Heimskringla - 07.06.1922, Blaðsíða 4

Heimskringla - 07.06.1922, Blaðsíða 4
4. BLAÐSÍÐA. HEIMSKRINGLA. WINNIPEG, 7. JCNI. 1922. HEIMSKRINQLA (StofiuiS 188«) Kemnr fit & hverjum BlSTtkndegL CtKeíemtur og elgendiiri THE VIKING PRESS, LTD. 853 o* 853 SARtiE.VT AVF.„ WINMFEG, Talofxult N-8537 Vor* blB*Htno er SS.fW HrxaiKUrlu boric- tat fyrtr fram. Allar borsauir aemdlat rAHamaDBt bUðfilHM. Ráðsmaður: BJÖRN PÉTURSSON Ritstj órar : BJÖRN PÉTURSSON STEFÁN EINARSSON Utaafiukrlft tlb blatlalakl THE VIKING PRBSS, f.t(l., Box 81T1, WlHHlyeK, Man. Utanftnkrlft tll rltatjðraoa EDITOR HEinSKRlMGLA, Bhi 8171 Wlaalpec, Mao. Th« •‘Helmskrinfila” is prtnted uní pub- llstre by the Vlkln* Preas, Llmltað, at 853 og 855 Sargent Ave., Winnlpeg, Manl- taba. Telepbone: N-858T. WINNIPEG, MANITOBA, 7. JONI, 1922. Eyðslusemi. Hvort sem mennirnir eru verri eða betri en þeir hafa nokkru sinni áður verið, er eitt, sem ganga má að vísu, en það er, að eyðslu- semi er ekki eins skaðleg í augum margra og áður. Það voru 'þeir tímar, að nýtni og spar- semi þóttu einna fegurstar dygðir manna. Og sem betur fer munu enn vera til nokkr- ir, sem dygðir þessar geta tileinkað sér. En það er vafamál í mínum augum, að þeir séu “móðins”, sem kallað er — séu eins og fólk er flest nú á dögum. Eyðslusemin er löstur. Ekki efaðist meistari Jón um það. I reiðilestri sínum, hinum alkunna, telur hann hana í flokki verstu ódygða mannsins. En hvað er eyðslusemi? Það getur verið erfitt að svara þessari spurningu, ef athuga ætti hvert atriði út í æsar, er til greina gæti komið. En á orsakir og afleiðingar hennar er hægt að benda, og má vera, að við slíka athugun komi í Ijós kostir og lestir eyðsluseminnar. Maður nokkur, er nýlega skrifaði um eyðslusemina, komst meðal annars þannig að orði: “Að verða fyrir stór fjárútlátum er slæmt. Afleiðingarnar af því, að minsta kosti í svip, dyljast ekki. En þrátt fyrir það hafa þau óhöpp ekki eins oft gert menn að æfilöngum þurfalingum og hin tíðu smærri útgjöld, sem svo iðulega eiga sér stað, og ekkert er tekið eftir og enginn varhugi goldinn við, af því að þau eru svo lág í hvert skifti.” Þessi orð bregða upp æði góðri mynd af því, sem eyðslusemi má kalla. Hvort sem um eyðslusemi er að ræða hjá einstakling- um eða þjóðfélagsheildum, er sú mynd vel í ætt við svip hennar. Það er ilt að tapa stórfé, jafnvel þó ekki sé nema í eitt skifti. En iðuleg útgjöld, sem engar hömlur eru lagðar á, eru ekki betri. Hversu miklar, sem tekjurnar eru, má þakka fyrir, ef þær reyn- ast nægilegar til Iúkningar þeim útgjöldum. Uppreisnarvon þess er lítil, sem ofurseldur er eilífum smá-útgjöldum, sem ekkert eða lítið hafa gott í för með sér, eða með öðrum orðum eyðslusemi á hæsta stigi, og reynsl- an er oftast sú, að hann er öreigi alla æfi. Það er eftirtektarvert, hve margir flaska á þessu og leggja sér þessar byrðar fúsir á herðar, fjárhæðin er svo lítil, sem um er að tefla í hvert skifti, að mönnum skilst ekki, að nokkurn hlut muni um hana. En slíkt er mesta fjarstæða. Það hefir margur, ef til vill flestir, sem að lokum hafa komist í góð efni, byrjað að spara, Ieggja litlar fjár- hæðir hjá sér í einu. Eins auðsæ og afleið- ing sparseminnar er í því efni, eins auðsætt er hver afdrif eyðslusemin hefir, þó í smá- um stíl sé iðkuð. En svo auðvelt sem er að falla í snöru eyðsluseminnar, er hitt þó verra við hana, hve ilt er að losa sig úr henni. Eftir að hún hefir verið iðkuð lengi, er hún orðin að venju, sem hvorki meira né minna en andlega byltingu þarf til að uppræta. Það verður svo erfitt að leggja hana niður, þó tilgangurinn með henni sé jafnvel lítils verður, að menn halda áfram að rýja sig inn að skyrtunni, heldur en að breyta um. Eyðsla sú á að miða að því, að fullnægja einhverri þörf, og gerir það ef til vill að nokkru leyti; en sjaldnast að öllq leyti, ■vegna þess, að efnin, sem til þess þurfa og ekki var skeytt um, eru ekki fvrir hendi. Þetta eru hæstu stig eyðsluseminnar. Hún er þá orðin að drotnandi vana eða lesti, eins og í “ponta” okkar stóð og okkur var einu sinni kent. Það er þessi tegund eyðsluseminnar, sem Norrisstjórnin í Manitoba er sek um. Hún hefir elt tízkuna, en hefir gleymt “ponta”. Hún hefir farið af stað með ýms fyrirtæki, sem í sjálfu sér voru góð og hefðu orðíð til þarfa, ef hægt hefði verið að framkvæma þau. En efna-ástæðurnar tóku í taumana. Þeim hafði stjórnin ekki gert sér grein fyr- ir eins og nauðsyn krafðist. Henni sázt yfir það, að auðurinn er afl þeirra hluta sem gera skal. Hversu góður sem tilgangur fyr- irtækisins er, er tii lítils að leggja út í það, ef fjárhagshliðin er óheilbrigð. Fylkis- stjórnir eiga ekki að Ieggja út í fyrirtæki sem braskarar og láta “skeyka að sköpuðu” um, hvern enda það hefir. Vér skulum gera ráð fyrir, að stjórninni hafi gengið gott til með sum af fyrirtækjum sínum. Það er gott og þarft fyrir bóndann, að fá ódýra orku- gjafa leidda inn á heimili sitt; einnig pen- ingalán með góðum kjörum. En hvað sem hag einstaklinga þeirra líður, sem peninga- lánanna og Hydro-electric-orkunnar eru að- njótandi, þarf að sjá fyrir því um leið og út í þau fyrirtæki er lagt, að almenningi séu ekki í heild sinni með því lagðar of þungar byrðar á herðar. Stjórnir verða að taka 11- Iit til ástæðanna. Verk þeirra er falið í því, að meta og kynna sér þær og íhuga svo, hvað hægt er að gera. Ef ekki er hægt að standa straum af kostnaði einhvers fyrirtæk- is, er stjórnin hefir í huga, er ekki til neins að byrja á því. Það er farsælla fyrir hana og alla, að hún leggi prjónana hjá sér og fái sér blund, meðan alþýðan vakir — fram- leiðir dálítið meira og stenzt betur fvrir- tækjatóskap hennar. Tap á rekstri stjórnarfyrirtækja er ilt í 1 mörgum skilningi. Það er ekki aðeins það, að þeir, sem hafa hann með höndum, hafi hneysu af því, heldur missir alþýðan trú á fyrirtækinu og er rög að hefjast handa, þeg- ar ástæður eru betri og hagsýnni stjórn stendur því að baki. Aiþýðunni fer eins og barninu. Hún forðast eldinn, sem hún hefir emu sinni brent sig á. I sambandi við fjárspilun Norrisstjórnar- ; innar, er talsímarekstur hennar dálítið slá- andi dæmi. Þegar stjórnin kom til valda, erfði hún eitt af þeim fyrirtækjum, sem mest gróðalind hafði reynst þessu fylki. Þessi vitaz-gjafi fylkisins var talsímakerfið. En hvernig fó^ það í höndum hennar? Tekj- um, sem án'ð 1914 námu $421,681 af auðs- lind þ essari, hefir Norrisstjórninni tekist árið 1921 að breyta í $538,000 tap, með nú- verandi rekstri fyrirtækisins, og þó höfðu símagj(\'I hækkað óheyrilega og hvað eftir annað í stjórnartíð hennar. Hvernig stendur á þessu? Því er auðvelt að svara. Símar voru lagðir hing’að og þangað með ærnum kostnaði, sem sumpart var lokið og sumpart ekki. Um tekjur fé- lagsins af því fara menn nærri um. Til þess að standast straum af þessu voru símagjöld svo hækkuð, að ekki nema einstöku menn af heildinni gátu notið þeirra. O’tí þetta lagði stjó/nin strax og hún var komin til valda. Efni hækkaði í verði; vinnulaun stigu upp. Fyrir því var engin áætlun gerð. Útsjónarleysið yfirgekk allan mannlegan skilning. Og þegar þar við bættist eftirlits- leysi, geta menn sjálfir gert sér í hugarlund, hver endirinn myndi verða. Hann gat ekki orðið annar en sá, en nú er á dag kominn. Ef þetta og því um líkt hefði nú ekki náð nema til talsímakerfisins, hefði það mátt heita fyrirgefanlegt. En svo er ekki — því er nú ver. Talsímareksturinn er spegill, sem sýnir flestar athafnir stjórnarinnar mjög vel. Myndin, sem þú sérð þar af stjórninni, er svo lík henni, að þú mættir halda að hún væri þar lifandi komin. Þeir, sem efast um þetta, þurfa ekki annað en að Iíta á afleið- ingaranr af stjórnarrekstrinum öllum saman til þess að sanqfærast um þetta. Óarðber- andi ^kuldir fylkisins hafa á síðastliðnum 7 árum vaxið um $20,000,000 (tuttugu milj- ónir dala). Auk bess hafa arðberandi skuld- ir einnig aukist til muna, og mun þó vanséð, | að þær séu eins arðberandi og kallað er — sumar hverjar. Af þessum skuldum stafa skattarnir, sem hlaða verður á íbúana. Stjórninni voru öll sund lokuð, nema sú óheillaleið. Það var eini sjórinn, sem hún gat aiglt og varð að sigla, eftir því sem hún hafði sjálf um hnút- ana búið. Búast má við því, að á þetta verði litið af kögursveinum stjórnarinnar sem tilraun til að leggja störf stjórnarinnar út á verri veg. Stjórnin sjálf hefir verið natin að telja ! fólki trú um, að hún og starfsemi hennar hafi verið misskilin. Auðvitað er ekkert annað við því að segja en það, að ef slíkt færir henni frið og ró á síðustu augnablik- um tímabilsins, sem hún á eftir að vera við völd, bá vildum vér ekki verða til bess að svifta hana og fyigisveina hennar þeirri hug- svölun. Hitt getur eigi að síður ekki dulist þeim, er það íhuga, að stjórnarrekstur all- mennra fyrirtækja, bæði nýrra og gamalla. í þessu fylki síðastliðin ár er kominn inn á þá varhugaverðu braut eyðsluseminnar, sem á hefir verið bent í grein þessari. Það getur ekki annað heitið en eyðslusemi, að ausa út fé, þó í srnáum stíl sé í hvert skifti, í fyrir- tæki, sem ekkert gefa í aðra hönd og ekki bera sig efnalega, sumpart vegna þess, að fyrirtækin eru ekki fullgerð, og sumpart vegna breytinga, sem af óhagsýni hefir ver- ið ráðist í, að því er gömul fyrirtæki snert- ir. Það er með þessi útgjöld stjórnarinnar eins og slík útgjöld einstaklinga, að þau standa efnalegri velmegun í vegi. Þau eru komin upp í vana, sem ekki er hægt að leggja niður, nema því aðeins, að alger end- urfæðing eigi sér stað. En hennar sjást enn engin merki í hugarfari stjórnarinnar. Hún lofar enn engu utan því, að stjórna eins og að undanförnu; halda áfram í sama horfi, I braska og eyða, þó þess sjái engan stað, að ! því er almenna velferð snertir og almenning- ur uppskeri ekki annað en skatta af því. Hvaða stjórn, sem við völdum tekur eft- ir kosningarnar, þarf að breyta til og bæta fjárhagsástandið. Það getur verið nógu vinsælt í svip fyrir stjórnir, að þjóta af stað með ein ósköp af fyrirtækjum, sem til góðs gætu orðið, ef hægt væri að koma þeim full- : komlega í framkvæmd. En þegar staðar | barf að nema í miðjum hlíðum, vegna efna- Ieysis óg afleiðingarnar af óframsýninni koma í ljós, þá kemur stundum annað hljóð I úr horni. Það á Norrisstjórnin ef til vill eft- | ir að reka sig á, mnan skams, hvað sem öll- um misskilningi manna á henni og hennar störfum líður. Bankarnir og fé fólksins. Skýrsla yfir rekstur banka í Canada var lögð fram í sambandsþinginu nýlega. I sambandi við þá skýrslu er eitt atriði, sem sérstaklega er eftirtektarvert fyrir almenn- ing. Það hefir yfirleitt verið liti^ svo á, sem að þeir* er starfrækja banka, þyrftu of fjár til þess að takast það á hendur. Enda er því ekki að neita, að svo hefir verið. Fyrir tuttugu árum þurftu bankaeigendur eða hluthafar bankastofnana, að eiga 31 % af öllu bví fé, er bankarnir höfðu með hönd- um. Nú er þessu annan veg farið. Eftir hin- um áminstu skýrslum eru eignir hluthafanna ekki nema 15 % af öllu veltufé bankanna. Að vísu eiga hluthafar nú alls meira fé í bönkum sínum en fyrir tuttugu árum. En samt hefir það ekki aukist nema um helm- ing. Innieignir þeirra, er viðskifti reka við bankana, hafa aftur sexfaldast. Árið 1901 var hún $316,794,000; nú er hún $1,714,- 861,000. Þetta er auðvitað í sjálfu sér vottur þess, að almenningur eigi nú meira fé handa á milli en áður. Það getur líka að vissu leyti skoðast sem mælikvarði framfara í landinu síðustu tuttugu árin. (Að hinu Ieytinu hefir þetta vakið þá spurningu hjá mörgum, hvort áð bankarnir standi vfirleitt á eins tryggum fótum og áð- ur. Að eigendur þeirra eigi ekki nema einn sjöunda bluta veltufjárins, en viðskiftamenn sex siöundu, það hefir sumum þótt ísjárvert. Svörin, sem við þeirri spurningu hafa samt verið gefin, benda til, að bankarnir séu í raun og veru eins tryggir fyrir þessu. Það standi á sama, hvaðan féð komi, ef innieign- in sé æfinlega nægileg til þess að reka' starf- ið. Það er áætlað, að viðskiftamenn eigi ávalt svo mikið inni, að það meira en jafni upp hallann. sem sé orðinn á eignum h!ut- hafanna nú f/á því sem áður var. Einnig er bent á, að þetta eigi sér stað í hvaða öðru landi sem er. T. d. er bent á Barclay’s bankafélagið í Englandi. Það hefir 1500 útbú. HöfuðstóII félagsins er rúmar 15 miljónir sterlingspunda. Varafé rúmar 8 miljónir. En innieignir viðskiftafólks bank- anna er 332 miljónir sterlingspunda. Annað athugunarverðara en það, að bankarnir séu ekki nógu tryggir eftir sem áður, er hitt, hvernig þeir verja fénu, er þeir hafa undir höndum. Úr því að almenning- ur á svo stóran hluta þess, virðist ekki nema sjálfsagt, að bankarnir höguðu þannig Ián- um, að aðrir en hluthafar þeirra græddu á þeim. Þó ábyrgðin sé mikil, sem banka- rekstrinum er samfarfl, ber hinu ekki að neita, að vajdið og tækifærin, sem þeim eru lögð í hendur með yfirráðum alls þessa fjár, eru einnig mikil og ekki ábyrgðarlaus. Þegar starfsfé banka er þannig Iagt til að sex sjöundu frá almenningi, virðast stofn- anir þessar ekki vera langt frá því að vera eign almennings — þióðeign. Ekki eru vextir af innieignum í bönkum svo háir og starfsreksturinn sýc afarkostnaðarsamur, að rentur af lánum frá þeim gætu ekki verið ösrn sknpleeri en þær erp, ef þau væru ekki beinlínis lánuð út til þess að stórauðga hluthafana. Með stjórnareftirliti og ábyrgð ættu bankalán að fást einum þriðja lægra en núverandi renta er, eða lækka um 3%, og auk þess að vera gerð með rýmilegri hætti á virðingu veðeignar og því um líku. Einn stór galli á bönkum nú er sá, að þeir virðast fúsari til að Iána fé í hitt og annað verzlunar- brask, en að lána það til þarf- legrar framleiðslu, t. d. bændum. Bankar, sem flestir eða allir eru eign einstaklinga, eru sérstaklega með þessu markir brendir. Um leið og þeim eru fengin banka- réttindi í hendur, mætti þó reisa einhverjar skorður við þessu. Sveitin riðlasL Ráðgjafar Norrisstjórnarinnar hafa hver af öðrum verið að segja af sér embættum undanfar- ið: Brovvn, Malcolm og McPher- son. Hvað þetta héldi lengi á- fram vissu menn elcki, og fáir munu hafa búist við, að röðin væri komin að mesta manninum í ráðuneytinu, jlanda vorum Hon. T. H. Johnson. En á laugardag- inn var báru blöðin þær fréttir, að hann væri einnig að kveðja stjórnina. Hefir hann verið þing- maður í 15 ár samfleytt og ekki einungis önnur hönd stjórnarinn- ar, heldur æðsti maður hennar og foringi í raun og veru, þó stjórn- arformanns embættið hefði hann ekki. Missir Norrisstjórnin því spón úr askinum við burtför hans, eigi síður en hinna ráðgjafanna. Um átsæðurnar fyrir þessu riðli í sveit stjórnarinnar vita fáir með vissu. Ástæður ráðgjafanna fyrir að hlaupa þannig af hólmi hafa ekki verið birtar af þeim sjálfum. En eftir því að dæma, sem blöðin ■segja úm þær, eiga þær flestar rætur að rekja til vaxandi fylgis bændaflokksins. Ráðgjöfunum hefir ekki þótt glæsilegt eða sig- urvænlegt fyrir sig og stjórnina að sækja á móti honum. Þegar hersveitir á vígvelli riðlast og tvístrast, er kominn sá óhugur í hermennina, að þeim þykir ekk- ert tiltökumál að berjast. Óhug- urinn, sem slegið hefir ráðgjafana svo hastarlega, stafar að líkindum af hinu sama. Þeir sjá, að það er vonlaust orðið um sigur. En nor- rænn hetjuandi þeirra er ekki meiri en það, að þeir vilja held- ur flýja af hólminum en falla þar sem bardagahetjur. En þrátt fyrir alt og alt, munu íslendingar yfirleitt líta svo á, að það sé ver farið en hitt, að John- son er hættur stjórnmálastörfum. Vegna þess að hann er samlandi þeirra, á hann meiri ítök í hug- skoti þeirra en hinir ráðgjafarnir. Og duglegur bardagamaður hefir Johnson verið á orustuvelli stjórn málanna. En hann fylgdi þeim stefnum og mönnum að málum, sem íslendingar í seinni tíð hafa mist traust á. Það er ógæfan. Þeir geta samt sagt um Johnson, eins og kveðið var um Hákon jarl: “Atgerfisins allir sakna, þó ei því rétta fylgdi og sanna.” Dodd’s nýmapillur eru bezta nýrnameðalið. L.ækna og gigi. bakverk, hjartabilun, þvagtenDuu og önnur veikindi, sem stafa frá nýrunum. — Dodd’s Kidney Pill* kosta 50c askjan eða 6 öskjur fyr_ ir $2.50, og fást hjá öllum lyfsöl- um eða frá The Dodd’s MetPc1**!* Co., Ltd., Toronto, Qnt Veigamestar eru ritgerðirnar um Brandes, Ibsen, Um gerð frum eindanna, Trú og sannanir og Einar Jónsson. Um mjög almenn efni og tímabærar eru greinarnar um: Fjárhagshorfur og Sveitalíf á íslandi. Sögurnar eru stuttar og skemtilegar, og um kvæði G. F. er óþarft að fjölyrða. Yfirleitt er efni hefta þessara þannig, að hver, sem eftir andlegum mat leitar, mun finna þar eitthvað, ■bæði af ljúffengu og kjarngóðu á borðum. Hjálmar Gíslason f Winnipeg er aðal umboðsmaður Iðunnar vestan hafs. Heiman og heim, FerSasögubrot cg minnjngar. t Eftir Rögnv. Pétursson. Iðnnn. Þriðja og fjórða hefti sjöunda árgangs Iðunanr er komið vestur. Efni þessara hefta er með fjöl- breyttara móti, sem sjá má af efnisskránni, er hér fer á eftir. Ó.: Þula. G. Verge: Cavalleria rusticana (saga af sveitariddurunum, þýdd af Jóni Jacobsyni landsbókaverði Guðm. Friðjónsson: Til Hild- ar í Hliðskjálf (kvæði.). ijón Hioroddsen: Flugur (sex smásögur; einkennilegar mjög, vel sagðar og skemtilegar). Kl. Jónsson: Fjárhagshorfur. H. Hallgrímsson: Sveitalíf á íslandi. Guðm. Friðjónsson: Hnitbjörg (kvæði). vÁgúst H. Bjarnason: Einar Jónsson: Svipall: ísland og Kanada. Rutherford: Um gerð frum- eindanna (Á. H. B. þýddi). M. Á.: Efinn (kvæði). Á. H. B.: Georg Brandes átt- ræður. Sami: Höfuðrit Ibsehs. Guðm. G. Hagalín: Að leiðar- Ioknm I (saga). Á. H. B.: Trú og sannanir. Fáein krækiber (gamanvísur). Ritsjá. Framh. Þá vorum við í boði einn sunnudag síðdegis hjá þeim hjón- um Kadi Finsen og frú hans Guð- rúnu (áður Aðalstein) dóttur j Mrs. Sigríðar Swanson hér í bæ | (af fyrra hjónabandi). Hjá þeim í býr ungfrú Sigríður Helgadóttir, fyrrum hússtjónarkona við Frið- riksspítala í Khöfn, bjargvættur margra * íslenzkra skólapilta á j þeim árum, mesta rausnar- og !sæmdarkona; hefir hún fóstrað \ Guðrúnu og eru þær náskyldar. Búa þau hjón í húsi því, er Einar skáld Hjörleifsson Kvaran og Ari sýslumaður Arnalds, tengdasonur hans, Iétu reisa á Sólvöllum sunn- an við Landakot. Höfðum við stóra ánægju af komunni til þeirra hjóna, og svo af því, að fá að endurnýja viðkynninguna við þær mæðgur frá fyrri heimsókn okkar til þeirra sumarið 1912. Er fröken Sigríður ein af okkar mæt- ustu eldri konum, stórgáfuð og ern og fjörug, þó komin sé á átt- ræðisaldur. Hjá henni andaðist í Kaupmannahöfn Magnús guðfræð ingur Eiríksson, er allir hafa heyrt nefndan, vinur og skólabróðir Konráðs Gíslasonar, Jóns Sigurðs- sonar og fleiri, — eitt hið mesta Ijúfmenni, er uppi var með ís- lendingum á síðastliðinni öld. Kunni hún margt af honum að segja og svo námsmönnum frá ár- unum 1870—90. Sökum aldurs fer nú gamla konan lítið, en söm er hugsunin um alt, er til hins rétta og sanna má miða. Lifir andi hennar í stefnu og hugsjón realiska skólans frá ’70—’90, er hylla vildi eigi annan konung en sannleikann, hvort sem konungur sá var gulli eða þyrnum krýnduf. Er hreásandi að finna þá trú, sem hjá herini er varðveitt, á þessum tíma, er eigi tímir að missa af hleypidómunum, og vinnur til að | blanda þá hálfum sannleik, til þess að geta treint líf þeirra leng- ur og halda við um eitthvert skeið enn, sér til engra nota. Allmargir íslendingar, er áður áttu heima hér í bæ, búa nú í Reykjavík. Líður þeim flestum vel og kunna allvel við sig. Ymsra hluta virtist mér þeir sakna héðan að vestan. Meðal þeirra. er, við komum til, má geta A. J. John- bankagjaldkera. Tók hann sons okkur mæta vel og yorum við fvívegis boðin heim til hans. Hef- ir hann bygt sér mjög myndarlegt

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.