Heimskringla - 09.05.1923, Blaðsíða 4

4 BLAÐSIÐA
HEIMSKRÍNGLA
WINNIPEG, 9. MAI, 1923.
HEIMSKRINQLA
(St«fno« 18M>
Kenar At I hverjm mlVTlknieffl.
Eigexlur:
THE VIKíNG PRESS, LTD.
•5S •( SAIK.K.VT AVE, WINSIPKO,
T.l.faal i 7f-05S7
Vers blaSalas er SraraaKOrlaa k»t(-
let fyrir fraa. Allar boreaalr ■endlet
ráfnanal blaSalaa.
STEFÁN EINARSSON, ritstjóri.
H. ELIASSON, ráðsma?5ur.
Utanðakrlft tvt blaSalasi
HelmakrlnKl.'i Vew, ,fc PnbllahinK Cn*
THH TIKIifsí PRK8S, Ltd, Bm SITS,
Wlutfes, Ilaa.
Dtaaftakrlft tll rUatJðrana
EDITOR HKIA»SirRIJtGI.A, Baa SlTl
Wlaalvesr, Maa.
The ‘Heimskrlngla" is printed and pub-
tished by Heimskringla News and
Publishing Co., 853-8S5 Sargent Are.
j Winnipeg, Manitoba. Telephone N-6537.
WINNIPEG, MANITOBA, 9. MAÍ, 1923.
Ábyrgð þjóðfélagsins.
Margföld er sú ábyrgð, sem hvert þjóð-
félag ber á herðum sér. En væri það nokk-
uð eitt öðru fremur, sem því ber fyrst að
láta sig skifta, hlýtur það að vera fólgið í
því að útrýma glæpum úr þjóðfélaginu. Það
er fyrsta skilyrðið fyrir friðsamllegu samlífi
borgaranna. Þeir verða að geta borið fult
traust hver til -annars, ef samvinna um þeirra
ancilegu og veraldlegu áhuga- og framfara-
mál á að géta blessast.
Umi þetta eru heldur ékki skiftar skoðan-
ir. — Lítum á þjóðfélagið. Það sem það
fyrst og fremst stefnir að, er það, að hver
einstaklingur og heimili hans og eignir, eigi
friðhdgi innan þjóðfélagsins.
Hitt hefir þó altaf verið nokkurt vafa-
mál, 'hvort að lögin, sem þjóðfélagið semur
til þess að fullnægja þessum tilgangi, hafi
æfiniega komið að tilætluðum notum. Það
virðist sem vissulega sé ofmikil áherzla lögð
á sum atriði. Skoðanafrelsi hefir t. d. ekki
ávailt notið sín sem bezt. Og þau takmörk,
sem því hafa oft verið sett, er vafasamt að
miði til góðs. Lögin í því efni virðast eins
oft hafa orðið til þess að blása mönnum
þeirri hugmynd í brjóst, sem átti að upp-
ræta.
Það sem sérstalklega minnir á þetta, er bók
ein nýútkomin, um glæpi, eftir bandarískan
lögmann, Clarence Darrow að nafni. Bókin
heitir “Glæpir”, og fjallar um orsakir þeirra
og lækningu. Skoðanirnar, sem þar er hald-
ið fram, vekja mikla eftirtekt og ritdómarar
fara lofsamlegum orðum um bókina. Ame-
ríka er mesta glæpaálfa heimsins, segir höf.,
og hefir enginn ritdómaranna borið á móti
því, enda talar höfundurinn þar af mikilli
þekkingu, sem hann hefir öðlast við lög-
fræðistörf í 40 ár, og oftast málsvari alþýðu-
manna.
Fyrsti 'kafli bókarinnar bljóðar um, hvað
glæpir séu. Gefur það 'höf. tilefni til að
fara út í siðfræðishugmyndir manna. Held-
ur hann því hiklaust fram, að enginn sérstak-
ur flokkur (type) manna sé til sem glæpa-
menn. Við getum allir orðið glæpamenn,
en aðeins þeir, sem fyrir freistingunum verða
er til glæpa leiða, og falla fyrir þeim og
verða uppvísir að því, eru stimplaðir sem
glæpamenn og er hegnt fyrir. Um þetta far-
ast höfundinum þannig orð:
“Sannleikurinn er sá, að ekkert af hinum
alment viðurkendu hugmyndum um rétt og
rangt hefir verið lagt til grundvallar fyrir
lögum eða sigfræðis'kenningum okkar. Und-
irstöðunnar, sem á hefir verið bygt og verð-
ur ef til vill ávalt, þarf ekki langt að leita.
Sá er glæpamaður, sem brýtur í bág við
venjur þær og hætti, sem viðurkendar eru
í þjóðfélaginu. Þessir hættir eða venjur
verða þó að vera svo mikilsverð, að þjóð-^
félagið skoði það mjög alvarlegt, að breytt
sé ga#nstætt þeim. Og ,'slík breytni er álit-
in ill vera, án þess að tekið sé nokkuð til
greina, hvort hvötin, er því ræður, sé sjálfs-
elsk eða ósjálfselk, ill eða.góð.’’
Til þess að komast að ástæðunutn fyrir
glæpum, verður eftir skoðun Mr. DarroWs,
að leita hennar í ættar-arfinum, því í því
efni séu margii misjafnlega vopnaðir eða úr
garði gerðir, til þess að standast ýmsar
freistingar, og svo í umhverfi því og ástæð-
um, er maðurinn á við að búa. Það virðist
oft undarlegt, er ungir menn snúa sér að því,
sem í fljótu bragði virðist eitt af því versta,
er nokkur getur tekið sér fyrir hendur, því
að verða glæpamenn. En eins og Darrows
Lendir á, eru áhrifin sterk, sem koma frá
suraum þeim öflum, er inn á þá braut hrekja
manninn, og lítil von að sá, er í eðli sínu
er ékki karaktersterkur og ákveðinn, geti
rönd við reist. Þegar slík öfl Ieggjast á
móti 'hinum umkomulausa, ofan á langar,
einmanalegar vinnustundir, sem lítið gefa
oft í aðra hönd, er ékki að furða, þó að það,
sem að vonir gefur um hrifningu eða skjótan
ávinning — eins og flest glæpaverk gera, —
nái yfirhönd á áformum hans og breytni.
ÐarroW heldur því fram, að í vissum
skilningi geri þjóðfélagið glæpamenn úr
mörgum með skeytingarleysinu gagnvart til-
finningalífi manna. “Fjöldinn,” segir hann,
,‘hefir hvoriri crku né tækifæri til að komast
í ákjósanlegar ástæður efnalega, í hinu dýrs-
lega kapphlaupi eftir auði, sem nú á sér
stað. Það býi í hvers manns hjarta þrá eft-
ir fegurð, list, söng, æfintýralífi eða vogun-
arspili. Þessum þrám hefir ökkur algerlega
mishepnast að svala. Og samt furðar okkur
á því, þó að eðhshvata manna verði vart í
glæpsatrlegu framferði.
Það hefir komáð í ljós við rannsóknir, að
80 % af öllum glæpum séu eignum viðkom-
andi. Einnig hefir það sannast, að glæpir
af þessum tegundum* aukast mjög yfir hina
köldu mánuði ársins, en minka áftur er vor-
ar og yfir sumarmánuðina. Hin auðsæja
ástæða fyrir þessu er sú, iað það er minna
um vinnu að vetrinum, framfærslukostnaður
er þá meiri og vinnulaun lægri. I fáum orð-.
um, það er erfiðara fyrir hinn fátæka að
komast af að vetrinum en að sumrinu. Mr.
Dairow segir:
“Það eru fæstir menn eða konur, sem
ekki Iifa að meira eða minna leyti við skort.
Það er ekki nema lítið eitt af lífsnauðsynj-
unum, eða þær allra helztu, sem fól'k yfir-
leitt getur veitt sér. ÁfölI, eins og t. d. veik-
indi, vinnuleysi um stund o. s. frv., er oft
erfitt að standa straum af. Þetta, meira en
nokkuð annað, rekur manninn til að stíga
yfir landamæri laganna, og afleiðingin er sú,
að 'hann lendir í fangelsi. Þegar vinnugjald
er sómasamlegt og vinna er næg, eru óheilla-
sporin færri en ella.
tFramfærslukostnaðurinn hefir og bein
áhrif á glæpi. Það er langt síðan að Buqkle
sannaði það í “Sögu siðmenningarinnar”,
með skýrslum, að glæpum fjölgaði og fækk-
aði í nánu samræmi við haékkun og lækkun
verðs á vörum. Þegar bithaginn er rýr,
hleypur búpeningurinn yfir girðingamar.
Þegar hart er um björg á 'fjöllum og í skóg-
um, koma dýrin, sem þar lifa, heim að manna
bústöðum. Þessu sama algenga Iögmáii eru
mennirnir háðir. Þegar skortur ríkir hjá
mönnum, eða jafnvel þegar þeir verða að
spara við sig og lifa fátæklegra iífi en áður
og ófullkonmara, taka menn oft til þeirra
ráða, er þeir myndu ekki grípa tii annars.
Dómaraskýrslurnar bera það með sér, að
þetta á sér oftast stað um þá, er vinmílausir
verða, og um var að tefla daglegt brauð
handa fjölskyldunni, að þeir hefðu vinnu.”
Niðurstaðan, sem Darrow kemst að, er
sú — er um þessa tegund glæpa isé að ræða
— að maðurinn sé í íaun og veru ekki sjálf-
ur valdur að glæpnum, heldur. sé honum,
vegna ytri eða efnálegra ástæða, ómögulegt
að 5tjórna fleyi sínu hjá glæpaskerinu. Sið-
ferðislegri bilun segir hann það ekki að
kenna. Þess vegna sé rfesing við þessu, eins
og hún sé vanalega notuð, óviðeigandi og
lýsi grimd og hefnigirni. En það er aðeins
áminst tegund glæpa, sem hann segir þessi
orð sín eiga við.
Þegar riú til þess kemur, að bæta úr þessu
ástandi, þá er lækningin aðeins ein í augum
Darrows. Og hún er sú, að gerbreyta og
bæta efnalegt ástand fjöldans í þjóðfélag-
inu. I hans augum er lítil von um fækkun
glæpa, sé það ekki gert. Fer hann þessum
orðum um það:
“Þjóðfélagið þarf að hafa vakandi‘gætur
á öflum þeim, er í sál barnsins búá, og hlúa
svo að þeim, að þau í framtíðinni komi því
að notum og skapi þær kringumstæður fyrir
einstaklmginn, að hann njóti sín sem bezt i
og verði þjóðfélaginu sem nýtastur. Það má
ekki gleyma því, að alt það, sem manninum
er lánað, er annaðhvort frá erfð tekið eða
frá hinum ytri ástæðuml komið. Því, sem
hann hefir að erfð þegið, verður ekki breytt.
En áhrifunum, sem hann verður fyrir frá um-
hverfinu eða umheimi sínum, er hægt að
breyta. Aðstæðum hans í því efni er hægt
að breyta og bæta ótakmarkað. Hver sönn I
umbót, sem gerð er á þjóðfélaginu í þá átt,
að gera fjöldanum lífið auðveldara, unaðs- I
legra og betra, er beint spor tii þess að
fækka glæpum. Og væru þær umbætur
nægilega stórstígar, hygg eg að þessir glæp-
ir hyrfu með öllu. Hver sem rannsákar þetta |
efni til hiítar, fær brátt fullvissu um það, að
umbætur á hag almennings fækka glæpum.”
Svo mikið virðist höfundur þessi hafa til
síns máls, að vér skoðuðum það ómáksins
vert að benda á þessar skoðanir hans. Þær
kunna að þykja óskemtilégt umtalsefni, en
eigi að síður eru þær alvarlegt umhugsunar- I
efni hvers þjóðfélags.
Broslegt.
Það væri ekki mót*von, þó mönnum yrði á
að borsa, við að lesa greinina hans Sigur-
björns Sigurjónssonar í Lögbergi síðast. Það
er svo skoplegt, hvað sumir menn geta ver-
ið barnalega smekklausir. Því það er ékki
annað hægt að segja, en að það sé smekk-
leysa, að bera á borð fyrir menn meira en
þrjá dálka af lesmáli um málefni, sem að ó-
þörfu er búið að þrátta um í meira en ár;
en þó hefði þetta getað talist afsakanlegt,
ef það, sem í þessari síðustu grein S. S. er,
væri ékki gömul tugga, sem þejr hafa jórtr-
að hver eftir annan félagarnir S. S., Svein-
stauli, L. G. o. 'fl., sem orðin er flestum 'hvim-
ieið og þeim sjálfum til skammar, og er vott-
ur um það eðli að glepsa að hverjum gang-
andi manni. Og það sem ekki hefir verið
marg-tuggið upp áður, er illgirnislegur og
heimskulegur útúrsnúningur á grein Stephans
G—., sem hann skrifaði í Heimskringlu fyrir
nökkru síðan. En slíkur útúrsnúningur gerir
engum manni mein, því að allir skynbærir
menn hljóta að sjá í gegnum blæjuna.
Ekki eru þessar línur skrifaðar í því skyni
að fara að eltast við þessa grein Sigurbjörns,
því hún er ekki þess virði, heldur tii þess að
láta SigurbjÖrn og hans nóta vita, að þó þeir
álíti sjálfir, að þeir hafi borið sigur úr bítum
í viðureigninni um margumtalað kvæði St.
G., og auðvitað þykist hafa sannfært fjölda
manna um réttmæti orða sinna, þá sé það
hreinn og beinn misskilningur; þeir hafi ekki
snúið neinum af vinum Stephans á móti
honum, og vér vitum til þess, að menn, sem
engir voru vinir hans, háfa látið það í ljós,
að þessar orðahnippingar hafi fremur en hitt
koraið þeim fcil að hallast á sveif með hon-
um. Svon'a er mikill sannfæringarkraftur-
inn í orðum þeirra, enda ekki við öðru að
búast, þegar tiflit er tékið tii rakanna, sem
þeir notuðu, og hvatanna, sem ráðið hafa
hjá þeim, er sök eiga á þessu rifrildi. Það
| var svo auðséð, hver tilgangurinn var, 'að
hver óhiutdrægur maður hlaut að sjá hann.
En þjóðræknisþingið í vetur lýsti því óbein-
línis yfir, að allar tilraunirnar hefðu orðið
árangurslausar. Ósigur sinn hafa þeir félag-
arnir séð, enda þótt Sigurbjörn vilji ekki
viðurkenna það í þessari grein sinni, og neiti
hinu, hver tilgangurinn hafi verið. En í
gegnum þessa grein S. S., og yfir höfuð all-
ar ritsmíðar þeirra félaga, hefir hann s'kinið,
þó aldrei hafi hann greinilegar komið í Ijós
en í grein — eða þó heldur löngu-vitleysu —
sem Jón Einarsson skrifaði í Lögbergi fyrir
fáeinum mánuðum síðan, þar sem ‘skýlaust
er sagt, að reka ætti ritstjóra Tímarits Þjóð-
ræknisfélagsins frá og setja annan í hans
stað.
Menn géta ekki varist að spyrja: Hverjar
hefðu afleiðingarnar orðið, ef þessum herr-
um hefði tékist að ná tilgangi sínum? Fyrst
og fremst héfði ritstjóranum verið bollað
frá, manni, sem tvímælalaust er hæfastur
Vestur-fslendinga til að stjórna slíku riti, —
og um leið hefðu þeir sennilega fengið mann
eftir sínum smekk, en með því Var Stephan
; G. — mesta núlifandi íslenzkt skáld austan
j hafs og vestan — einnig útilokaður frá rit-
inu, og grunur \or er 'sá, að fleiri þerira, sem
undanfarið hafa prýtt tímaritið, myndu sæta
sömu kjörum.
En hvað hefði komið í staðinn?
Ef dæma skal eftir smekkvísi þeirra, sem
! undanfarið hafa mest rótast um til að koma
í þessu fram — að bola ritstjóranum frá, og
! útiloka um leið Stephan G. og fleiri — þó
siá lallir hve glæsiieg hafa umskiftin orðið.
Ekki er þó lfklegt, að neinum þessara manna
hlotnaðist embættið, en með áhrifum sínum
hefðu þeir getað ráðið valinu og það orðið
að þeirra skapi.
Sem betur fer tókst þetta ekki. En nú
hefir verið fytjað upp á nýjum sokkum, í
sama tilgangi, hversu sem um þá fer.
Vér viljum enda þessar fáu línur með því,
að segja þeim Sigurbirni, Sveinstaula, Lárusi,
Jóni & Co., dálitla sögu, sem gæti verið þeim
til eftirbreytni:
I Kaupmannahöfn er bygging, sem kölluð
er “Sívali turninn”. Hann er einhver mesta
og traustasta bygging borgarinnar. Eitt sinn
komu nokkrir ísllenzkir stúdentar út af knæpu
og voru ölvaðir. Þeim varð gengið fram hjá
Sívala turni, og kom þá saman um, að þeir
skyldu fara til og velta honum um koll. Þeir
réðust svo allir á tuminn og streittust og
streittust, en _£ins og að líkum ræður, varð
það all-árangursllaust! Vitrasti maðurinn í
hópnum stakk upp á því, að þeir skyldu
víkia ögn frá og yfirvega tuminn, og gerðu
þeir það. Er þeir höfðu staðið það nokkra
stund og velt vöngum, mælti uppástungu-
maðurinn við félaga sína: “Eigum við ekká
að lofa honum að standa?” Og hinir féil-
ust á það.ý ,, 1
Hvernig bóndinn er
snuðaður og verzlunin í
Winnipeg eyðiiögð.
Nr. 7.
Það er næsta óskiljanlegt, hve
fáir þeir eru, sem skilja sambandið,
er óumflýjanlega á sér stað milli
verzlunarmannsins í 'bænum og
bóndans úti í sveitinni.
Menn þurfa ekki lengi að bíða
eftir að 'heyra þann misskilning, ef
gengið er inn í búöir i þessum bæ.
Um leiö og kaupmaðurinn kvart-
ar um að viðskifti sín séu treg eða
' slæm, fer hann strax að brjóta upp
á aðfinslum við bóndann, að hann
sé ósanngjarn, hugsi aSeins um sína
stétt og sé yfirleitt mjög andstæöur
öiium öSrum og sérstaklega viö-
skiftamönnum. KaupmaSurinn úti
í sveitinni, sem hag bóndans þekkir,
lítur alt öSrum augum á þetta. Þar
kennir réttrar samhygöar. Bóndinn
veit aö hann ræSur ekki veröi á vör-
um sínum, og aö hann er sanngjarn-
ari aö skifta viS 'heldltr en bæjar-
kaupmaSurinn. SveitakaupmaSurinn
stendur nær bóndanum. Þeir þekkja
hetur hvor annars ástæöur.
Aö bæjarkaupmaöurinn skuli ekki
sjá þaö eins og sveitakaupmaöurinn,
aö :ni)jónirnar, sem hverfa úr vasa
bóndans, spilli þeirra viöskiftum og
hag allra stétta, skrifstofuþjónsins
og verkamannsins sein annara, er
mjög undarlegt. ÞaS er svo mikiS
minna fé í veltu og svo mikiÖ minna
handa á milli til þess aS kaupa
lífsnauösynjar fyrir og borga meS
skatta og álögur þjóöfélagsins.
Leikurinn, sem sum aúðfélögin
hafa haft í frammi síöustu árin, hef
ir haft þær afleiSingar í för meS
sér, þó þaS hafi ekki veriö ásetn-
in«ur þeirra, aö flærna bóndann af
jörS sinni — og í altof mörgum til-
fellum, neytt hann til aS yfirgefa
landiö. Svo langt liefir þaö gengiö
fyrir þeim aS rýja bóndann.
Og sumum af náungum þessum
hefir farist þaS svo klaufalega, aö
þeir hafa orSiS uppvísir aS þessu,
og hiS rangfengna fé þeirra 'hefir
fundist i fórum þeirra.
Pekstur kornflutningsins á vötn-
umtm og hækkun flutningsgjaldsins
á hafinu, er ótvíræö sönnun fyrir
þessu.
En þessu er hægt aS kippa í lag,
e fmenn átta sig á málinu og sjá
sannleikann í þvi. ÞaS tapa fleiri
en bóndinn viö þaS, aS sliku sé
lengur haldiS áfram. BæjarfólkiS
ætti aö taka strax saman höndum
viö sveitalýSinn, og hætta ekki fyr
en !oku er skotiö fyrir hurSina Og
þetta óréttlæti er meS öllu gert )and-
rækt.
Nr. 8.
fTvaða iönaöarg^ein er þaS, sem
niest kveöur aö í Canada, eöa er
þar nokkur iSnaSur, er tali tekur?
fá. ÞaS er framleiSsla. bóndans.
Annar iSnaSur er þar til, en ibúskap-
arframleiöslan er langstærsta iSnaö-
aöargrein landsins.
Eru tölur til, sem aS sanna 'þaS?
Já. ÞaS er hægt aS benda á þær
i stjórnarskýrslum landsins.
Hversu mikiö fé hafa bændur
lagt í iSnaS sinn?
ÁriS 1921 var þaö sagt $6,832,-
000,000.
Er þaö nú meira en lagt er fram
til reksturs öSrum iönaöi landsins?
AS undanskildum járnbrautunum,
uen-.ur þaö eins miklu og lagt er til
alira annara iöngreina til samans.
Er þaö þá skoSun 'þín, aS landiö
yrSi vel af, ef aö búnaöinum væri
betur hlúS og vérzlun myndi auk-
ast vií 'paS og atvinnuleysi hverfar
Já. Hvert flón getur séö þaö.
En „'já mennrnir þaö, sem viS
kjósum á þing?
ÞaS getur stundum veriö vaía-
mál.
Nú, hverskonar menn era þaS, «.r
viö sendum þá á þing?
Nú spuröir þú mig í þaula.
•
) Nr. 9.
Það er skoðun mín, að kornkaup-
manninum geri það hvorki til né
frá, hvað hátt hurðairgjald ,á hveiti
er, vegna þess að það er gert ráð
fyrir þeirri hœkkun, eins og hverj-
um oðrum kostnaði við hveiflflutn-
Dodd’s nýmapillur em bezta
nýmameíSali'S. Lækna og gigt,,
bakverk, hjartabilun, þvagteppu.
og önnur veikindi, sem stafa frá
nýrunum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða 6 öskjur fyr.
«r S2.50, og fást hjá öllum Iyfsöl-
wru e'ða frá The Dodd’s Medk:>no
Co.. Ltd., Toronto, OnL •
inginn, þegar kornið er keypt af
bóndanum. Það er framleiðandi
kornsins, en ckki kornkaupmaðurmn
scnt fyrir tapinu vcrður.”
Þetta er vitnisburSur James Stew-
art fyrir kohunglegu nefndinni, er
rannsakaöi flutningsgjald á korni á
skipunum.
Þarna er sannleikurinn í fá orö
saman dreginn.
Kornfé’ögin tapa ekki á háa burS-
argjaldinu FramleiSandi vörunnar
gerir þaS.
Það er bóndinn, scm borgar fyrir
trusann.
Til hvers fer þetta fé, sem með
þessu geisi 'háa buröargjaldi og tvö-
falda ábyrgöargjaldi í ofan á lag^
er ‘haft af bóndanum?
Spurðu konunglegu rannsóknar-
nefndina aS því. Sumt af því er
hreinn ágóöi félaganna. Og sumt
af því fer i hiS afskaplega háa kaup
gjald, sem helztu þjónar eSa for-
#
kólfar þeirra hafa. Þetta hvort-
tveggja, ásamt ýmsum öSrum kostn-
aði viS rekstur flutningsins, var
taliö svo hlægilega 'hátt, aS nefnd-
inni duldist ékki, aS félagiS þurftl
aS margreikna hvert vik, til þess aÖ
láta sem minst á gróSanum bera.
Rétta IeiSin til þess, aS bóndini*
njóti meiri arös vinnu sinnar, er atl
Stööva þessa óhæfu nú þegar, og
gera mönnum ómögulegt framvegis
aö halda henni áfram. ÞaS ætti aö
leggja svo haröa sekt viö henni, atS-
enginn þyrSi aS taka sér slíkt fyrir
hendur. *
Er þaS hægt?
Já, þaö er auövelt.
Hvernig þá?
MeS því aö krefjast þess af sam-
bandsstjórninni.
Ætli aS 'hún geri nokkuö í þá átt
á þinginu, sem nú stendur yfir?
Ö, þaö er 'eftir aö vita.
----------XXX------------
Saga fiðiutmar.
ÞaS var aö kvöldi dags snemma í
desembermánuöi, aö rikisstjórina
var staddur einsamall á einkaskrif-
stofu sinni.
Hann var mjög vant viö kominn
I allan jólamánuöinn. Hann hafSi
; tekið sér þann starfa fyrir hendur
j aS rannsaka til hlítar allar óbóta-
I mannaskýrslur, og aö fríja alla þá
j fanga, sem skýrslurnar sýndu aö
j heföu hagaS sér heiöarlega, þar senr
J hægt var aS koma viö vægSarlög-
i máli eins o^ kringumstæöur frekast
leyföu. Ef íhánn var spurSur, hva5
hann hefSi kosiö sér til fram—
kvæmda í góSgjarnri réttvísi í jóla-
fríinu, var hann vanur aö svara:
“Ó, hver veit nema eg hjálpi til aö
veita straumum í réttan farveg á
sál eirihvers Páls eSa Tómasar. Mig
langar til þess þegar friSur og góS-
vild eru i aöfalli og samræmi ríkir
í flestra hjörtum.”
Hvort sem þetta svar hans var
spaug eö» var sprottiS frá dýpri rót-
um, vissu þeir bezt, sem þektu hann
vel.
Þetta kvöld, þegar hann leit á
hrúguna af óopnuöum bréfum og
skjölum, sem lágu á skrifboröinu,
brauzt fram af vörum hans hálf-
kæfö stuna, um leiö og hann hrinti
frá sér stólnum sinum og þaut út
aö dyrunum meö óstöövandi löng-
un til aS komast út og loka alt þetta
verk iftni, en í flýtjnum rasaöi hanm