Heimskringla - 01.02.1917, Síða 4

BLS. 4
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 1. FEBRÚAR, 1917
HEIMSKKINGLA
<Stofna« 1SS«)
Kemur út á hverjum Fimtudegri.
tJtgefendur og eigendur:
THK VIKING PHESS, LTD.
Ver'B bla75sln-s í Cauada og Bandaríkjun-
um $2.00 um áriTJ (fyrirfram borgaB). Sent
til íslands $2.00 (fyrirfram borgatJ).
Allar borganir sendist rábsmanni blatJ-
•ins. Póst eba banka ávísanir stýlist til The
Vlking Press, Ltd.
M. J. SKAPTASON, Ritstjóri
S. D. B. STEPHANSON, rábsmabur.
Skrifstofa:
729 SHEKHKOOKE STKEET., WINNIPEG.
P.O. Uox 3171 TalMfml Garry 4110
HEIMSKRINGLA er kærkominn
gestur íslenzku hermönnun-
um. Vér sendum hana til vina yð-
ar hvar sem er í Evrópu, á hverri
viku, fyrir að eins 75c í 6 mánuÖi
eða $1.50 í 12 mánuði
Box 3171. THE VIKING PRESS Ltd
Fœtugreinarnar.
Þó nokkrum mönnum hefir verið illa við
það að vér skyldum hafa fæðugreinarnar í
blaðinu eftir Christian lækni, sem nú er orð-
in víðkunnur um alla Ameríku.* Vér-viljum
ekki troða neinu slíku upp á fólk, og höfum
því hætt við að láta greinar þessar koma í
blaðinu lengur. En nú vitum vér að það er
fjöldi manna sem vill vita meira bæði um það
hvaða efni líkaminn þarfnist á degi hverjum,
og hvaða efni eru í hverri einni fæðutegund
og eins, hvernig menn geta varast eður bætt
sér hina og þessa sjúkdóma og kvilla, og hag-
að fæðu sinni þannig að þeir hafi sem bezt
not hennar, og verði sem hraustastir og
heilsubeztir. Þessvegna höfum vér afráðið
að prenta upp það sem komið er í bókarformi
og bæta við þeim leksíum sem eftir eru. Þær
voru upphaflega 24 alls. En þetta verður
því aðeins gjört að áskrifendur fáist nógir að
bókinni til þess að kosta prentunina.
Viljum vér því biðja alla þá sem fræðast
vilja um efni þessi og kaupa bókina að senda
oss nöfn sín og utanáskrift, en enga peninga
fyrri en bókin kemur. Vænt þætti oss um
ef að kunningjar vorir úti í sveitunum vildu
safna áskrifendum ef þeir væru fáanlegir,
vér borgum rífleg sölulaun. En listar eður
áskrifenda nöfri sendist öll til ritstjóra Heims-
kringlu M. J. Skaptason, 729 Sherbrooke St.
Winnipeg. Vér höfum reynt þetta í ein II
ár og gefist vel og flest af fólki voru og
margir kunningjar eru farnir að reyna hið
sama. I Bandaríkjunum eru menn lengra
komnir í þessum efnum. Spítalar með tugi
þúsunda af sjúklingum hafa þetta sem hina
einu lækningu. I bæjum og borgum eru þar
stórhópar af mentuðu fólki sem farið er að
fylgja þessu. Og ef að vér erum líkt gjörð-
ir og menn þar, þá ættum vér ekki að fyllast
ótta um að hætta lífi voru, þó að vér reynd-
um þetta, enda er það saimmæli að sá veit
bezt sem reynir.
Bitarnir í Lögbergi.
Oss þykir mjö^j leiðinlegt að fara að geta
um þá þessa bita ritstjórans. Fyrst er menn
litu þetta í blaðinu komu manni hundar til-
hugar, bráðsólgnir hungraðir, grimmir. —
Hundarnir glifsa eftir bita hverjum sem hús-
bóndinn kastar í þá, hráu keti og blóðugum
lifurtætlum, og lekur blóðið úr skolti þeirra
er þeir bryðja þetta. Þetta er alt einhvern-
veginn svo hundslegt, og ef menn ættu að
fara að þýða Bita á ensku, mundi flestum
verða fyrst fyrir að kalla það “Dogmeat.”
' En efnið í þeim, hinir andlegu fjársjóðir bit-
anna eru óþverri einn.
Að bera þetta á borð fyrir Iesendur og
kaupendur blaðsins sýnir óvirðingu ritstjór-
ans á þeim. Þessum bitum snarar hann að.
lesendum blaðsins. Þetta er sálarfæða
þeirra. Með þessu ætlar hann að lyfta þeim
upp á andans hæðir. Það er alveg sama þó
að í bitunum sé óhróður og Sigurðaráburður
á óvini hans. Hann Ieggur þetta á borð
fyrir lesendur sína.
En nú þekkjum vér mesti fjölda af liber-
ölum. Margir þeirra eru gamlir og góðir
vinir vorir, sem h»fa bæði vináttu vora og
virðingu.
Þó að skoðanir vorar séu ekki allar steyp-
tar í sama móti. Sumir eru leikbræður og
kunningjar vorir frá æskudögum, aðrir hafa
verið kunningjar vorir sfðan vér' komum í
Jand þetta fyrir nær 30 árum. Og vér
furðum oss á því, að þeir skuh ekki taka fyrir
kverkar á manni þessum er hann viku eftir
viku býður þeim annað eins. Getur hann
ekki ritað sem mentaður maður? Eða látið
sem hann sé það ? Oss furðar á því að yfir-
menn hans skuli líða honum þetta. Hann
getur ekki aukið þeim virðingu eða heiður
með þessu, hann styrkir ekki blaðið, eflir
ekki málefni þau sem blaðið heldur fram,
heldur hið mótsetta. Vér kennum í brjósti
um hann því að vér höfum álitið hann and-
Iegan og líkamlegan aumingja. Og vér vil-
jum biðja hann að vara sig, ef að einhver
kann að grípa til hans andlega eða líkam-
lega.
Ritstjóri Lögbergs er að ímynda sér að
hann sé málfræðingur er hann finnur að því
að vér köllum Loyd George “skeljameistara”
Veit hann hvað skel er? Vér þýddum grein-
ina. Merkur rithöfundur kallar Loyd George
“Shell Master of the British Empire.” Hann
hefir náttúrlega búið til orðiðí því að það er
nýtt. Bretar hafa sama orðið yfir skel með
fiski í og skel með sprengiefni í. Þessa
sprengikólfa og kúlur sem Bretar búa svo
mikið til af kalla þeir: “Shells” og hafa fult
Ieyfi til. Teljandi munu þeir Islendingar
sem séð hafa sprengikúlur þessar eða kunn-
að deili á þeim að gjöra fyrri en í stríði þessu.
Þeir hafa verið margir að bögglast við að
búa til nöfn á þeim, en vér tókum einfalda
orðið skel fram yfir þau öll og höfum fult
leyfi til. En Master er beinast útlagt með
orðinu meistari. Vér bjuggum til nýyrðið
“skeljameistari” og berum engan kinnroða
fyrir. — En vér getum borið kinnroða fyrir
ósannsögli Sigurðar, þar sem hann segir að
vér höfum gjört þetta að embættisnafni
Loyds Georges því að hann er: Minister of
Munitions. '
Aftur hnýtir ritstjórinn því að oss, að vér
höfum sagt að Sir James Aikins hafi samið
hásetisræðuna. Það er einkennilegt með
ritstjórann að hann getur sjaldan farið rétt
með. En maður sem ekki veit hvenær hann
segir satt eða lýgur er lítt þolandi. Vér
sögðum það aldrei. Vér sögðum að hann
hefði flutt ræðu og kváðumst hafa nokkur
fetriði úr ræðu hans. Við hvern átti að
kenna ræðuna, ef ekki við þann sem flutti
hana. Ekki við ritstjóra Lögbergs þó að
himininn hryndi. Eða kannske að ritstjór-
inn vilji neita því að Sir James hafi flutt ræð-
una. Það vita allir jafnvel Sigurður, að
stjórnin leggur Iandstjóranum fyrir hvað
hann skuli segja, um hvaða mál hann skuli
tala og hvernig, því að Sir James er fulltrúi
hennar. Eða vill nokkur maður ætla annað
en að Sir James hafi lagt hugmyndina í setn-
ingar og fylt setningarnar út með orðum?
Dr því að vér erum farnir að minnast á
ritstjóra Lögbergs viljum vér geta þess er
hann sagði í kappræðunni við B. L. Baldvin-
son, sem eiginlega var ekki kappræða nema
á aðra hliðina hr. Baldvins. Því að rit-
stjóri svaraði engu er Baldvinson sagði. En
hann bar það fram, að ritstjórar íslenzku
blaðanna Lögbergs og Heimskringlu væru
neyddir til að skrifa í blaðið þvert á móti
sannfæringu sinni. Vér segjum ekkert um
Lögberg, það má vel vera að ritstjórinn riti
einlægt þvert um huga sinn. Hann sagði
að annars yrðu þeir reknir. En hvað Heims-
kringlu snertir þá er engin hæfa í þessu, ef
að eigendur Heimskringlu ætluðu að fara að
neyða ritstjórann til að rita eitthvað sem væri
móti sannfæringu hans þá væri hann á burtu
frá blaðinu sama daginri. Hann hefur hvað
eftir annað farið út á gaddmn sem menn segja
og ekki kveinkað sér við, og það getur hann
eins gjört enn þá.
Þórhallur Bjarnason, biskup
2.des. — 15. des. 1916.
Hvert skarðið er nú höggvið eftir annað
í fylking okkar þjóðkunnustu manna. Og
þeir falla í valinri áður en ellin færist yfir þá.
Nú síðast æðsti maður andlegu stéttarinnar,
Þórhallur Bjarnason biskup, aðeins 61 árs
að aldri, heilsuhraustur maður og sterkbygður
sem lítil eða engin ellimörk sá á. Hann and-
aðist á hemili sínu hér,í bænum föstudags-
kveldið 15. þ.m., milli kl. 7. og8. Hafði
legið rúmfastur um tíma að undanförnu af
innvortis meini, stundum þungt haldinn, en
var þó talinn fremur í afturbata síðustu dag-
ana, sem hann lifði.
Þórhallur biskup Bjarnaion var fæddur í
Laufási við Eyjafjörð 2. des. 1855, sonur
Bjarnar prófasts Halldórssonar, sem þar var
lengi prestur, og konu hans Sígríðar Einars-
dóttur. Var séra Björn í Laufási, svo sem
kunnugt er, mesti merkismaður á sinni tíð.
Hann andaðist 1882 og Sigríður kona hans
1889.
Þórhallur biskup varð stúdent 1887, las
síðan guðfræði við háskólann í Kaupmanna-
höfn og lauk prófi í henni með 1. einkun 23.
jan. 1883. Næsta vor kom hann heim til
Reykjavíkur, og var veturinn eftir stunda-
kennari við latínuskólann. Þá um veturinn
losnaði Reykholt í Borgarfirði; sótti hann
um það og fékk veitingu fyrir því 18. marz.
Vígðist hann svo þangað af Pétri biskupi 18.
maí 1884. Jafnframt var hann settur pró-
fastur í Borgarfjarðar prófastdæmi. En ekki
var hann prestur í Reykholti nema eitt ár;
hafði brauðaskifti við séra Guðmund Helga-
son, sem þá var prestur á Akureyri, vorið
1885. Akureyrar-prestkalli þjónaði Þór-
hallur biskup að eins stutta stund, 2 — 3
mánuði, því sumarið 1885 losnaði kennara-
staða við prestaskólann, er Sigurður lektor
. Melsteð lét af embætti. Varð séra Helgi
Hálfdánarson þá Iektor, en Þórhallur biskup
var settur í kennaraembætti séra Helga 28.
ág. um sumarið. Fluttist hann þá hingað til
bæjarins og dvaldi hér jafnan upp frá því.
Kennaraembættið við prestaskólann var
veitt honum 24. feb. 1886, og hafði hann
bað á hendi til 30. apríl 1894, en þá varð
hann lektor, eftir séra Helga Hálfdánarson.
Lektorsembættinu gegndi hann síðan *þang-
að til hann tók við biskupsembættinu, en það
var 1 okt. 1908, og var hann vígður af
fyrirrennara sínum, Hallgrími biskupi Sveins-
syni, 4. okt. það ár. Þetta var nýlunda, að
biskup væri vígður hér heima, því sú venja
hafði komist á, að biskupar okkar sæktu
vígslu til Sjálandsbiskups, og lýtur þó íslenzka
kirkjan að engu þeim biskupi. En með
þessu var tekinn upp nýr siður, er haldast
mun framvegis. Þó er sagt, að tveir bis-
kupar hafi áður verið vígðir hér á landi: Jón
Vigfússon vísi-biskup til Hóla, af Brynjólfi
biskuþi Sveinssyni 1674, og Geir Vídalín af
Sigurði Stefánssyni Hólabiskupi I 797.
Fyrstu árin/ sem Þórhallur biskup hafði
á hendi kenslu við latínuskólann, var hann
aðstoðarskrifari hjá Pétri biskupi Péturssyni,
og er biskupaskiftin urðu vorið 1889 og
Hallgrímur Sveinsson, sem áður hafði verið
dómkirkjuprestur, tók við af Pétri biskupi,
var Þórhallur biskup settur til að þjóna Reyk-
javíkurprestkalli, og gerði hann það árlangt,
eða þangað til núverandi dómkirkjuprestur,
séra Jóhann Þorkelsson, tók við. Prests-
störfin létu Þórhalli biskupi að allra dómi vel;
einkum þóttu tækifærisræður hans oft af-
bragðsgóðar. Má sem dæmi þess minna
á húskveðju Páls skálds ólafssonar, og er hún
prentuð sérstaklega. Annars er höfuðstarf
hans í kirkjunnar þjónustu, áóur en hann varð
biskup, 23 ára kensla hans við prestaskólann.
Sá, sem þetta ritar, kann ekki um það starf að
dæma, en það Uyggur hann, að Þórhallur bis-
kup hafi verið góður kennari, og jafnan mun
hann hafa verið vinsæll af lærisveinum sínum.
Árið 1891 byrjaði hann á útgáfu Kirkju-
blaðsins, og gaf það út næstu 7 árin, en þá
féll það niður um nokkur ár. Nýtt Kirkju-
blað byrjaði að koma út 1905, og hélt hann
því úti til dauðadags. Blaðið bar þegar
vott um frjálslyndi og víðsýni útgefendans,
og varð málgagn umburðarlyndis í trúarefn-
um, gagnstætt öðru kirkjumálatímariti, sem
haldið var úti af ísl. kirkjufélagi vestanhafs,
Sameiningunni. Einhvern tíma á þeim árum
vakti það ekki litla athygli, er kirkjublaðið
sagði, að ef Kristur kæmi til Reykjavíkur nú
á dögum, mundi hann ekki leggja leið sína til
prestaskólans eða kirkjunnar, heldur starfa
með Hjálpræðishernum. Það er mörg góð
og þarfleg hugvekja í Kirkjublaðinu, og
margt þar vel sagt af ritstjórans hálfu, ekki
aðeins um trúar- og kirkjumálefni, því rit-
stjórinn hafði lengst um, auk kennimanns-
starfanna, mikil afskifti af opinberum þjóð-
málum, og kemur það fram í blaðinu.
Hann var þingmaður Borgfirðinga 189^
—99 og aftur 1902 — 1909. Forseti neðri
deildar var hann 1879—99. Starf hans á
alþingi laut mest að landbúnaðarmálum og
var hann 1904 skipaður formaður í milli-
þinganefnd, sem um þau fjallaði. Mun
hann alt af hafa ráðið miklu um landbúnað-
arlöggöfina meðan hann sat á þingi og land-
búnaðinn studdi hann jafnan með ráði og dáð
Þegar Búnaðarfélag Islands var stofnað, upp
úr Búnaðarfélagi Suðuramtsins, varð hann
formaður þess, gegndi því starfi 8 fyrstu ár-
in og lét sér mjög ant um hag allan félagsins.
Mikið og fallegt starf liggur eftir hann í
landbúnaði hér í bænum, þar sem er ræktun
stórs landsvæðis kring um bústað hans,
Laufás. Tók hann þar Iand til ræktunar rétt
fyrir aldamótin og flutti þangað bústað sinn.
Hefur síðan rekið þar búskap í allstórum stíl,
eftir því sem hér er um að gera, og má hann
heita forgangsmaður í landræktarstarfsemi
Reykvíkinga á síðari árum.
Á fyrri árum gegndi hann ýmsum störfum
fyýr bæjarfélag Reykjavíkur. Hann var í
bæjarstjórninni samfleytt í 18 ár, frá 1888
til 1906, og þar í mörgum nefndum, svo sem
í skólanefnd öll árin, og lét hann sér jafnan
mjög hugarhaldið um vöxt og þrif barna-
skólans. Hann hafði og lengi nokkrar kenslu-
stundir við þann skóla.
Enn er það ótalið, að Þórhallur biskup
starfaði lengi að endurskoðun biblíunnar, var
í báðum nefndunum, sem unnu að endurþýð-
ingu testamentanna, en formaður þeirra var
Hallgrímur biskup Sveinsson.
Eins og sjá má á þessu, sem hér hefur verið
sagt, þótt stuttlega sé yfir sögu farið, hefur
Þórhallur biskup Bjarnarson starfað margt
og mikið um æfina. En starf hans liggur á
mörgum sviðum og hann hefur mjög skift
tíma sínum og vinnukröftum. Hann var
gáfumaður mikiil, víðsýnn og hleypidómlaus.
Ritstörf hans eru í molum: stuttar blaðagrein-
ar um ýmisleg efni, í Kirkjublaðinu og víðar.
En stærri ritverk liggja engin eftir
hann. Hefur hann aldrei gefið sér
tíma til þess að leggja út í slík verk
fyrir ýmsum önnum, sem að köll-
uðu í svipinn, og er þetta skaði,
því rithöfundarhæfileika hafði
hann svo mikla, að hann hefði átt
að setja sér stærri minnisvarða í
bókmentum landsins en hann hef-
ur gert. Islenzkumaður var hann
góður, ritaði einkennilegt mál, og
oft er mjög vel að orði komist í
blaðagreinum hans, einkum hinum
stuftu athugasemdum, sem hann
oft kastaði fram í Kirkjublaðinu
um ýmisleg málefni.
1 stjórnmálum var hann'frjáls-
lyndur, umbótamaður og fram-
faramaður á öllum sviðum. En
flokkaerjum var hann mjög frábit-
inn, þótt hann kæmist ekki hjá að
lenda inni í þeim um hríð, og vildi
hann kæfa þær niður með því að
skifta sól og vindi jafnt á báða
bóga og hætti við að vilja gefa
mótstöðumönnum í skoðunum of
mikið eftir til friðar og samkomu-
lags. Hann vildi ekki ganga móti
straumnum, heldur var hugsun
hans hitt, að leiða hann með lagi
í rétta átt. Þegar stjórnarskiftin
urðu 1904 og stjórnin fluttist inn
í landið, stóð hann mjög framar-
lega í flokki. Heimastjórnar-
manna og hafði þar mikil áhrif.
Hann var einn þeirra þingmanna,
sem stofnuðu “Lögréttu,” eftir
þing 1905, og var hann formaður
útgáfufélagsins og í ritnefnd
blaðsins fyrstu árin. Skrifaði
hann þá mikið í það, bæði greinar
um ýms landsmál og fréttagreinar.
En þegar hann tók við biskupsem-
bættinu, hætti hann afskiftum af
stjörnmálum og leitaði ekki eftir
þingsetu úr því.
Eftir að hann varð biskup, kom
upp flokkadeila á kirkjumálssvið-
inu, og er hún orðin allhörð nú á
síðustu árunum. Biskup átti erf-
itt aðstöðu í þeirri deilu, vildi hvor-
ugu megin skipa sér í henni, en
reyndi að lægja öldurnar báðu
megin, og alt til þessa hafði hon-
um tekist að stýra svo, að full-
kominn árekstur varð ekki út úr
þessu í hans tíð, 'hvað sem síðar
verður.
Þórhallur biskup hefur orðið
fyrir miklu mótlæti nú síðari árin,
misti konu sína 28. jan. 1913, eft-
ir langvinnan og þungan sjúkdóm,
og yngri son sinn, Björn, nú síðast-
liðið sumar.
Kona hans var Valgerður Jóns-
dóttir frá Bjarnastöðum í Bárðar-
dal, fósturdóttir Tryggva Gunnars-
sonar áður bankastjóra. Þau
Þórhallur biskup giftust 16. sept.
1887 og eignuðust 4 börn, tvo syni
og tvær dætur. Er Séra Tryggvi,
prestur á Hesti í Borgarfirði, elstur
þeirra, þá frú Svafa, kona Halldörs
Vilhjálmssonar skólastjóra á Hvan»
eyri. Hin dóttirinn, Dóra, var
heima hjá föður sínum, en hún er
heitmey Ásgeirs Ásgeirssonar kand.
theol., sem nú dvelur í Khöfn. —
Yngri sonurinn, Bjöm, andaðist
síðastl. sumar á ferð í Noregi, og
var að kynna sér þar landbúnað.
Hafði hann síðari árin verið bú-
stjóri í Laufási hjá föður sínum.
Þórhallur biskup var mikill mað-
ur á velli og fríður sínum, glaður
í viðmóti og kátur og skemtin í við-
ræðum, kunni fjöldi af kýmisögum
sem hann var fljótur að heimfæra
við ýms tækifæri og sagði vel. —
Hann var mjög fróður í sögu land-
sins og unni öllu, sem honum þóth
einkennilega íslenzkt.
Heiðursmerki dannebrogsridd-'
ara og dannebrogsmanna hafðt
hann fengið og var prófessor að
nafnbót.
NÝ LJÓÐABÓK
“ ÚT UM VOTN OG VELLI."
Svo heita ljóðmæli þau einu nafni,
serni nýiega eru komin út, eftir eitt
af Vestur-íslenzku skáldurium,
Kristinn heitinn Stefánsson.
Bók J>ossi er prentuð í Winnipeig,
1916. Útg. Rögnvraldur Pétursson
og Gísli Jónsson, og hefir hinn síð-
arðefndi prentað hana. Bókin er í
allstóru broti, þrjúhundruð blað-
síður að istærð, með skýrri mynd
höfundarins framan við og eigin-
handar undirskrift.
Bandið er vandað og %tendur nafn
hókar og höfundar með gyitum
stöfum ásamt flúri á kjöl og fram-
spjaldi, jnnan gyltrar umgjörðar.
Prentvillur eru tæpast teljandi, en
stafsetningin á bók Jvessari er
harðla einkennileg. Aninars er
bókin mjög smekklega prentuð.
Letur mjög snoturt. Pappír vand-
aður. Reyndar býst eg við að
J>eim, sem vilja fá sem allra mest
lesmál fyrir skildinga sína, J>yki of
lítið að sjá ekki nema tvær ferhend-
ur á heilli blaðsíðu, og of miklu aí
pappír sé eytt til einskis fyrir ofan
fyrirsagnir kvæðanna, en fegurðar-
næmi og búdrýgindi eiga ei alt af
leiðir vsaman. Frágangurinn, eins
og hann er, er prýðiiegur og kvæð-
in njóta sín vel.
Þegar til ljóðanna kemur, J>á eru
J>au mjög jöfn að gæðum. Vel frá
flestu gengið en óvíða sjaldfengnir
hugsanademantar, sem skara fram
úr að gæðum. Kraftyrðahendingar
og fagrar setningar með afbrigðum,
sem brugðið verði upp fyrir augu
lesarans, J>ví ekki víða á takteinum
til sýninga. Verður því ekki eins
létt verk og ella að benda á sérstaka
staði. Hugsana-auðurinn kemur
bezt í ljós, þegar kvæðið er alt lesið.
f stöku stað ber á braglýtum og
hljómgöllum í smáum stíl. En
livortveggja er hverfandi, enda fæst-
ir, sem stýra lausir frá þeim skerjum.
Mörg vorra mestu skálda reka sig
l>ar oft á og hljóta áföll stór. Virð-
ist því eigi ástæða að benda nánar
á flísina meðan bjálkinn er gleymd-
ur.
Nokkur snjöll ljóð í Reykjavík-
urútgáfunni (Vestanhafs) frá 1900,
hafa eigi verið tekin í þessa bók, og
er HJdegt að takmörkuð stærð bóik-
arinnar ráði þessu að einhverju leyti
Ef til vill verða þau prentuð síðar í
bók ásamt fleiru f bundnu og ó-
bundnu máli, sem eftir höfundinn
iggur, og enn hefir eigi birzt á prenti
Vonandi selzt bók þessi svo vel, að
hlutaðeigendur sjái sér fært að ráð-
ast í þann kostnað, J>vf ihún má ó-
dýr heita á $1.75, J>egar verðs 6.
pappír og bandi er gætt eins og þa*
er á þessum örlagaþrungnu tímuni,
þótt að öðru leyti það verð inuní
ærið nóg, þeim sem þrengst eiga í
búi og sjá lítt fram úr vandræðua.
En sigursæll er góður vilji.
Annars virðist vera dregið svo lít-
ið undan í bók þessari af ljóðus*
Jæim, sem eru fyndin, fjörug og é-
deilin, en sem hefðu gjört bragði*
sterkara — litina glegri, og sem ef
verðurséð að hefði getað rýrt minn-
ingu skáldsíns og gildi, þvert á mófci
Fágun er góð þar sem hennar er
þörf, en Kristinn var prúðmenni,
sem ýfðist ci við neinu nema þvf
einu, sem átti það skilið.
Upptalningin síðast í bókinni, er
aðeins yfir fyrirsagnir kvæðanna e»
eigi upphöf þeirra. Uótt þetta eé
eigi stór vöntun, þá eru margir
ljóðvinir, sem muna betur hvernig
kvæðið byrjar og oft fyrstu vísuna,
en nafn kvæðisins. Leit kvæðanrm
verður því fyrirhafnar meiri en ella.
Efnisyfirlit eigi að eins góðum not-
um og þegar himni reglunni er fylgt
að prenta bæði fyrirsagnir og upp-
höf eftir stafrofsröð. Á það engu
síður við að geta Jiessa hér, þótfc
það sé alls ekki orðið alsiða í ljóð-
útgáfum að hafa sameinaða efnis-
og upphafs skrá.
Aftan við ljóðin f hókinni er
minningargrein um skáldið, eftir
séra Rögnvald Pétursson. Kennir
þar kunnleika.hlýinda og glöggsýni
Skal hér aðeins tína til þær línur-
nar, sem hann minnist Ijóðanna
eingöngu.
“Um ljóð hans er hvorki rúm né
tími til að ræða hér, enda lýsa þau
bezt sjálf innræti og hugsjónaífi
skáldsins. En fáum mun geta dul-
ist, að með J>eim eru auðgaðar bók-
mentir þjóðarinnar, að í þeiin er sá
hijómur vakinn, er að vísu á berg-
mál í íslenzkum kvæðum; — hin*
þýði alvarlegleiki, er skilur tak-
markanir lffsins, örvæntir þó hvorkt
né æðrast en þráir og kýs hugsóna-
lffið og gleymir aidrei draumununt
um ljósið. Frá þeim andar sain-
hygð til þeirrar viðleitni mannanna,
að öðlast vfðtækara frelsi, fullkoin-
nari skilning og lifa æðra lífi. Orð-
færi og skoðun er íslenzk, frá þjóð-
inni, en skilningur og víðsýni þaé
or fæst af viðkynningu við mann-
kynið. í þeim eru moginland*
straumur, og fjallahringurinn víður.
Að þeim viðbættum verður sjón-