aikin, Cheney, Odegard, Wyant
Bixby, Surprise og DeSato... Allar
þessar tegundir ræktast vel í vest-
urlandinu.
“Litlu aldinin” svonefndu má
auðveddlega rækta og eru mjög
heppileg samfara hinum svonefndu
“trjá-aldinum” eru stöngulberin og
kúrínu-beriin (currants) og eru
margar tegundir þeirra heppilegar
Af
plómurnar. Skógareplin (crab
apple) þroskast í hinni köldu veð-
urbörðu Síberíu, sem fáir hér
myndu vilja taka í skiftum fyrir
okkar sóllýstu Manitoba héröð.
En réttilega skoðað ætti það, að
fleetar bújarðir í fylkjinu hafa ekk-
ert aðskýli af skógi eða öðru að
vera örvun, en ekki mótbára, :f
sambandi við aldinaræktar-tilraun.
irnar. Er bóndinnfær skilið að
aldinatrén þarfnist skjóls, fær hann
bráfct meðvitund um það, við ör-
lltla umhugsun, að "það sem þén-
ar einu getur einnig þénað öðru,”og
mun þá vsjá, að ræktuð ‘skógarbelti'
eru honum ákaflega mikils virði,
fyrir nautpening hans, uppskeru
hains af ökrunum, og einnig fcil
prýðiis og þæginda kring um hús
hans.
Rétt verðmeti aldinaræktar.
Og þriðja mótbáran, sú, að þetta
borgi sig ekki” eins vel og korn-
ræktin og griparæktin, er öfgameiri
en báðar þær fyrri. Enginn mun
f advöru halda því fram, að aldina-
ræktta eigi j-fir heila tekið að koma
í staðtan fyrir kornrækt og gripa-
rækt. En leiðandi menn í þroska-
málum landbúnaðarins hér í fylk-
inu fallast á það, og hafa leitt að
þvf ljós rök, að hver og ein deild
garðyrkjufræðinnar er ómissandi
viðbót við hvað annað sem er og
sem bændur vesturlandsins stunda.
Mjög fáir munu skoða viljann til
að græða fé eimu og upphaflegu
hvötina, sem á bak við landbúnað-
telja eftir-
stöngulberjunum má
fylgjandi tegundir:
The Downing, Houghton, Champ-
ion, Eagle, Carrie, Snowball.
Af svörtum ‘currants’ má nefna
þessar tegundir, þó til séu margar
fleiri: Collin’s Prolific, Budden-
burg, Victoria, Eclipse, Magnus
Climax.
Rauðar ‘Currants’ eru: Victoria
Cumberland Red, Red Cross, Pam-
ona, Rankins Red, Red Dutch,
North Star.
Aðeins fáar fcegundir af himberum
(raspberries) þarf að nefna hér, svo
sem: Herbert, Tumer, Iron claá,
London, Sunbeam, Miller, Minne-
tonka, Cuthbert. bessar og margar
aðrar tegundir af þessum berjum
oru algengar hjá gróðrarhúsa og
aldinaræktar mönnum. Caroline
tegundin er ef til vill bezt af gulu
tegundunum, þó Golden Queen teg-
undin sé einnig af mörgum talin
góð. Af hárauðu og “svart-höfð-
óttu” himberum hafa þessar teg-
undir hepnast rnjög vel: Golumbia
Hilborn, Older, Gregg.
Vinsælast af öllum berjpm
jarðarberið (strawberry), af því það
ber ávöxt á vorin á undan öllum
öðrum berum. það sem mest hamlar
þessum berjum, er þurkur eða regn
leysi, en úr þessu má þó mikið
bæta með þvf að vatna þau iðu
lega. Vissulega borgar þetta góm
sæta ber fyrirhöfnina. Góðar teg-
undir fyrir vesturlandið eru: —
Hardy Apples” — Bulletin No. 68.
“Plum Culture” — Bulletin No. 43.
“Hardy Bush Fruits”, Exhibition
Circular No. 73.
“Strawberry Culture” — Bulletin
No. 62.
Afchs.—Lesendur blaðsins eru beð-
nir að athuga það, að landbúnað-
ar greinin “Fóðrun sláturgripa á
vetrum,” “Sauðfjárrækt,’ og aldina.
rækt” eru safnaðar af S. A. Bjarna-
syni, búfræðing, og mentamanni, og
áttu að birtast undir fyrirsögninni
“Hverntg fæ eg aukið innfcektir mín.
ar?” Verður framhald af þessu —
Greinarnar eru íslenzkaðar á skrif-
stofu blaðsins.
Nytsamar hugleiðingar.
er
inn standi. Landbúnaðurinn og | Senator Dunlop, Bederwood, Splen
samfélag manna þar hefir stærra og
göfugra mark og mið en eintóma
auðfranileiðsiu. Búnaður vestur-
landsins er ekki upphaflega stofn-
aður til að fylla peningakistur
rfkisins. — Hann er heimili þjóðar-
innar, sem bygt er á Óhefluðum
kjarna og karimensku; borgir og
kauptún votta iðnað og menningu
þjóðarinnar, sem aðaliega hallar sér
að iandbúnaðinum.
Aldinaræktin á bújörðum bænda
i vestur-landinu verður því þannig
ekoðuð þýðingarmikið atriði
sambandi við alt, sem að heimilis
lífinu lýtur. Aldinagarður og
blómagarðamir til sveita skapa feg.
urðar tilfinning í brjósti æskulýð
sins þar, sem lítið þekkist í glys-
dýrð borgarlífsins; þægindi og á-
nægja fæst þar fyrir “fullorðna fólk.
ið,” sem gerir í samanburði hina
skattþungu lystigarða f borgunum
að engu. Hin velræktaða bújörð
gefur heimilinu til sveita þann
“blæ” lífsþæginda og ánægju, sem
er svo augijós og sérkennilegur
ensku sveitalífi;—en að svo komnu
á ekki hægt að segja að þetta eigi
sér nú stað f vesturlandinu.
Mismunandi togundir til
plöntunar.
Ekki má maður þó samt gleyma
peninga verðmæti aldina þeirra,
sem hver bóndi getur með dálítilli
umhyggjö ræktað f garðinum hjá
sér. Hver umhyggjusöm húsmóðir
veit hvað mikils virði er ein fata,
eða jafnvel nokkur pund, af ein-
hverri tegund berja fyrir heimilið —
svo sem raspberries, strawberries eða
Crab-apple — öll þessi ber má sjóða
niður og geyma og búa svo til úr
þeim ýmsa Ijúffenga rétti. Hver
myndi neita angandi skorpusteik
(pie) úr stöngulberjum, sem
tynt hefði móðir eða systir f rækt-
uðum berja runni heimilisins. —
Plómu-búðingur er góður, en myndi
hann ekki smakkast “örlitla ögn”
betur ef hann væri úr völdum rækt-
uðum plómum, sem vaxið hefðu á
trjánum, er standa meðfram grund.
inni fyrir framan húsið?
did, Pocomoke, Lovett, Dakota
Clyde, Glen Mary, Warfield.
Svo mkið hefir verið ritað og rætt
um epla ræktina, að eðlilegt er að
maður sé trauður að leggja út
það málefni. Fáein orð í þá átt að
benda á heppilegri aðferðir þessu
viðvíkjandi verða mér þó leyfanlcg
í þetta sinni. Mörg tilfellin,
epla ræktin mislukkast, orsakast
af því að ekki er gerður greinar-
munur á eplatrjám og þilviði
(Wiilows) er valinn er staðurinn
fyrir ræktun þessa. Eplatrén þarf
nast skjóls frá einhverju, ef þau eiga
að bera ávöxt, oog þrífast bezt
mjúkum jarðvegi. A. P. Stevenson,
sem eplarækt hefir stundað f Mani-
toba, fcelur þessar tegundir heppi-
legastar af mörgum öðrum: Hiber-
ual,C harlenoff, Rekka Kislaga
Antonovka, Borovinka, Wealthy,
Tatofsky, Duchess. Af hinum svo-
nefndu “Crab” eplum hafa eftir-
fyigjandi tegundir reynst vel f vest
urlandinu: Hyslop, Transcendant,
Whitney. A tilrauna búgarðinum
Brandon hafa þessar Hybrids, tvær
ólíkar plöntu tegundir blandaðar
saman) gefist vel, er tilraunir við
þær voru gerðar af Mr. Saunders
heitnum og öðrum: Gertrude, Tony
Pioneer, Seedling of Cluster, Osman
Silvia, Elsa, ásamt mörgum öðrum.
Tilraunir í epla ræktar áttina hafa
sýnt að hún er engan vegin ómögu-
leg, og í nálægri framtíð mun rækt.
un epla til heimilis brúkunar verða
algeng í fyikinu.
En viðvíkjandi kirsuberum (ch
erries and grapes), má segja það, að
hvorug þessara berja tegunda hefir
reynst nægilega þolgott hér ennþá,
réttnefnt kirsuber hefir þó fundist,
sem nógu er þolið fyrir vesturlandið
Heitir tegund sú The Rocky Moun-
tain og er rækfuð af Mr. Stevenson
sem áður var nefndur. Kirsuberja.
tegundin, sem nefnd er The Com-
pass, er plöntu-blendingur allstór
og þolinn. Vínberja tegundin Beta
hefir fengist við blöndun óræktað-
rar vínberjategundar, sem hérlend
er. Vínviður verður að hafa að-
Herra Magnús J. Skaptason
Kæri vin:—
Það er nú orðið býsna langt síðan
eg skrifaði þér síðast. Eg veit þó
all-oftast, svona hér um bil hvernig
þér líður. Svo sé eg glöggt, að kjark-
urinn er óbilaður enn og skilning-
urinn eins skýr og áður, þó aldur
dragi nú nokkuð úr fyrri snerpu
glímukappans.
Hér er nú alt komið í sitt vana
jafnvægi aftur, sem alt fór á ringul-
reið í kosningarhríðinni í haust.
Pað er líklega óhætt að segja, að
siðan 1876, er þeir Hayes og Tilden
áttuet við hafi ekki verið lagt jafn-
mikið kapp á úrslit kosninganna
sem í þetta skifti.
Heróp Wilsons sinna “Hann hélt
þjóðinni frá stríði bæði heima og
fyrir handan hafið!” kvað við úr
öllum áttum. Og þetta gekk beint
til hjarta hverrar móður, eins og
ætlast var til. Af tólf fylkjum, sem
veitt hafa konum atkvæðisrétt voru
10 með Wilson. — I>að er augljóst,
að tilfinningin ræður enn miklu
Þegar þú hagnýtir þér
kjörkanp sem anglýst
eru í Hkr., þá gettu um
það við afgreiðslumann
sléttur Ungverjalands. Eg hefi
lengi haldið, að yfir þessar sléttur
lægi sigurvegur Bandamanna.
Það er ekki ómögulegt að Banda
menn hefðu hlýtt með meiri athygli
á friðarræðu Hollwegs, ef hann
hefði borið minna í hana af mætti
og afreksverkum þjóðarínnar; —
umgjörðin utanað henni og þunga-
miðja hennar er; vorar vegsamlegu
sigurvinningar; vor ósigrandi her.
Ekki hefir forseti vor getið sér
mikils lofs hjá Bandamönnum fyrir
friðar-funds tillögu sína. Peim
þykir hún sigla óþægilega nærri
friðarfari þjóðverja. Blöð þeirra
hafa stefnt að honum látlausu
hnútukasti frá þeim degi sem tillag.
an birtist. Máske að honum verði
þetta til happs, eins og beina
Hjalta forðum.
Það mun samt ekki ófyrirsynju
að tillaga þessi var borin fram. Veg-
ur vor liggur nær vígvellinum en
margur heldur. Stærri þjóð er örð.
ugt, til lengdar, að halda uppi ó-
skertu hlutleysi sínu, í öðrum eins
hildarleiki og þessum, án þess að
líða stórtjón við það, annað hvort
á yfirstandandi tíma eða þegar
fram ifða stundir. Uppástungan
þykir ótímabær af sumum. En þeir
inir munu þetta mæla, er lítið skyn
bera á málið. Wilson er bæði djúp
vitur, skarpskygn og hygginn, og
jafnaðargeðs maður hinn mesti
þetta er á hvers manns vitund.
Það er því ósjaldan að slíkir menn
rasi fyrir ráð fram. Það má því
telja víst, að forsetinn hafi þau gögn
í hendi, er sýna honum hvað gera
skuli og ihvenær.
Þó allar þessar styrjaldar þjóðir
keppi um verzlunaryfirráð, í einum
eða öðrum staðnum, síu á milli;
hjá kvenþjóinni. En þetta lagast virðist sem margar þeirra ætli svo
með tímanum. — ,Sannfæringin ag þrengja að utanríkisverzlun
vfkur bráðum viðkvæmni kvenn-
mannsins til hliðar rétt á meðan á
atkvæðagreiðslunni stendur.
Það var margt einkennilegt við
þessar kosningar. Ekki sízt það
að Washington fylkið, sem mest
hefir möglað á móti forsetanum, og
þyngstar þjáningar þolað af hendi
democratastjórnarinnar, skildi ein-
dregið snúast í iið með Wilson.
Það naumast rétt að segja, að
democratar hafi unnið sigur í þetta
sinn. þeir að vísu sitja við
völdin. En meiri hluti þeirra er
svo lftill að eftir fjórða marz verð-
ur forsetinn að fara bónarveg að
þinginu. Og hann mun komast
er að því keyptu, sem fulltrúaþingið
lætur af hendi við hann á næsta
kjörtímabiii.
Eg vona samt, að heill íylgi stjórn
hans. Þó hefði eg mikið fremur
kosið að hinn flokkurinn hefði
komist að.
Nú má vænta breytingar til batn-
aðar hjá Bretum. Þeir hafa nú
sett þann mann við stýrið, sem
mestur hefir verið að þreki og úr-
ræða beztur hjá þeirri þjóð í langa
tíð. Sigri þeir ekki nú, undir for
ustu þessa manns, verður þeim
seint sigurs auðið.
Það tókst illa til með Rumeníu;
annað mesta hveitiiand Evrópu;
með óþrjótandi steinolíu og öðrum
gögnum sem þýzkir þarfnast svo
mjög. Nái þjóðverjar að grafa sig
niður á þessu svæði og búa urn sig
ifkt og þeir hafa gjört f Frakklandi
*á lengir það stríðið að mun. ef
Bondamenn vilja brjóta þá svo á
bak aftur, að þeir geti boðið þeim
byrginn.
Það er nú heist útlit fyrir, að eins
muni fari fyrir Bandamönnum í
Balkanlöndunum og fór fyrir þeim
við Hellusund. — Eg vona samt að
ætta verði ekki að sannspá.------
Hvergi er Þýzkaland jafn berskjaid-
að fyrir, eða eins auðsótt og yfir
þessa lands í framtíðinni, að oss
verði slfkt alveg óbærilegt. Þvf er
ekki nema skylt og rétt af forseta
vorum, að láta ekkert tækifæri ó-
notað, er teygt gæti uppúr þessum
þjóðum, hver stefna þeirra muni
verða gagnvart oss þegar stríið er
á enda.
Þa er því augljóst hversu áríðandi
Bandaríkjastjórninni er að fá full-
vissu um þetta atriði áður en stríð-
inu líkur. Því sjálfsagt er a fylla
þann flokkinn, sem friðinn vill
byggja á jafnréttisgrunni.
Svar Bandamanna til Wilsons er
mjög ótakmarkað. Og í þvf eru
stórgloppur, sem ervifct er að fylla
fyrir þá, sem utanhrings standa.
Þeir geta að sönnu helstu skilyrða
friðsins og hversu ómögulegt þeim
sé að taia um frið á þessari stundu,
sökum ástæða, er þeir setja fram
nokkurn veginn skýrt.
En um stefnu þá er hver góð
þjóð ætti að taka og gera að bræð-
rabandi, er ekkert hreyft. Þó
djúpt sé tekið í árina með áfram-
hald stríðsins er þar samfc opinn
vegur, þó lítið beri á, til frekari
umleitana um friðinn.
Heimurinn á heimting á að fá að
vita, einmitt á þessum tíma, fyrir
hverju þessar fimtán þjóðir berjast.
Þá gætu þjóðirnar, sem enn standa
fyrir utan stríðið, veitt þeim, annað
hvort í orði eða á borði, sem berjast
fyrir hinu góða og göfuga — rétt-
vísi, friði og frelsi.
Eg lýk svo þessu bréfi með kærri
heilsu frá mér og konu minni. Og
við árnum þér allra heilla á þessu
ný-byrjaða ári og óskum að marg-
ir bjartir nýársdagar gægist enn
innum lífs glugga þinn.
Þinn einlægur vin
Árni S. Mýrdal.
Point Roberts, Wash. 14.. jan. ‘17
>AÐ BORGAR SIG FYRIR YKKUR
Þeir, sem ætla sér að ganga á verzlunarskéla í vetur,
geta sparað sér peninga, ef þeir finna ráðsmann
Heimskringlu áður en þeir semja um kenslu.
Our Guarcui fco
fotziöne fd <iotcf imdesi fhc cu/jazia/ntec tfiatt/ie
__P , t' / / •/> r r
midjovntjfe ■■ Toadwjairolafáu, ofCanadJ
FOAL/NEgiven to the
Pregnant Mare for sixty
days before sheis due tofoal
PREVENTS
NAVEL D/SEASEani
Joint /LL V
/n the FOAL
Panti?5 nú
Foallne I.aborntory of Canada,
Dept H., Wlnnipejf
Sendit5 mér........flöskur af
Foaline, fyrir meöfylgjandi
$..................
Nafn ...........................
PÓMthÚN ......................
KoNtar 93.00 Flaakan. Sent pówtfrttt.
FOALINE LABORATORY OF CANADA
Winn/peg, Canada.
Reyndur og áreiðanlegur skraddari fyrir unga og gamla
Islendinga.
H. GUNN & CO.
NÝTÍSKU SKRADDARAR
öll nýjustu snið og nýjustu fataefni ávalt á reiðum höndum.
370 PORTAGE AVE.
Fluttur frá Logan Ave.
WINNIPEG, MAN.
Phone: Main 7404
A. McKellar
The Farmers’ Market
241 Main Street. WINNIPEG
Bœndur, takið eftir!
Fyrir óákveðin tíma borgum vér eftirfylgjandi prísa:
'Hænsi 14 cts. pundið, lifandi
Ung hænsi, 18 cts. pundið, lifandi
»Svín, frá 80 til 150 pund á þýngd, löcts. pundið
Raþþits, (héra) 30 til 60 ets. tylftina
Ný egg, 45 cts. dúsínið.
Húðir, 19 cts. pundið. ,
Sendið til MacKellar, og nefnið Heimskringlu.
Sendið Heimskringlu
til hermanna á
Englandi og Frakklandi
K0STAR AÐ EINS 75 CENTS í 6 MÁNUÐI
eða $1.50 I 12 MÁNUÐI.
Þeir, sem vildu gleðja vini sína eða vandamenn í skot-
gröfunum á Frakklandi, eða í herbúðunum á Englandi,
með því að senda þeim Heimskringlu í hverri viku, ættu
að nota sér þetta kostaboð, sem að eins stendur um stutt-
an tíma. Með því að slá einum fjórða af vanalegu verði
blaðsins, vill Heimskringla hjálpa til að bera kostnaðinn.
Sendið oss nöfnin og skildingana, og skrifið vandlega
utanáskrift þess, sem blaðið á að fá.
THE VIKING PRESS, LIMITED.
P.O. Box 3171. 729 Sherbrooke St., Winnipeg