Heimskringla - 27.12.1922, Blaðsíða 4

4. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 27. DESEMBER 1922
Æfiminning.
ÞaS hefir oft verið talað tim það, hve slæmt það væri, að láta
nöfn íslenzku landnemanna okkar hér í Ameríku falla í gleymsku,
án þess að minnast þeirri hið minsta nokkursstaðar, og þar af leið-
andi ekki hægt að rita rétta eða fullkomna landnámssögu Vestur-
íslendinga síðarmeir, þó reynt væri. Öefað eru það þó víst nokkrir
af þeim, sem fallnir eru í valinn 'hér og ekki ihefir verið getið um
hið minsta, þó þeir hafi átt það fyllilega skilið.
Á rneðal þeirra eru þau heiðurshjónin Björn Kristjánsson
Skagfjörð, er lézt að Brown, 6. september 1906, og kona hans
GuSlaug Pálsdóttir, er lézt á gnmalmennaheimilinu Betel 17. júní
árið 1921.
Með fáum orðum ætla eg því hér að minnast þeirra góðu
hjóna, því óefað er betra seint en aldrei.
Björn Skagfjörð er fæddur 29. janúar 1833 að Neðstalandi í
Öxnadal í Eyjafjarðarsýslu, þar sem foreldrar hans bjuggu, þau
Kristján, sonur Kristjáns Steinssonar, Sigurðssonar, og Mariu
Sveinsdóttur, er bjuggu á Gloppu í sömu sveit. Kona Kristjáns,
móðir Björns, var Þóra Tómasdóttir.
Björn naut algengrar barnauppfræðslu í ungdæmi sínu. Síðar
fékk hann tilsögn í skrift og reikningi og réttritun. Einnig lærði
hann söðlasnúði, er hann stundaði meðfram á meðan hann dvaldi
á íslandi.
Um haustiö 1858 giftist Björn fyrrikonu sinni Kristrúnu Svein-
ungadóttur, ættaðri úr Kelduhverfi í Iúngeyjarsýslu, en skildu að
lögum 1862. Þau eignuðust eina dóttur. Svöfu að nafni, sem er
kona Björns S. Líndal, núbúsettur í Winnipeg.
Árið 1864 giftist Björn Guðlaugu, dóttur Pál's Halldórssonar,
ættaðs úr Húnavatnssýslu, og Margrétar Þorsteinsdóttur bónda að
Gilhaga í Skagafirði. Guðlaug Skagfjörð er fædd 11. nóvember
1839 í Blönduhlíð i Skagafirði. Hún var ung þegar hún misti
móður s'na, og ólst því upp hjá vandalausu fólki, sem gekk henni
í foreldrastað, þar til hún var 18 ára. Eftir það var ihún vinnu-
kona á ýmsum stöðum. Um tveggja ára bil var hún aö Hólum
i Hjaltadal. Þar lærði hún ýmsar hannyrðir. Eftir það fór hún htim
aftur og giftist þar Birni Skagfjörð, sem áður er sagt. Þau byrj-
uðu búskap að Brenniborg í Skagafirði, og bjuggu þar fram til
sumarsins 1873, að þau fluttu til Ameriku (með öðrum hópnum,
sem fluttist frá Islandi til þessa þá óþekta lands) og settust aö í
Ontario. Þaðan fóru þau tiþ Winnipeg haustið 1875 og ti! Nýja
íslands haustið 1876 og settust að nálæ.gt Gimli. Arið 1881 fluttu
þau þaðan til Norður Dakota og námu land skamt frá Hallson.
Síðar tóku þau land skamt frá Cavalier og bjuggu þar til 1891, að
þau fluttu til Lögbergisnýlendu i Sask. Þar voru þau í þrjú ár og
hurfu svo aftur til Norður Dakota og bjuggu þar til 1903. Þá
hættu þau búskap og fóru til sona sinna, er þá vorit búsettir í
Morden-nýlendunni, ná'lægt Brown P. O., Man. Þar dó Björn 6.
september 1906, sem áður er sagt.
Eftir það var Guðlaug ýmist til heimilis hjá sonum sínum að
Brown eða hjá vinafólki sínu í Norður Dakota. þar til í desember
1915, að hún fór á gamalmennaheimilið Betel á Gimli og lézt þar
17. júni 1921.
Björn og Guðlaug eignuðust 5 l>örn. Þrjú dóu í æsku, en tveir
synir lifa; Kristján, búsettur í Seattle, Wash., og Halldór, til heim-
ilis i Winnipeg.
Björn og Guðlaug voru mestu myndarhjón, greind og vel að
sér til tnunns og handa, stilt og gætin og orðvör með afbrigðum.
einlæg og vinföst. Þau höfðu bæði sanna ánægju af því, að rétta
öðrum hjálparhönd, þegar við þurfti, og voru það ekki svo fátr á
fyrri frumbýlingjárunum, sem nutu þeirrar góðsemi, þó efnin
væru lítil og kringumstæðurnar oft erfiðar. Enginn veit nema sá,
sem reynir. hve örðugt nýlendulifið er, og fáir gefa um að reyna
það oftar en einu sinni, hvað þá eins oft og Björn og Guðlaug
gerðu. Slíkt er ekki heiglum hent, til þess útheimtist óbilandi
kjarkur og þrautseigja og óbifanleg von um framtíðina. Það
höfðu þau lika í ríkum mæli þegið.
Þegar þau fyrst námu land í Dakota, var nýlenda sú að byggj-
ast og það mest af allslausu fólki. sem flúið hafði frá bólupestinni
og harðindunum í Nýja íslandi eða þá af fátæklingum nýkomnum
frá íslandi. Það var ekki ósjaldan. að Björn heitinn legði af stað
með meiripartinn af þeim litla matarforða og mjólk. sem til var
á heimilinu, til að skifta honutn niður á milli þeirra, sem í mestum
nauðupi voru staddir. og niá tvímælalaust álíta. að þeim hjónum
eigi margur líf sitt að þakka yfir hina fyrstu hörðu og löngu vetra
sem menn þar fyrst mættu. Þeirra mun ætíð verða minst af þeim,
sem til þektu, sem einna mestu velgerðamanna þeirrar bygðar.
Björn og Guðlaug voru vel trúhneigð og héldu fast við sinn
barnalærdóm og þá trú, er þeim var innrætt í æsku, til dauðadags,
og voru ætíð með. hvar sem þau 'bjuggu, í safnaðar- og kristleg-
um félagsskap og störfuðu ekki svo lítið í þarfir safnaðarmála og
kristindóms, og eiga þessi orð vel við, í eftirmælum er Sigurjón
Bergvinsson orti að Birni látnum:
Björn reisti drotni háa höll
af hugfeldum viði nýjum;
af brennandi trú hún bygð var öll
í bænvöktum anda hlýjum.
Miskunn drottins og manns áköll
þá mætast 3 himinskýjum.
Þótt burtu sé horfinn vinur vor,
það vitum til góðs alt miðar.
Vér munum eftir vetur — vor,
sem vekur alt lif til frfðar. .
Eins geymast í minni góðs manns spor,
þótt gengin sé sól til viðar.
Viiiur hinna látnu.
Kveðjusamsœti.
Laugardaginn þann 9. þ. m. lagði
Pétur J. Thomson af stað vestur á
Kyrrahafsströnd. Með honum fóru
þær dætur hans Hildur og Stefanía.
Búast þau feðgin við að dvelja þar
vetrarlangt, að minsta kosti. Vona
. • • , . * , , • skyldunnar voru viðstadjir og þátt-
samt vinir þeirra, að þau hverfi hing- u & e
að aftur með vorinu.
Mr. Thomson þakkaði samsætis-
gestunum með vel völdum orðum fyr
ir gjafirnar og vinahótin, er sér og
dætrum sínum væru sýnd með þessu
samsæti.
Þá talaði dr. M. B. Halldórsson á
ensku, af þeirri. ástæðu, að nokkrir
enskumælandi vinir Thomsons-fjöl-
P. J. Thomson hefir dvalið hér í
borginni um 30 ára skeið. Lengstum
hefir hann rekið hér matvöruverzlun
á eigin reikning, í félagi við a$ra, en
þó stundum unnið í búð fyrir aðra.
Er hann því mörgum klinnur; mun
líka" vera leitun á jafn vinsælum
manni. Er því Péturs og dætra hans
mjög saknað úr félagslífi voru hér í
borginni.
Á mánudagskvöldið þann 4. þ. m.
héldu vinir og vandamenn P. J.
takendur.
Næst var kaffi frarn borið. AIIs-
konar kaffibrauði og aldinum hafði
áður verið raðað á borðin. Gerðu
menn kaffinu og því, sem á borðun-
um var, góð skil, enda var vel séð um
að nóg væri fram reitt. Ungmeyja-
félag safnaðarins, “Aldan”, stóð
fyrir framreiðslunni.
Að því búnu söng séra Ragnar E.
Kvaran einsöng; Mrs. Björg Isfeld
spilaði undir; Miss Rósa Hermanns-
son söng tvisvar einsöng, aðstoðuð af
Thomson og dætrum hans fjölment s>'stur sinni Mrs. Isfeld. Mrs. B. Is-
samsæti í fundarsalnum unjjir kirkju iei< ^ íanó-sóló. Oþarfi er að lýsa
Sambandssafnaðarins. Því- hvernig söngvarnir og spila-
Þegar klukkan var rúmlega hálf nienskan var af hendi leyst, því þetta
níu, var komið með þau feðgin inn f°lk alt er svo vel þekt meðal almenn-
í salinn. Voru þá allir bekkir skip- in?s að vandvirkni og list þess efar
aðir, og organisti safnaðarins sat við engtnn.
píanóið. Byrjaði hann þá að spila Ennfremur töluðu þessir vingjarn-
vort gamla og góða veizlulag: "Hvað leg kveðjuorð til Thomsons-feðgin-
er svo glatt”. Stóðu þá samsætis- anna: Hannes Pétursson, Thorsteinn
gestirnir allir upp og sungu tvö Borgfjörð, Guðjón Iljaltalín, Frið-
fyrstu versin at' kvæðinu á meðan rik Bjarnason, Guðmundur Eyfjörð,
heiðursgestirnir gengu innar eftir Miss Hlaðgerður Kristjánsson og E.
salnum og að þeim stað, sem þeim Sumarliðason. ' |
var vísað til, fyrir miðjum gafli. I>á bað forseti organleikara safn- ' I
Samsætinu stýrði fjármálaritari aðarins að leika lagið “Ö, guð vors I |
safnaðarins, P. S. Pálsson. Mintist lands”. Stóðu þá allir upp og sungu | j
hann með vel völdum orðtirn á starf- undir. Var þá kontið langt fram á | |
| semi P. J. Thomsonar í félagsmálunt kvöld, svo margir fórtf heim, en aðr- j I
I Islendinga, og þakkaði honum fyrir ir voru í smáhópurp að tala saman. i jj
| vel unnið verk og Ijúfmannlega Fóru menn heim glaðir í anda yfir f
framkomu í þeint efnum. Lét í ljós að hafa átt skemtilega kvöldstund i | í
fögnuð yfir því, að nú gæti hann vinahóp. *
tekið sér vel verðskuldaða hvíld, og
séð sig um í, honum áður ókttnnu
héraði, hjá gömlum vintim sínum og
vandamönnum. Vonaði. að þau
feðginin yrðu öll komin aftur í
þenna sinn vinabóp, þegar skógurinn
hér tæki að skreviast laufskrúði Kringla mín !
Einn af znðstötlfii
Bréftil Hkr.
Good-Night.
(From the Icelandic by G. J. Guttormsson.)
Stillness reigns. — The winds are sleeping.
All our world is bent on keeping
Tryst with night, — whose wings are sweeping
F'rom the west each ray of light.
Dusk — a soft and silken cover
Over all is seen to hover
In its readiness to cover
All the drowsy world. — Good-night.
Earth — a restful bed inviting
All her tired to sleep. — Good-night.
Thus who lalxired long untiring
Hail this time of rest, — desiring
Strength renewed through sweet reíiring,
— Welcome thoughts of short respite.
And through spaces rea! or seeming
Find the Eden of their dreaming,
— Soar to starry ways, — redeeming
Hours of toil and pain. — Good-night.
With the golden suns of heaven
As companion-stars. — Good-night. i
God of Sleep, descend, embracing
All the weary souls, effacing
Pain and grief, — Thy pinions tracing
Airy ways in dreamy flight.
God of Dreams, prolong endearing
Scenes, for all whose luckless steering
Wrecks their ships; -— who go careering
Past a!l loveliness. — Good-night.
'I'hose, who drifting, miss the beauty
Of their waking hours. — Good-night.
l’eace of heav'n on all descending
With this stillness softly blending j
Here abide. — Our thpughts ascending
In a fervent prayer unite: —
From the pain of wounds relieve us,
From the dread of cold reprieve us.
— May the joyous sun receive us
(When the morning breaks. — Good-night.
All in peace await the radiant
IAngel of the dawn. — Good-night.
Jakobína Joliiison.
]_______________________________________________________________________|
sínu; því, ef það væri ekki fyrir þá
von, þá mætti snúa þessu samsæti upp
sorgarathöfn.
Þá bað prestur safnaðarins, R. E.
Kvaran; sér hljóðs, og flutti heiðurs-
gestunum þakklæti allra, er viðstadd-
Fáein orð og fáeina dali núna rétt
um jólin. Eg hefi samkvæmt bréfi
frá ritsljóra þínum B. I’. sett einn af
elztu áskrifendum þínum á eftir-
laun. Maður sá hefir keypt þig og
borgað skilvislega og möglunarlaust
ir væru, og nokkurra, er ekki hefðu s>ðan þú hófst göngu þína. Nú er
haft tækifæri til að vera hér í hann orðinn gamall og heilsulaus og
kvöld nema í anda. fyrir alúðlega við getur ekki lengur borgað, en langar
kynningu og samvinnu allan þann til að sjá andlit þitt meðan þið lifið
Janga tíma, sem hr. Thomson hefði bæði. Mig langaði til að setja hon-
dvalið hér í Winnipeg. Og að end- um þá kosti, að hann léti þig ei
ingu kvaðst hann hafa verið beð- þurfa að ganga sem umrenning húsa
inn að afhenda Thomson og dætrum á milli, því eg vissi, að allmargir —
hans muni þá. sem vinir þeirra hefðvr1 fimm eða fleiri. sem flestir að minsta
komið með á þenna stað, og sem kosti voru færari um að borga þér
þeir bæðu þau að eiga í minningu heimsóknina en hann, — hafa látið
um samveruna við þá, og að þau létu sér lynda að fá þig heim til að færa
þessa muni minna sig á vinarþelið og þeim fréttir og^annan fróðleik, án
hugheilar óskir, sem fylgdu þeim til þess að borga þér ómakið. F.n eg á-
ókunnra stranda. leit, að með þeim kosti væri hinni ís-
Að því búnu afhenti hann P. J. lenzku velvild þessa gamla vinar
Thpmson vandaða ferfjatösku, Stef-
^aníu ljósmyndavél og HiIJi “Ivory”-
sett. ■ - > 'í *
Þá las hr. Fr. Swanson upp ávarp.
þíns misboðið, og þvi bezt að láta eft-
irlaunin hans vera hanka og vanka-
laus. Þetta. sýnir samt, að fólk vill sjá
þig. þó það sýni með þvi minni rausn
sem hann hafði skrautritað og af- en Islendingum er alment eignuð —
henti hr. Thomson. Ekki var rúm þeir af þeim, sem eins og þessir um-
fyrir riöfn allra viðstaddra neðan- ræddu náungar ekki tíma að borga
undir ávarpið. I stað þess var hr. þér ómakið. En þa'ð tekur allra
Thomson afhent nöfn allra, sem að handa skcpnnr til að mynda heildina,
einhverju levti tóku þátt í samsætinu, og við það verður maður að sætta
á jafnmörgum pappaspjöldum. sig.
Avarpið hljóðaði þannig: i Vmislegt hefir drifið á dagana síð-
Herra Pétur J. Thomson. an eg reit þér síðásta fréttabrgf. Eitt
Kæri félagsbróðir og vinur! af því merkasta er það, að landi vor
Um leið og þú flytur nú alfari héð- Andrew Daníelsson er nú kosinn þing
; an úr borg, eftir meira en 30 ára maður, eins og eg gat um í sérstakri
dvöl, langar oss til, vini þína og ritgerð nú fyrir skömmu. Skal því
samþjóðarmenn, að þakka þér verk- ekki fjölyrða um það að þessu sinni.
in á þessum tíma 'í þarfir vorra ís-
lenzku félagsmála; hjálpsemi þína
og aðstoð, er hefir ávalt verið af
fúsu geði og heilum huga í té látin
þeim, er átt hafa við örbirgð og mót-
Innflutningar til þessa bæjar hafa
verið sem fylgir. Herra Christian
Ölafsson og frú hans frá Crescent
P. O., B. C., fluttu hingað síðastlið-
ið haust, keyptu sér laglegt heimili
| læti að etja; frjálslyndi þitt og sann- hér og má þvi ætla, að þau dvelji hér
j girni í skoðanamálum; drenglyndi framvegis. Herra Stephen Thorson
11 þitt og trúmensku; og óskifta góðgirni og frú hans frá Gimli, Man., eru og
í garð allra manna. Laun þeirra hér í vetur — leigja. Herra Pétur
verka eru eigi nema ein: Þakklátar Thomson og dætur hans'tvær frá
minningar, er geymdar eru hjá sam- Wininpeg ertt og hér, en nýkomin.
ferðamönnitnum, jafnt smærri sem Heyrt hefi eg, að honum hafi þótt
stærri. hér kalt, kaldara en austurfrá, og hafi
Við biðjum þig að líta svo á þessa haft við orð að fara austur aftur. En
litlu skrá vora, að með henni takir þú svo vildi óheppilega til, að hann kom
í braut með þér þær óskir vorar, að hingað rétt um leið og fyrsti snjór
þér verði aldrei gæfufátt, og að heill f?Il hér á þesstim vetri, en það var
og hamingja styðji hvert þitt verk og 10. og 11. þ. m., að mig ntinnir, og
fyrirtæki í hinu nýja heimkynni fylgdi því töluvert frost, þó aldrei
þínu. j næði það zero. En nú er snjórinn
Winnipeg 30. nóvember 1922.
farinn — fór á einum sólarhring, og
nú er aftur komin vorblíða. Grasið
kemur grænt tindan snjónum og ein-
stöku blómategundir lyfta kollunum
upp úr moldinni — það sem eg sé
núna við gluggann minn, eru “Pans-
is”, California Poppies” og “Mary-
gold”. Eg vona því að vini okkar
Thontson fari bæði að líða betur og
litast á sig hérna á ströndinni okkar
signcnu. Klæðaskifti hennar ertt ein-
ungis til hughægðar þeim. sem van-
ir eru við hvítuna aö austan — koma
sjaldan fyrir og vara vanalega stutta
stund, þ. e. a. s. Iiz-íti búningurinn
hennar. Mætti kalla það hátíðabún-
ing, sem húii snertir þá aðeins, er
vildustu gesti ber að garði hennar —
til að sýna, að þetta eigi hún nú til
í fóruin sínum. Fleiri hafa komið.
en farið aftur austur eða suður.
Dauðsföll hafa orðið þessi;
Barn á fyrsta ári, þeirra hjónanna
john Finnssonar og konu hans.
Þorbjörg Jónsdóttir, fædd 1834 i
Torfgarði í Langholti í Skagafirði.
Hún kom til Ameríku árið 1888. Var
síðustu 20 árin hjá Jóni og Josy Stev-
ens hér í Blaine. r>ar dó hún 28.
sept. s.l. Hún lætur eftir sig eina
dóttnr Mrs. Mclntosh í Vancouver,
B. C., sem stundaði hana í legunni.
Þo'björg sál. var jiirðuð frá heimili
Stevensonshjónanna.
Sigurðnr Stefánsson lézt 22. nóv.
s.I. Hann var Húnvetningur að ætt.
Mun hafa verið kringum 75 ára aö
aldri. Kom til Ameriku 1883—4.
Settist fyrst að í Winnipeg, fluttist
þaðan að Brekku í Geysisbvgð og ár-
ið 1902 hingað til Blaine. Eftir hann
lifir ekkja hans Þorbjörg Jónsdóttir
frá V'atni í kagafirði. Sigurður var
í mörg ár heilsuveill, mest af gigt ög
gekk haltur, við staf. I haust selu
leið fékk hann vonda byltu. og hefir
að öllum líkindum skaðast irli’.vortis.
Má segja að það hafi orðið dauða-
mein hans.
Tíðarfarið. — Um það þarf eg
ekki að vera langorð. Haustið var
óvenjulega gott, regnlítið en stað-
viðri, að undanteknum liúmum 2
vikna tírna, sem hér var ýmist kulda-
stormur með frosti nokkru, hægviðri
og frost á nóttun, sólskin á daginn,
og síðast snjó, eins og að framan er
getið, en nú er búið og komin hin
regn og
vanalega vetrar-veðrátta
blíða.
Atvinna með betra móti.
Blaine 22. des. 1922.
M. J. Bcnedictssou.
■----------XX-----------
ísland.
Látmn er hinn þjóðkunni öldung-
ur Þorvaldur Bjarnason á Núpakoti.
Iíann andaðist að heimili sínu 30.
nóv., á 90. aldursári.
Dáitarfrcgn. — 24. f. m. andaðist
á Landakotsspitala Eggert Stetáns-
son, útvegsbóndi frá Svalbarðseyri
við Eyjafjörð. Banamein lians var
innvortis meinsemd. Eggert sálugí
var hinn mesti sæmdarmaður og vin-
margur þar nyrðra.
Rökkiirsöngvar heitir Ijóðabók, er
kemur út innan fárra daga. Höfund-
urinn er Kristmann Guðmundsson.
Kyljur heitir ný kvæðabók eftir
Jakob Thorarensen, sem út kemur
næstu daga. Hún mun vera tint 7
arkir.
Sigvaldi Kaldalóns liefir nýskeð
gefið út tvö sönglög eftir sig. Ann-
að er Svanasöngur á heiði eftir Stein-
grim Thorsteinsson, en hitt: I Betle-
hem er barn oss fætt, nteð iatneskum,
íslenzkum og dönskum texta.
Manntalið. — Endanleg niðurstaða
allsherjar manntalsins 1. des. 1920
liefir orðið sú, að þá liafi verið heim-
ilisfastir menn á öllu landínu 94,690.
Af þesstim mannfjölda voru samtals
29,055 í katipstöðtimunum, 17.678 i
Reykjavík, 2575 á Akureyri, 2426 t
Vestmannat^vjum, 2366 í Hafnarfirði,
1980 á Isafirði, 1159 á Siglufirði, 871
á Seyðisfirði, en í sýslunum, með öðr
um kaiiptúnum og sjávarþorpum,
65.635. Af þessum mannfjölda voru
46,173 karlar og 48,517 konur. F.r
munurinn á konum og körlum mestur
í Reykjavík og voru þar af þúsundí
hverjti 537 konur en 463 karlar; í
öðrum kauþstöðum 529 konur og 471
karlar, en i sýslunum 503 konur og
497 karlar. — Annars hefir fjöldi
kvenna ttmfram karla minkað mjög
síðustu áratugi. Arið 1880 voru
karlar ,ekki nema 471 af þúsundi,
1890 475, 1901 479, 1910 483 og 1920
488 að meðaltali á öllu landinu.