Heimskringla - 16.05.1923, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 16. MAÍ, 1923.
HEIMSKRINGIA
7. BLAÐSIÐA.
The Dominion
Bank
■ •ItNI N#TKE DAKII ATB. M
• HBKIIBOOKB »T.
Höfuístóll, up-pb.$ 8,000 000
Vara*jó3nr .......* 7,700,000
Allar eignir, yfir ..$120,000,000
B4r»t«kt athyfli veitt viSeUfr
inu kaupmanna o* MntaOMtfi
»**
Sparis j óSidoildin.
Vextir af innstæðufé greiddir
)afn háir og annarastaðar TiO-
rengst.
raon a im
P. B. TUCKER, RáSsmaður
----------------------------
Vígbúna þjóðin.
Hér á árunum var þaö jafnan
viökvæöi bandamanna, þegar eitt-
hvaö var minst á sættir eöa milli-
gdngu milli Þjóöverja og 'þeirra, aö
ekki yrði 'hætt að berjast fyr en
hernaöarstefna Þjóðverja væri aö
fullu borin fyrir borð, og prússneski
hernaðarandinn heföi fengið svo
mikið áfall, aö hftnn gæti aldrei ris-
iö upp aftur. Þaö var hernaðurinn
sem útrýmt skyldi meö hernaði.
Þjóöverjar ^ru m sinn úr sögunni
sem hernaðarþjóð, en hernaðarand-
inn er ekki horfinn samt. Frakkar
hafa tekiö Þjóðverja sér til fyrir-
myndar og Ibyggja nú alla tilveru
sína á hernum. Og þeir eru nú
tvímælalaust sú 'þjóðin á. 'hnettinum,
sem hefir sterkastan landher. Sam-
kvæmt opinberum skýrslum Frakka
sjálfra til alþjóöasambandsins höfðit
þeir síðastliðið ár undir vopnum
38,700 liðsforingja og 690,000 ó-
breytta hermenn — þar af 200,000
frá nýlendum Frakka í Norður-
Afríku. Af þessu 'herliði voru um
150,000 í herteknum þýzkum lands-
hlutum. um 200,000 í Norður-Afríku
og um 375,000 á Frakklandi.
Þessi franski her er talinn standa
framar herum annafa þjóða að
dugnaði og öllum útbúnaði. Er lið-
ið einvala lið og fullnuma í dráplist-
um eftir ófriðinn mikla. Andinn í
hernum er ekki talinn að vera lak-
ari en í beztu hersveitum þýzka
keisaradæmisins fyrrum. • Frakkar
eiga einnig stærsta og bezta flugher
í veröldinni. Þá eiga Frakkar einn-
ig beztu og æfðustu hershöfðingja,
sem til eru, menn, sem fyrir sákir
frægðar sinnar hafa afar mikil áhrif
á herinn. Yfirhershöfðinginn, Foch
marskálkur, starfar enn og sömu-
leiðis aðál hjálparmenn hans, Pe-
tain og Weygandt. F.innig má nefna
Degoutte, sem stjórnar herliðinu i
Ruhr, og Mangin hershöfðingja;
þessir menn eru báðir frægir úr
styrjöldinni. — Ennfremur rná telja
Castelnau hershöfðingja, sem einn-
ig er þingmaður og talar máli hern-
aðarstefnu og heraukninga á þing-
inu.
Þessi franski her stendur að þvi
leyti betur að vigi en nokkur fransk
ur her hefir áður staðið, að hann
hefir Kruppsverksmiðjurnar og níu
tiundu hluta af kolaframleiðslu
Þýzkalands á valdi sínu.
b'rakkar 'hafa við hlið sér belgíska
herinn, en í honum eru 5348 liðs-
foringjar og 115,500 óbreyttir liðs-
menn, og þessi her er einnig mjög
vel búinn og skipaður. —
Ennfremur má benda á, að Italir
höfðu 'í sumar ,sem leið 13,711 liðs-
foringja og 175,000 hermenn. Þessar
þrjár þjóðir hafa þannig til sam-
ans yfir miljón manna undir vopn-
um. En þó Italía sé ekki talin með,
þá er það deginum Ijósara, að
Frakkar hafa völdin og geta sagt
við Þjóðverja það sem þeim Kzt.
Landvarnarliðið þýzka er 100,000
manns, og þó að menn gripu alment
til vopna á Þýzkalandi og gætu
myndað stóran her, þá mundi hann
hvergi duga gegn Frökkum, því all-
an útbúnað vantar. Frakkar eru nú
orðnir að herveldi, sem gnæfir svo
mjög yfir allar aðrar þjóðir Evrópu
að enginn getur staðist þeim snún-
ing. Og innrásin í Ruhr-héraðið
hendir á, að þeir viti hvað þeir
mega bjóða sér.
Þá má ennfremur nefna, að
Frakkar eiga hauk í horni, þar sem
Pólverjar eru. Þeir hafa afarmik-
inn her að tiltölu við stærð þjóðar-
innar, og Frakkar hafa reynst þeim
mjög hjálplegir við að efla þann
her sem bezt.
En Rússar ? munu menn spyrja.
Þeir hafa að visu stærsta her að
höfðatölunni. En þessum her verð-
ur alls ekki jafnað við franska her-
inn. Flestum ber saman um, að
hann sé ekki hæfur til sóknar út
fyrir landamærin, og að Þjóðverjar
,geti því all,s ekki vænst neinnar
hjálpar að gagni frá Rússum.
(Morgunbl.)
■-----------X-----------
Saga fiðlunnar.
Niðurl.
En alt í einu breytast tónar fiðlt
unnar, og hþiir fjörlegu samhljóm-
ar æskunnar hverfa fyrir raddbönd-
um ákafans; hver nótan skellist á
aðra eins og haglkorn, sem dynja á
glerrúðu, eða um rót fjallsins, þytur
skógarins, drunur straumfallsins,
hvellir vindarins, sem sprengja sund
ur hina kolsvörtu skýjamökkva og
kasta þeim til ýmsra hliða, með óðs-
legum en smálækkandi ákafa hljóm-
fallsins.
Og iðrunarrefsing alls náttúrulög-
málsins berst sem andlátstuna með
smálækkandi tónstigum frá hljóð-
færinu. Og var þetta virkilega ekka
byrgð stuna frá mannlegri veru, er
þrengdi sér gegnivm andrúmsloftið
og byltist um gem mannúðarleg
meðlíðunar flóðalda?
En — nei, það var bara gamla
fiðlan fangans, sem að skildi svo
margt, vegna þess að hún hafði svo
lengi hvílt við 'brjost hans, og nú
frá sínum titrandi strengjum sendir
hún svo óútreiknanlegan hreinleik
og ,blíðu í hljómfegurðinni, að hver
einasta heyrnardauf mannssál hlaut
að vakna og teyga þann sætleik
helgidómsins, sem þar felst.
Það eru tár eiginkvenna og grát-
stunur mæðranna og ekki munaðar-
lausra Ibarna, og öll ótöluð orð um
ósegjanlegar kvalir og allá tapaða
ást. Það er bergmál frá þagnar-
hljóðföllum, sem flytjast í gegnum
alla eilífð og stigur upp til hins
hæsta guðs máttar. Það eru hljóð-
föll, sem eru viðkvæm, óþreytandi,.
sem saniéinaðar raddir frá kærleiks-
ríkum og krömdum kvenhjörtum,
biðja fyrir sálum mannanna. —
Fiðlan sígur úr höndum ríkisstjór-
ans og höfuð hans hnígur á bringu
fyrir 'þunga tvlfinninganna, sem hafa
snert hans eigin sálarstrengi. Fiðlan
hefir sagt honum sanna sögu.
Svo þegar búið er að leita uppi
vitni, sem sönnuðu frarriburð fang-
ans, og fangavörðurinn 'hafði gefið
skýrslu um tuttugu ára góða hegð-
un hans, þá sendi ríkisstjórinn eftir
Abner Hill og lét korna með hann
inn á einkaskrifstofu sína. Daginn,
sem hann bjóst við honum, lét hann
fiðfuna framarlega á skrifborðið
sitt.
Það var leiddur fyrir hann mað-
ur, hár og hrikalegur, boginn í
herðttm með þreytulegt reynslu-
stimplað andlit, á að gizka, eftir út-
liti að dænta, sextiit ára gamall, með
gisið hárstrí og slapplega vöðva,
dattf og móðu hulin attgtt,. ekkert
sem minti á æs'kttmanninn, nema ljós
rauður depill í kinnunttm, þegar
skrifstofuþjónninn nefndi nafn hans.
Aðeins eitt högg í reiði, sem var
grafið á heilann með óafmáanlegu
letri, og hafði ttnnið tveggja tuttugu
ára verk og stimplað á ásjónu hans
tvöfalda timalengd. :— Hann stóð
við dyrnar niðurlútur með hang-
andi, taugaóstyrkar hendur. Rikis-
stjórinn nefndi nafn hans, og eitt-
hvað -hlýtt í róm hans gaf fangan-
um kjark til að lita upp; og eitt-
hvað annað lika í ólaglega en góð-
lega og spaugilega andlitinu, seni
engin mannleg vera leit án þess að
elska, losaði um tungu'haft óbóta-
mannsins, og um leið varð honttm
litið á fiðluna sina. Rétti hann þá
út titrandi hendina til þessa mál-
lattsa vinar s'íns, eins og í trúnaði,
og hvíslaði i hásum róm:
“Ó, herra, hvað sagði hún þér
fyrir mig? Hvað sagði gamla fiðl-
an mín þér?”
Ríkisstjórinn beið í minútu, máske
til að ná valdi yfir sínum eigin róm.
Svo lagði hann báðar hendur á
axlir fangans, og augu hans lásu
með föðurlegri hluttekningu hið
þrár fulla, meðaumkvunarverða and-
lit, og sagði t bljúgum róm:
“Abner Hill, fiðlan þin segir mér,
að þú eigir að fara heim til fjall-
anna þinna, og megi guð fylgja þér,
maður.”
Sakamaðurinn stóð fulla mínútu
sem mállaus steingervingur, og kven-
mannsfölvi færðist yfir alt andlitið.
Svo rak hann upp hljóð, sem á'heyr-
andinn gat aldrei gleymt, og kastaði
sér í faðm ríkisstjórans, frelsisgjafa
síns, og grét eins og barn. .
Og ríkisstjórinn skammaðist sín
ekkert fyrir að viðurkenna, að hann
hefði sjálfur fundið til bita í háls-
inum og sér hefði jafnvel vöknað
urn augu. ,
Þýtt af Yndó.
{Skuggsjá vorsins.
H. J. frá Saskatchevvan byrjar:
Alt er þakið ormaból,
engir kvaka svanir.
J. G. G., Winnipeg, svarar:
Hjá oss vakir sumarsól,
Suðra blaka þanir.
Vatn af tönnum Vernisrann
vorsins sönnun lítum;
nú er í önnum náttúran
neðar fönnum hvítum.
Leika að vanda lttil Ixirn
lofsyngjandi’ um nætur;
synda andir oft á tjörn,
út með þanda fætur.
Mörg ein sést í mösur bezt
móðir festa rætur;
engja-þrestir óma mest
útí flestar nætitr.
Sveintar öldin silki klædd
sumarkvöldin vænu;
skjálfa í öldum skrúði klædd
skýjatjöldin grænu.
Hátt ttm traðir hvelfingar
hnattaraðir ganga;
syngja glaðar sálirnar,
sólin baðar vanga.
Vængjum breiðum hugann hátt
hjartans leiðir þráin ;
lífið seiðir ljóssins átt
lofts í heiöann bláinn.
Grænka engi, gróðafeng
gefttr ntengi líta;
ísaspengur flutu í fleng
flóðs um strenginn hvíta.
Vært hjá 'hrumum vonirnar
, vakti flumið ánna;
gígja sumar gyðjunnar
glymur í brumi trjánna.
Að oss leitar yndi flest,
eygló þeytir bröndunt;
baðar sve’itir blíður niest
blær itr heitum löndurn.
Rræddi meiða bláum gadd
bjarnar heiðrík njóla;
en sól nú greiðir glóinn hadd,
grænu skreyðir hóla.
Bezt af tvennu þykir 'þrátt,
— það hefir enn svo verið —,
ljómar senn í suðurátt
svása brenniglerið.
Fugla ónta harpan hlý,
herðir á rómi fínum;
vagga blóm og aldin t
eðlis Ijóma sínunt.
Þrestir söngva þeyta bezt
þols með löngttm kliði;
skrevtt um göngin, skógi fest
skugga þröngum viði.
Helg er ætið húmsins ró
hér við rætur balans;
títt þar 'sætir tala fró
tónar næturgalans.
I '
Hætta að kveða mér er mál,
minn i beðinn skriða;
lífið gleður, léttir sál
ljóð og veðurblíða.
Vala reið, að viljans bón
vænginn neyðir til að prófa
Fjalars- skeiðar -flæðaljón
fram um leiðir ilja og hófa.
Smávegis.
Þýtt af J. V.
Vcrsta rœningjasagan.
Fyrir nokkru siðan bauð enskt
tímarit einkennilega samkepni. Hún
var um það, hver gæti komið með
verstu lygasöguna. A eftirfylgjandi
úrtíningi, geta menn gert sér í httg-
avlund, hvað dómnefndin 'hefir orð-
:ð að þola.
Einn dag voru ungar manneskjur
að skerota sér á skautum á fljóti
nokkru. E>nn af mönnunurh fór
I með ofsa hraða á undan hinurn, þeg
i ar þeir sér til skelfingar sáu hann
stefna beina leið að opinni sprungu,
sem hann hafði ekki séð. Hann datt
auðvitað ofan í sprunguna, en hrað-
inn var svo mikill, að þegar hann
hitti ísinn hins vegar við sprungar,
skar ísinn höfuðið af honum; en
prestsins, að þær höfðu beðið um
hárlokkana. Bréfið var þannig:
“Kæra prestsfrú! Viljið þér ekki
gera svo vel að 'biðja manninn yðar
að gefa mér lokk af hári sinu. AIl-
ar stúlkur í þessum skóla hafa feng-
ið leiðbeiningu um, hvernig eigi að
búa til blóm úr hári, og þar eð svo
margar stúlkur hafa nú þegar feng-
ið lokk hjá honum, býst eg við að
hann .muni segja nei, og þess vegna
bið eg yður að mæla með mér. Eg
vona að þér viljið gera þetta, því
það er næstum ómögulegt, að fá
hvitt hár, sem mögulegt er að búa
til li'ljur úr.”
“Segðu ntér, er búið í tunglinu?”
“Það getur verið, barnið mitt, að
margar manneskjur búi í tunglinu,
fleiri en á jörðinni.”
Drengurinn hugsaði sig um og
niælti svo:
“Veiztu hvað það. hlýtur þá að
vera afar þröngt þar uppi með
ert. Nú, þegar eg er gift ríkum
manni, veit eg heldur ekki hverju
eg á að klæðast, af því eg hefi úr
svo miklu að velja.”
Mentunin.
Lítillátri ungri stúlku voru nýlega
sýndir stjórnarskólarnir fyrir Indí-
ána. Hún n'am gtaðar hjá fagurri
Indíánastúlku, á að gizka 16 ára
gamalli. Indíánastúlkan var að
brjóta saman pentudúka, og hin
skrautbúna, ameriska stúlka horfði
um stund á starf hennar. Svo spurði
hún Indíánastúlkuna:
j “Eruð þér mentuð?”
I Sioux-stúlkan leit upp nteð hægð
frá vinnu sinni og horfði kuldalega
á spyrjandann. “Nei,” svaraði hún
1 og leit aftur niður á pentu dúkinn.
“Eruð þér ?”
bæði höfuðið og kroppurinn héldu
áfram sina Ieið, annað ofan á og hitt j 'hverju nýju tungli.”
undir ísnum, og sökum einkennilegra ------------
atvika mættust þau við næstu ! Mannþckkjarinn.
sprungu, og tóku saman aftur svo Hinn nafnkunni hollenzki læknir,
nákvæmlega, að vesalings maðurinn
fékk ekki a'nnan ama af þessum við-
burði, en tilfinnanlegt innkuls.
Önnur saga getur um vesalings
mann, sem lenti í höndum ræningja.
Þeir bundtt hendur hans fyrir aftan
bakið og hjuggu svo höfuðið af hon
um. Með aðdáanlegri ró tók ' mað-
urinn afhöggna höfuðið og lét það
á sinn stað aftur, en þegar rnorð-
ingjarnir sáu þetta, urðu þeir hrædd
ir og flýðu..
“En hendur mannsins voru bundn-
ar á bak aftur^ sagöi einn mötmæl-
andi.
En sögumaður lét ekki koma sér
i vandræði.
“Hann leysti hnútinn með tönnun-
um”.
Eina óskin hans.
Nafnkttnnir menn eru vanir að
finna eitthvert hnittið orð eða
fyndna sögn, þegar þeint býðst tæki-
fœri til þess. Hinn vísindafróði
i djúphyggjumaðu'r Júlíus Settenheim
■ var engin undantekning frá þessari
regltt.
Þegar hann ætlaði að 'halda sam-
koinu og veizltt á áttugasta afmælis-
degi sínitm, ásettu vinir hans sér að
skjöta santan peningaupphæð til þess
að færa honttm hana sent gjöf við
Bauseblan, sem rnörg ár ’hafði stund
að lækningar i Lundúnum, gekk eitt
sinn yfir sölutorg, þar sem hann sá
skottulækni í skrautlegum opntttu
vagni, sent fjórir hestar drógu, á-
samt þjónttm í einkennisbúningi, er
óku i kring og seldtt hinum saman
safnaða mannfjölda kynjalyf.
Hollenzki læknirinn fékk að viba,
hvar skottulæknirinn ætti heitna, fór
til háns seinna og sagði, þegar hann
var húinn að heilsa honum: “Mér
fnst að eg hafi séð yður éinhvern-
tíma áðttr, en eg ntan ekki hvenær
eða hvar.”
“Þér hafið rétt fyrir yður,” svar-
aði 'Skotfulæknirinn, “og eg get
skýrt þetta fyrir yðttr. Eg var í
mörg ár þjónn hjá lafði Waters,
sem þér heimsóttuð mjög oft.
“En 'hvernig er það mögulegt, aö
þér, án nokkttrs tjáms eða ttndir-
búnings, hafið tekið að yður að
stunda lækningar, og á svo stuttum
tíma safnað allmiklum auð, eins og
út lítur fyrir, að þér hafiö gert?
Mér hefir ekki hepnast það, og þó
hefi eg stundað 'læknisstörf i full
fjörutíu ár, og eg held að þau hafi
hepnast allvel.”
“Áður en eg svara þessu, vona eg
að þér leyfið mér að spyrja vður
einnar spurningar. Þér búið í einni
Hann gat svarað.
Frænkan: “Tannpína? Ef eg
hefði tannpínu, skyldi eg fara til
tannlæknisins og láta draga tönnina
úr ntér.”
Leonard litli: “Það skyldi eg líka
gera ef eg væri þú.
Þeitn kom ekki satnan.
“Þetta er voðalegt veður, það
rignír dag eftir dag.”
“Veður, sem mér líkar,” svaraði
hann. ‘Eg bý til regnhlífar.”
Fyrsti dagur Ingibjargar í skólan-
ntn.
| Það var búið að skrifa nafn henn-
ar og kenslukonan spurði hana:
1 "Átt þú nokkra bræður eða syst-
,ur?”
“Já, ungfrú,” svaraði Ingibjörg.
“Ert þú elzt af fjölskyldunni ?”
“Nei, það er eg nú raunar ekki,”
svaraði Ingibjörg litla, “bæði pabbi
| og mamma eru eldri en eg.” ,
þetta tækifæri. Alls söfm.ðu þeir |af fjölförnustu götum Lundúna,
30,000 ntörkum. marSar manneskjur haldið þér
Sá, sem átti að afhenda honum |
gjöfina, flutti skörulega ræðu, og
spurði hann að síðustu, hvort hann
að gangi fram hjá gluggum yðar
| daglega ?”
“Það er erfitt að vita, en eg held
að það séu að minsta kosti þúsund.”
“Og hve ntargar af þessum ntann-
“Já,” sagði hátíðishetjan þttrlega eákjum 1laldig þér ag hafi heilbrigga
og benti á peningana á borðmu. “Eg | skynsenli ? Þér skiljigj óskemda,
Önnur árle? ferð
Undir persónulegri
Leiðsögn
TIL
Kyrrahafsstrandar.
I GEGNUM KLETTAFJÖLUN
óskaði sér nokkurs annars.
vildi að mín 80 væru 30, og að þessi
þrjátiu þúsund væru áttatíu.’
heílbrigða skynsemi ?”
í mesta lagi er það máske hundr-
að.”
Hyggni. j “Sjáið þét, herra læknir, þarna er
j Andrés (benti hreykinn á giröing- , svarig vig spurningu ygar- Þetta
una milli hans og nágrannans) : hundrag eru vifiskiftamenn yðar, af-
Hér isjáið þér, að I étur Hefir gangurinn af þúsundinu eru mínir.”
kostaö miklu til að reisa háa gir'S-. _____________
rtVE\Jl’LE(iT . T.EKIFÆRI
TIL l»KSS A« S.IA VESTUR-
CANADA OG KYKHAHAFS-
STRttX DIN A ÞEGAR ASIG-
KOXII LAGIH ER HAGST.ETT
OG MEÐ SEM MINSTUM
KOSTNAÐI.
Sérstök Eimlest
I.EGGUR AF STAft FRA WIJT-
MPI.G 4. .ieUI A CANADIAN
VATIONAL JARMIH AUTI'NI M
OG N.Eft I SKIPIB “PRI5TCE
RUPERT” FRA PHINCE RU-
PF.RT II. JCUI.
ingtt á milli okkar, sem viö höfunt J pagirinn: “Getur iþú sagt ntér,
þrætt ttnt, af því hænurnar öans (J,óQianii, hvers vegna 'langi vísirinn
.coimt irin í garöinn minn. á turnklukkunni hreyfir sig hraðar
Sumargesturinn: “En hvernig en sá Jitli?”
konutð þér honttm til þess án þess j Jóhann: “Það er liklega af sömu
að stefna honurn? j ástæðu og að þú gengur hraðar en
Andfés: “Eg hefi ekki varið ein- eg, þegar við göngum saman.”
um eyri til lögntanris eða réttarhalds. | --------------
A!t, sem það hefir kostað mig, ertt j Það er alt jafn vitlaust, hvernig
tvær tylftir eggja. Eina vikuna j sem manni líður. Þegar eg var ung,
ser.dí eg honum tólf egg, sem hæn- fátæk stúlka, vistsi eg ekki hverju eg
VIÐKOMUSTAÐIR: WATROUS, SAS-
IKATOON, WAINWRIGHT, EDMON-
ITON, JASPER NATIONAU PARK, MT.
! ROBSON, PRINCE GEORGE. KIT-
WANGA, TERRACE, PRINCE RU-
PERT, VANCOUVER.
Fnrhrfflfl mfl ntlla til Vletorla
ef ÓNkalI er.
ÞÉR VELJIÐ LEIÐINA TIL BAKA
LeltiK tll umt>ottMnianna eUa
skrlfift—
W. .1. Ql INLAN, Dlat. PiRR. Arcít
Wlnnlpegr.
urnar ihans áttu að hafa verpt í
garðinum mínttm. Næstu viktt sendi
eg honum aftur tólf egg, en svo
hætti eg. Og þá byrjaði hann á
þéssari háu girðingti.”
CANADIAN
NATIONAL
RAILWAYS
átti að klæðast, af því eg átti ekk-
Hvers vegna þœr báðu utn hár af
höfSi hans?
Velæruverður, hvíthærður preslt-
ur hafði verið beðinn af mörgum
ungum stúlkum ttm lokk úr hári
sínu. Presturinn áleit að þær sýndtt
sér virðingu með þessu, og var mjög
glaðtir yfir því; þess vegna véitti
hann öllum ungu stúlkunum beiðni
þeirra og gaf þeim lokk af hári
sínu.
Þessu hélt áfram nökkra daga, en
einn morguninn fékk frú prestsins
bréf, sem undireins kom prestinum
til aö hætta við örlæti sitt. Bréfið
gaf í skyn, að það væri ekkiein-
göngu af virðingu og vinsemd til
SÖGUBÆKUR.
Eftirfarandi sögubækur fást keyptar á skrifstofu Heims-
kringlu, 853 Sargent Ave., Box 3171 :
Jón og Lára - 50c
Viltur vegar 75c
Skuggar og skin $1.00
Pólskt Blóð 75c ,
Myrtle - $1.00
Bónorð skipstjórans 40c
Ættareinkennið 40c