Heimskringla - 15.08.1923, Blaðsíða 4

4 BLAÐSIÐA
HEIMSKRÍNGLA
WINNIPEG, 15. ÁGOST, 1923
HEIMSKRINQLA
(ftvínt 18M>
K Wf ftt i kTerjun ■lifflBMltgfc
Elgeoduri
IHE VIKiNG PRESS, LTD.
068 «C 666 SARGENT AVE„ WINNIPBQ,
Taliimli N-CU7
VwfJ klaffliua er 83.88 árygurtn kerg
M trrír fra m_ Allmr kurguilr aeilla
rifuunl MaMam.
STEFÁN EINARSSON, ritstjóri.
H. ELIASSON, ráðsmaóur.
Vtutakrift ril klitilui
HelmMkrlngrla New« Æ Pnbllnhlngr Ca.
Lessee of
THK VIKIira PR8S8, Uf^ Bux IIU,
Wfntpeg, Ilaa.
Pfaiflinffi tU rftatJCrflM
E0ITOK HBIM9KRIN8LA, Bn 8188
Wluatgflg, Mflfl.
The 'HeimskWngla*’ is printed and pub-
lished by Heimskringla Newi aná
Publishing Co., 853-855 Sargent Awe.
Winnipeg, Manitoba. Telephone N-6587^
WINNIPEG, MANITOBA, 15. ÁGÚST, 1923.
Horfin heim.
Dr. Ágúst H. Bjarnason og frú hans eru
nú á leiðinni heim. Þau Iögðu af stað héð-
an s. 1. miðvikudag kl. 6.40 að kvöldi.
Vinir þeirra og kunningjar fylgdu þeim
margir til járnbrautastöðvanna að skilnaði.
Var bæði augljóst.af því og samsætinu er
hjónunum var haldið kvöldið áður, að mönn-
um var ant um að sýna þeim velvildarhug
þann er þau með komu sinni hingað höfðu
áunmð sér.
Ekki er það svo að skilja, að gestir þess-
ir væru ókunnugir Vestur-Islendingum með
öllu. Dr. Ágúst H. Bjarnason þekkir hver
íslendingur, sem kominn er til vits og ára af
ritum hans. Þau hafa menn átt kost á að
lesa um langt skeið, og hafa sózt eftir því
vegna fróðleiksins er þau flytja. Að kynn-
ast höfundi þeirra var mörgum áhuga-efni.
Frú Á. H. Bjarnason, er dóttir Jóns ÖI-
afssonar er um eitt skeið var hér vestra.
Hún er fædd heima, en kom bingað 6 ára að
aldri, og var hér þar til hún var 14 ára göm
ul. Hún var því að nokkru leiti að heim
sækja æskustöðvar sínar með komu sinni
hingað. Og þó æði mörg ár séu síðan að
hún tók hér þátt í æskuleikjum með jafn-
öldrum sínum, eru margir hér enn sem eftir
henni muna. Það var því ekki með öllu
framandi land, sem hún var komin í og fram-
ardi fólk, sem hún hitti hér fyrir.
Þannig var nú í haginn búið, ef svo má
að orði komast, fyrir þessum gestum heim-
an að. Þeir höfðu í vissum skilningi numið
land í huga Vestur-íslendinga áður en þeir
fóru þessa ferð vestur. Og eftir ferðina
minkaði það landnám áreiðanlega ekki.
Dr. Bjarnason ferðaðist hér um helztu
bygðir Islendinga í Canada og Bandaríkjun-
um og flutti fyrirlestra. Hvarvetna þyrft-
ist fólk að, til að hlýða á hann og sjá þenn-
an risa íslenzkra bókmenta, sem nú er.
Gerðu auðvitað margir sér í hug, að hann
væri ein 7 fet á hæð og eftir því gildvaxinn.
Ög höfuðið hlauf að vera feikna stórt og
sköllótt! En þeir einu sem orðið hafa fyr-
ir vonbrigðum í sambandi við komu dr.
Bjarnasonar hingað eru þeir, er þessa hug-
mynd gerðu sér um manninn. Hann er
fremur lágur vexti en þrekinn og hárið þétt
og glóbjart. Risamyndin af honum í huga
ýmsra á einungis við andlega manninn.
Oft kemur það oss Islendingum í koll hve
við erum fámennir. Fyrirlestrar dr. Bjarna-
sonar verðskulduðu að fleiri menn en hér
eru íslendingar til hlýddu á þá.
I dreyfingunni hér voru ekki nema til-
tölulega fáir sem á hverjum staðnum gátu á
hann hlýtt, þótt enginn sæti heima, sem vetl-
ingi gat valdið. I Trinity Temple í Bos-
ton, þar sem hann flutti fyrirlestur sinn um
Eirík Magnússon á ensku, hlýddu um tutt-
ugu og fimm hundruð manna á hann, og blöð
þar syðra gerðu mikið úr því erindi. Að
sjálfsögðu yrði slíkum mentamönnum gatan
ekki einungis greiðari meðal stórþjoðanna
efnalega, heldur og einmg andlega. Aldrei
er þó minst á þá fórnfærslu íslenzkra menta-
manna, íð helga krafta sína sinni fámennu
og fátæku þjóð.
I viðræðum er dr. Bjarnason hinn ljúf-
asti. Úr hinum verklegu framförum hér gerði
hann mikið. Og Vestur-Islendingum bar
hann ágætis orð. Hefir hann og gert það
heima, ef málstað þeirra brast liðsmann að
því að sagt er. En yrði samræða nokkurn
tíma stíf við hann, var það er Island var ekki
Iátið njóta sín fyllilega eða nokkuð meira en
það. Væri vel ef allir Vestur-Islendingar
væru eins skapi farnir er ættjörðin á í hlut
Hvað? Eins og ekkert sé að á íslandi?
spyrja einhverjir. Jú, jú. Vissulega er þar
ýmislegt að. En er ekki víðar en þar eitt-
hvað að? Þegar hugsað er um allan eltinga-
leik manna úr einu landi í annað eftir gæf-
unni, og flutning Islendir.ga bæði hingað og
annað, detta manni ósjálfrátt í hug erindin
úr kvæði Kristjáns Jónssonar um Brazílíu-
ferðirnar á árunum; þó ummæii þau verði
léttvæg dæmd á hugsana vísu hins bjartsýna
nútíðar eða ný-tízku manns, eru þau vitur-
lega sögð í nrinum augum; en þau eru
þessi:
EiCþeir mega fara fyrir mér,
já! fara og leita að gæfu sinni,
því hana að finna ekki er;
hún á ekki heima í veröldinni.
En svo er þetta, sem betur fer, ef til vill
sér-skoðun þess, er þetta ritar.
Gestirnir eru nú horfnir heim. Taka þeir
nú bráðlega til starfa, þar er frá var horfið.
Frú Bjarnason hefir mikið fengist við kenslu,
einkum í ensku; einnig aðstoðað mann sinn
við ritstörf hans. Dr. Bjarnason gegnir
kennarastöðu við háskóla íslands. Um leiS
og VestuHíslendingar þakka þeim komuna,
árna þeir þeiih heilla og óska, að þeim megi
lengi endast þrek til starfa, þjóðinm til gagns
og fréuna.
‘<Bjarmi,, segir fréttir
vestan um haf.
minna; þá var liðinn fullur þriðjungur árs
frá því, er mér barst köllunarbréfið að vest-
an, — en þegar löngu áður afráðið og fast-
mælum bundið að eg skyldi vestur fara.
I þessu efni skýzt því Bjarma þótt skýr
sé. Sízt er hér um meinlega missögn að
ræða og mundi eg ekki rita hennar vegna,
ef fieira kæmi ekki til. En úr því að Bjarma
þykir vestur-ráðning mín svona frásagnar-
verð, þá mætti við því búast, að hann ómak
aði sig ögn til þess að tryggja sér rétta frá
sögn. Af því hefir ekki orðið í þetta sinn.
Gefur hér dæmi þess að pínulítið hirðuleysi
um sannieikann geti læðst að sál þeirra
Bjarma-manna, eins og hinna, sem óguðlegri
eiga að vera og óvandaðri að meðuIumL
íl.
Þá er nú að víkja að þessari, hátíðlegu”
yfirlýsingu, sem safnaðarmenn mínir eiga að
hafa sent biskupi, í sam'bandi við vígslu-
veitingu þá, er eg í grandleysi sótti um, af
ræktarsemi við kirkju Iands míns og þjóðar;
átti eg sízt von á því, að hún yrði svo tor-
| fengin, sem raun varð á. — Emmg í þessu
efni gjörist ritstjórinn harla hirðulaus um
| frásögn sína. Virðist hann, í þetta sinn,
verða svo óbókstafsbundinn, að hann sjái sér
fært, að birta inntak kirkjustjórnlegrar og
I síðasta oktober-tölublaði ‘ Bjarma” ,
birtist ritsjórnargrein með fyrirsögninni | t)Jóarlegrar yfirlýsingar, án þess að hafa hana
“Vestan um haf”. Blaðið barst mér ekki nokkurntíma séð! I biskupsgarð hefir hann.
fyri en nokkru fyrir jól. Tók eg þá þegar
eftir ýmsum verðleikum greinar þessarar,
en — ekki eftir þeim öllum, og ekki nógu
vél. Það skal játað, að mér hefir stund-
um hætt til að lesa sumt fljótlega í blaði
þessu. En seinna beindist athygli mín aft-
að minsta kosti, engra frétta leitað. Biskup
hefði aldrei sagt nonum að yfirlýsingin hefði
verið sér send. I öllum sínum hátíðleik var
hún mér, en ekki honum send.
Að vísu var hún tilkomin fyrir kröfu
þiskups. En þessu til skýringar verð eð að
ur að greimnni, og hlauzt það af, að eg reit i se83a ritstjóranum, í trúnaði, dálítið, sem eg
! «./f 11 ' -V 1 ■ '-V ! nn npfi q rlroi uoriA hoAmn r»iv L4
greinarstúf nokkurn, sem í aðal atriðum var
líkur því, sem hér fer á eftir. Sendi eg hann
svo, í síðastli$num febrúar, áleiðis til Is-
lands. En afdrif hans eru mér ókunn.
I síðasta páska-tölublaði nefnds blaðs
koma svo enn fréttir “vestan um haf”. Eru
þær, að sumiu leyti, þannig úr garði gerðar,
að eg finn hvöt hjá mér til þess ,að vita hvað
man af mínum fyrri athugasemdum og bæta
fáeinum við. Hefi eg líka orðið þess var,
að ýmsir furða sig á því, að enn skuli Bjarmi
látinn einn til frásagnar. —
Fyrstnefnd Bjarma-grein byrjar á því, að
ræða þjóðræknishorfur meðal Vsetur-Islend-
inga; telur þær ekki svo góðar sem skyldi;
Þjóðræknisfélagið njóti ekki nógu almennra
vinsælda; afskiftaleysið sé mikið og jafnvel
mótspyrna nokkur. Hygg eg að hér muni
alveg rétt og satt frá sagt.
Þá keirtur að því, að skýra og útlista,
hvernig á þessu standi. Þess er getið að
“Únitarar og þeirra vinir” segi að mót-
spyrna þessi sé mest innna hins Lúterska
Kirkjufélags. En fljótur er ritstjórinn að
gefa í skyn, að þar muni Kirkjufélagið sæta
röngum áburði. — Alt öðruvísi verkar það
á hann þegar “sumir kirkjufélagsmenn segja
á hinn bóginn, að þeir skifti sér svo lítið
þó hefi aldrei verið beðinn fyrir. Svo er þá
mál með vexti, að þegar safnaðarmenn mín-
ir fréttu um þá tregða, er biskup sýndi á því
að vígja til þeirra prestinn, þá kom þeim
þetta ekki lítið á óvart! Vissra orsaka
vegna, sem síðar skal getið, gátu þeir varla
áttað sig á því, hvað um væri að vera. En,
að ýmsu athuguðu, þótti þeim býsna lítið til
þessarar tregða koma — eins og verða vill,
er fólki finnst að trausti þess sé brugðist.
Fannst þeim ekki ástæða til að biðja lengi
lítils greiða, og komu sér bróðurlega saman
um það, að láta þá biskup einan um sín
kirkjustjórnlegu tilþrif, hvað sem þau kynnu
að meina; vildu þeir ekki , úr þessu, leita til
hans um þessi mál — verða þá heldur án
prestsins, eða fá hann óvígðan vestur, ef þess
yj-ði kostur. Áreiðanlegt mun vera að ekki
fannst þeim framkoma biskups nógu hátíð-
leg til þess, að þeir færu að leggja hart að
sér með hátíðlegar yfirlýsingar til hans.
Og til þess að taka nú af öll tvímæli um
innihald margnefnds skeytis, skal það nú hér
birt orð tii orðs, eins og það lítur út hér á
borði mínu, á eyðublaði frá símastöðinni í
Reykjavík: Lesi nú hver, sem kann og kær-
ír sig um:
“Friðrik Friðriksson cand theol
care
af þjóðræknismálinu af því, að Únitarar noti | J^kob Kristinsson Thingholtst. Rv>k Iceland
Wed eny aný connection with Umtarists
það mál sem beitu til að ná fólki á sitt band.”
Að því er virðist til þess, að skýra og stað-
festa þenna kirkjufélagslega vitnisburð, læt-
ur fregnberinn sér síðan farast orð á þessa
leið: —k —>*■ ~
“Islenzkir guðfræð>ingar nýkomnir að heim-
an” eru velséðir gestir hjá löndum “vestra
og þessvegna meðal annars lagði “frjáls-
Iynda kirkjufélagið”, íslenzkra Onitara og
“nýguðfræðinga”, svo nefna leikmenn-
irnir sig þar í landi — mikið kapp á að fá
presta “að heiman”. Rögnvaldi Péturssyni
tókst ekki í fyrra að fá “5 ára gamla Þjóð-
kirkjupresta” eins og um var beðið, né
heldur prestvígslur handa nema einum ^Fr.
Fr.), er söfnuðir hans höfðu hátíðlega lýst
yfir í símskeyti til biskups vors, að þeir vildu
engin mök hafa við Únítara, en samt hefir
“frjálslynda” félaginu orðið töluverður tyrk-
ur að fá al-íslenzka guðfræðinga héðan.
5jónar Kvaran söfnuði í Winmpeg og Melan
declare ourselves in harmony with the evan/
gelical lutheran church in Icecland if further
declarations are required wire Quill Lake
cong. J. 0. Bjarnason” (á að vera Björns-
son.)
Þeir, sem nú skeytið lesa, sjá að það hef-
ir tvær staðhæfingar að flytja, aðra nei-
kvæða, þá fyrri, hina jákvæða. Lítum þá
sem snöggvast á þá fyrri.
Er með sanni hægt að segja, að þar fyr-
ir finnist nokkur “hátíðleg yfirlýsing” um
\^ilja hlutaðeigandi safnaðarmanna? Sjást
þeir hér slá nokkru föstu um óskir sínar og
framtíðar fyrirætlanir? Alls ekki. Þeir t.
d. nefna það ekki á nafn hvort þeir “vilji
hafa mök við Únítara’ eða ekki. Og enn síð-
ur er hér um nokkru afneitun á Únílörum að
ræða — svo svikið sé að orðalagi ritstjór-
ans á síðasta fregnburði hans “vestan um
haf”; sá birtist nú í síðasta páska-tölublaði
í Nýja-Islandi, en Rögnvaldur fer um sem Bjarma. Enska orðið “deny” verður ekki
Jnítara trúboði og annarhvor þeirra oft með
íonum.”
í klausu þessari er á ýmsan hátt hallað
réttu máli, bæði með óheimilum dylgjum og
>einum missögnum; skal nú ögn að því vik-
ið.
I.
Þetta er að minsta kosti í annað sinn,
sem blaðið Bjarmi gefur í skyn, að eg sé
ráðinn vestur um haf af séra Rögnvaldi Pét-
urssyni í Winnipeg.. Á liðnu ári hefir nú
kynning mín af þessum alkunna og merka
Vestur-íslending orðið slík íð eg teldi mér
alla sæmd í því, að svo hefði verið. En
— svo var ekki. Vestur réðist eg eingöngu
fyrir tilmæli séra Jakobs Kristinssonar, sem
einn hafði umboð frá fyrverandi söfnuðum
sínum til þess að ráða til þeirra eftirmann
sinn.Ekki höfum við séra Rögnvaldur skifst á
bréfum og ekki hafði eg hann séð fyr en í
desemberlok 1921. Var eg þá stadchir í
Winnipeg, langt kominn áleiðis til safnaða
lagt út með orðinu “afneita”, því það tákri-
ar yfirleitt aðeins mótmæli, — neUun, en
ekki afneitun, sem er tvent ólíkt. I skeytinu
er engum og bngu afneitað. En því er
neitað, að hlutaðeigandi söfnuðir séu í
nokkru sambandi, við Únítara — þá! Það
er nú alt og sumt. En um það, hvort þá
langi mikið eða lítið til að komast í slíkt sam-
band, er skeytið með öllu þögult.
Lausleg frétt hafði borist biskupi til
eyrna þess efnis, að þá um sumarið 1921
væru núverandi söfnuðir mínir og Sambands-
söfnuðurinn í Winnipeg að mynda með sér
samband. Og þar sem síðastnefndur söfn-
uður hefir innan sinna vébanda tölverðan
hóp Únitara, sá biskup sér ekki fært að vígja
mig til safnaða minna ef fyrnefnd frétt
reyndist sönn. Skrifaði eg þá í skyndi vest-
ur, og kvaðst margt ljótt frétt hafa af þeirra
hegðun, en það Ijótast, að þeir myndu vera
komnir í samibandi við Únítara! Þá kom
skeytið, — þetta hátíðlega skeyti, — ekki
til biskups, heldur til mín — og neitar því
ósköp einfaldlega og blátt áfram að sam-
bandið eigi sér stað.
Og skeytið fór ekki með nein
ósannindi; ekkert samband átti
sér stað, og kom víst alls ekki til
•orða þetta sumar. Áður gerðar
tilraunir í þessu efni, bæði fyrir
og eftir fráfall séra Friðriks J.
Bergmanns, skilst mér að hafi ver-
ið fremur dauflegar, og án alls
verulegs árangurs — enda þeir
sjálfsagt ekki fáir, sem lögðu sig
fram til að hindra slíkar fram-
kvæmdir.
Víst er um það, að ekkert slíkt
var á döfinni, hér meðai safnaða
minna þegar eg kom hingað út.
Án efa fóstraði mikill hluti fóiks-
ins með sér sömu Únítara-hræðsl-
una og eg sjálfur og flestir aðrir
Austur-lslendingar. Þessum ný-
guðfræðingum vorrar aldar ferst
mörgum gagnvart Únítörum eins
og mönnum, sem í hálfrökkri sjá
sjálfa sig óvænt í spegli og taka
til fótanna af ótta við innbrots-
þjóf! 1 hálfrökkri vanþekkingar-
mnar á stefnu og beztu mönnumi
Únítara hafa heilu hóparnir um
langan aldur verið að flýja sjálfa
sig. En hvað sem því líður, er hitt
víst, að þegar safnaðarmenn mín-
ir sendu skeytið, var allur þorri
þeirra áhugalaus um margnefnt
samband, og margir því beint and-
stæðir. Og að neita því, að slíkt
sairiband ætti sér stað, var með
öllu heimilt og vandalaust.
Svo undarlega og ótrúlega hef-
ir verið ástatt um þessa söfnuði
hér vestan hafs, bæði þá, er gengu
úr Kirkjufélaginu hér á árum áður
og Únítarasöfnuðina, — að þrátt
fyrir hverfandi lítin nstefnumun
og mörg sameiginleg velferðarmál
hafa þeir aft til þessa hýrt hver í
sínu horni, unnið hver út af fyrir
sig. Engin samtök, varla nokkur
tilraun til samvinnu, hvað þá
nokkur heildar félagsskapur!
Svo lítið hefir verið um slíkt, að
það hefir veriS með hálfum huga,
sem við, þessir nýkomnu, dálítið
misjafnlega “velséðnu gestir að
heiman”, höfum haldið þeirri
skoðun að söfnuðum okkar, að
svo framarlega sem lífsskoðup
þeirra og stefna væri þeim ein-
hvers virði, þá væri hyggilegt af
þeim að bindast samtökum, stefn-
ri til eflingar — að hverjum
þeim söfnuði, sem í alvöru neitaði
að setja játningarrit lúterskunnar
ofar samvizku sinni og beztu vit-
und, bæri að styrkja sig og málefni
sitt með samvinnu við aðra söfn-
uði, sem líkt stæði á fyrir. Miðað
vlið það, hverslu alþýða manpa
yfirleitt virðist svifasein til þeirra
framífaraspora, sem ekki eru stig-
in á vanans og fjöldans vegum,
hefi eg undrast það og dáðst að
því í senn, hve vel og skynsamlega
hefir verið í málið tekið, t. d. þar
sem eg þekki bezt til, hjá mínu
eigin safnaðarfólki. Það hefir
tekið sér nægan tíma til yfirveg-
unar, rætt málið með gætni, á ekki
allfáum eigin safnaðarfundum,
og skömmu fyrir áramótin síðustu
stofnaði Quill Lake söfnuður til
Samtalsmóts að Wynyard, sem áð-
ur hefir verið skýrt frá í blöðun-
um. Skoðanirnar hafa verið dálít-
ið skiftar, en þó má segja, að Quill
^ake-safnaðarmenn hafi verið
einhuga um mðurstöður sínar á
sfðustu fundum sínum. Þær voru
sambandi fylgjandi. Og nú eru
réttir — tuttugu dagar síðan það
comst á!
Skrif ritstjórans, um okkur hér
vestra, hefðu því lánast mun betur
með spásagnarsniði heldur en í
fréttaformi. En ekki hefir hann
gefið sér tóm til þess að íhuga
muninn á þessu tvennu. Þessvegna
dylgir hann ekki lítið um “frjáls-
lynda félagið”, já, “frjálslynda
kirkjufélagið”, sem verið hafi að
störfum fyrir meira en tveim árum
síðan. — Hvað vakir fyrir mAnn-
inum? Hví er honum svo mikið
niðri fyrir um “hátíðleik” yfirlýs-
ingarinnar “til biskups vors ’ um
það, að safnaðarmenn vildu eng-
in mök hafa við Únítara? Hvað
eiga yfirleitt allar þessar ýkjur og
dylgjur að þýða?
Ekki er því vandsvarað. Grein-
arhöfundurinn virðist sannfærður
um það, að safnaðarmenn mínir
hafi farið óheiðarlega að ráði
sínu.. Hann langar því til að les-
endur blaðs síns láti sér skiljast,
að hinir fyrnefndu hafi annað-
hvort gefið falska yfirlýsingu, eða
Dodd’s nýmapillur eru bezta
nýrnameSaliíS. l^ækna og gigt,
bakverk, hjartabilun( þvagteppu,
og önnur veikindi, sem stafa frí
nýrunum. — Dodd’s Kidney Pillo
kosta 50c askjan etSa 6 öskjur fyr.
•r £2.50, og fást hjá öllum lyfsöl-
bb eSa frá The Dodd’s Medickxn
Co.. Ltd., Toronto. OnL
svikið unmn heit, eða hvort-
tveggja. Tilgangurinn er meS
öðrum orðum sá, að mannskemma
stóran hóp ágætra drengja. Og
frágangurinn á þessum fréttum ber
það með sér að höf. hygst að ger-
ast stórvirkur, en vinna sór þó létt
verk. En flaustur og hirðuleysi í
frásögn er með öllu óafsakanlegt,
þegar bera skal aðra þungum sök-
um.
Og í þetta sinn er um óréttmæt-
an sakarburð að ræða. Þessi
mikla undrun, sem ritstjórinn er
altaf að láta í ljós, undrun yfir
stefnu og störfum safnaðarmanna
minna, er því með öllu ástæðu-
laus. Mikið er hann til dæmis
hissa í þessan páskagrein sinni.
En eftir því er takandi, að undrun
sína byggir hann á afneitun, sem
aldrei hefir verið gerð, og á yfir-
lýsingu, sem hann sjálfur er einn
höfundur að. Því hitt er bersýni-
lega ekkert undarlegt, að safnað-
armenn mínir skyldu svara jafn
blátt áfram og þeir voru spurðir,
og einmitt því, sem þeir voru
spurðir að, og öðru ekki.
III.
Eg býst við því, að það sé rétt sem
betur fer, að frjálshyggjustefn-
unni hafi orðið einhver styrkur að
komu nýkomnu guðfræðinganna
að heiman; þó ekki fyrir það, að
þeir hafi gert sér nokkuð annað
að “beitu” en þekkingu sína og
samvizku.
En ef styrkur fylgir guðfræði-
Iega mentuðum mönnum að heim-
an, hvers vegna reynir þá ekki hið
hérlenda lúterska kirkjufélag Is-
lendinga að verða þessa styrks að-
njótandi? Ef þess menn eru jafn-
vel sannþjóðræknari en hinir, eins
og Bjarma er bersýnilega ljúfast
að halda fram, ætti þeim, öllum
öðrum fremur, að vera kappsmál
að standa í þessu styrkjandi sam-
bandi við ættlandið. En ekki ból-
ar á neinu þessháttar, svo eg viti
til. Og til þess liggur gild og auð-
skilin ástæða, og hún er þessi:
Hið evangelisk lúterska kirkjufé-
lag fslendinga > Vesturheimi stend-
ur ekki á sama evangelísk lúterska
grundvellinum sem þióðkirkjan og
guðfræðisdeild háskólans á ís-
landi. Það er þess vegna að nefnt
kirkjufélag hefir átt erfitt með að
fá guðfræðinga við sitt hæfi aS
heiman, — hversu mjög sem
menn þess kunna að hafa riskað
þess, t. d. af þjóðræknisástaéðum.
— Hér þykir mér hlýða, að
beina athygli lesandans að síðari
staðhæfingunni í þegar marg-
nefndu skeyti. Þar lýsa safnaðar-
menn mínir því yfir, að þeir standi
á sama evangelisk lúterska grund-
vellinum sem kirkja_Islands.
Yfirlýsingu þessa gerðu þeir eft
ir beztu vitund. Þeir höfðu þá
þegar haft hjá sér þrjá guðfræð-
inga að heiman, og fallið einkar-
vel við þá alla. Samvinnan við
þá gaf þeim allan rétt til þess, að
álíta, að þeir væru í hinu bezta
andlega samræmi við ættland sitt.
En þeir höfðu fleira til síns máls.
Það var sem sé almennur skilning-
ur innan safnaðanna að halda
skyldi sem fastast í stefnu þá, er
séra Jón Helgason þá háskólakenn
ari, hafði fyrir fáum árum síðan
af alefli beitt sér fyrir hér í þeirra