Heimskringla - 20.06.1918, Síða 1

Opið á kveldín til ld. 8.30
Þeg&r
Tennur
Þuría
A'ðgertSar
Sjáið mig
DR. C. C. JEFFREY
“Hinn varkári tannlæknir”
Cor. Logan Ave. og Maln St.
SLÁTTUVÉLA- OG BINDARA-
PARTAR ALLS KONAR
Hlndara Sesrldfikar, hver - - - - - 87.SO
SlftttuvMa Hnlfhlöft (35) .... 1.75
Rlndara Hnílhlöh (25)-------------1.75
SlAttuv£la Hnlfar, hver ----- 3.75
Rlndara Hnffar, hver ------ 3.25
Slftttuvfla ok Rlndara Guarda - - 0.35
Guard I'Iatea (25) - -- -- -- - 1.50
SendiS eftir vorri nýju Ver5skrá.—Vér
seljum allskonar verkfæri og vélparta
THE JOHN F. McGEE C0.
79 Henry Ave., WINNIPEO
XXXII. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, 20. JONI 1918
NOMER 39
Styrjöldin
Frá Vestur-vígstöðvum.
Sókn ÞjócSverja á milli Mont-
didier og Noyan, sem skýrt var
frá í síSasta blaSi, stócS yfir í fimm
daga og þangað til henni lauk
mátti heita að hver stórorustan
raeki aðra á öllu þessu svæði. Þeg-
ar frá leið leyndi sér ekki, að að-
al-augnamið Þjóðverja með sókn
þessari væri borgin Compiegne,
sem er miðstöð margra járnbrauta
og bandamönnum því afar áríð-
andi að geta haldið henni. Til
þess að ná þessari borg á vald sitt
voruj| þeir þýzku viljugir að
leggja mikið í sölurnar og otuðu
liði sínu fram án minstu miskunar.
Fyrsta sprettinn fengu þeir brot-
ist töluvert áfram, en þessari sókn
þeirra lauk þó þannig, að til þess
að gera voru þeir litlu nær að taka
Compiegne en áður. Þrátt fyrir
allan sinn mikla undirbúning og
liðskraft voru þeir tilneyddir að
leggja árar í bát og uppgefast áð-
ur en þeir fengu komið aðal mark-
miði sínu í framkvæmd. — En
hver slík sókn Þjóðverja er þeim
afar kostbær og mannfallið á
þeirra hlið er ætíð mest, er þeir
sækja. Stafar það af því, að þýzk-
ir herforingjar eru ósparir á mann-
afla sinn, ef þeir hafa eitthvert
sérstakt markmið fyrir augum.
Ryðja þeir þá liðinu fram í þre-
földum fylkingarörmum og kæra
sig lítt þó mannfallið þegar þann-
ig er sótt verði ógurlegt oft og tíð-
um. Manntjón þjóðverja í sókn-
inni á milli Montdidier og Noyon
er talið að hafa verið í alt um
áttatíu þúsundir manna, að með-
töldum föngum, sem bandamenn
tóku.
Síðan sókn þessi hætti hefir
verið hlé á stórorustum. Talið er
líklegt, að Þjóðverjar muni bíða
úrslita þess hildarleiks, sem nú er
háður á hersvæðum Austurríkis-
manna og ltalíu áður þeir leggja
til sóknar aftur. Hvar þeir muni
láta höggið ríða næst, er hulin
ráðgáta að svo komnu. En hvort
sem þeir stefna næstu atlögu sinni
gegn Amiens, Compiegne, Calais
eða öðrum stöðum, þá mun þess
ekki lengi að bíða að þeir taki að
sækja á ný. Eina sigurvon Þjóð-
verja er nú fólgin í því að sækja
— sækja og reyna að sigra áður
Bandaríkjaherinn verði svo stór,
að hann sé þeim hættulegur.
Af öllu að dæma virðist vörn
bandamanna nú öruggari en
nokkurn tíma áður síðan Þjóð-
verjar hófu sókn sína 21. marz
síðast liðinn. Þrátt fyrir stórkost-
lega atlögu síðustu viku, þar óvin-
irnir viðhöfðu allan þann kraft er
þeir áttu völ á, komust þeir lítið
áfram og nú virðist þeim haldið
föstum á öllum svæðum.
------to—'---
Stórorustur á ítalíu.
Sókn Austurríkismanna gegn
Itölum, sem svo lengi hefir verið
vænst eftir, hófst loksins á laugar-
daginn var, og tóku þeir þá að
gera öflugar tilraunir að brjótast
áfram á um 1 00 mílna svæði. Um
60 hersveitir (divisions) er sagt
að Austurríkismenn hafi viðhaft í
sókn þessari og af þessu að dæma
hefir markmið þeirra verið að
láta hana hrífa. Svæðið, sem
þeir sóttu á, náði frá Astico
ánni, yfir Asiago hásléttuna og
niður með Piave ánni alla leið til
hafs. Hófust brátt stórkostlegar
orustur á öllu bessu svæði, en þeg-
ar þetta er skrifað (þriðjud.) hafa
Austurríkismenn hvergi komist á-
fram neitt sem heitir og á stöku
stöðum hafa Italir geta hrakið þá
aftur á bak. Viðnám ítala virðist
hið öruggasta enda hafa þeir haft
langan, góðan undirbúnings tíma.
Á laugardaginn gerðu Austurrík-
ismenn öflugar tilraunir að kom-
ast yfir Piave ána og hefir þá
borgin Treviso vafalaust verið
aðal-markmið þeirra. Tilraunir
þessar urðu þó árangurslausar með
öllu, því Italir gerðu sókn á móti
og náðu brátt á sitt vald flestum
þeim stöðum, er hinir tóku við
fyrstu atrennur. Hersveitir Breta
og Frakka, sem nú berjast með It-
ölum, hafa tekið þátt í mörgum
stórorustum síðan sókn Austurrík-
ismanna byrjaði og getið sér góð-
an orstír fyrir hreystilega fram-
göngu.
Fréttum ber öllum saman um
það, að þessari sókn Austurríkis-
manna muni hrundið af stokkum
sökum innbyrðis sundrungar og ó-
ánægju í landi þeirra. Með því
að vinna frægan sigur gegn Itöl-
um hygst stjórn Austurríkis að
stilla til friðar í landi sínu og eyða
þeirri sundrung, sem þar ríkir nú.
En fari nú svo, að viðnám ítala
reynist örugt og sigurinn þeirra
megin, þá verður þessi sókn Aust-
urríkismanna að eins til þess að
hella olíu í eldinn og útlitið þá alt
annað en glæsilegt í landi eirra.
-------O------
Mikill gróði.
Ársþing Canadian Manufactur-
ers félagsins var haldið í Montre-
al síðustu viku og sóttu það for-
stöðumenn og verksmiðju eigend-
ur úr öllum helztu borgum og bæj-
um landsins. Sömuleiðis var þang-
að boðið ýmsum málsmetandi
mönnum, sem ekki eru meðlimir
í félagi þessu — þar á meðal Rod-
erick McKenzie héðan frá Winni-
peg, og maetti hann á þinginu sem
fulltrúi Grain Growers bænda-
félagsins. Sameiginleg mál verk-
smiðjueigenda og bænda voru
rædd með miklum áhuga á þessu
þingi og hjá mörgum af ræðu-
mönnunum kom í ljós sterkur
vilji að reynt væri að efla til sam-
úðar og samvinnu á milli þessara
tveggja stétta. Einn af ræðu-
mönnunum tók það fram að verk-
smiðju eigendurnir væru nú ekki
mestu “gróðamenn” landsins, því
hlutfallslega væri gróði þeirra
ekki eins mikill og bænd-
anna. Að meðaltali kostaði um
80 cent að framleiða eitt bushel
af hveiti, en hveiti verðið hefði
nú verið ákveðið af sambands-
stjórninni $2.20 bushelið---þetta
þýddi frá 200 til 300 per centa
gróða fyrir bændurna. Hlutfalls-
legur gróði verksmiðjueigendanna
á vörum, sem þeir framleiddu,
kæmi ekki nálægt þessu. Einnig
fæjru bændur varhluta af gróða-
skattinum (profit tcix) og að
miklu leyti af tekjuskattinum líka.
Ekki kvaðst ræðumaður sjá of-
sjónum yfir þessari velgengni
bændanna og lagði áherzlu á það,
að til þess að læra að skilja hver
annan yrðu verksmiðjueigandinn
og bóndinn að útrýma allri tor-
trygni og skoða hlutina eins og
þeir í raun og veru væru. — Mc-
Kenzie svaraði fyrir hönd bænd-
anna og skýrði ítarlega frá þeim
feikilega miklu örðugleikum, sem
þeir hefðu nú vð að stríða —
mannfæð og annað. Alt þetta
yrði að taka til greina, þegar
gróði bændanna væri reiknaður.
Kvaðst hann hafa komið á þingið
fastákveðinn í þeirri vissu, að
Canadian Manufacturers félagið
hefði einungis verið myndað til
viðhalds “verndunar” tolla stefn-
unni, en sagðst hafa brevtt um
skoðun eftir að hafa setið þing
þetta og kynst starfi félagsins
nánar.
-------O------
Kirkjuþingið.
Ársþing hins lúterska kirkjufé-
lags Vestur-Islendinga stendur nú
yfir hér í Winnipeg. Hófst það á
miðvikudaginn og stendur að lík-
indum yfir þangað til á mánudag
eða þriðjudag í næstu viku. Að
vanda sækja það erindrekar úr
öllum þeim bygðum þar söfnuðir
kirkjufélagsins eru; er búist við
það verði all-fjölsótt í þetta sinn.
-------«—-------
Heimsækir vini sína.
Frá Hollandi kemur sú frétt, að
Nikolai Lenine, forsætisráðherra
Bolsheviki stjórnarinnar á Rúss-
landi, sé í þann veginn að ferðast
til Þýzkalands og muni dvelja þar
um tíma. Erindi hans þangað sé
að sitja þar ráðstefnur með “vin-
um” sínum ýmsum, háttstandandi
mönnum í ríkjum Miðveldanna.
Frétt þessi er höfð eftir þýzku
blaði og sé hún sönn, staðfestir
hún þann grun margra, að Lenine
hafi frá upphafi verið í vitorði
með Þjóðverjum. Enda hafa
margir viðburðir á Rússlandi í
seinni tíð virzt sterkar sannanir
þess að svo myndi vera.
Kerensky í Noregi.
Alexander Kerensky, fyrver-
andi stjórnarformaður Rússlands,
er nú sagður staddur í Noregi og
muni þaðan halda til Frakklands
undir eins og færi gefst. Síðan
honum var bylt frá völdum á
Rússlandi hefir hann farið huldu
höfði, en þó spurst til hans við og
við. Ekki er þess getið hvert er-
indi hans muni vera til Frakk-
lands, en tæplega mun hann fara
þangað erindleysu.
-------o------
Haglstormur í Sask.
Stærsti hagstormur í sögu Sas-
katoon borgar geisaði þar á
þriðjudagskvöldið. Fór stormur-
inn um aðal hluta borgarinnar,
mölbraut raflampana á götunum
og gluggarúður bæði í íveruhús-
um og stórhýsum. Fólk flúði of-
an í kjallara sína eins og borgin
væri undir stórskotahríð frá efld-
um óvinaher. Ekki leið þó á
löngu áður ósköpum þessum
linti. Ekki er ólíklegt að hagl
þetta hafi gert töluvert tjón á ökr-
um bænda þar vestra, en ekki hef-
ir neitt um það frézt þegar þetta
er skrifað.
-------o------
Hættur prestskap.
Séra Wm. Ivens, prestur Mc-
Dougall kirkjunnar hér í bænum,
kvað nú vera að segja söfnuði sín-
um upp þjónustu og ef til vill að
leggja niður prestskap með öllu.
Tillaga sú var samþykt á kirkju-
þingi Methodista, sem haldið var
hér í Winnipeg þessa viku, að
hann væri færður til annarar
kirkju. Gramdist honum þetta
stórum dg tók úr því að bera sig
all-ófriðlega-þó stálefldur “frið-
arpostuli" sé. Séra Ivens var rit-
stjóri blaðsins “Labor News”. er
gefið var út á meðan verkfallið
nýafstaðna stóð yíir hér í borg-
inni.
-------O-------
Stórkostlegur eldsvoði.
Fjöldi fólks er nú heimilislaust
og í nauðum statt af völdum elds,
sem lagði í rústir meginhluta
bæjarins Pembroke í Ontario.
Skeði eþtta á þriðjudagskvöldið
og brunnu margar af stærstu bygg-
ingum bæjains og fjöldi íbúðar-
húsa. Enn hefir ekki nákvæm-
lega um þetta frézt, en haldið er
að skaðnn verði í kring um
$1,000,000.
--------o-------
Sórtjón af eldi.
Eldur kom upp í gististöð einni
í bænum Staunavon í Sask. þann
15. þ.m. og varð eldur sá slökkvi-
liði bæjarins um tíma alveg óvið-
ráðanlegur. Brann gististöðin til
kaldra kola og út frá henni breidd-
ist eldurinn í aðrar byggingar.
Tvær stórar verzlanir brunnu,
pósthús bæjarins og lyfjabúð. —
Skaðinn í alt er metinn að vera
um $300,000.
-------o-------
Hátíðarhald
Nú er Jóns Bjarnasonar skóli að
enda hið fimta og mesta starfsár
sitt. Kenslu er lokið og nemend-
ur eru nú önnum kafnir við próf
sín. Á þessu vori útskrifast fleiri
af skólanum en nokkru sinni áð-
ur, eða um 15 nemendur, sem
verið hafa í efsta (II.) bekk í vet-
ur. Margir piltanna eru þó fyrir
nokkru farnir af skóla, með leyfi
mentamáladeildar fylkisins til
vinnu úti í sveitum, eftir að þeir
höfðu við páskaprófin sýnt að
þeir mundu standa sig sæmilega
við vorprófin; þá fóru og æði-
margir nemendur úr 9. og 10.
bekk eftir að hafa staðist sérstakt
próf mentamála-deildarinnar í
lok marzmán. Þeir sem þannig
eru. farnir af skólanum áður vor-
prófin byrjuðu, eru því taldir að
hafa komist úpp hver úr sínum
bekk eins og þó þeir hefðu tekið
vorpróf á venjulegum tíma nú í
júní. En sökum þessa eru þeir
miklu færri, sem nú sitja við próf-
skriftirnar.
Svo sem auglýst hafði verið
var Jóns Bjarnasonar skóla sér-
staklega minst í báðum lútersku
kirkjunum hér síðastl. sunnudag.
Við morgun guðsþjónustu talaði
prestur Fyrsta lút. safnaðar til
nemenda skólans og annara út af
Op. 20: 1 1-14, um skólapróf og
lífspróf, þegar menn gengju inn í
háskóla eilífðarinnar og lífsbók
sérhvers manns, þar sem skráðar
væru gjörðir hvers eins með því
réttlæti sem aldrei fari vilt. Hann
hvatti. nemendurna til að verða
skólanum til sóma, þegar út í lífs-
baráttuna væri komið. Skóla-
stjóri, séra Rúnólfur Marteinsson,
aðstoðaði við þessa hátíðarguðs-
þjónustu.
Á sunnudags kvöldið, kl. 8.30,
fór svo fram áframhald skólaupp-
sagnar hátíðarinnar í Skjaldborg-
arkirkju, og var þar húsfyllir, því
margir úr Fyrsta lút. kirkju sóttu
þangað eftir að kvöldguðsþjón-
ustu þar var lokið; þá sátu og all-
ir þeir, er verið höfðu við kveld-
guðsþjónustuna í Skjaldborg þar
til hátíðarhaldinu lauk um kl. 1 0.
Skólastjóri stýrði samkomunni,
og bað menn að byrja hátíðar-
haldið með því að syngja “God
Save the King.
þá léku ungfrúrnar Paulson,
Blöndal og Freeman á fiðlu,
celló og píanó, mjög vel að vanda.
Mrs. Jakobína Klouck frá Omaha,
lék á píanó af mikilli list, og þau
Miss Thorwaldson, Miss Hermann,
Mr. Methusalems og Mr. Magnús-
son sungu fjórraddað hið fagra lag
"Sjái eg stjarnanna sæg.” Þá var
og hið mikla og fagra lag Svein-
björns Sveinbjörnsonar, "Ó guð
vors lands,” sungið af sameinuð-
um söngflokkum safnaðanna, og
mun að vanda hafa hrifið hjörtun
íslenzku, bæiði vegna orða og
tóna; enda mun flestum þykja
vænna og vænna um tóna þá, eftir
þvi sem oftar heyrast.
Þessi söngur fór fram á milli
ræðanna. Aðal ræðuna flutti W.
Líndal lögmaður; benti hann mjög
greinilega á hve nauðsynleg ís-
lenzkan væri öllum þeim, er sann-
mentaðir vildu vera; einkum og
sér í lagi hin íslenzka málfræði, er
naumast ætti sinn líka í tungumál-
um heims að fornu og nýju; hún
stæði að minsta kosti jafnfætis
þeim er fullkomnastar þættu, svo
sem þeirri þýzku og latnesku.
Vildi hann að allir lslendingar
hér í landi legðu stund á að læra
hið fagra mál vort, íslenzkuna,
sem svo marga gimsteina ætti í
skauti sínu frá fyrri og síðari
tímum.
Kveðjuræðuna (valedictory)
fyrir hönd þeirra nemenda er nú
skrifast up úr skólanum, flutti
Miss Lilja Johns. n (systir Bergþ.
skrifast upp úr skólanum, flutti
við skólauppsögn í fyrra). Tal-
aði hún einkar hlýlega til skólans
og skólastjóra sérstaklega fyrir
hans miklu alúð og óþrjótandi
elju að láta nemendurna verða að
sem beztum og nýtustum konum
og körlum er út í lífið væri kom-
ið; taldi hún það mikla blessun
fyrir hið íslenzka mannfélag að
brotist hefði verið í að koma skóla
þessum á og halda honum við, og
sagði Miss Johnson í sínu nafni og
annara, er nú neyddust til að yfir-
gefa skólann, að ljúfar endur-
minningar myndu lengi lifa hjá
þeim öllum um veruna þar.
Mr. Gunnl. Jóhannsson talaði
nokkur orð út af fjársöfnunar-
starfi því er hann hafði með
höndum fyrir skólann hér í bæn-
um á þessu vori. Lýsti ánægju
sinni yfir vinsældum þeim og hlý-
leik er skólinn ætti að fagna með-
al lslendinga hér, þeirra er hann
leitaði til; margir hinir fátækari
vildu jafnvel að sér þrengja til
þess að geta styrkt skólann. þá
taldi G. J. það afar nauðsynlegt
að foreldrar gleymdu því ekki að
lát börn sín nema íslenzkuna áð-
ur en þau byrjuðu að ganga á al-
þýðuskólana, eða eins og hann
orðaði það: “í guðs bænum að
læra íslenzkuna fyrst.”
Að endingu gat forseti þess, að
þetta hefði verið stærsta ár skól-
ans að nemendafjölda (51 innrit-
aðir, en 31 í fyrra), og nú hefði-
skólinn komist næ*st því að inn-
tektir og útgjöld ársins mættust.
Þessari ánægjulegu samkomu
var svo slitið með því að allir
sungu Eldgamla Isafold og “God
save our splendid men.”
------o-------
MatarverS ákveSiS.
Sagt er að vistastjórn Banda-
ríkjanna muni bráðlega stíga það
spor að ákveða vist verð á allri
matvöru í landinu. Verðskrár
verða auglýstar í bæjum og bygð-
um og verzlunum öllum bannað
að selja nokkra tegund af mat-
vöru hærra verði en þar er tiltek-
ið. Þannig á að koma í veg fyrir
óhæfilegan gróða slíkra verzlana
og varna þeim frá að hækka mat-
vöruverðið er þeim sýnist svo við
horfa. — Um leið og þessi frétt
birtist hér í blöðunum, er sagt frá
að áður langt líði muni þetta
sama eiga sér stað hér í Canada.
Þrátt fyrir það, þó yfir vistastjór-
inn hér hafi hingað til verið því
mótsnúinn, að matvöruverðið
væri þannig ákveðið af stjórn-
inni, verður það nú gert og gróði
auðfélaganna þar með takmark-
aður. Enda er fyllilega kominn
tími til þess að tekið sé þannig í
taumana, og hefði átt að gerast
fyrir löngu síðan.
-------o--------
Skrásetningin.
Thomas Boyd, yfir skrásetjari
fyrir Mið-Winnipeg, tilkynti á
mánudaginn, að allir, sem vildu
gætu tafarlaust látið skrásetjast í
Mcln^yre byggingunni í skrifstofu
þeirri, er þar hefir verið sett til
slíks. Fyrir Mið-Winnipeg hafa
eftirfylgjandi skrásetningar staðir
verið settir, sepi allir verða opnir
skrásetningardaginn þann 22. þ.
mánaðar:
Argyle School.
Fire Hall, Maple Street.
303 Trust and Loan Bldg.,
444 Logan avenue.
Dufferin School.
396 Logan Avenue.
Voice Publ. Co., 211 Rupert St.
263 King Street.
715 Mclntyre Block
Central Fire Hall.
36% Arthur Street.
Victoria and Albert Schools.
102 Charlotte Street.
Normal School.
Somerset School.
Maple Leaf School.
Fire Hall, Pearl Street.
721 Blgin Avenue.
Salvatlon Army Hall, Elgin Ave.
Pinkham School.
930 Logan Avenue.
Simpson’s Print Shop, Notre Dame.
392 Notre Dame Avenue.
A. F. Donahue, 328 Hargrave St.
Ishister School.
399 Kennedy Street.
Chas. Sherbo, cor. Spence and N. D.
696 Langside Street.
511 Spence Street.
508 Furby Street.
Royal Templ. Hall, 316 Young St.
637 Portage Avenue.
Fire Hall, Sherbrooke Street.
709 Portage Avenue.
708 St. Matthew’s Avenue.
John M. King School.
648 Maryland Street.
691 Wellington Avenue.
Weliington School,
816 Burneli Street.
656 Burnell Street.
536 Beverley Street .
620 Home Street.
575 Burnell Street.
Fire Hall, Sargent Avenue.
388 Beverley Street.
457 Home Street.
396 Home Street.
Greenway School.
580 Sherburn Street.
612 Gouiding Street.
472 Lipton Street.
866 Ingersoll Street.
952 Sherburn Street.
Sparling School.
1313 Logan Avenue. '1 '
Cecil Hhodes School.
Fire Hall.
1627 Elgln Avenue.
1440 Clifton Street.
939 Pine Street.
Isaac Brock School.
1648 Portage Avenue.
Britannia School.
St. James Methodist Church.
Vetereans’ Hotel, 1930 Portage Ave.
St. James School, Linwood Ave.
Deer Lodge Hospital.
266 Whytewold Road.
Bannatyne School.
Murray Park P.O.
Brooklands School.
-------O---------
Skuggsjá
TrjábirgSir heimsins og pappírs-
efni.
Mörg eru trén, aera árlega fara til
pappírsgerðar. Munu birgðir þær
endast frajntíðinni—eða hvað?
Ekkert fuíllnaðarsvar er hægt að
gefa við slíkri spurningu, en eigi að
síður er fróðlegt að kynna sér trjá-
birgðir heimsins.
Sænskur rithöfundur einn, hefir í
“Tidskrift for Skovvæsen” reynt að
gefa yfirlit yfir trjáhirgðirnar.
f Mið- og Vestur-Evrópu finnast
engir frumskógar lengur. Að eins í
Karpatafjöllum og Balkanfjöllum
finnast enn skógar, sem ósnortnir
eru af mannshöndinni. En það
miundi verða alt of dýrt, að flytja
tré þaðan til Vestur-Evrópu.
Svíþjóð er að líkindum stæiista og
hagfeldasta skógland í jívrópu og
jafnvel alls heimsins, þegar tekið er
tillit til hinna góðu skilyrða fyrir
flutningi á trjám itJl sjávar.
Norður Rússland á enn víða skóg-
ilendur, sem mannshöndin hefir
ekki hreyft við, en l»að er heldur
ekki blaupið að því að vjnna þá
skóga og að gæðnm jafnast þau tré
ekki við sænsk tré.
Stærsti nálviðarskógur hehnsins
er í Síberíu, hinn svo nefndi Taig-
an-skógur. Hann nær frá Úralfjöll-
um að Kyrrahafi. Einhvern tíma
síðar meir, þegar samgöngunum
hefir verið komið í betra horf en
nú, munu þaðan verða flutt ógrynni
trjáa til Asfu og Evrópu.
Enn eru á einum stað í Asíu vold-
ugir iskógar, sem sé í hlíðum Himal-
aja. Englendingar hafa lagt sig í
framkróka með að efla skógrækt-
ina þar, en fyrst um sinn, og ef til
vill aldrei, gerir það ekki betur en
hrökkva í hina ógurlegu pappírshít
Ind'lands.
Skógarsvæð í Norður Ameríku
austanverðri, hafa verið herjuð af
exi og eldi, einkanlega eldi, og það
á þann hátt, að flestum mun verða
það minnisstætt, er séð hafa. Norð-
austur Amerika mun og bráðiega
lenda í trjáþroti.
öðru vísi er því varið að vestau-
verðu, þar er gnægð skóga í fjalla-
hlíðunum skaint frá ströndinni, og
útflutningur lóttbær. Þegar þær
birgðir þrjóta, mun itrjáverð fyrst
hækka svo um munar. En hvenær
það verður, er ekki gott að segja,
ef til vill að einum mannsaldri liðn-
•um, og þá spáir höf. sá er fyr 'er
nefndur, að skógarnir í Svíþjóð
verði landinu drjúg tekjulind, sem
betra sé að eiga en án að vera.
— Heimilisblaðið.
-------o-------
Fjársöfnun Rauða krossins.
Fjársöfnun RauSa krossins hófst
í öllum héruSum Manitobafylkis á
mánudaginn í þessari viku. Árang-
urinn af fyrsta deginum vottaði
góSar undirtektir fylkisbúa og
komu þá inn í alt um $ I 1 6,1 69.45
og hafSi þó ekki heyrst frá mörg-
um stöSum á þriSjudagskveldiS,
þegar blöSin birtu fyrstu skýrslur.
1 "Disrtict 24”, er Selkirk, Gimli,
Bifröst og Árborg eru í, komu inn
í alt $1 1,623.75 og er þetta vissu-
lega góS byrjun. Óhætt mim aS
fullyrSa aS Islendingar verSi ekki
neinir eftirbátar annara í því aS
leggja fram “sinn skerf” til efling-
ar líknarstarfi RauSa krossins.
Úr sögu stálpennans.
Englendingur nokkur, Henry Bare
að mafni, hefir sarnið ítarlega rit-
gerð um þetta efni og með ná-
kvæmni safnað saraan öllu því er
snertir hið alkunna áliald vorra
tíma, stálpennann.
Af ritgerð þessari má sjá, að stál-
penninn er ekki uppfundning síð-
ustu alda ens og sumir hafa
haldið fram. Þvert á móti. Sögu
hans má rekja til miðaldanna (1. og
14. aildar), eða jafnvel alt aftur í
fornöld.
Til dæmis fer sagt frá í handriti
einu eftir Robert d’Artois, að skjala
faásari nokkur hafi notað roálm-
penna, svo fölsunin reyndist sem
allra líkust frumriti. í Aosta hefir
fundist rómverskur sbálpenni, og
það verður að teljast sannað, að
málmpennar hafi verið notaðir á
15. öild, eða um það leyti sem prent-
listin var fundin upp.
Fyrir nálæga 150 árum síðan srn'fð-
aði Mr. Harrison í Birmingham
stálpemna; voru nokkrir þeirra
lengi vel eign Sir Josiah Masons, en
nú eru þeir glataðir.
Fyrsti stálpenninn, sem me-nn
vita um með vissu, er nefndur í hod-
lenzkri einkaleyfisbók 1717. Er eng-
inn vafi á, að skáldið Pope bendir
til þess í kvæði einu, þar sem hann
segir frá sbál- og gullpennum, sem
ekki hafi náð neinni útbreiðslu.
Það er ekki ifyr en 100 árum síðar.
1816—17, sem almemt er farið að
nota stálpenna, og 1823—24 var gerð
uppgötvun, sem flýtti fyrir smíð-
inni og útrýmdi þé fjaðraponnum
að mestu.
Heiðurinn að hafa fundið upp vél
til stálpenna-geirðar verður að skift-
ast milli þeirra John Mitcholl, Josef
Gillot og Josiah Mason. Síðustu
rannsóknir virðast þó benda til
þess, að John Mitchell hafi fyrstur
gert uppfundningu slna nothæfa
og tekið hana til verklegra fram-
kvæmda.