Heimskringla - 19.01.1921, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 19. JANOAR, 1921
H E l fvt 5 ei R ' N G L A
7. wjamat#A

The Dominion
Bank
BORNI NOI RK HAMIC AV EL 1»
SBBRBIl«OK£ ST.
IMOMH nppW. ...« tJMM
Vnr«»jö«ur ....« T.0M4W9
Allar elenlT ..«78,000,000
Sérstakt athygli veitt vifiskift-
urn kaupmanna og verzlunarfé-
aga.
Sparisjóðsdoildin.
Vextir af innetiæðufé greiddlr
Jafn tiáir og annarsstaðar.
Vér bjóðum velbomin amá sem
stór viðskifti-
PHO.T0 A 8ZBS.
P. B. TUCKER, Ráðsma?5ur
Gamlar sagnir.
ilfjörlegar og úrkynja tætlur úr'
því hafi verið til fram á dagaí
Móse. Og sagt er að fræðimenn!
Egypta hafi fyrir lítilfjörlega og!
mjög ófullkomna þekkingu sína a'
þessu tilsvarana tungurnáli, iþó ‘
| getað gert þau kraftaverk, sem
j þe;r getðu fyrir Moses og Aron.
| Einnig er sagt að Móses hafi séð
j emhverjar eftirstöðvar af þessu
fornihelga og frumlega tungumáli.
En hvað svo sem hæft kann að
vera í þessu, þá er hitt líklega víst,
að enginn maður, sem nú lifir á
þessari jörð, veit neitt um það,
hvaða tungumál Adarn og Eva —
vorir fyrstu foreldrar, sem svo er
kallað — hafa talað. 'Einnig er
það víst, að enginn, sem nú lifir,
'veit neiitt hvaS aldingarðurinn
Eden 'hefir veriS stór, eklki heldur
hvaS innbyggjendur ihans hafa ver
Sagan af Kára. ! reyndi aS vekja hana, en tókst
Einu sinni fyrir mörgum árum þa® etki, svo hún tók þaS ráð aS
síðan ibjuggu hjón úti í skógi langt leggjast til fóta hennar, og með
frá mannábygSum. Ekki er þess þvl" hún var mjög þreytt. Þeg-
getiS í sögu þessari, hvaS til Iþess ar hún vaknar næsta morgun,
kom, aS þau flúttu bygS sína' stendur hin óþekta heimasæti við
j iS margir, og ekki heldur, hvaS
bvo er sagt aS Forn-Egyptar Jangt h;S há,f himneska og há]f.
•g Kaldear hafi háft þá trú, aS jarSneska æ'fiskeiS þess kynflbkks
jörSin væri kringlótt og undir hefir verið. Mósiesbækur gefa oss
henni væri sjór eSa vatn. Þeir enSar upplýsingar í því efni, nema
hafa því orSið aS hugsa sér hana cf vera skyldi \ h'kingamáli, sem
enginn skilur nú til fulls. En hitt
sem skip eSa fleka á floti. Og
þetta virSist einmitt koma vel
veita þær oss upplýsingu um, aS
Móses hafi kynst bó(kum eSa' rit-
þangaS. En þau áttu sér einn
son, sem Kári hét og dóttur, sem
Mjallhvít hét. Þau Voru bæSi
vel aS yfirlitum og hann var öll-
um íþróttum búinn, sem ungan
mann mátti prýða, því faSir hans
var göfugur að ætt og hafði feng-
ið góSa tilsögn í uppvextinum.
Einhverju sinin sendi móðir Mjall-
hvítar hana út í skóg aS tína sér
eplit og fór hún strax, Iþví hún var
hlýðin. En þegar hún var Ikom-
in nógu langt skall á niSa þoka,
og vissi hún hvergi til réttrar átt-
ar, svo hún viltist í skóginum og
rúmstolkkinn, og vékur Mjallhvít
meS dýrustu réttum og góðjim
drykk. SíSan mælti hún: 'Þegar
þú hefir matast, þá haf þig á burt
sem skjótast, því hér býr ógurleg-
ur risi, sem stal mér á burt frá
föður mínum á fyrri jólum, og
bygSi þetta hús handa mér. Hér
he'fi eg alt sem eg þarfnast til mat-
ár og fata, og nú er eg búin aS
vera hér í þrjú ár. Hann kemur
tvisvar á ári til aS sjá mig og vita
hvaS eg vex, og hann ætlar aS
taka mig sér fyrir konu, en eg
bæSi óttast hann og hata. AS
heim viS Mósebækurnar, því þó um eftir einhverjar fornþjóSir, því
Mósebækur gefi ekki beinlínis han nvitnar sjálfur til þeirra.
•kýringu yfir hugmynd þeirrar
aldar manna um lögun og ásig-
komulag jarSarinnar, þá kemur
hún þó óbeinlinis í ljós á nokkrum
stöSum í Mósebólkunum. Þegar
m'enn
trúin
Ymsir fræSimenn og vísinda-
hafa haldiS því fram, aS
á anda sé orsök til skurS-
goðadýrkunar hinna fornu þjóSa.
En sú kenning held eg aS sé
harSla hæpin og váfasöm. En
Móse, þá hljóSar 18. grein þann-
ig- "Ellegar ormurinn á jörðinni
eSur fiskurinn í vatninu undir
jörSinni.” Og svo aftur 5. kap. í
vér t. d. lesum 4. kpa. í 5. bók hitt er rétt athugaS, aS allflestar
viltar og hálfviltar þjóSir og þjóS-
flokkar eru mjög trúaSar á aS and
ar séu alt í kring og helzt í öllu,
bæSi dauSu og lifandi, á himni og
jörSu, í sjó og vötnum. Þó þetta
8. grein sömu bókar er þetta end- • >c i • x ... i .
& v væri eða kunm að vera rettt þa er
urtekiS, svo varla er hægt um aS ekki þar meS sannað, aS hér sé
villast, hver 'hugmyndin hafi ver- um fyrstu tildrög né frumorsök
iS í þessu efni, né heldur hvaSan skurSgoSadýrkunarinnar aS ræða
hún hefir veriS komin. OrSatil- — enda getur enginn maSur sann-
tækin: “í vatninu undir jörðinni”, aS, aS fyrsti kynflokkur manna á
▼irSast vera ótvíræS. i þessari jörS hafi veriS viltur.
Svo herma gamlar sagnir aS Fleiri og sterkari virSast mér lík-
Forn-Hindúar eSa Indverjar hafi urnar vera fyrir 'hinu gagnstæSa,
Kaft þá trú. aS jörSin væri aflang- þegar alt er vel athugaS. Sumir
ur sívalningur. Þessi hugmynd fræSimenn geta þess til, aS vagga
um lögun og ásigkomulag jarSar- vísinda og mentunar hafi staSiS í
innar virSist einnig verSa fyrir hinu forna Babyloniíurfki. Mjög
gekk þann dag allan til kvölds. En I þrem dögum liSnum kemur hann
um kvöldiS sá ’hún ljós í skógin-jog dvelur hér ihálfan mánuS.
um, og varS henni hugfall, þvE Hann leikur sér viS mig á þann
hún hafSi aldrei séS ljós nema íihátt, aS hann hendir mér upp í
húsi föSur síns. En ýmsar sögur'loftiS og grípur mig aftur. Hann
hafSi hún heyrt um huldufólk og'.er kolsvartur sem byk og víg-
álía, sem héldu sig í þokunni, og .' tennur sem hundur, og hrossa- og
Mjallhvíti
°s þykjast har.a ur tönnunum í háls hans, og Kári
helju heimt hafa. Og þegar Kári rekur syerðiS f gegnum hann,
heyrir sögu SnæfríSar
gegnum tiann, og
streng’r; lætur hann þar líf sitt viS Ktinn
hann þess heit, aS vinna risann! þegar risinn var dauS-
eSa ibíSa 'bana ella. Nú
hann föSur sinn aS fá sér vopn
nokkurt, og fær hann honum bit-
urlegt sverS. Kári leggur af staS
og Mjallhvít meS honum, því
henni var leiSin kunn. Kári var
þá 18 vetra en Mjallhvít 16, en
ísnæfríSur 18. Nú er ekki meira
af þeirra ferS aS segja, fyr en þau
um 'kvöldiS koma til SnæfríSar og
situr hún ein viS eld og er grát-
and'i. En þegar hún sér þau syst-
kin, stendur hún upp og fagnar
þeim iblíSlega. Nú segir Kári
henni aS han nætli sér aS frelsa slns'
hana eSa bíSa 'bana ella. Hún
biSur hann aS leggja sig ekki í
hættu viS aS fást viS risann, því ur
hann væri engra menskra manna
meSfæri. En svo varS þó aS
! orSsdr.
biSur ur^ fagna þær Mjallhvít og Snæ-
fríSur og þykjast Kára úr helju
heimt hafa. Kári segir SnæfríSi
aS búa sig því hann ætli aS fylgja
henni til föSur hennar, sem var
hálfsmánaSar reiS í burtu þaSan.
Þau búast nú öll í burtu, en fyrst
fór hann aS kanan hel'li þann, sem
risinn hafSi búiS í, og fann hann
þar gull og gersemar af ýmsu tæi.
Þar var og heStur risans, svartur
aS lit og hin bezta skepna. Þetta
tók hann alt og fór meS til föSur
Þegar þau höfðu dvaliS
þar hálfan mánuS, bjuggust þau
til ferSar aS finna konunginn föð-
SnæfríSar. En áSur en fs.ári
fer, kallar faSir hans hann á ein-
mæli og segir honum aS hann sé
I
ætti til mannakjöt etur hann hrátt. Hann
sem hún I er sex mannhæSir á hæS og mál-
‘j
.' rómur hans er sem þrumugnýr og
varla vissi hún, hvaS hún
bragSs aS taka. En
hug-aSi þarna ráS sitt, sá hún litla?
stúlku koma út úr þokunni og þnár kóngsdætur hefir haim svelt
stefna á ljósiS. Henni sýndist > hel. 'bara fyrir þaS aS þær vildu
stúlka þessi svo falleg, aS hún hélt! eklki giftast honum, og svo mun
( fara meS mig. Hér hefir enginn
aS sér mundi óhætt aS stefna í
sömu átt. Út úr sikóginum kom
hún aS litlu, snotru húsi. Hún
barSi þar aS dyrum, en enginn
gegndi, svo hún fór inn ólboSiS.
Þar sá hún IborS sett allsikyns krás-
um, og diskur á iborSinu, sem ný-
lega hafSi brúkaSur veriS. MeS
því hún var svöng, settist hún aS
borðinu. En þegar hún litaðist
gerr um, sá hún hvar litla stúlkan,
sem hún hafSi séS í skóginum,
svaf í rúmi, og gulllitaS háriS
hennar féll í vöngum niSur um
vangana, en tár voru óþornuS á
! kinnum hennar. Nú undraSist
manni í gamla testamentinu. Til haepiS þó aS srvo ha'fi veriS. Mér
dæmis þegar maður les 1. kap. í firist einmitt sólar og tungldýrkuni fvljallhvít stórlega, aS svo l'ítil
Prédikara Salomons. Þar hljóS- þeirrar tíðar vitna á móti því.) stálka væri þar einmana. Hún
ar 4. grein þannig: "Einn ætt- Sennilegra mætti virSast aS vaggaj
leggur fer, annar kemur, en jörS- sannrar mentunar og sannra vís-'
in stendur eilíflega. OrSatiltæk- inda, hafi ‘einmitt staSiS þar sem
iS virSist sanna hver og hvaðan vagga mannkynsins stóS. En
hugmyndin er, sem þaS felur í hún er nú löngu glötuS og enginn
sér. Næst grein sannar aS hér er veit, hvar hún hefir staSiS, né
komiS í þrjú ár. Hér í skóginum
er birna meS þrjá unga sína, og er
hún mín eina vina. HéSan er ekki
langt til þess staSar þar sem þú
ert vön aS tína eplin og þangaS
mun eg fylgja þér, en svo ratar þú
heim, því nú er bjart veSur.”
Nú býst Mjallhvít til ferSar og
konungsdóttir meS henni. Hún
hét SnæfríSur. Þær fara til þess
staSar, sem Mjallhvít þekti sig, og
svo skilja þær, en þykir þó þungt
því þær voru orSnar góSar vin-.
konur. Og sem hún gemur heim
voru þeir nýkomnir frá aS l'eita
hennar, Kári bróSir hennar og
Karl faSir hennar. Þau fagna nú
v. . ,, , . þá aS leggia af staS til móSuibróS
vera sem Kari vill. Hann byrjar i F 561 ,
á því aS grafa dýki mikiS fyrir! ur ®ns’ “*>VÍ mó8,r “ SuySt'r
framan húsdyrnar. Og þvf verki konungsins. og nam eg hana burt,
hefir hann komiS svo á veg aS ; og var því geSur útlægur og flySi
dýkiS var orSiS þriggja mann- j eS ba r þenna skóg. en nú \ona
hæSa djúpt dagirtn, sem risans var eS komir mér í sæ.t vi
von. Nú lætur hann koma meS konunginn. Kári bý.->t til ferS
bjarndýriS heim ásamt hvolpun- ar meS SnæfríSi og fór Mjallhvít
um, ef þaS gæti IhjálpaS honum systir hans meS þeim; og a. þ. '.ra
til aS vinna risann. Þau bíSa nú ferS er ekki að segja fyr en þau
milli vonar og ótta komu risans. ) koma til hallar konungs, þar scm
Var SnæfríSur bæði glöS og j allir voru í sorg út af missi kon-
harmþrungin. En er KSur aS ungsdóttur. En þegar konungur-
miSmunda heyra þau drunur ;r.n sér Snæfríði dótti” sí.ia veró-
miklar og blástra, og fast til jarS-J ur hann stórlega glaSi r. og „ftir
ar stigiS. En sem Kári heyrir þaS, J aS hann hafSi heyrt hve. r Kári
vopnast 'hann og hleypur út. Þá bjargaSi henni, tók hann v.S þeim
er risinn sér Kára, þykir honum systkinum tveim höndum. Kári
köttur vera kominn í ból Bjarna- j aagSi honum ætterni sitt, og var
VeSur hann nú jörSina í ökla og foreldrum hans boSiS til stórrar
öskrar ógurlega, því hann hygst veizlu. Kári varS konungur eftir
aS hafa Kára aS kvöldverSi. En gamla konunginn. Og lýkur hcr
þegar hann kemur fyrir húsdyrnar sögunni af Kára Karlssyni og
fellur hann meS annan fótinn í SnæfríSi konungsdóttur.
Ingibjö rg Halldórsdóttir,
(9 ára.)
gryfjuna, en hinn fóturinn var upp
á bakkanum. Nú kemur Kári og
heggur af fótin í hnésbótinni, en
birnan stekkur á hann og læsir IPebble Beach, Man.
átt viS jörS í eiginlegri merkingu, heldur hve margar eSa fáar milj-
en ekik andlega jörS.
Til er gömul sögn um þaS, aS
ónir alda eru liðnar síSan.
Hafi þetta hér áSur áminsta til-
hjá fyrstu ábúendum þessarar) svarana tungumál í raun og veru
jarSar hafi veriS til nokurskonar nokkru sinni til veriS, þá er lík-
tungumál, sem nú sé fyrir æfa | ]egt aS hnignun þess og loks glöt-
löngu glataS og gleymt, og er þaS un hafi veriS frumorsök aS hinni
nefnt tilsvarana tungumál, og var! fyratu skurSgoSadýrkun og upp
þaS notaS hér á jörðu löngu áS-i frá þyf hafj hún svo smátt og
ur en hugmyndin um AuShumlu smátt vaxiS og útbreiSst meS nær
móSur Ymis jötuns varS til, og þvf óendanlegri margbreytni og
sem sagt löngu áður en elztu margkynjun.
goSasagnir sem nú þekkjast, urSu
til. Sagt er þó aS einhverjar lít-
M. Ingimarsson.
Samvmcmfélöf.
Um samvinnufélög er helzt til
lítiS ritaS og rætt, eins mikla þýS-
ing og þau geta þó haft fyrir al-
menning, og þá ekki sízt fyrir
lags þess er néfnist Manitoba Co-
operative Dairies Ltd”. Félagi
þéssu var stjómaS af 6—9 mönn-
um (Directors). Ekki skulu aSr-
ir verSa hluthafar í félaginu en
bændur, bændakonur, bænda-
dætur og 'bændasynir, og smjör-
bændastéttina. En ef þessi fé- gerSarmenn og ostagerSarmenn
lagsskapur á aS verða til blessun-j og einnig þeir er vinna fyrir félag-
ar fyrir land og lýS, þarf hann aS (bls. 19). En vinnumennirnir
vera laus viS auSvalds-okurveldi, j ge‘a oríiiS býsna margir, því fé-
lagiS ætlar aS verzla meS allskon-
ar mjólkurafurSir, alla fæSufram-
leiSslu, allar garSa- búa- rjóma-
búa-afurSir; verzla meS nautgripi
sem vanalega er í höndum fárra
manna.
Eg hefi nýlega orSiS handhafi
bæklings (aukalög og reglur) fé-
TO YOU
WHO ARE CONSIDERING
A BUSINESS TRAINING
Your eelectíon af a College b an fcnportant atep for ycm
Tbe SucoesÐ Buainen CoIIege of Wkinipeg, is a strong rdb
able school, highly reoommended by the Public and reoognized
by employere for iu thoroughne** and efficiency. The individual
attentioa of our 30 expert in»tructor« places our graduatea in the
fttperíar. preferred B»t Writo for free prospectu*, EazoU «t
tmy tfcoe, day or evening r.ln—ee-
Thc
SUCCES5
BUSINESS COLLEOE, Ltd.
EDMONTON BLOCK — OPPOSTHE BOYD BDHJDUCO
CORNER PORTAGE AND EDMONTOW
winnepeg, MANrraaA.
sýnist fjarska “liberal” og hag-
kvæmt fyrir fátækan bændalýS.
En segjum aS Gunna, Bogga og
5tína vilji eignast $25 hlut hver í
félaginu (þaS verSa þrír hlutir —
75 dalir). Þær heimsækja ráSs-
amnninn í Winnipeg. Bogga flyt-
ur miáliS á þessa leiS: “Kæri ráSs-
maSur. ViS erum bændadætur
og eigum heima í Gimlisveit; viS
viljum kaupa 3 hluti á 25 dali
'wern í félaginu ylkkar og meS því
óSlast atkvæSisrétt í félagsmál-
um.” RáSsmaSurinn segir eftir
riokkra þögn: “Þetta getur ekki
orSiS; þaS er ómögulegt. Mér
þvkir þaS mjög leiSinlegt, en þiS
og annan kvikfénaS, vélar, fóSur; :.erSiS aS afþenda mér $300 til
annast sem agentar og umboSs-( þess ag verga atkvæSisbærir hlut-
Mattkías Jochumsson.
G'enginn til hvílu ‘horskur halur,
Hvar mun hans lí'ka land vort
finna?
kaupmenn kaup og sölu á allskon-
ar bænda-afurSum og annari mat-
vörri, og ótal margt fleira. ÞaS
getur því fariS svo aS vinnufólkiS
beri bændastéttina ofurliSi viS at-
kvæSagreiSslu í félagsmálum. En
eru þaS bændur eSa hluthafar yf-
irleitt, sem ráSa kaupgjaldi verka-
fólksins? Nei, ekki er þaS sjáan-
legt á aukalögum félagsins. Hverj-
i rráSa því þá? YSar auSmjúku
þjónar, þessir 6—9 stjórnendur
(Diréctors). Og ákveSa þeir
ekki líka sitt eigiS kaup eSa þókn-'
un? Hverju ræSur blessaS fólk-
iS?
Nú er því haldiS fram aS fá-
i taékar 'bændadætur eSa bænda-
j syn-r, geti keypt 25 dala hlut í
, félaginu, og þar meS fengiS at-
j kvæSisrétt í Ifélagsmálum, því
I skrifaS stendur (bls. 1), aS hver
I hluthafi skuli aSeins hafa eitt at-
■ kvæSi, og þar eS skrifaS stendur
)í 4. grein (íbls. 5), aS hlutafé fé-
lagsins skuli takmarkaS viS
20 000 hluti á $25 hvern. Þetta
Hafin til hásala höfuSbrá krýnd
gullhlaSs geisla, göfugmenni.
/EttjarSarvinur, aldar sómi,
andfróSur arfi Isafoldar.
Minning hans varir meSan þjóS
vor
anda dregur, því óSur li'fir.
LjóSa hans lífrós liti birtir,
sólfögrum sagnhljóm sál hans unni
Leggjum á leiSi hans lifandi blóm-
hnapp,
minningu mæta um mannvin kær-
an.
hafar; því vita skuluS þiS, mínar
heiSruSu ungfrúr, aS í lögum vor-
um ('bls. 20) stendur, aS ekki
færri en fjórir hlutir skuli seldir MeS trúarskáldinu teygum bikar,
nokkrum einum 'hluthafa. En gem þyrstar sá]ir vig SValalindir.
hérna eru aukalögin ókkar, þau
eru ekki margorS; lestu þau; þaS GeymiS hans guðs orS, gulliS let
tekur þig svo sem 10 mínútur. ur,
AS svo mæltu réttir ráSsmaSur- . frá ljóSmæringi á minnisspjaldi.
inn aS Boggu lítinn bæklmg. Hún * , _ '. ,
, , , . . , Orðgnægð hans flutti otæmandi
les hann, rettir hann svo raos-
________ "cvn rika ódains afl frá óSar brunni.
manninum og segir: jvo riK.a
fólkiS getur keypt 200 hluti upp áj Sólríka sælu frá sálardjúpi
einstaklingur, en
bar hann sem smyrsli á banvæn
sarin.
$5000, hver
bóndadóttir, sem á $75, getur;
ekki keypt hlut í félaginu, og þó
kostar hluturinn aSeins $25. Ef j Andhlýja hetja meS efldum krafti
ekki á.aS skiljaþetta svona, hvern huliSsafl hrepti frá himins sölum.
ig á þá aS skilja þaS.
Þá kvaS Bogga:
AuSvalds kenning, ekki ný,
meS aSeins gylta hlekki;
ríka fólkiS "rennir” því,
en ræfils bóndinn ekki.
A. E. ísfeld.
29,—12.—'20.
StráS gat hann Ijósi á líf og dauSa,
hel'fró hann lýsti helgum móSi.
Birtir r»ú yfir bragar heimi,
lýsir nýtt ljós frá lífsins sölum.
Sendu nú ylmagn okkar ljóSum,
skáldiS góSa, frá greindar djúpi.
Y.