Heimskringla - 19.09.1918, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 19. SEPT. 1918
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSiÐA
EINAR STEFÁNSSON LONG
Einar Stefánsson Long.
“Sæl er hver hreinskilin sál,
á sakleysi og hreinskilni byggist
sannleikans sigrandi trú;
hún sjálf er eitt barn hér að ofan.”
Þannig talar Tegnér, hið innblásna skáld
Svíanna, til fermingarbarnanna. Þau and-
ríku orð mega standa sem yfirskrift yfir 1-ífi
Einars. (Hann kunni aetíS bezt viS, aS þeim
íslenzka siS vœri haldiS, aS nefna fólk skírn-
amafni, og því gjöri eg þaS nú.)
Þykk sorgarskýin hafa grúft yfir hinu
vestur-íslenzka mannfélagi í seinni tíS. Sí
og ae hafa skeytin borist um saerSan eSa fall-
inn Islending á vígvellinum. En harmafregn-
in eigi minst var sú, sem barst íslenzka mann-
félaginu fyrir skemstu, aS fallinn væri einn
hinn efnilegasti maSur úr hópi ungra Vestur-
Islendinga, Einar Long. Nákvæmar fréttir
höfum vér ekki fengiS, því þeir, sem honum
stóSu næst, eru á ættjörSinni, Islandi, og
þangaS hefir andlátsfregnin veriS skrifuS.
En vér hér vestra nutum hans á aSal-starfs-
tíma hinnar stuttu æfi hans, meS oss var
hann samverkamaSur og vér lærSum aS
þekkja hina ungu hreinu sál hans; þess vegna
syrgjum vér.
OrS frá honum sjálfum, fyrir ári síSan, er
hann frétti lát annars Vestur-Islendings meS
drenglynda sál, Gilberts Jónssonar, eru ekki
fjarri því aS vera lýsing tilfinninga vorra nú:
“Eg hryggist ekki, því eg veit, aS honum líS-
ur nú betur en fyr, og aS sál hans, sem ætíS
var svo stór og göfug, hefir nú meira Ijós og
betra svigrúm til þroska. En söknuSur hefir
fylt sál mína meiri og dýpri en eg hefi nokkru
sinni fyr fundiS til.”
Ó, hve fórnin er sár fyrir þá, sem líSa í
stríSinu, og líka fyrir vinina, sem heima sitja
og mannfélagiS harmi lostna viS fráfall þess-
ara ágætu ungu manna! Drottinn minn,
“hvaS lengi, hvaS lengi!”
Einar var fæddur aS Naustahvömmum í
NorSfirSi í SuSurmúlasýslu á Islandi, 22.
desembermánaSar áriS 1891. Foreldrar
hans voru þau hjónin Stefán Bjarnason og
GuSbjörg Mattíasdóttir. FaSir hans er nú
dáinn, dó eftir aS Einar fór í stríSiS og var
þá móSir hans skilin eftir meS þrjú börn inn-
an viS fermingu. Var þaS ætlun Einars, aS
heimsækja hana aS stríSinu loknu og veita
henni þá aSstoS, sem hún þyrfti.
Longs nafniS tók Einar upp eftir aS kom
hingaS vestur og er þaS úr móSurætt hans.
MóSurafi hans var Mattías Mattíasson Long,
bróSir þeirra Longs bræSra í Winnipeg, Sig-
mundar og Bergsveins. Englendingur, sem
bar þaS nafn, settist aS á Islandi, og frá hon-
um er hin íslenzka Longsætt komin.
Þegar Einar var 5 ára gamall, var hann
tekinn til fósturs af séra Jóni GuSmundssyni
aS Nesi í NorSfirSi, og er séra Jón bróSir
FriSriks GuSmundssonar, aS Mozart í Sas-
katchewan. Hann og kona hans reyndust
honum ástríkir fósturforeldrar og hlyntu þau
aS heill hans á allan mögulegan hátt. Vildi
séra Jón aS Einar gengi vanalegan skólaveg á
Islandi, en einhverra orsaka vegna var hann
því fráhverfur, og tók heldur þaS ráS, aS
fara suSur í Reykjavík til aS Iæra klæSa-
saum. ViS þaS starf var hann, þangaS til sú
verzlun, er hann vann fyrir, hætti. Hvarf
hann þá austur aftur til fósturforeldra sinna
og afréS aS fara til Ameríku.
Til Winnipeg kom hann í júlí áriS 1909
og réS sig fljótlega í vinnu hjá bónda vestur í
Qu’Appelle bygSinni íslenzku í Saskatche-
wan. Þar var hann einnig næsta vetur og
byrjaSi þá aS ganga á alþýSuskóla ásamt því
s?m hann vann fyrir sér. Fyrsti kennari hans
í þessu landi var Miss Jenny Johnson, þá
kennari þar í bygSinni, nú hér í Winnipeg. Á
þessu tímabili komst hann einnig í kynni viS
séra Hjört J. Leó, sem þá var sóknarprestur
á því svæSi. Tókst brátt meS þeim kunn-
ingskapur, sem varS aS óslitnum vinskap.
Séra Hjörtur fór þegar í staS aS veita Einari
nokkra tilsögn, enda var þá vöknuS löngun
hjá honum til aS ganga mentabrautina og
helzt aS verSa prestur.
HaustiS 1911 byrjaSi hann nám viS Wes-
ley College í Winnipeg, og settist auSvitaS í
neSri bekk undirbúningsdeildarinnar. Skort-
ur á ensku-kunnáttu stóS honum fyrst fram-
an af mest fyrir þrifum, en þó var hann fljót-
ur aS nema ensku, eins og hann var fljótur
viS alt nám. Hann var beztu haéfileikum
gæddur, og sérlega fljótur aS skilja; hafSi
skýra, rökfræSilega hugsun og gott minni.
ÞolinmæSi aS sitja yfir lestri hafSi hann ekki
ætíS aS því skapi, en gáfurnar voru leiftr-
andi fjörugar.
Námsbrautin varS honum nokkuS erfiS og
slitrótt sökum fátæktar. Þó hjálpuSu hon-
um nokkrir menn. MeSal þeirra má nefna
Thorstein Oddson, Dr. Brandson, B. M. Long
óg séra Hjört Leó. Sjálfur vann hann viS
hvaS sem bauSst. Athvarf átti hann einnig
hjá FriSrik GuSmundssyni aS Mozart; var
hann hjá honum tíma og þar taldi hann helzt
heimili sitt hér í Ameríku. Skólagöngunni
var lokiS 1916, þegar hann gekk í herinn, og
átti hann þá tvö ár eftir til aS útskrifast sem
stúdent frá Manitoba háskólanum.
Auk þess sem nú hefir veriS getiS, var
starf hans hér vestra einkum fólgiS í því, aS
kenna og leysa af hendi ýms kirkjuleg og fé-
lagsleg störf. Hann kendi í alþýSuskóla
bæSi í GrunnavatnsbygSini í Manitoba og
VatnabygSinni í Saskatchewan. Um kenslu-
starf hans veit eg einna minst, en þaS veit eg,
aS honum var sýnt um þaS aS útskýra og
segja frá, og eftir því aS dæma, hefir hann
veriS vel til þess fallinn aS kenna.
KirkjustarfiS var hans aSalstarf. ÞaS sem
laut aS trú, guSfræSi og kirkju var hans líf.
Ekkert heillaSi hug hans eins mikiS og þau
málefni. Um þau efni hugsaSi hann sífelt og
ekkert lá honum eins þungt á hjarta eins og
þaS, aS verSa á þ$im sviSum aS liSi. Um
eitt skeiS virtist nýja guSfræSin ætla aS her-
taka hann, en frá henni var hann horfinn
nokkru áSur en hann gekk í herinn og búinn
aS eignast heita og sterka trú á guSdóm
Jesú Krists í þeim skilningi, sem hin almenna,
kristna kirkja hefir kent hann á öllum öldum.
Áhuga sinn í þeim efnum sýndi hann meSal
annars í því, aS hér í Winnipeg fékk hann
unga menn til aS koma saman til biblíu-sam-
lesturs. Hann var einn af fyrstu meSlimum
Skjaldborgar-asfnaSar hér í bæ, starfaSi þar
í sífellu, þegar hann var í bænum, var fyrsti
forseti safnaSarins og einn vetur prédikari
hans. Aldrei held eg aS eg hafi svo fengiS
bréf frá honum, eftir aS hann fór héSan af
landi burt, aS hann ekki mintist á Skjald-
borg, og þaS meS sterkum áhuga og fullri
vissu um þaS, aS söfnuSurinn hefSi köllun
til aS vinna nauSsynlegt og mikiS verk fyrir
guSs ríki. Eitt sumar vann hann á vegum séra
Hjartar kirkjulegt starf í Lundar prestakall-
inu. MeSal annars prédikaSi hann þá á
hverjum sunnudegi. Prédikanir hans báru
vott um einlæga trú og góSa hæfileika. ÞaS
var ávalt lærisveinn Jesú Krists, sem þar tal-
aSi. enda var hann fastákveSinn í því aS láta
boSun kristinnar trúar verSa sitt æfistarf og
þar gjörSum vér oss allir, sem þektum hann,
hinar beztu framtíSarvonir.
I öllu félagsstarfi, hvort heldur var í Good-
Templara stúkunni, ungmennafélagi safnaS-
arins eSa annarsstaSar, var hann ákjósanleg-
asti stuSningsmaSur. Þar komu hans fjöl-
breyttu gáfur, hin makalausa kátína og hiS
óviSjafnanlega fjör hans aS góSum notum.
GlaSlyndi hans var smittandi og einbeitni og
áhugi hans voru öfl til framkvæmda. Hann
var vel máli farinn, hafSi gott vald á íslenzkri
tungu og hafSi þaS til aS bera, sem þarf til
aS vera ötull og skemtilegur starfsmaSur í
opinberum félagsskap. Einn veturinn ávann
hann sér heiSurspening (medalíu) í mælsku-
samkepni stúdentafélagsins. Var hann þá í
undirbúningsdeildinni í Wesley College og
kepti viS þá, sem voru komnir töluvert
lengra í skólanum.
Hann innritaSist sem sjálfboSi í 203. her-
deildina 28. febrúar 1916. Hann gjörSi þaS
vegna þess, aS samvizkan leyfSi honum ekki
annaS; aS hér væTÍ um skyldu aS ræSá og
hann gæti ekki talist annaS en ómenni, ef
hann ekki legSi krafta sína fram á þenna
hátt til stuSnings réttlætinu. En hugsun hans
var aS vinna RauSa Kross starf; hann hrylti
viS aS taka líf; en sínu eigin lífi var hann
fús til aS fórna. Hann var all-lengi viS
kenslustarf á herstöSvum á Englandi eftir aS
hann kom þangaS, og hefSi líklegast getaS
veriS þar enn; þá kom aftur skyldu-röddin,
sem ekki lét hann í friSi. Honum fanst skylda
sín vera yfir á Frakklandi. ÞangaS gat hann
ekki fariS, nema aS faraí skotgrafir og hætta
viS RauSakross starfiS. Hann tók þann kost-
inn og krafSist þess, aS hann væri sendur
yfir um. ÞaS var seint í fyrrahaust. Frézt
hefir, aS hann hafi aftur veriS kominn aS
RauSakross starfi nú síSast, sem er engu
hættuminna, en var honum geSfeldara.
Aldrei kvartaSi hann samt. Jafnvel síSan
þaS fréttist, aS hann væri dáinn, komu bréf-
spjöld frá honum., rituS 2. ágúst, þar sem
hann tekur þaS fram, aS sér liSi vel (“well
and happy"). Vinur hans, sem er í stríSinu
á Frakklandi, hefir skrifaS þaS, aS hann
hafi veriS aS binda um sár hermanns á víg-
vellinum, þegar kúlan kom, sem réS honum
bana 9. dag ágústmánaSar.
Átakanlegt er aS hugsa til þess, aS sjá
hann hér á jörSu aldrei framar. Eg veit aS
öllum, sem þektu hann, finst stórt autt skarS
þar sem hans misti viS; en óneitanlega var
fórnfýsi hans aSdáanlega fögur. Hann var
frábærlega hreinn og einlægur í sál og öllu
lífi sínu. Nærri ómögulegt er oss aS sætta
oss viS aS missa hann, en þaS sem helzt á-
vinnur þaS, er sú sannfæring, aS hann hafi
gefiS sitt hreina líf sem fúsa fórn til stuSnings
því málefni, sem drottinn á sínum tíma lætur
verSa öllum þjóSum til blessunar.
R. Marteinsson.
V
Siggi litli.
Eftir Pálma.
. j
(Niðurl.)
Siggi sat óróleKur viS verk sitt.
ÞaS voru liSnir nokkrir dagar síS-
an hann hafSi fengiS þau fögru
fyrirheit, um þaS aS fá aS búa til
skó handa húsmóSur sinni. En nú
vissi hann, aS stundin var komin
og meSvitundin um þaS fylti huga
hans af undarlegum óróleika, sem
átti takmörk sín til kvíSa, er hann
þó skildi alls ekkert í. Meistari
hans hafSi ekki veriS heima seinni
hluta dagsins og hann hafSi skiliS
þaS á húsmóSur sinni, aS hún ætl-
aSi aS láta hann mæla fótinn á sér
þá um kvöldiS. Honum fanst loft-
iS svo þungt þar á verkstæSinu og
hann langaSi út — eitthvaS út í
hinn kalda, svalandi haustvind, er
blés um gluggann. Og þó hefSi
hann ekki viljaS fara út fyrir nokk-
urn mun. Undarlegt ósamræmi í
mannssálinni stundum! Og Siggi
kastaSi frá sér verkefninu og huldi
andlit sitt í höndum sér. Hann
heyrSi klukkuna ganga á veggn-
um, óm af manna máli úti á göt-
unni og þytinn í vindinum. Og
honum fanst allar hugsanir og
skilningarvit sín skerpast eftir því
er meiri sljófleiki færSist yfir lík-
ama hans. Hann þóttist sjá inn í
herbergiS inn af verkstæSinu þar
sem hann vissi aS húsmóSir hans
var. Hún stóS viS dyrnar og hlust-
aSi. Nú opnaSi hún hurSina hæ'gt
og varlega og kom beint til hans.
Hún nam staSar viS hliS hans og
horfSi á hann. Siggi þorSi ekki
aS líta upp. Óvissan um þaS,
hvort hann væri aS dreyma eSa
ekki varS þó fljótlega yfirsterkari
í huga hans. Og hann leit upp.
ÞaS stóS heima. Kona meistarans
stóS viS hliS hans og horfSi rann-
sakandi augum á hann. “Jæja,
þá," sagSi hún blátt áfram eftir
litla þögn, “mældu nú fótinn á
mér," og hún settist viS hliSina á
honum á stólinn sem var þar og
byrjaSi aS leysa gamla skóinn sinn
af fætinum á sér. Siggi var nú
alveg eins og milli steins og
sleggju. Hann heyrSi óminn af
orSum hennar, eins og þau kæmu
frá annari veröld, og hann tók
málbandiS sitt og mælistokkinn
eins og í draumi. Hann sá allar
hreyfingar hennar og heyrSi hana
anda jafnvel þó aS hann hvorki
horfSi á hana né væri aS hlusta
eftir andardrætti hennar. Hann
sá, aS hún studdi fætinum á þrep-
iS, sem fólk notaSi til þess aS
standa á, þegar þaS var aS láta
taka mál af sér. En hve fóturinn
var fagurlega bygSur. Hann sá
tærnar gegn um þunna sokkana og
hinn þrýstna kálfa upp frá hinum
fögru öklaliSum. Hann beygSi
sig niSur til þess aS taka mál af
lengd fótarins. Hún lyfti honum
dálítiS upp til þess aS gera honum
starfiS auSveldara og um leiS
strauk hún kjólfaldana alla leiS
upp fyrir knéS. Siggi mældi fót-
inn—skrifaSi einhverjar tölur—
mældi aftur og skrifaSi. Hún
sagSi eitthvaS—Siggi vissi ekki
hvaS. Hún studdi sig viS öxl
hans. — Siggi misti málbandiS.
Og er hann tók þaS upp aftur,
misti hann blýantinn, oS síSast, er
hann ætlaSi aS taka hann upp,
misti hann tölubókina. Hann
heyrSi silfurhljómshlátur hennar
og hann skalf eins og hrísla. —
"Ertu búinn aS mæla fótinn?"
spurSi hún, og er Siggi umlaSi eitt-
hvaS sem líktist jái, spurSi hún:
“ÆtlarSu ekki aS hjálpa mér í
skóinn aftur?” Siggi kiptist viS
og beygSi sig niSur eftir skónum.
“Eg þakka hjartanlega, SigurSur
minn,” sagSi hún er hún fann aS
skórinn sat fastur á fætinum um
leiS og hún strauk hendinni um
vanga Sigga. “Þú ert góSur maS-
ur.” Svo lagaSi hún sokkian á
fætinum á sér og kjólinn sinn, og
stóS upp. Siggi þorSi ekki aS líta
upp. Hann vissi, aS hún stóS viS
hliS hans og hann rjálaSi viS mál-
bandiS sitt. Hann fann, aS hún
beygSi sig nær honum og hann
vissi aS hún ætlaSi aS segja eitt-
hvaS og honum fanst hjarta sitt
hætta aS slá. Svo fann hann mjúk-
an handlegg um hálsinn á sér, sem
þrýsti höfSi hans aS brjósti henn-
ar og hann heyrSi rödd hennar
hvíslandi, en þó dálítiS hása: “Þú
ert góSur maSur, SigurSur minn—
góSur maSur.” Þögn.—Svo þrýsti
hún höfSi hans enn undarlegar aS
brjósti sér og sagSi og í rödd henn-
ar var einhver undarlegur hreim-
ur af afsökun: “MaSurinn minn
er mér ótrúr----hann er ótrúr----ó-
trúr! — ÞaS heyrSist skóhljóS úti
fyrir húsinu og kona meistarans
hvarf eins og skuggi inn í íbúSar-
herbergin.
Klukkan var um 12. Siggi var
þá enn ekki háttaSur. Hann sat á
stól er var viS borSiS er stóS viS
glu&gann á svefn'herberginu hans.
Og hann hafSi setiS þar í marga
kl.tíma. — SíSan kona meistarans
hafSi sveiflaS handleggnum um
háls hans, hafSi komiS talsverS
(Framh. á 7. blu.)
Fyrir Sjúkleik Kvenna
Dr. Martel’s Female Pllls hafa T«f*
tB refaar af lœkaum og seldar k)i
flestwm lyfsölum 1 fjóröune aldar.
TaklS eafar eftlrliktngrar.
Til útlagans.
GóSi vinur, — fyrir handan hafiS,
hjá þér muni löngum hefir tafiS,
þó hann ekki gerSi viS sig vart;
— Skilur aS í fjarlægS fósturjarSar
fastast kreppa’ aS lífsins norSangarSar,—
1 heimalandi örvar manninn margt!
Þó aS brött og grýtt sé heima-heiSin,
hríSin dimm—þar sækist kunnug leiSin,
og hvar sem hittist bær, er beini vís.
En aS reika' á allra þjóSa hjarni,
er ei leikur tilfinninga-barni! s
— Fár í slfkum sporum kosti kýs!
En eg vildi örva þig aS lifa,
annars þegja — sízt af öllu skrifa
nokkurt orS um kul á eigin kinn.
BeiS því hins, aS hentug kæmi stundin,
heim aS bregSa mér í forna “Lundinn”,*
þar sem varpar höftum hugurinn:
Þar sem brotnar þunga-veldi hrannar,
þar sem jafnvel fjarlægS engin bannar
góSvinum aS leggja hönd í hönd!
Þar sem alt er falt, er andinn girnist,—
auSur vinst, er tapast ei né fyrnist.
Þar skal tengja’ í ljóSi strönd viS strönd!
*) Svo var sta’ður nefndur, þar sem hagyr'ðingar Skag-
firt5inga og Húnvetninga voru vanir at5 hittast.
Nú er vor á voru kæra landi,
vangann strýkur helgur lífsins andi;
ferSa-þreyttir fuglar koma heim.
Raknar alt úr römmum vetrar fjötrum,
rödd fær lækur, hlíSin varpar tötrum,
glymur loft og jörS af gleSi hreim.
Sælt er eftir svartra hríSa vetur
söngum vorsins hlýSa, — aldrei betur
inn til hjartans ómar þeirra ná.
ÞaS er kjarni alls hins stranga, stríóa,
stækka, fegra alt þaS ljúfa, blíSa.
VoriS, þaS er uppfylt vetrar-þrá!
Unnin þraut — er sérhver lífsins sæla,
sæluefni — hver ein mótbyrs kæla:
sigurslíf — er sælufylling hæst! ^
AlstaSar er æriS nóg aS vinna,
aS eins finna hæfi krafta sinna,
er aSal vandi alls, sem hefir fæSst!
4
Gakk þú, vinur, vorsins undir fána,
veldi þess er hvar sem loftin blána, —
óSal lífsins nær um allan heim.
I þessu liSi finnum gæfu og gleSi,
gefum okkur málum þess aS veSi.
Heilsum framtíSinni höndum tveim!
Jón Jónsson frá Holtskoti.
Jón þessi er eitt af yngrl skáldum Skagfiröinga og ná-
skyldur Bólu-hjálmart. Hann ritatSi talsvert i “óöinn” á
•’góöu árunum”, þegar eg var heima, og hefir Þorst. Gisla-
son lokttS lofsoröi á hann. KvætSitS “Til útlagans” sendi
hann mér og metstók eg þati i dag.
Fálmi.
Stöður fyrir StúDnr og Drengi
l>að «r nú mikti vönton 4 skrlístofutólki í Winni-
peg, regna hlnna mörgu ungu rnanna ar í hsrinn hata
lariV. Útakriiaöir stúdentar at Success Business Ooliege
ganga iyrir um veitingu verks. Sucoeas skölinn mentar
og setur i stðöur fleiri útskrifaöa Hraðritara, Bókhald-
ara og Versiunarfræöi-kennara heldur en allir aðrir
verzlunarskólar Manitoba til samans. Vér höium í
þjónustu vorri 30 reynda kennara, rér eigum og brúk-
um 160 ritválar og höium hinar stserstu og best útbúnu
skólastoCur hér. Success skólinn er sá eini, sem hefir
“Ohartered Accountant” á meðal dagkennara sinna,
einnig er hann 4 undan öUum öörum skólum með tölu
útskrifaöra nemenda og medaliu vinnenda. Skólinn
útvegar stðöur. — Stundiö nám i Winnipeg, þar sem
nóg er af stööum og faeði ódýrara. Skrifið eftir full-
komnvfm upplýsingum.
PHONE MAIN 1664-1665.
The Success Business Gollege,
WINNIPEG LIMITED MANITOBA