Heimskringla - 15.02.1922, Page 1

SenditS ettir yerTilista til
Royal Crown Soap, Ltd. i »4r*
664 Main St., Winnipeg UmDUOlT
og
umbnSir
Sendi'B.eftir ver'BHsta tll
Hoyal Crown Soap, Ltd.
654 M&ln St.. Wlnnfpaff
XXXVI. ÁR
OM
I Guðrún Búason.
i
i
I
Minningar og kve'Sjuljó'S.
HlustiS! — Hörpu ómum
hugum vil eg lyfta
njóti himni og IheiSi, -
húmi burtu svifta.
HlustiS! hennar .minning
— helgum þetsSa istundu —
sem var aæmd og heiSur
siinni móSur grundiu.
Mörg í ætblands minning
mióSir — kon.a — lifir,
geymd í hug og Ihjarta,
haifin gleymsku yfir,
gúllnum geislarúnum
greypt er þeirra saga;*
lýsir ioss sem leiftur
lífsveg — allia daga.
Hún, sem hér vér minnumst,
hún var slíkra jafni.
Átti gnægtir góSar
gulls í dygSa salfni.
Átti isól' í sáilu
sumardýrS' lí hjarta.
Sá ’aS baki isorta
sólblik 'fögur slkarta.
Vildi lífga — iíkna,
lækna djúpu áárin.
Vflidi Sþreyttum — iþjáSum
þérra’ alf augum tlárin.
Víídi göfga — giæSa
guSdómseldinn sanna.
Vildi vorsins straumum
veita’ í hjörbu manna.
SkráSi hún á sikiöld <*inri
flkörungsorSiS: hærral
Vildi víSsýn meiri,
verkisviS æSra, «færra;
Trygg viS hugisjón háa
heilgu ifylgdi mieiiki
vann aS sigri sannileikans,
sönn í orSi og verki.
GuSrún! göfga kona,
gott er star'fjS unniS.
Geisllar um |þig glitra;
glæst er iskeiSiS runniS.
þúsund ‘kærar 'þakkir;
þú í minining lilfir.
Hlýia hönd |þér réttum
halfiS mikla ýfir.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 15 FEBROAR 1922
skipuS til aS rannsaka gerSir , áSur aS borga. Á síSasta ári jókst
stjórnarinnar í samlbandi viS þetta þessi skuld ýfir 5 miljóni r og
landamál alt. En hún mælist iila þurfa $300,000.00 til þess aS
fyrir meS |því aS iþaS virSist til , borga rentur af Iþví. Þetta er
þess eins gert, aS tefja máliS og gailinn á stjórnarfarinu nú. aS
til Iþeiss aS koma ábyrgSinni af; þessar skuidir hafa aitaf veriS aS
stjórninni yfir á 'þingmenn. ViS | smáaukast, 'þar tii aS nú er ekki
þá tfllögu gerSi Tupper iþá breyt- | hægt S borga rentur og eitbnvaS
ingu aS jþrír verzllunarim'enn hér í j af IhöífuSstol 'i |þeam, nema meS
bæ væru látnir rannsaka máliS; i þvlí annaShvort aS leggja á nýja
nefndi hann til þess A. Macdonald ' skatta eins dg tekjuskattinn sem
er á iferSinni í þingimu, og 2 centa
skattinn af hverri gallónu af gas-
sbjórnanda Standard Trust Co., og olíu, eSa þá aS stöSva nauSsyn-
T. W. Saul ýfirskoSunarmann | leg útgjöld eins og nú er einnig
reikninga. Einnig ‘hefir veriS tal. j 8eI,t fyrir af fjármálaráS-
aS um aS fá Royaj-Gommission heira. bar sem hætta á eSa verS-
máliS í hendur. En ailar eru til-! ar a« veita fé til vega og húsa-
lögur Iþessar fiordæmdar af verka- i Eygg'inga. Fyrir áriS sem leiS voru
mönnum og gera 'þeir ált sem unt tekjur fylkisins metnar $9,770,-
er til þess aS Ihalda sig viS til- j 000.00 en útgjöldin um $10,-
lögu Dixions. Séra Ivens kvaS 2 75,000.00. Var iþví ger t ráS
máliS snúast um þaS hvort fyrir $505^000.00 halla. Hann
vernda .ætfi gróSrabra’,s;r>enn sem varS aS vúsu dálítiS meiri eSa
væru d.i'æt-sgoS sl'órnarinnar, j $601,000.00, og er þaS ekki svo
eSa ve.-nda alþýSuna fyrir yfir- stórkotslegt; ef fénu væri ekki
variS til cir.lhvers, sem engin fram
för
gamla, eiganda Macdonald-Chap-
man Ltd., William Harvey
iBANDARÍKIN.
Thomas A. Edison
Þann 1 1. þ. m. varS uppfynd-
inga meistarinn frægi. Thomas A.
Ediison sjötíu og fimm ára, en
samt gaf hann sér ékki bíma til aS
hverfa 'frá stönfum sínum yfir
daginn en íór á fiætur og á verk-
stofu sína á venjuilegum tíma.
Vinnulfólk Ihans haifSi í langan
tíma hugsaS sér aS gjöra þetta
þriSjungsalldar afm.æli hams mjög
hátíSlegt, en gamli maSurinn leit
öSruvísi á þaS. Þeir sem unniS
höfSu undir sbjórn hanis frá því
áriS 1 885 efndu til miSdagsverS-
ar á rafframleiSslustoifunni og
snæddi ihann þar meS þeim. Einn-
ig var haldin veizla heima hjá
honum um k'völdiS af noklkrum
nánustu vinum hans.
Meistarinn milkli er enn hraust-
ur og hugsjónaandi hans virSist
enn engin ellimörk sýna.
gangi þ?- ru Hon. T H. John-
son kvaS nei viS þvlí. Séra Ivenís
er í eSa tékjur fyrir fylkiS,
sagSi sín orS sannari en ihans John ; væri heldur ekki út á hag þess aS
son kvaS engan efa þaS, aS séra' setja. Tekjur á þessu komandi
ívenis segSi ávlt satt! Þú sagSir | ári eru metnar $8,733,131.12,
nei viS því áSan, svaraSi séra | en útgjöldin $8,461,402.55;
Ivens, þú ertþáþessi “enginn”.— j tékjuafgangur því $271,728.57.
Um tillögu Iþessa eSa máliS öllu j ÞaS iítur nú svo út sem þetta sé
heldur er nú riifist isem hæzt í, iægra en áæblaSir reikningar í
þinginu og virSast stjórnarand- I fyrra. En þá ber þess aS gæta aS
stæSingar mjög standa saman og i þétta er aSeins fyrir 9 mánuSi,
•vera einhuga orSnir á því, aS láta 1 því ifijáríhagsáriS byrjar nú 1. sept
dóminn ganga vfir stjórnina rríeS , í staS Iþess aS íþaS áSur 'hefir byrj
,bví. Sveitirnar er sagt aS stór-[ aS 1. desember. Var þessu breytt
tapi á þessu. Talbot <þm. segir aS í ifyrra á þinginiu. 1 raun og veru
ef tillaga forsætis-ráSherra verSi! er því áætlaSi reikningurinn í ár
NUMER 21
ir aSra fasta á förnum vegi og
hneppa í varSihald eSa lífláta.
Fyrir skömmu síSan var lögreglu-
liS Ifrá NorSur Iralndi 'fiutt á járn-
braut á mflli bæj>a þar. En brautin
lá á parti um SuSur Ibland. Þegar
lestin ifór Iþar um risu SuSur-írar
upp, skutu fjóra af þessum mönn-
um niSur og hneptu átta ívarS-
haild. En svo er ekki alt búiS enn.
Flokkur manna frá SuSur-lrlandi
fór til NQrSur-Irlands aS leika
knattieik nokkru seinna. Þá gríp-
ur NiorSiur-lrland tii helfnda og
hneppir knattleikamennina í fang-
elsi, sem einskis ilis áttu sér von.
Dasmi ,þessu lík mætti miörg segja
frá frlandi. En þetta nægir til aS
gé’fa hugmynd um æsingarnar sem
þar eiga sér staS.
Vinnuleysi.
Um 2;000,000 manna eru nú
sagSar algeriega vinnulausir á
Englandi. Auik þess eru 300,000
til 400,000 sem ekki hafa nema
steiiingspd. til vinnulauss fólks.
—--------x-----
ÖNNURaÖND.
eins hár og í fyrra eSa hærri. Er
þaS ein sönnunin 'fyrir Ihvernig
samþýkt tapi isín sveit ein viS þaS
$38,000. Vildi hann aS sveitun-
um yrSi gefin tiygging fyrir skuid-; hagur ,íýíikisin» er í raun og veru,
"vc\ sínum áSur en hrapaS yrSi aS j þar sem þó er hætt viS mikiS af
því, aS láta stjórnina taika löndin I nauSsynlegum verkum og nýjir
yfir a'ftur og grógrabralilsmenn slicattar ÍagSir á íbúana.
íiennar væru llátnir sleppa meS 1 Ein tillaga er enn á ferSinni,
þaS. Sveitirnar hafa borgaS þar sem stjórninni er fundiS þaS
skabt af ilöndum þessum tii sljórn-
arinnar, eru ákattarnir auSvitaS
aS innkaliaS skatta alf. En iendi
jarSeignir þessar aftur til sljórn-
aS sök, aS alhífa ékki lagt niSur
Pulblic Utilities Commission.em-
bættiS og fengiS fylkisritara starf
þeirrar nefndar eSa deiidar í
arinnr, eru dkattarnir auSvitaS 1 hendur eins og þó var samþykt á
tapaSir sveitunum. ÞaS er því | þinginu i fyrra. Er stjórnin víta-
Richard Beck
I mm-ommm-o-mmao-^m-omim-om^-om^-ommm-omam-o^m-om^-o-^m-om^m
<o

CANADA
Fylkisþ>ngiS
'Nefndin >sem ko'sin var til aS
athuga máliS um atvinnuleysi,
lagSi nýlega Ifyrir IþingiS árangur-
inn a'f starfi sinu. HáfSi nafndin
TannsakaS miáiiS ítariega og ha'fSi
skýnslur yfir hve margir væru at-
vinnulausir, hve margir af þeim
nytu istyiiks og hve mörgum j
ha'fi iveriS löglegar. Ef svo er, er
þetta il'la far.iS, því bæSi þessi
mál eru afar mikilisverS.
Tfllaga Norrisar um aS gera
j upptæJka eSa gera ónýta aila samn
inga á iöndium sem óborgaSa
ættu skatta til sveitanna og 'fylkis-
stjórnin hefir selt einstökum mönn
umi, mæiilst Iheldur illa ifyrir. Var
sú tillaga dkki Ifyr borin upp en F.
J. Dixon gerSi breytingar tiMögu
auSséS meS hverjum isltjórnin er í
þessu mláli og aS séra Ivens er
ekki fjarriþví sanna, er hann segir
aS Ihún sé aS vernda ifjárbrails-
menn isína meS tillögu Norrisar.
'Queen þingmaSur heifir boriS
upp tfllögu um aS eitthvaS sé gert
til hjálpar nauSstöddu fólki í
Rússiandi. Héllt hann langa ræSu
u.m ástandiS þar, en sýndi jafn-
framit 'fram á aS þaS væri ékki
Soviet-stjórninni aS kenna. ÞaS
var uppskeru-brestur sem því ol'li
og hann stafaSi af olfþurkum á
verS fyrir annaS eins iog þaS aS
Járnbrauta verkamemnafélög.
Verkamannaifélög náma og
járníbrauta hailfa ákvarSaS aS
halfa sameiginlegan ’fund sem hald | lítiIAáttar vinnu °S styrks þurfa
inn verSur í' Ghicago þann 2 1. þ. ! meS ti1 þess aS komast af. Stjóm-
m. samkvæmt yfirlýsingu John L. ' in gerir allt sem henni er unt fyrir
Lewis foriseta verkamannafélaga ■ fólk þetta eSa réttara sagt sér því
námuvinnenda. Búist er viS nS fyrir l.ffsviSurvseri síniU. Árlega
élilkur fundur muni leiSa til betri ]eg0Ur hún rÚ orSig , 00,000,000
samvmnu peirra á meSal.
“Flú”.sýkin eykst í New York.
Á sföétudaginn var er sagt aS
dáiS ihalfi 1 09 úr “flúnni” í New
York borg og aS um 1 000 veik-
ist daglega úr þessari skiæSu drep-
sóitt.
TíSarfarrS í Cahfomia
Óvanáleg illlviSri ganga í Cali-
fornia þennan vetur og hafa þau
eySiiegt uppskeru a!dina aS mjög
mikiu ieyti. SnjóhríSar á hálend-
inu en hráslaga Ikuldarigningar á
lálendiniu.
Óánægja gagnvart gjörSum af-
vopnunarþ ingsins
Hinir sjö isáttmálar a'fvopmunar-
þingsins í Waslhington sem lagS-
ir haja veriS 'fyrir efri málstofu
brást. LagSi hann til aS skips-1
farmur héSan a'f hveiti yrSi isend-
ur til RússJands. ÞaS mál var lagt
fyrir.
Þá eru fjármálin komin fyrir
þyéfti niú þegar aS rétta hjálpar-[ ^ 'huna' Var sú ^reytingar til- | bingiS. Bftir re:,kningi ,fjárm,ála.
I laga íblláitt álfram vantrausts y\f-
hönd. GerSi nefndin róS fyrir
hve mikiS fé þyrfti til þess og eins
hvernig startfinu skyldi haga, svo
aS þaS kæimi aS sem mestum not- 1
j irlýsing til' stjórnarinnar fyrir gerS
! ir hennar í þessu lamdisölumáii.
Afar miklar utmræSur ha'fa orSiS
taka fram fyrir íhenduT á þingimu , WashingtOn þingsins til samþyktar
þegar henni svo sýnist. Um þetta \ a)f Harding forseta hafa orSiS
'fyrir talsverSum aSlfínsll'um innan
vébanda flokksbræSra hans. ÁS-
ur en þeir ná ’samþyktum krelfjast
sumir af repuþlikaftokknum aS
þaS verSi gjörsamjega aS kryfja
þessar gjörSir aifvopnunarþings-
ins tfl mergjar og sjá hvort þær
geti staSist þá viiSfceknu kenningu
BandaríkjaþjóSarinnar aS hafa
óboSnir. engin afakilfti áf annara '
þjóSa misklíSum, aS mynda eki
samband meS öSrum IþjóSum,
afsala engum þeim réttindur
Bandaríkijunum tilheyra, og aó
Monroe kenningin aS engu ieyti
skerSist.
Harding fo.seti lagSi sjálfur
frumvörp þesisi fyrir þingiS á
mál eru byrjaSar Ifjörugar um-
læSur á þinginu og standa vænt-
anlega yfir ‘fram eiftir þessari víku.
Winnipeg “Carnival-”
GleSimótiS mikla sem staSiS
hefir yfir ihér í Winnipeg var mjög
vel sótt. ÞaS var hiS fyrsta mót
sem ihaldiS Ihefir veriS hér af
þessu tagi, en svo vdl ihefir þaS
tekist, aS þaS verSur ekki ein-
vi’&sum svæSum sVo uppskeran I ungj(S ha:ldiS ,framvegis á ihverjum
vetri, ’held'ur mun eiga aS halída!
áþeklt mót einnig aS sumrinu á
hverju ári hér éftir. lsiendingur
einn, Oli Jioíhnson frá Riverton,
Man. vann hu.nda-'kappaksturinn
á imóti þessu, og ’fylgdu því verS-
laun talsverS ($150.00)
Bær.askrá
um. En tillögur þessar fóru ekki
um þetta mál og er sfcjórnin ekki
Hngt, Iþví þingforseti sagSi þær j "nn aS Eíta út úr nálinni ,meS
ó'formlegar, þar sem gert væri ráS þaS- An.dtsæSmgaflokkar stjórn-
fyrií fjíáiiframlayi í þeim, en þaS armnar virSast vera á móti henni
væri sbjórnarinnar eSa hennar 1 vernig sem ifer er til at-
sinna aS gera. EiPs Ifór meS til- i bvæSagreiMunnar kemur. Spá
lögur frá einum þingmanna um! nlar«,r aS atjórnin muni þar fa
ráSherra Hon. Edward Brown, er
qIiI skuld ifyikisins niú $61,929,-
870.34. Er þaS sama fjáihæS og
áSur var greint frá í ’þesisu blaSi.
Af þessu eru $37,192,510.52
ta'liS arSberandi, þ. e. féS liggur í
þeim ifyrirtækjium. sem telkjur eru
aS háfa alf, svo sem talsímakerf-
inu, sveitalánum, húsum sem farmgjöld á járnbrautum í Mani-
nauSisyn þess, aS búsa-bygging-
um yrSi íhalldiS álfra,m, í bæmum
til þess aS ráSa bót á húsnæSis-
rothöggiS, en aSrir treysta ekki
ýmsum bændaisinnum meira en
svo til aS gera sllákt á hluta henn-
leysimu; sú Itiliaga var fyrir sömu ar. Margslklolnar tflHögur og flækj-
ástæSu kveSin niSur af þingtfior- ur eru í iframmi hafSar tfl aS
seta. Er nú talsvert kvartaS und-' stefna máli þessu í aSra átt eSa
an því, aS þinglforseti taki sér j bægja því isvo frá istjórninni aS
nokkuS miilkiS vald í hendur, og: þaS verSi henni ekki aS voSa.
fuiiýrSa sumir, aS báSar þessar Þannig Ihelfir McPherson ráSgjafi $24,737,359.82 aif flkuldinni sem
tillögur, sem hann kvaS niSur, I boriS upp breytingar tiiíögu viS | aills ek'kert gelfur af sér. Rentur af
-skipuS til aS arnnsaka gerSir tillögu Dixons, um aS néfnd sé þessu ifé verSur fylkiS samt sem
000 nöfn undir ibænaskrá þessa.
bygS ihalfa veriS og kúa-kaupsýslu | tóba niSur í þaS sem þau voru
stjórnarimnar io. fl. ifl. Tekjurnar 1917. Burnell Ibýst viS aS fá 50,-
alf sumu af þessu hafa reyndar ver
iS rýrar og belju-’Slkammirnar er
sagt aS Ihafi þornaS upp, þœr sem
ékki voru þá nytjaiitiar er stjórn-
in keypti þær, Iþvtf henni gleymd-
ist aS taka á júfurstæSinu á þei,m
er |þær yoru keyptar, sem kvaS
þó vera búmanna siSiur. Aftur eru
föstudaginn iog var aS máli hans
gerSur góSur rómur. I ræSu sinni manna lof fynr.
sikoraSi Ih’ann á þjóS sína sem
I hina m.ikiu lýS velldiisþjóS heimsins
G. Hx Burnell formaSur bænda j aS, ganga nu á undan meS góSu
félagsims í Manitoiba er aS búa | eftirdæmi þar sem engili friSarins
út bænaskrá til stjórnarinnar í : helfSi inmblásiS heiminum nýjar
Ottawa. sem fer fram á aS lækka ; vonir, og þær vonir mættu ekki
faila, ihelduryrSu aS ræ.fcast.
--------o--------
VerkfalliS í Þýzkaland1
Verkfailinu í Þýzkalandi ,mun
þegar lolkiS. Járnbrautaþjónar fá
hækikaS kauip eins og þeir fóru
fram á. Veritfall þefcta er sagt aS
hafa byrjaS meSal hinn íhalds-
samari veÆamanna, en ekki
hinn æsfcari eSa jafnaSarmanna.
Þykir þaS dáiítiS eftirtektarvert.
Einls og kunnugt er, var þess kraf-
ist af ÞjóSverjum^ aS eittlhvaS af
ágóS'a á járnbrautum landsins
væri látin ganga tii þess aS borga
skuldir þess. En nú verSur meS
kaupihækkiun þessari tfl verka-
manna ágóSinn ekki mikfll af
þeim. Þýzkaland hefir því góSa
ástæSu aS bera fyrir sig í sam-
bandi viS þelssar Ikröfur samhands
þjóSanna. Vér segjum ekki aS
verk'falliS hafi veriS set’t af staS
meS þetta tfyrir augum. En þaS
eitt er víst aS þaS revndist vörn
f landiS gegn skuidiheimtu-
jnum.
HeíSursfélagi
Dr. FriSlþjófur Nansen hefir
veriS gerSur iaS heiSiursfélaga
þingsins í Moskva. Hann er’ aSal-
eftirlitsmaSur hjiálparstartfseminn-
ar rússnesku og héfir f’arist verkiS
svo vel’ úr bendi, aS hann fær al-
Eftirlit meS hveitfeölu.
AkuryrkjuráSiS (Car Council
otf Agriculture) í! Canada hefir á-
kveSiS aS hatfa ifund 1. marz n.
k. til þcss aS reka á éftir því, aS
hveiitisölunefnd (Wlheat iBoard)
verSi skipaS í Canada.
BRETLAND
frland.
ÞaS á aS heita sætt komin tnilli
Irlands og BreOands. AS minsta
kosti er meiri hl'uti þingsins á SuS
ur- Irlandi sanrþykkur friSi og
sæbt viS Breta. En samt logar alt
í ófriSareidi á Irlandi. Mflli SuS-
ur og NorSiur írlands er svo mik-
iil fjandskapur, aS þeir taka hvor-
Japan haettir herskipasmíS.
Japan hefir iátiS hætta viS
srru'Sar á átfca herskipum, sem þaS
var byrjaS 'á tfyrir Washington-
fundinn; en þar var samþykt aS
henni sky'ldi ékki haidiS áfram.
Sykurverksmi'Sjur þjóSeign
Soviet-s>tjórnin á Rússaindi hef-
ir tekiS syikur^verksmiSjur lands-
ins í slínar ihendur io>g re’kur þær
meS þjóSeignar-fyrirkomuiagi.
Eru þær því aiiar eitt félag meS
meS aSalstofnun sína í Moskva,
en deildir í no'kkrum öSrum bæj-
um. Eiflaiuisit er eSa verSur svip-
aS meS annan iSnaS landsins
jatfnharSan og IkomiS verSur viS
aS setja hann á lggirnar aftur.