Heimskringla - 12.04.1922, Blaðsíða 7

Heimskringla - 12.04.1922, Blaðsíða 7
WINNIPEG, 12. APRIL I922 HEIMSKRING^.V 7. B L A Ð £ II) A. The Dominion Bank HORNI NOTRB DAHB A'VB. Ot^ SHBIIBROOKB ST. HöíuSstóll, uppb...$ 6,000 000 Vara3jóÖur ......• ■• $ 7,700,000 Allar eignir, yfir .$120,000,000 ____ ^ % Séretakt athygíi veitt ríðskift um kaupmanna og verzlunarfó- aga. Sp“risjótisdeiláin. Vextir af innstæ'ðufé greiddir jatn háir og annarsstaðar við- gengst. rHOSE A 0353. P. B. TUCKER, RáðsmaíKir Er kirkjan að tapa? You are nb longer asked to swallow ihe Bible’s, whole whale, Jonah.and all; you are sirnply required to be- lieve in GoS and pay your pew rent. —Ingersoll. “Parsons Dream,” Boga Bjarna sonar, hefi eg lesiS, og eg býst viS aS þaS sé í meSallagi sagt og hugsaS, Iþví maSurinn er vel skýr. iEn IþaS er ekki áform mitt aS skrifa neinn ritdóm um bækling þennan; þaS er Löglberg og Sam- einingin allareiSu ibúin aS gera, og viS þaS væri engu aS bæta til hagsmuna fyrir bæklinginn. En 'hitt finst mér ákaflega, voSa lega einkennilegt, aS Sameiningin. prestarnir og Lögiberg skuli taka svona IblóSnösum. opnum örmum og sileikja út ,um og biSja um rr.eira. Eftir Iþví sem eg skil þetta. þá tekur Sam. og Lögb. þessu feg- ins hendi sem áhrifamiklum snopp ung á fólkiS. En Bogi er nú þar á undan meS sinn söfnuS, aS hann lætur þá þó koma til kirkju og vitja um þess- ar “hálfvo’lgu trúarvambir” sínar og er þaS meiri ræktarsdmi en á sér staS í sumum söfnuSum, þar sem prestar tala yfir tómum sæt- unum. Svo segir Lögberg: ”Á sunnu- dögum kemur þaS til kirkju eftir. alt og alt sem á hefir gengiS vik- una á undan, guShrætt og meS I^rist á vörunum. En skilur eftir kristindóiminn í kirkjunni þegar þaS fer.’’ Llvernig getur nú fólk komiS til kirkju nema eftir alt og alt sem á undan er gengiS, en þaS er upp til prestsins hvernig þaS fer þaS- an; þaS er upp til hanshvort þaS fer meS kristindómskenningar hans meS sér eða skilur þær^eftir; IJaS er hann sem á aS upptendra svo ljós trúarinnar og kristindóms ins aS þaS fylgi því hvert sem þaS fer; geti hann þaS ekki, þá mundi eg ráSleggja honum aS segja af sér. Mér finst nú dæmiS koma svo- leiSis út aS skellurinn sé á kirkj- una og prestana en ekki á fólkiS; þeir prestar sem verSa varir viS svonalagaSa trúar tilbera í kirkj- um sínum, hvort heldur í vöku eSa draumi. eru áhrifalausir og andlausir pokaprestar. En eg skil ekki þessi veSra- brigSi. Fyrir nok'kru'm árum síSan hefSi Sam., Löglb. og prestarnir og kirkjufélagiS ibannfært þá menn sem hefSu greitt k'rkjunni annan eins kinnhest og hér er um aS ræSa. én nú er þessu tekiS sem r.okkurskonar verSskuldaSri vand lætingu. Er kirkjan aS tapa? Eru prestarnir aS komast aS raun um aS fólkiS séaS renna meS einhverjum nýjum straumum og þeir séu aS tapa.tangarhaldinu á því. Er þeim sjálfum máske fariS aS væma viS öllu því ósamræmi og ósannindium sem þeir hafa ver- iS áS mata fólkiS á, ekki í nein- um homopata skömtum, heldur í stórum hrossainntökym manns- aldur efbir mannsaldur, og vilji nú fara aS ibreyta til, flytja sig úr gamla tímanum yfir hin^ nýja, (sbr. “Herhvöt” Sam. þ. á.) Eitt er víst aS sumir prestarnii eru farnir aS rýmka um og jafn- • vel falla úr og siftnir farnir aS prédika eins og þeir halda aS fólk ir.u komi bezt, og eins og þaS vilji láta boS a sár trúna, einn sunnu- daginn oíurlítinn andatrúargraut meS orthodox lútersku út á; j næsta sunnudag lútsrksu og ný- IguSfræSi; næst Unitarism} þar þarf ekkert út á, hann stendur ! einn. Eftir þessu aS^ dæma er veriS aS ibúa til nýja trú fyrir fólk iS og fóIkiS aS hafa áhrif á krist- índóminn.en kristindómurinn ekki é fólkiS. ÞaS er “Homebrew" í andleg- um skilningi. Gott og vel, þaS var viS þessu aS búast. Kirkjan er aS tapa. Ritningin heldur ekki lengur fólkinu meS neinum guSlegum eldtöngum; þaS er fariS aS lesa hana og tala um hana sem hverja aSra manntilbúna flýk, en ekki sem innlblásiS og óskeikult guSs- orS. og prestarnir sjálfir prédika þaS sjálfir úr stólnum, aS biblí- an sé ekki ábyggileg sem óskeik- ult guSsorS. Þetta segir Rev. R. Heber Newton (Episcopal) : “The claim that the Bible is infallible is folly; that should be comibated. It is a shame and disgrace to the Church that it is no farther advanced along the line of hu- man progress. What a moral monster is the God af C^Ivimum. How frightful beyond the dream of insanity is the vision of the orthodox Hell.” En hvar ætla þeir aS finna grundvöllinn undir þennan nvja kristindcm eftir aS fella ritrnng- una sem ínnblás.S helgint, og heita sami Lúterskir eSa hvaS annaS sem þeir kölluSu sig. Sumir prestar eru farnir aS láta í ljósi efa um guSdóm Krists, aS hann hafi aSeins veriS fullkomn- ari en aSrir menn. Gott, gullfög- ur ke^ning. En meS henni hlýt- ur aS falla endurlausnar kenning- in, útskúfunarkenningin og altar- issakramentiS, og hvaS er þá eft- ir hapda þessum trúhneygSa lýS; eingySistrú eSa Unitarism? Og þaS ætti aS vera nóg. Eg man a'ltaf eftir írafárinu og ósköpunum þegar “Þyrnar Þorst. Erlingssonar komu út í fyrsta skifti. Prestar og talsmenn kirkjunnar hefSu sökt Þotsteini ef þeir hefSu haft mátt til þess, af því þeir náttúrlega elskuSu óvini sína, eins ogþeir kendu. En Þor- steini auSnaSist aS lifa mörg ár eftir þaS. þó þaS væri ofstutt, og meira aS segja aS sjá siuma af þeim sem dæmdu hann og skoS- anir hans hvaS harSast. breyta stefnu í áttina til sinna skoSana. Og eftir önnur tuttugu til tuttugu og fimim ár. þá kaemi mér ekki á óvart, þó spádómar frelsisskáldsins ógleymanlega rætt ust aS fullu, “Því kóngar aS síSustu komast í mát og keisairanáblæjum falda og guSirnir reka sinn brothætta bát, á blindsker í hafdjúpi alda.” Kóngar eru þá og þegar komn ir í mát; þeir eru ekki orSnir margir og ekki nema skuggi af því sem þeir voru á fyrri tíSum. Keisarar eru þegar búnir aS sauma sér náhjúpinn, og‘ kirkjan og prestarnir eru altaf aS brjóta bátana sína viS blindsker skiln- ings og þroskaSrar þekkingar. J. B. Holm. EARNAQULL Borðsgestir. Á einum staS. þar sem eg átti heima í Kaupmannahöfn. rak eg eugun í þaS, aS lítil fjöl eSa borS var neg'It ofan á skúrfjölina und- ir efnum glugganum á öSru lofti beint á móti mér. BorSiS var á stærS viS JítiS sykurkassalok og iitaS grænt. Eg kom þangaS um VoriS og sá borSiSþarna'alt sum- ariS og gat ýmislegs til um notk- ua þess. En svo sá eg roskna konu sem! oft sagt þar viS gluggann meS vinnu sína, láta blómipotta út á fjölina þegar regn var, til aS vökva blomin sín, og hætti eg þá aS hugsa um þetta. En þegar frost kom og snjór um veturinn, sé eg einn morgun, e.S konan lýtur þar út úr gluggan- um, og er aS milja hveitibrauSs- bita milli fingranna og strá á borS- iS, en snjótitlingar margir sitja þar á skúrfjölinni yfir glugganum og nokkrir á gluggunum í kring. t auSsjáanlega til aS bíSa þess, aS hendurnar færu inn og glugganum yrSi lokaS, og þegar þaS var gert, þutu þeir allir niSur á borSiS svo þykt, aS þaS varS alskipaS. ÞaS var svo sem auSseS, aS þetta var ekki fyrsta borShald þeirra þarna. sama sjón sást þar á hverjum degi allan veturinn þegar frost gengu og snjóar. Þetta verSur þú aS fá þér líka, hugsaSi eg rrtgS mér, og sama daginn sníkti eg mér einhversstaS- ar kassalok, amota breitt og kon- an hafSi, en drjúgum lengra. Eg negldi á þaS cnfurlijla bryggju, því aS eg sá aS hrjóta vildi stund um ut af borSinu hjá þeim hinu- megin; svo ætlaSi eg einhvérn tíma aS lita mitt>einhvern veginn en aldrei varS þó úr því. Eg festi borSiS á gluggann hjá mer a sunnudagsmorgni og var heima allan daginn, og gerSi, minnir mig, lítiS um daginn ann- aS en gá út í gluggann, hvort nokk ur titlingur kæmi í brauSmolana, sem stráS var þar fallega um alt iborSiS. Þetta var eins- og ofur- h'tiS óróablandin jólatilhlökkun hjá mér, sem smeygSi sér inn í alt sem eg hugsaSi og hafSist aS um daginn. Eg sá aS andbýlingar mínir voru aS gefa því auga, hvort nokkur gestur gæmi í mola mína, og þegar fór aS líSa undir kveld og enginn fuglinn kom til mín, þó aS þeir væru aS flögta þar alt í kring, lá viS aS mér færí aS siárna þetta, því aS vel gat ver- iS, aS þeim einhverjum þar hinu- megin þætti gaman aS því, aS eg sópaSi þarna yfir þessu til ó- nýtis, og hefSi ekki annaS en þegar snjór er og kuldi, og oft er gremju fyrir brangs mitt, aS vera’ strjálingur á vakki hér í kring all- aS sýnast meiri mannúSarvinur en an daginn áhúsmæninum og görS þeir. Mér eg lét a oera, ipegar eg sa ait í einu rétt undir rökkriS, eir.hvern tíma þegar eg leit út, aS einn titl- var lik.a orSiS órórra en á bera, þegar eg sá alt unum. í fyrstu sáist hér lítiS af snjó- titlingum nema þegar hópur flaug hjá Þó settist einn viþ og viS á grjótgarS, sem er þvers um bak ir.gurinn sat á borSinu og át þar V'S grasblettinn aS húsabaki enda rójegur rr.eS góSri lyst. Og þegar eru hús og mannaferS aS ,Jtalla einn hafSi árætt þetta og orSiS alt í kring. ÞaS var því undir .hæl gott af, biSu hinir ekki lengur boS 'nn lagt, hvort takast mundi aS anna. Þó komu tiltölulega fáir þá bæla ifugla hingaS. um kvöldiS, en næsta dag létu þe;r ekki standa á sér og engan frostdag þaSan af, þau ár sem eg var á þeim staS. ekki né ágengir, því aS undir eins og á jörS sér eru þeir horfnir, og jafnvel þó jörS sé alsnjóa, hverfa þeir oft ef aSe'ns kemur frostleysudagur., Þeir ásælast rnenn auSsjáanlega ekki nema þeir séu neyddir til. En kynlegt er hve mismargir koma þótt hörkur sé og jörS og veSur hin sömu. Þá geta komiS annan'daginn inn- an viS 20 ef til vill, en næsta dag yfir 50 eSa svo, aS ekk: verSi j taliS. lOkkur he fir og sfcundum furSaS á, aS ekki skuli koma Eg var cgx dálítiS hróSugur yf- j u®u ^ess !t>eSar fyrsta daginn, en ii því meS sjálfum mér, aS borS un£Lr eins næistu dagana var hler- komu þar smám saman fyrir utan i lnn aiset*nn °P meira en þaS. fleiri glugga, og ein kaupmanns- j t>ess sem þaS var mönn- kona þar í götunni þakkaSi mér um ^eSi aS fuglaveslingarnir fyrir þaS í ibúSinni meS háfleyg— ! s°ltn*r °§ magrir fengi þar máls— um orSum, aS ólætin fyrir utan ver®j t>a þótti öllum þetta hfbýla- gluggann minn hefSi IokkaS sig °S er eins og okkur LfySist til aS setja líka fjöl hjá sér, og þaS aIdrei aS horfa á 'Pá. vsetri sú mesta skemtun, sem hún Ekki hafa þeir þó sem spak- hefSi nokkurntíma haft í hörkum latasta borSsiSi, eSa eru sem prúS og skammdegi, a3 horfa á borSs- ast*r: hver istjakar öSrum buTt, gesti sína þar á hverjum degi. þótt ekki sé ýkja margt, og Iendir Eg skildi þetta vel, því aS sjálf- oft * harða áflogum. En ekki þurfa u/ þreyttist eg aldrei aS horfa á t>eir ■ögreglu viS eSa sáttanefnd- þá hjá mér, og sérstaklega þótti I ar’ !te*r sýnast ekki vera lang- V'iS lögSum til reynslu nokkuS stóran hlera á snjóinn og stráSum miklu feira en þetta ^ar sem þó a hann brauSmoIum og grjónum og má eg segja aS einhverir vitj- StjórnardauSi og upprisa. I. Norrisstjórnin nú er fallin! NokkuS lengi tórSi’ hún — þó. Skyldi hún hafa hreinsaS dallinn og hún um síSir fengiS nóg? Einn var verstur á henni gallinn: Hún átti ei bót fyrir rifinn skó. Útgjöldin nam ekki spara, úl hún jós á hendur tvær; hún hafSi þjóna heilan skara, sem henni nokkuS virtist kær — mér gaman aS þvi, þegar étiS og áflogin voru sem mest á borSinu og molarnir duttu ofan, aS sjá þá aSra koma þjótandi og grípa mol- aoa á lofti áSur en jþeirkomu niS- ur. Þetta bar svd magroft aS, því aS þeir léku þaS af list og vana, eS rífa h ver út úr öSrum og lentu viS þaS í harSar<nimu, en brauS- molinn datt ofan og var þá grip- inn í fal’liniu, eins og getiS var um. Eg var eins og kaupmannskon- an aS því leyti, aS eg saknaSi borSgesta minna þá daga sem jörS var auS og góSviSri, og þótti nærri því tómlegt inni þegar út á leiS, og enginn kom á borSiS og hálfkveiS þó fynr oft á morgnana, þegar eg var aS láta út molana, aS nú ySi þetta ef tU vildi síSasf; dagurinn , sem þeir yrSu hirtir þann veturir.n Þetta var ein af skemtilegustu a minningunum frá hafnarveru minni, og eftir aS eg kom heim aftur hófum viS veriS aS reyna aS koma á samskonar matstöS hjá okkur á ýmsum stöSum, þar sem viS höfum veriS, en gengiS slitrótt, mest vegna umferSar, krakka og katta, alt fram aS þess- um síSustu vetrum.. En þar sem viS erum nú er alt komiS í bezta lag, reyndar ekki á borSi fyrir utan gluggann, heldur í garSinum bak viS húsiS. Nú kemur hópurihn fljúgandi heim í garSinn á hverjum morgni vera ræknir; c!I nefin kropþa þar aft- ur í friSi og bróSerni óSara en ýiS er litiS. Á morgr.ana kringum kl, 8 er stráS á hlerann svo sem í hnefa sínum af grjónum eSa sem því svarar af brauSmolum eSa öSru j þessháttar og mokaS áSur af hler- anum ef á hann hefii- drifiS. Oft' er þá enginn kominn én stund- ' um þó eitthvert hrafl, en von bráS j ar kemur hópurinn og er eins og hver viti af öSrum eSa hver segi öSrum til.Á morgnana fer mafcgjöf in reyndar oftast fram í sama1 mund, svo þá er vandalaust aS j vera "stundv.:s”,þaS er líka oft aS bætt er viS þá síSar, ef lítiS er fyrir hendi aS morgni eSa fjöld- j inn var svo rnikill aS vandséS væri, aS þeir ‘fengi hálfan kviS”, og þaS er undraverSast, aS þótt ekkert kvik sjáist nokkursstaSar áSur en út er látiSj, þá er aS ' vörmu spori allur hópurinn kom- inn og alt uppétiS. Oft setjast þeir á garSinn og girSingarnar og tísta þar í sífellu, og bregst þá ekki, aS þeir eru svangir og eru aS kalla til matar; annars gera þeir þetta ekki. Mat- artístiS er nærri auSþekt og alls ólíkt því, þegar þeir setjast til aS minda á sólskinskvöldum á húsiS og garSana og tísta; þaS tíst lík- ist miklu meira söng, er þýSara og langdregnara og oft meS “trill Ásælnir eru borSsgestir þessír er vís matarvon og viemur óvíSa boriS á borS, enn sem komiS er og ekki efamál a3 af nógu er aS taka. En hvort þeir finna þaS á sér eSa ætlast á, aS hér sé ekki matur fyrir fleiri en jþetta, eoa eitthvaS annaS veldur, skal eg láta ósagt, en undarlegt hefi’r okk ur oft fundist þetta. Oft höfum viS veriS aS hugsa um þaS og skrafa, hvar þessir aumingjar væru á nóttunum. Þeg ar eg var unglingur, sá eg einu sinni í hálfroknu snjótitling trítla inn í holu eSa glufu undir stórum steini, sikamt fyrir ofan lanibhús, sem eg var viS; annar kom þang- aS á eftir •og síSan tveir saman ■cg isetfcust þar aS fjóri'r. Eg lædd- ist litlu síSar til hliSar viS stein- inn og sá eg þar í glufunni gráa hrúgu, en ekki sá-eg fuglaskil og virtust þeir grúfa sig eSa skrúfa sig saman og fela nef og fætur. Ekki hefi eg séS til náttstaSar þeirra fyrr né síSar. Gaman værí aS menn gerSu Dýravininum vís- bendingu um þaS, éf þeir yrSu eSa hefSu orSiS einhvers vísari um náttból fugla okkar á vetrum. Eg er alveg sannfærSur um, aS rpesti fjöldi manna mundi láta út brauSmo'la eSa grjónahnefa viS og viS fcil litlu vetrargestanr.a okk ar, ef mönnum aS eins hugkvæmd ist þaS. KostnaSinn tel eg varla fyrir ntjckurn mann, s>em augrm blakta annars í, því sjaldnast þarf aS “gefa’’ nema dag og dag og margoft ekki nema hálfa gjöf. BæSi veit eg aS flestum mönnum og konum er þaS ánægja aS friSa þessa hungruSu aumingja, sem oft eru sármagrir; og svo munu þeir reyna, aS þeir fá varla ó- dýrri og betri skemtun en aS sjá þá koma og borSa, og öll þeirra áflog, hopp og hí. ÞaS lífgar fátt og léttir betur skammdegiS en aS 'líta út um gluggann frá vinnu sinni til borS- gestanna.og vanséS, aS menn getí haft annaS fegurra fyrir börnum sínum, sem þau una viS og hæn- ast aS. Þorsteinn Erlingsson — Dýravinurinn Og hana sugu bara — ibara — bara’ af því hún var svo-fær! II. Aikins sagSi: 'Þ»ú átt aS hanga, því ennþá koma kosningar, hallaSu þér hýr á vanga, v í hreyfingunum vertu snar, loforS óspart láttu’ út ganga, þau leiSa oft til blessunar. Jón S Pálsson SKRÍTLUR. Sonur hjónanna kemur heim í fyrsta sinn, eftir aS hafa veriS í burtu um tíma á hærri skola.Hann og faSír hans voru aS ræSa um ýms málefni sem voru 'þá á dags- 9krá í heiminum. ÞaS lítur út fyr- ir aS feSgarnir hafi ekki veriS al- veg sammála um eitthvaS, því alt í einu segir pilturinn:. “Eg vona aS þegar eg er orSinn eins gam- all og þú ert nú aS eg viti meira en þú.” “Eg skal ger« betur,” drengur minn,” segír faSir hans. Eg vona aS þegar þú ert orSin þaS, aS þú vitir e'ns mikiS og þú heldur aS þú vitir nú.” MaSur var eitt sinn tekinn fast- ur og settur í fangelsi, sakaSur um aS hafa drepiS mann. ASal- líkurnar sem færS«r voru fram, var hattur sem fundist hafSi ná- lægt líkinu, er þeim sakborna var eignaður. Þegar fyrir réttinn kom, héldu vitnin því fastlega fram, aS þetta væri hattur |þess sakborna, enda lagSi dómarinn mesta á- herzlu áþaS í málinu, og þaS leit helzt út fyrir aS maSurinn /rSi dæmdur til lífláts fyrir morS, þrátt fyrir þaS aS hann afsakaSi sig og kvaðst vera saklaus, og IögmaSur hans hefSI gert sitt bezta til aS verja hann. Alt í einu tekur lögmaSurinn hatfcinn og fer aS skoS« hann í krók og kring, og fer svo aS spyrja vitniS: “EruS þér nú alveg vissir um, aS þetta sé hattur þess sakborna. “Já, herra.” "Þú veizt auSvitaS, a3 hattar geta veriS líkir hver öSrum? “Já, en eg er viss um aS þetta er hans hattur. LögmaSurinn flettir svo upp $vitaskinninu innan í hattinum, og horfir innan í ha»n um stund, og les svo meS hægS “R obert’’ (MaSurinn hét Róbert) “Voru þessi stafir í hattfnum þegar þú fanst 'hann? Sástu þá meS þínum eigin augumi?” “Já, herra.” "Og alt sem þú hefir sagt hér í dag er jafn satt og þetta?” “Já herra.” “Þá skaltu fara héSan burt úr vitnasfcúkunni samstundiS. — “Herra dómari,” sagSi svo lögmaSurinn, “þaS eru engir staf- ir í hattinum.” AuSvitaS var sá ákærSi sýkn- aSur. Kona nokkur sem hafSi veriS aS selja fisk, fór inn í strætisvagn meS körfuna sína tóma á h»nd- leggnum, og var megn fiskilykt úr körfunni. Hún settist í autt sæti hjá ungurfi manni, sem auSsjáan- lega taldi «ig ver« af heldra tagi. Hann dró óSara aS sér frakkalöf- in og lét í ljósi einlægan viSbjóS á sessunaut sínum. Konan sagSi viS hann undir eins: ’Eg býst viS aS ySur ‘hefSi þótt betra ef einhver “fínn” maSur hefSi setiS hjá ySur?” “Já, þaS hefSi mér þótt.,” svaraSi hann fljótt.” EPtir stundarþögn segir konan aftur: “Já, mér hefSi sannarlega þótt þaS Kka.” Ungi maSurinn rcSnaSi og sagSi ekki meira. “Atkins!” sagSi herforinginn önugur; ”þú hefir ekki rakaS þig í morgun. “Nú, er e g ekki rakaSur?” sagSi Afckins forviSa. “Ónei, víst ertu þaS ekki, og eg vil fá aS vita hvers vegna þú ert þaS ekki’’. * “Ja, nú er eg aldeilis forviða; viS vorum, semsé, margir aS nota sama spegilinn, og eg hefi hlotiS aS raka einhvem annan mann í misgripum. — J. K. J.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.