Heimskringla - 26.01.1921, Blaðsíða 1

m
ttiMi timia
(«4 nafei sa.
t<0» v«r0D«tia tu !
ÍbWMI tlU^t l|M! |
XXXV. AR.
VmFEC, MArnWA, MEATKUDAGJNN 26.««JANÚAR 1921.
NCM'f.R !8
CANADA
BRETLAND
saman á einn staS og gengu síS-
an í fylkingu niSur eftir aSalstræti
Rt. ffon. Artlhúr L. Sifton, rík-| borgarinnar, unz þeir námu staS-
iísritari sambands stjórnarinnar ar fyrir framan tvo stærstu mat-
andaSist í Ottawa á föstudags- sölustaSina, þar skifti fylkingin sér
morguninn, iþann 21. þ. m., eftir | í tvent og gekk sinn flokkurinn inn
langvarandi veikindi. Hinn látni í hvorn borSsal, settist aS borSum
var í tölu mikilhæfustu stjórn-1 og heimfcaSi mat. ÞorSu þjónarn-
má'lamanna Jsessa lands, vits- J ir ekki annaS en verSa viS þeim
munamaSur meS afbrigSum og kröfum og báru vel á borSin og! en sem hermálaráSgjafi, en því
ræSumaSur góSur. Mestur starfi gerSu hinir hungruSu sér gott afj embætti hefir hann gegnt aS und-
anförnu. Þar iþótti hann orSinn
óhæfur vegna þess, hvaS hann var
harSsvírugur hernaSarmaSur. _____
Vildi hann senda her á móti
Rt. Hon. Winston Spencer
Churchill, er orSinn nýlendumála
ráSherra Breta, og mælist sú út-
nefning misjafnlega fyrir. Þó eru
flest blöSin sammála um þaS, aS
hann verSi þar minna hættulegur
liggur eftir hann í Albertafylki. réttunum. En eigendunum var
Var hann háyfirdómari íþar um
jál'lmörg ár og stjórnarformaSur
frá 1910 til a91 7, aS hann gekk
inn í Uniomstjórnina. Var hann
tohmálaráSherra • þar um hríS,
þar næst ráSherra opinberra verka
síSast ríkisritari, eftir aS
ek-kli sérlega vel viS þessa óiboSnu
gesti, og fónuSu eftir lögreglunni,
en er hún kom höfSu gestirnir
mett sig og voru viljugir aS fara í Bolshevikum í Rússllandi og bæla
niS'ur stefnu iþeirra meS báli og
brandi; eins er safet aS hann íhafi
og
friSi. Tveir af forsprökunum
voru dregnir fyrir dómarann, en
hann slepti þeim strax lausum, ogl viljaS senda her til Grikklands t'.l
Meighenstjórnin var mynduS. j fen^u rrjatsalarnir engar skaSa-|þess aS reka Konstantín konung
Haim var einn af þremur fulltrúf- bætur fyrir át hinna hungruSu. Nú aftur úr landi. Annars er Church-
um Canada á friSarþinginu. Sif-1 hehr b,orgarráSiS sett á fót líknar- ill afburSa hæfileikamaSur og
ton var fæddur 26. okt. 1859.'hæli fyrir’atvinnulaúst fólk, þar
Hann var liberal í pólitík og var ! sfem hver og einn getur fengiS eina
þingmaSur fyrir Medicine Hat. góSa máltíð á dag.
Hver eftirmaSur hans verSur í______________________
BANDARIKIN
Utanríkismálanefnd öldunga-
samlbandsstjórninni, er ennþá ó-
vfst.
Manitobastjórnin ætlar aS lána
bændum í NorSur-Manitoiba, sem
tjón biSu af skógareldum síSast-
fiSiS háust, $25,000 í samráSi viS j deildarinnar hefir þessa síSustu
sveitafélögin og meS því skilyrSi i dagh veriS aS ræSa um möguleika
aS 'þau láni annaS eins. já minkun hers og flota stórþjóS-
, I anna. Var aS lokum samjþykt til-
5 35 íbúSarhús standa au 1 j laga frá senator Borah frá Idaho,
Winnipeg, og samt er talaS um
húsnæSfeeklu í borginni.
manna atorkitsamastur, en hann er
óhlífinn og ráSríkur og hefir þaS
orSiS honum öftar en einu sinni
aS fótakefli. SíSan aS gamli
Joseph Chamberlain var nýlendu-
málaráSherra, hefir engin afburSa
maSur gegnt því embætti, þar til
nú, og hefir* nýlendunum IfkaS
þaS xel, því þess minna sem
brezka stjórnin skiftir sér af stjórn
þeirra, þess þetur líkar þeim. Nú
óttast þær aS Churchill vilji hafa
hönd í bagga meS stjórn" þeirra
meira en veriS hefir um lengri
tíma. Honum er því misjafnlega
hessum samningum viSurkenna
Bretar í rauninni Sovietstjórnina
rússnesku, þó þeir hafi ekki enn
gert þaS formlega.
samning um minkun flota sinna.
Var bent á aS samkepnin um yfir-
ráSin á sjónum væri aSallega
milli þessara þriggja ríkja, og ef
Norrisstjórnin hefir orSiS fyrir
breytingum. Hon. George Grier-
son, ráSgjafi opinlberra verka,
hefir sagt lausu embætti sínu sök-
«m heifsulbilunar, og hefir veriS
útnefndur'f hans staS Col. tækÍust meS um
McPherson þingmaSur fyrir Lake- j ákveSna minkun á# flotismíSunum
sida-kjördæmiS. VerSur hann | fækkun núverandi herskipa
því aS leita kjósenda sinna aS ^æri stórt spor stigiS í áttina trl
nvju og hefir kjördagurinn veViS afvopnunar Breytmgartrflaga frá
ákveSinn 7. febrúar. ViS síSustu1 senator Walsh, Montana) um aS
kosningar var McPhetson kosinn Bandaríkin tæki þátt í störbrm af-
meS örlitlum atkvæSamun, og má vopnunarnefndar ^ alþjoSasam-
þvr búast viS harSri kosningahríS j ^andsins, sem nú er . þann veg.nn
þar sem fariS er þess á leit aS þrjú' t * i i * i -i
, . ) fagnaS. — Hver verSur hermala-
at storveldunum. Bretland, Banda! . . * /^i «.ii
’ , raSherra r staS Churchills, ef enn
rikin og Japan, geri sín á milli
aS þessu sinni, því telja má sjál'f-
sagt aS hann verSi ekki kosinn
gagn3Óknarlaust, Irkt og Malcolm
landbúnaSarráSgjafi var í haust.
%FylkisþingiS á aS koma saman 1 0.
febrúar.
NorSur-Manitaba hefir náttúru-
auSlegS mikla, aS því er kunn-
ugir menn segja, og nú sanna
stjórnarskýrislurnar þaS. AfurSir
af ýmsu tæi hafa selst fyrir nærfelt
3 miljónir dollara á síSastliSnum
1 2 mánuSum, og eru þær sundur-
liSaSar sem hér segir: Málmar
$605,904, ÍoSskinn $1.000,000,
timbur $1,250,000, fiákur $130,-
000 og landbúnaSarafurSir $65,-
000. Náma-auSlegS er sögS
mjög mikil víSa þar norSurfrá, en'
lítiS unniS aS grafningi þeirra
ennþá.
Yfirdómarinn í King s Bendh
réttinum í Saskatchev:an vill
hækka verSiS á giftingarleyfis-
bréfum aS miklum mun. Segir
hann aS margir, sem ekki hafi efni
á því aS gifta sig,, geri þaS vegna
þess aS þaS kosti svo lítiS aS
kaupa leyfisbréfiS, aSeins 2 dali.
Vill dómarinn aS verSiS sé hækk-
aS upp $25.00, og kveSst hann
vera þá viss aS þeir einir giftu sig,
sem vissu hvaS þeir væru aS fara,
en önuSu ekki út í hjonabandiS af
hugsunarleysi eSa rælni, vegna
þess aS þaS kostaSi svo lítiS.
Fjórir morSingjaf, sem dæmd-
ir höfSu veriS til dauSa, voru
náSaSir' af dómsmálaráSherran-
i:m s.l. laugardag. Dóminum
breytt í æfilangt fangelsi.
Atvinnuleysi og hungursneyS er
sögS tilfinnanleg í Montreal. Ný-
lega söfnuSust atvinnulausir menn
þá óráSiS.
Strickland yfirhershöfSingi Breta
í Irlandi, hefir nýlega látiS blöSin
flytja viStal viS sig, þar sem
hann lýsir ástandinu á lrlandi.
Segir 'hann þar, aS horfurnar fari
batnandi. LýSveldisherinn írski
sé aS leysast upp og sé aS mestu í
felum, og sé þaS mest aS þakka
herstjóm þeirri, sem nú sé víSast
um landiS. Hún hafi* brotiS á
bak aftur uppreisnaræSiS, sem
gripiS hafi þjóSina, og komiS
henni til þess aS átta sig. Sumum
aS sétjast á rökstóla, var féld, og
eins var viSaukatillaga frá senatorj þyki nú kan'ske aS aSferS her
McCumber, NorSur Dakota, um ^ stjórnarinnar sé hörS og ómann-
aS Frakkland og Italía yrSu höfS
meS í flotaminkunar-samningun-
um.
ÖNNUSt LÖND.
Briand ^-áSuneytiS á Frakklandi
reyndi styrkleika sinn í þinginu í
fyrsta sinn á föstudaginn og var
sigur þess þar alger. Traustsyfir-
lýsing til þesis var samlþykt' meS
475 atkv. gegn 67, og eru þaS
þeir mestu yfirburSir, sem nokkur
stjórn- hefir haft þar í landi um
langan aldur. Stjórnin ætti því
aS verSa langlíf.
Austurríki er gjaldþrota og er
aS liSast sundur af innanlands
\
óöl4 og flokkadráttum. Flestir
af leiStogum þjóSarinnar vilja
sameiningu viS Þýzkaland, en þaS
er bandamönnum næsta ógeSfelt,
oS ráSgera nú aS lána þvi heldur
stórar fjárupphæSir, og reyna aS
koma þessu fornfræga ríki aftur á
rétlan kj'pl.
Þýzka stjórnin hefir gefiS út
skýrslu um. hvaS mikiS fé hún
hafi greitt Vilhjálmi fyrverandi
keiisara síSan hann lagSi niSur
völd. I janúar 1919 fékk hann 2
miljónir hollenzkra gyllina, í októ-
ber sama ár 10,138,000 þýzk
mörk og aftur 'seinna álíka upp-
hæS. Ennfremur hefir hann feng-
iS mikla fjárupphæS, sem kom
inn viS sölu á húseign, sem keisar-
inn átti í Wilhelmstrasse í Berlín.
Prinsarnir 'hafa einnig fengiS eft-
irlaun. —— BlöSin tala mikiS um
þetta, og ’finst stjómin óþarflega
laus á fé viS keisarann.
:nálmi — duraluminium, og eru
svo sterkir, aS menn geta gengiS
um þá fram og aftur eins og þeirp
sýnlst. Fjórar aflvélar, meS sam-
tals 1080 hestöflum knýja flug-
vélina áfram. Eru iþær á vængj-
unum ájálfum og reka hver sína;
skrúfu. HraSi vélarinnar er 2 1 0
km. á klúkkustund.

Ltikkocan
Islenzka
MANÐ
Rvík 23. des.
VeSrið í morgun. Hiti í Rvík
0,9 st., Vestmanaeyjum 5,7 st.,
Stykkishólmi engin skeyti, IsafirSi
0,7. Akureyri 4,2, GrímsstöSum
1,5, Raufarhöfn 3,4, SeySisfirSi
6,1, Þórshöfn í Færeyjum 8,2 st.
Loftvog nægst fyrir norSvestan
land, hægt fallandi. Logn á Isa-
firSi og SeySisfirSi. VeSurhorfur:
sama vindstaSa.
■Gcethes Faust. ÞýSing Bjarna
Jónssonar frá Vogi á þessu heims-
fræga riti, er út komin í mjög
vandaSri útgáfu og tileinkuS “Al-
þingi og Dallamönnum”. Formáli
þýSanda er fyrir bókinni og æfi-
saga Goethes eftir dr Alexander
Jóhannesson og tvær myndir af
Goethe. Miklar skýringar fylgja
kvæSunum neSanmáls.
Frá Stefanía
Gnðmuodsdóttir
(Sem “Steinunn” í ‘Galdra-Lofti’
sorgarleik Jóhanns Sigurjóns-
uSleg, en öSru 'sé ekki viS kom-
andi undir kringumstæSunum.
Segir hershöfSinginnáS innan sex
máNaSa verSi friSur og ró komin
aftur á í Irlandi.
ÓeirSir miklar hafa brotist út í
Fyzlbad héraSinu á Indlandi, og er
búist viS fullkomínni uppreisn er
minst varir. Yfir 10,000 inn-
fæddra eru þar undir vopnum, og
er setuliS Breta í héraSinu taliS í
hættu, ef liSsstyrkur kemur ekki
því til hjálpar.
ViSskiftasamningar eru nú aS
takast milli brezku stjórnarinnar
og Soviet-stjórnarinnar á Rúss-
landi. Hefir fulltrúi rúsisnesku
stjórnarinnar, Leonid Krassin,
dvaliS um legri tíma í Lundúnum
viS samning þeirra, fariS iheim-
leiSis meS uppkast af samningun-
um, eins og brezka stjórnin hefir
fallist á þá, og eru alllar líkur til aS
rússneska stjórnin geri slíkt hiS
sama. VerSur þá uppkastiS aS
fullgildum samningum. UppkastiS
hefir veriS birt í ensku blöSunum
og eru helztu atriSi þess sem hér
segir. BáSar þjóSirnar lofast til
aS láta innanlandsmál hinnar af-
skiftálaus, og þess utan lofar
SoVietstjórnin aS blanda sér aS
engu í málefni Breta í Asíulönd-
Verzllun Bandaríkjanna náSiiunum, þar sem þeir hafa mest í-
hámarki sínu áriS 1920. Út- tök. Verzlunarbcmn skal upphaf-,
fluttar vörur námu $8,228,000,-’ iS á báSa bóga, og engar höiplurj
000, en innfluttar vörur $5,279,- settar á verzlunarviS'skifti land-
000,000. ÁriS 1919 námu út- anna. Póstsamband, ritsímasam-
I ' | * * ' 1
fluttar vörur $7,920,000,000 og band og flutningar skulu takast
innfluttar $ 3,904,000,000. upp aS nýju, og menn beggja
þjóSa, sem í haldi hvor hjá ann-
ari, skal leyft aS fara heim. MeS
Ford-ibifreiSafélagiS, sem Hen-
rý Ford er aSalmaSurinn í, hefir
nýlega tekiS 65 miljón dollara lán
hjá bönkum í New York.
Rúmlega þúísund kolanámumenn
í Wilkesbarre, Pa., gerSu verkfall
á föstudaginn; vegna þess aS 13
mönnum IhafSi veriS' gefin at-
vinna, sem höfSu áSur veriS
verkfall'slbrjótar, en samkvæmt
samningum veriS bægt frá vinnu.
síSan verk’fállinu lauk í fyrra.
Menn þessir Rafa VeriS atvinnu-
lausir síSan, iþar til nú aS vinnu-
veitendurnir kendu í brjósti um
þá. lEn þá risu verkamenn upp
og gerSu verkfáll.
Latasti maSurinn í heiminum er
fundinn í Jersey City, N. J. Heitir
hann Mark Filborn, og er þaS
kona hans, sem komiS hefir upp
um hann. Segir hún aS hann hafi
ekkert gert síSastliSin tvö árin en
aS éta og sofa, og aS honum hafi
þótt þaS hin mesta áníSsIa, aS
þurfa aS fara á fætur 'til þess aS
borSa, eSa aS þurfa aS hætta aS
borSa til þess aS sofa. Konan
biSur um skilnaS.
Bandaríkjanna náSi
Samningar hafa nýlega veriS
gerSir milli Soviet-stjórnarinnar á
RúsSlandi og þýzki%stjórnarinnar,
sem líklega koma til meS aS hafa
mikla fjárhagslega þ^Öingu fyrir
Þýzkaland.' — Samningarnir eru
um þaS, aS ÞjóSverjar^selji Rúss-
um eimreiSar fyrir 60 miljonir
gulílmarka. Hafi Soviet-stjórnin
fyrst snúiS sér til Englands í
þessu efni, en þá kom þaS í ljós
aS verSiS var svo hátt hjá Eng-
lendingum, aS Rússar þóttust ekki
geta gengiS aS því, og sneru sér
því til ÞjóSverja. — Borgun fyrir
eimreiSarnar á þegar aS vera
korpin á tvo erlenda banka. Og
eiga ÞjóSverjar aS hefja feS þaS-
an og munu þeir nota þaS til aS
kaupa fyrir lffsnauSsynjar og hrá-
efni. Margar verksmiSjur þýzkar
hafa sameinaS sig um aS leysa
verkiS af hendi. — Samningar
þessir kváSu í raun og veru vera
gerSir, er ekki eftir nema smá-
vægíleg atriSi viS fjaihagshliS
málsins. — Vitanlega gerir Þýzka-
land miklar kröfur til tryggingar ir
því, aS Rússland istandi viS þetta.
Og þaS því fremur, sem eimreiS-
arnar verSa aS hafa hina miklu
breidd á millli ‘hjólanna, og er því
ekki hægt aS nota þær neinsstaS-
ar annarsstaSar en a Russlandi.
Konunglega danska bókasafniS
hefir veriS svo heppiS af fá safn
af kínverskum bókum, um 20,000
bindi; var þessum bókum safnaS
af nýdánum dönskum manni, sem
um mörg ár hefir dvaliS í Kína, til
þess a Srannsaka tungu landsins
og bókmentir.
Tveir ungir ÞjóSverjar, Zeppe-
lin, frændi loftskipasmiSsins
Rottueitrun hefir nú fariS frarr sonar-)
í ölium húsum Reykjavíkur, eSa t;
samtáls x530 húsum. Ennfremur a* n , _
, r. .* , tllrlnnanlegt. ASallega eru þaS
h= „ vcr.S aí . Orfimcy, . |0 og 25 .yri„8a,, .am van.ar,
hafnargorSunum, m.S fram. óiUjmtap „ h..S af W. T„,S-
umlhverris tjörnma, vio bræoslu-
skúra, í þvottalaugunurn og víSar.
ur,
en sennilegast er a?l einhver
U X „ t Safn' þeiln’ °S er þaS mjöS Daga-
og tfl þess var.S ,388 pottum af legt fyrir ka,.pn. _n'
ratíni. Einnig hefir veriS eitraS þeir ,betri en 8eglar
á öllum bæjum á Seltjarnarnesi.
Nú er fariS aS eitra öSru sinni í
þeim húsum, sem vart hefir orSiS
viS rottur eftir eitrunina, og verS-
ur því tæplega lokiS fyr en um
því ekki eru
;yr.r þá, sem
þurfa oft aS skifta í smeerra. Ekki
er óhugsandi aS menn safn. þ?:m
tál aS iiiytja úr laadi.
Barnaskólinn. Skólanefnd hef-
jól. Loks verSur eitraS í þriSja, lr samþykt aS fela Steingrimi Ara-
sinn meS ratinin, sem er annars- sýni kennara og fyrv. próf. ÓIa,i
konar róttueitur og bráSdrepandi.
Ólafssyni aS rannsaka lestrar-
kunnáttu barnaákólabarna o. fl.
Þorvaldur Thoroddsen profess-,; því skyni ag afla séf vi,tneskju
o/ fékk nýlega heiláblóSfall á I um v,Vprr. /r f
r r- w. ■ , r.i ■ I um’ hvern arangur starfsemi skól-
fund. Vi'sindafelagsms og l.ggur ans og kennaranna ber. Þeim er
alvarlega þhngt haldinn á ríkis-j og fa]ig ag h]usta . kens]u . skój_
spítalanum í Khöfn. j anurn
Jöhannes Kjarval málari heldur
Bifreiðaslys. BifreiS, sem ók á
um !Dess«r mundir * Kaup; barn héraSslæknis á þriSjudaginn
mannahöfn á málverkum frá
ítalíu.
Steindór Gunnlaugsson lögfræS
ingur er settur sýslumaSur í Ár-
nessýslu.
Dr. Ólafur Dan Daníelsso- er
skipaSur adjunkt viS Mentaakól-
var H* F. 31 og bifreiSarstjorinn
heitir GuSmundur Þ. Magnússon
Svo sem kunnugt er stöSvaSi
hann ekki bifreiSina, eftir aS hafa
ekiS ofan á barniS, heldur hélt á-
fram án þess aS hjálp'a því nokk-
uS. Hefir hann aS líkindum bú-
ist viS því, aS geta komist hjá á-
byrgS meS því lagi, en málstaSur
Kossar gefnir. 1 tomlbóluauglýs-1 hans er nú mun verri en ella.
ingu glímufélagsins Ármann má Hann fær áreiSanlega alvarlega
lesa: Á hlutaveítunni verSa marg- hegningu fyrir vikiS. — AnnaS
bráSónýtir munir, en einnig bifreiSarslys varS á föstudaginn
nokkrir fremur góSir, svo sem var. Þá ók bifreiSin R. E. 199,
nýtt hjónarúmStæSi á 1 50 kr., nýr . bifreiSarstjóri GuSjón Jónsson,
loftþjmgdarmælir á 50 kr., nýr | Grjótárgötu 10, á mállausan skó-
legulbekkur á 120 kr. og nokkrir smiS, Þórarinn Brandsson aS
kossar gefnir af ungfrú GuSrúnu nafni. Hélt GuSjón áfram leiS
Jónsdóttur o. s. frv. sína,/án þeSs aS kæra sig nokkuS
um manninn, er hann hafSi ekiS á
og meitt mikiS. Til aSvörunar
öSrum 'bifreiSastjórum ætti aS
taka af honum og þessum GuS-
mundi Magnússyni úr HafnarfirSi
ökuleyfi. Slíkir menn eru ekki
hæfir til þess aS stjórna bifreiS-
um og virSast ekki hafa þá siS-
ferSislegu ábyrgSartiIfinningu, er
j því starfi má tíl aS fylgja. Sam-
Friedrikshafen og reynd þar. Vél-
in er einþaka og lengd vængjanna
40—50 metrar. Eru þeir eins og
vélin aS öSru leyti smíSiSir úr
Bæjarmórinn. Fjárhagsnefnd
hefir. lagt til, aS
ÞjófnaSarmáliS. Dómi undir-
réttar hefir veriS áfrýjaS til hæsta-
réttar aS því er snertir Kristján
DaSa Bjarnason, Gústaf Sigur-
bjarnason, GuSjón GuSmunds-
son; Ólaf Magnússon, Lydiu Theil
og Vidar Vik. AS öSru leyti ihef-
ir ekki þótt ástæSa til aS áfrýjá
dómi undirréttar í þessu máli.
i __^ Passíusálmamir koma a mark- j vizkusamir bifreiSastjórar skilja
fræga, og Rasch sjóliSsforingi, ™nn a laugardaginn. Eru þeir 11 ekki meidda menn eftir á götunni,
hafa gert uppdrætti aS flugvél, þetta sinn sérlega snotrir. Sálm- mcrm sem þeir hafa sjálfir ekiS á.
sem er stærri en allar aSrar flug- arnir prentaSir í hendingum, en !
vélar. Hefir vélin veriS smíSuS í , ekki í þaula, eins og áSur hef.r átt j b
sér stáS. VerSa til sölu bæSi í baeJarstj°rnar
shirtinsbandi ógyltu og leSur-
bandi gyltu í sniSum.
Smápeningaleysi. er hér mjög
söluverS þess mós, sem eftir ér
um 450 tonn, verSi ákveSiS 90
kr. tonniS.