Heimskringla - 26.09.1923, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 26. SEPT. 1923.
Crainquebille.
Eftir
Anatole France.
Isienzk þýfiing eftir
Sigtr. Ágústsson.
Skáldinu Ktephani G. Steph-
ansyni, höfundi “Rennes” er
þýðing þessi tileinkuð.
Tign réttvísarinhar hjó heil og
óskift í hverri setningu, sem dóm-
arinn mselti fram í nafni hinnar
fullvalda þjóðar. Jérome Crain-
quehilie, farandsali, fór ekki var-
hluta af hver andi þeirrar göfugu
réttvísi var, þá hann var færður
inn í réttarsalinn, kærður Um, að
hafa móðgað einn af þjónum lög-
gæ/.lunnar. Eyrir sjóríum hans,
þar sem hann sat á ákærðra hekkn-
um, blasti réttarsalurinn, mikil-
íenglegur og skuggalegur, skrifarar
og málafærsilumenn, skrýddir tign-
arskikkjum, dyravörður, sem bar
fjötra hans ás.amt lögregluþjónum
og fyrir utan skilrúmið berhöfðir
þögulir áhorfendur, og hann sjálf-
ur í upphækkaður sæti, eins og
hann, fanginn, yrði fyrir einhverj-
um óheiilavænlegum heiðri, með
því að koma fram fyrir dómarana
Inst í réttar.salnurn, milli tveggja
meðdómara, sat Bourriche dómsfor-
seti í forsetasæti. Pálmagreinar,
sem embættismenn Akademfsins
bera, skreyttu brjóst hans; Brjóet-
líkneski lýðveldisins og líkneski
Krists á krossinum hengu yfir dóm-
hringnum, til að sýna að öll guðs
og manna lög væru þarna sam-
an komin yfir höfði Crainquebilles.
Slík tákn fylttu hann auðvitað
ótta. Þar sem hann alls ekki var
neitt heimspekilega innrættur, þá
var hann ekkert að brjóta heilann
um það, hvað þetta brjóstlíkneski
og krossmark þýddi, og gren/laðist
ekkert um það, hvort að Jesús og
þetta líkingarlega brjóstlíkneski
yrðu á eitt sátt i réttarsölunum.
Samt sem áður voru þessi tákn um-
hugs-unarefni, því heJgisiðareglurn-
ar og játningaritin eru í ýmsum at-
riðum ósamhljóða stjómarskrá
lýðveldisins og borgaralegum lög-
um. Eftir því sem vér vitum bezt
haí'a páfatilskipanirnar ekki verið
afnumdar. Kirkja Krists kennir
oss nú sem fyr á tímum, að einung-
is þau völd, sem hún hefir sam-
þykt, séu helg og lögum samkvæm.
Og franska lýðveldið þykist ekki
viðurkenna vald páfans. Crainque-
bille hefði l>ví með rétti getað
sagt:
“Herrar mfnir og dómarar! Þar
sem nú að Loubet forseti hefir ekki
verið smurinn, l>á hafnar sá Krist-
ur yður í gegnum raddir kirkj-
þinganna og páfanna, sem hér hang-
ir yfir höfðum yðar. Annað hvort
er það, að hann er hér til að minna
yður á réttindi kirkjunnar sem að
vettugi virða yður réttindi, eða
nærvera hans hér getur enga skyn-
samJega þýðingu haí't.”
Því til andmæla hefði Bourriche
dómsforsefi getað sagt sem svo:
“(jrainqueibiile fangi! Konungar
Erakklands hafa ávalt átt i deil-
um við páfann.
Vilhjálmur frá Nogacet var bann-
færður, en fyrir svo lítilfjörlega
ástæðu datt honum ekkl í hug að
leggja niður embæbti sitt. Kristur
dónissalsins er ekki Kristur Gre-
góríusar VIL eða Bonifacíusar VIII
llann er, ef þér svo þóknast, Krist-
ur guðspjallanna, sein ekki þekti
eitt einasta orð í játningarritun-
um og aldrei hafði heyrt hinna
helgu fyrirskipana getið.”
Þvf heí'ði Crainquibille ekki að
ástæðulaiLsu getað svarað:
“Kristur guðsi>jallanna var upp-
reWtarmaður. Og meira að segja
hann hlaut þann dóm sern allar
kristnar þjóðir í nítján hundruð ár,
hafa álitið þann ranglátasta dóm,
sem nokkru sinni hefir feldur verið.
Eg mana yður því, herra dómsfor-
seti, að dæma mig í hans nafni, þó
ekki sé nema til fjörutíu og átta
klukkustunda l'angelsisvistar.” En
Crainquebille gaf sig ekki við
neinum historiskum, politiskum
eða mannfélagslegum skoðunum.
Hann var steinhissa. Allar læssar
viðhafnar serímoníur, fyltu hann
háum hugmyndum um réttvís-
ina. Fullur lotningar, beygður af
ótta, var hann reiðubúinn að leggja
mál sitt í vakl dóinaranna. Inst í
samvizku sinni var hann sannfærð-
ur um sakleysi sitt, en hann fann
til þess, hve lítilmótleg samvizka
matjuiltasala er frammi fyrir réttar-
sverði laganna og saksóknurum lýð-
velflisins. Og svo hafði lögverjandi
hans, þegar að miklu leyti sann-
fært hann um, að hamn væri ekki
saklaus.
Eftir fáorðan og fljótfæmislegan
undirbúning málsins var kæra sú
lögð fram, sem á honum hvíldi.
II.
Óhapp Crainquebilles.
Vetur, sumar, vor og haust, ók
Jerome Crainquebille farandsali
börum sínum, fram og aftur um
bænn, og kallaði: “kál, næpur, gul-
rófur”. Þegar hann hafði lauk,
hrópaði hann, assparagus, því
laukur er assparagus þeim fá-
tæku. Nú vildi svo til, að um há-
degisbilið, 20. oktober, þá hann var
á ferð á Montmartre stræti, að út
úr búð sinni kom skósmiðskona,
frú Bayard, hún gekk að börunum
Crainquebilles og tók upp knippi
af lauk og sagði:
“Mér lízt ekkert sérlega vel á
laukinn þiinn. Hvað selurðu
knippið?”
“Fimtán aurai, kona góð. Betri
lauk er ekki hægt að fá.”
"Eimtám aura fyrir þrjá lélega
lauka.” Svo fleygði hún knippinu
aftur með þóttasvip í börurnar.
í sömu andránni kom lögreglu-
“Skilurðu ekki, þegar eg segi þér
að halda áfram?”
1 augum Crainquebilles var á-
stæða hans til að standa kyr, alt
oí' auðsæ, til þess hann áliti hana
ekki fullmægjamdi. Hann útskýrði
hiana í einlægni og hispurslaustt.
“í hamingju bænum! Er eg ekki
að segja þér að eg bíði eftir pen-
ingunum mínum?”
Ijögregluþjónn Nr. 64, svaraði að-
eins:
“Viltu þá að eg taki þig fastan?
Ef svo er, þá segðu það bara.”
Við þessi orð, ypti Crainquebille
ámæðulega öxlum, og leit r^una-
lega á lögregluþjóninn, og hóf uin
leið augu sín til himims, eins og
hann vildi segja:
“Eg kalla guð til vitnis! Er eg
þá iögbrotsmaður? Virði eg að vett-
ugi þau lög og þær reglur, sem
skipa fyrir um atvinnuveg minn
sem umferðasala? Klukkan fimm
í morgun var eg á markaðimum.
Síðan hefi eg ekið börunum, slitið
höndum mínum inn að beini, og
hrópað: “kál, næpur, gulrófur.” Eg
er yfir sextugt. Eg er úttaugaður.
Og þú spyrð mig, hvort eg hafi
dregið upp hinn dökka fána upp-
rbistarinnar. Þú spottar mig, og
gaman þitt er grimdarfult.”
Annaðhvort af þvf hann tók ekki
eftiir svipbrigðunum á andliti
Craiuquebills, eða hann áleit það
enga aÆsökun óhlýðni hans, spurði
lögregluþjónninn hanu stuttur í
spuna og hranalega, hvort hann
þjónn, Nr. 64, og sagði við Crain- j hefði skilið sig.
quebille: | Einmitt á þessu augnabliki, var
“Haltu áfram”. ! öll um-ferð í Montmartre stræti al-
Að hakln áfrarn, var það (sem
Crainquetoille hat'ði gent frá morgni
til kvölds, f fimtfu ár.
Sú skipun virtist honum í alla
staði réttlát og í samræmi við eðli
og gang hlutanna. Tilbúinn að
hlýða, lagði hann að konunni, að
taka það sem henni þóknaðist.
“Þú verður að gefa mér tíma til
að velja,” svaraði hún stygglega.
Svo skqðaði hún öll laukaknipp-
iin aftur. Loksins valdi hún eitt af
þeim sem henni leizt bezt á, og
þrýsti því upp að barmi sér eins
og diýrlingarnir á kirkjumyudun-
um sigurpálmanum.
“Eg skal gefa þér fjórtán aura.
Það er alveg nóg. En eg verð að
sækja þá inn í búðina, því eg hefi
þá ekki á mér”.
Faðmandi að sér knippið, fór
hún aftur inn í ibúðina, en skifta-
vinur hennar sem hélt á barni, var
nýkominn inn á undan henni.
•
í söinu andránni sagði lögreglu-!
þjónn Nr. 64 við Crainqubille í ann- ^
að sinn:
“Haltu áfram!”
“Eg e>r að bíða eftir peningunum í
mfnum”, svaraði Crainqubille.
“Eg er ekki að segja þér að bíða j
eftir peningu^um þínum; eg er að
gerlega stöðvuð. Vagnar, kernur
og skrautvagnar voru hvor upp við
annan, og virtust allir í einni óupp
leysanlegri bendu. Frá þessu titr-
andi hreyfingarleysi heyrðist ó-
hljóð og blótsyrði. Vagnstjórar
og málóðir slátrarastrákar voru að
skattyrðast í drafandi rómi, og
sendu hvorir öðrum tóninn langar
leiðir. Almenningsvagnstjórar, sem
álitu að Crainquebille væri orsök í
öllu þessu, kölluðu hann “skitinn
lauk.”
Múgur og margmenni hafði safn-
ast á strætið til að hlusta á þess-
j ar deilur. Lögregluþjónminn, sem
! sá að athygli fólksins beindist að
honum, hélt að nú væri tírni til
kominn fyrir sig, að sýna vald sitt.
“Jæja þá”, sagði hann, og tók um
leið blýantsstúf og velkta minnis-
toók úr vasa sínum.
Crainquebille þráaðist við, eins
og hann hlýddi einnhverju innan að
komamdi valdi. Þar að auki var ó-
mögulegt fyrir hnn að hreyfa sig,
aftur á hak eða áfram. Hjólið í
börunum hans hafði til ailrar óham
ingu fests í hjóli á vagni mjólkur-
sölurnanns.
Hann reif í hár sitt undir húfunni
og hrópaði:
Er eg ekki að segja þér, að eg
Hvaða skelfing!
segja þér að halda áfram,” hreytti j bfð, eftir peningunum mínum!
lögregluþjónninn út úr sér hrana-!
lega.
Á meðan á þessu stóð, var skó-
smiðskonan að máta bláa skó á
átján mánaða gamalt barn, og móð-
ur þess var hraði á höndum. Grænn
laukurinn lá á búðarborðinu.
þetta ástand!
Guð komi til!”
Af þessum orðum, sem öllu frek-
ar létu í ljósi örvæntingu en upp-
reist áleit lögregluþjónninn sig
móðgaðan. Og af því >að eftir
hans hugsun, að öll móðgunaryrði
Þá hálfa öld, sem Crainquebille h]ytu a„ hafe i&l svo mætti að orði
hafði ekið börunum eftir strætun-: kon]ast> hið ,ein,a og sama he]Kaða,
um, haifði hann lært að bera virð- j reg]uJmndna> vana]ega helgisiða-
ingu f.vrir yfirvöldunum. En nú j form orðtækis,ins Mort aux vaches.
var afstaða hans einkennileg.! ])á heyrði hann ]yau og skiidi á
Hann var á milli steins og sleggju: , ])ann Mtt
öðru megin það, sern honum bar .,tteyrðu!' Þú sagðir Mort aux
með réttu; hinu inegin það, *em 1 vachM. . Gott og vel. Komdu með
var skylda hans. Anda laganna | ^ „
skildi hann ekki. Hann gat ekki
skilið, að eignarréttur einstaklings-
ins með engu móti leyáti hann frá,
að uppfylla skyldur sínar við sam-
félagið. Hann mat of mikið rétt
sinn að fá fjórtán aura, en oflítið
skyhlu sína að knýja áfram börurn-
ar og halda áfram. Halda altaf á-
fram. Hann stóð kyr.
1 þriðja sinni skipaði lögreglu-
þjónn Nr. 64 honum með hægð og
rólyndi, að halda áfram. ólíkur
Montauciel umsjónarmanni, sem
hefðir þann sið, að vera alt af með
hótanir, en aldrei að gera neitt, er
lögregluþjónn Nr. 64, ekki fljótur
á sér með hótanir, en skjótur til
framkvæmda. Það er eðli hans. Þó,
dálítið kænn í sér, þá er hann samt
ágætis þjónn og löghlýðinn her-
maður. Hann er hugrakkur sem
Ijón, og Ijúfur eins og bam. Hann
þekkfr ekkert nerna embættisfyrir-
skipanir sínar.
TT'tan við sig af undrun og bág-
indum símuim, opnaði Crainquebille
hin votu angu sín, og starði á lög-
regluþjón Nr. 64. Með kjökrandi
röddu, sem ýmist virtist koma frá
höfði hans eða skóhælum, hrópaði
hann með krosslagðar hendur á
bláu úlpunni sinni:
“Eg að hafa sagt: Mort aux
vaches? .. .. Eg? — Ó!”
Búðarlokur og hlaujiadrengir
hlógu mjög að því, að Cnainquobille
var tekinn fastur. Ofbeldi og and-
styggilegur gauragangur ídtlar æf-
inlega tilfinningar múgsins. En
þar var einn alvarlegur maður, sem
ruddi sér braut í gegnum þyrping-
una. Hann var gamall maður,
raunalegur útlits, með háan hatt á
*í>aí5 er ekki unt aft út\egga. þetta
orítæki. Eins og útskýringin á því
í næsta kafla sýnir, þá þýt5ir þa"5,
“nitSur met5 njósnarana’V og ortSið
njósnari notaC, til at5 benða á lög-
regluþjónana.
höfði. Hann gekk til lögreglu-
þjónsins og sagði við hann f lág-
um hljóðum, mjög kurteislega og
alvarlega:
“Yður skjátlast. Þessi roaður
móðgaði yður ekki.”
“Skiftið yður ekki af því,” svar-
áði lögregluþjónninn, en þó án
hótana, því hann talaði við vel-
klæddan roann.
iGainli maðurinn hélt áfram mót-
mælum sínum með hægð og ró-
sem en lét þó ekki sinn hlut.
Lögregluþjónninn bauð honum,
að leggja vitnisburð sinn fyrir yfir-
mann lögreglunnar.
Á meðian var Crainquebille að út-
skýra:
“Sagði eg þá “mort aux vaches”!
ó .. .. !”
Rétt í því hann var þannig að
láta, í ljós undrun sína, kom frú
Bayard, skósmiðskonan til hans
með fjórtán aurana í hendinni. En
lögregluþjónn Nr. 64 hafði þegar
gripið í kragann hans, svo að frú
Bayard hélt, að engin skuld bæri
þeim manni, sem farið væri með á
lögreglustöðvamar, og stakk því
fjórtán aurunum í svuntuvasa
sinn.
Þar sem hann nú sömu svipan sá
börur sínar gerðar upptækar, frelsi
sitt glaitað, hyldýpisgjá undir fót-
um sér og himininn skýjaðan, taut-
aði Crainquebille fyrir munni sér:
“Við þessu verður ekki gert!”
Gamli maðurinn lýsti því yfir
fyrir yfirmanni lögreglunnar, að
hann hefði verið hindraður á leið
sinni, sökum þess að umferð stöðv-
aðist og því væri hann vitni að
þesum atburði. Hann hélt því
fram, að lögregluiþjónninn hefði
ekki verið móðgaður, og að hon-
um hefði algerlega misheyrzt
Hann lét í té nafn sitít og stöðu:
dr. David Matthieu, yfirlæknir við
Amlbroise-Piaré spftalann, meðlimur
heiðursfylkingarinnar. Á öðrum
tímum hefði slíkur vitnisburður
fullnægt yfirmanninum en einmitt
á þessum tímuiin voru vísindamenn
álitnir grunsamlegir á Frakklandi.
Crainquobille var nú í varðhaldi.
Næsltu nótt var hann í klefanum.
Morguninn eftir var farið með
hann í fangavagni til réttarsalsins.
Fangelsið fanst honum hvorki
dajmrlegt né niðurlægjandi. Hon-
um virtist það nauðsynlegt. Það
sem vakti athygli hans þá hann fór
þm, var hreinleiki veggjanna og
raúrsteinsgólfsins.
“.Tæja, það er þó hreinn staður,
já, það er hreinlegur staður. l>ú
gætir eitið af gólfinu.”
Þegar hann var oröinn einn. ætl-
aði hann að draga fram stólinn
sinn, en ,varð þess var, að hann var
fastur við vegginn. Hann lét hátt
í ljós undrun sína:
“Þetta er skrítið! Það liefði mér
aldrei dottið í hug; um það er eg
alveg sannfærður.”
Þegar hann var seztur niður, fór
hann að snúa saroan á sér fing-
urna, og féll í dýpstu undrun.
Þögnin og einveran lögðust yfir
hann. Tfminn fanst honum langur.
Hryggur í hug fór hann að hugsa
böfrurnar sínai' sem gerðiar voru
upptækar. um alt kálið, gulrófurn-
ar, seljurætumar og salatjurtirnar.
Hann spurði sjálfan sig í hræðslu
og nndrun: “Hvað ætli þeir hafi
gert við börurnar mínar?”
Þriðja daginn heimsótti lögmað-
urinn hans han, Lemerle, einn af
yngstu lögmönnum Parísarborgar,
forseti 'einnar deildar, af “Samband
franskra föðurlandsvina ”
Crainquebille reýndi að segja
honum sögu sína, en það gekk ekki
greiðlcga, því hann var ekki leik-
inn f samræðum. Með svo lítilli
hjálp hofði honurn þó kannske tek-
ist það. En lögmaðurinn hristi efa-
blandinn höfuðið við öllu sem hann
sagði, og um leið og hann flotti
blöðuin sínium, muldraði hann fyr-
ir munni sér:
“Eg finn ekkert öllu þessu við-
víkjandi í málsskjölunum.”
Því næst sagði hann þreytulega
og sneri upp & ljósleitt yfirskeggið
“Það væri, ef til vill, ráðlegast
fyrir þig og þér fyrir beztu, að þú
meögengir. Að þræta algerlega,
sýnist mér mjög svo óhyggilegt.”
Upp frá því augniabliki, hefði
Crainquebille meðgengið, ef hann
hefði vitað hvað hann átti að ineð-
ganga.
III.
Crainquebille frammi fyrir
dómurunum.
iBourriche dórasforseti helgaði
heilar fimm mínúitur yfirheyrslu
Crainquebilles. Yfirheyrsla þessi
hefði orðið nokkru fríðlegri, ef
hinn ákærði hefði svarað þegar
hann var spurður. En Crainque-
bille var ekki rökræðum vanur, og
í þeissum félagsskap settu óttinn og
lotningin þagnarinnsigli á varir
hans, svo hann þagði. Dómsfor-
setinn svaraði sínum eigin spum-
ingum. Svör hans voru hikandi.
Hann endaði þannig:
“Og að lokum meðkennir þú, að
hafa sagt, “Mort aiux vaches”.
“Eg sagði “Mort aux vaches”, af
því lögregluþjónninn sagði, ‘Mort
aux vaches’, svo þá sagði eg, ‘Mort
aux vaches”.
Hann átti við það, að þar sem
hann var yfirbugaður af óvæntum
ásökunum, þá hefði hann í undrun
sinni aðeins endurtekið þessi kyn-
legu orð, sem honum voru ranglega
eigrrnð, en sem sannarlega aldrei
fóru yfir varir hans. Hann hafði
sagt: “Mort aux vaches’ , eins og
hann hefði, ef til vill getað sagt:
“eg líklegur til að móðga nokkum
mann! Hvemig gætirðu ímyndað
þér það?”
Biourriche dómusforseti lagði aðra
þýðingu í þennan atburð.
“Heldur þú því fram,” sagði
hann, “að lögregluþjónninn segði
fyrst þessá orð?”
Crainquelbille hætti nú öllum frek
ari útskýringum. Þær voru of erf-
iðar.
“Svo þú ætlar ekki að halda þess-
um frambiurði þínum til streitu.
Það gerir þú alveg rétt”, sagði
dómsforsetinn.
Og hann lét kalla á vitnið.
Lögregluþjónn, Nr. 64, sem hét
Bastien Matra, sór að hann segði
sannleákann og ekkert nema sann-
leiiknn. Hann bar fram vitnisburð
sinn í eftirfarandi orðum:
“Eg var á gæzlusvæði mínu á
Montmartre stræti um hádegi 20.
október, þegar eg tók efitár að mað-
ur, som leit út fyrir að vera um-
ferðasali, var ólöglega að stöðva
umferð með börum sínum fyrir
framan Nr. 328. Þrisvar sinnum
gaf eg honum skipun um að halda
áfrara, en hann neitaði að þlýðn-
ast henni. Eg aðvaraði hann um,
að eg myndi kæra hann, en hann
svaraði ineð því að hrópa: ‘Mort
aux vaches’, sein eg áleit inóðgun.’‘
Þessi vitnisburður, sem var ein-
| arðlega en þó hæversklega lagður
fram, hlaut auðsjáanlega samþykki
dómaranna.
Vitni fyrir hinn ákærða, voru frú
Bayard og dr. David Matthieu, yfir-
læknir við Ambroise-Paré spítal-
ann, meðlimur heiðursfylkingarann’
ar. Frú Bayard hafði ekkeit séð
né heyrt. Dr INlattheu var í inann-
grúanum, sem þyrpst hafði utan
um lögregluþjón/inn, isem skiipaði
farand.salanum að lialda áfram.
Vitniisburður hans varð til þe.s.s að
ný hlið kom fram á rannsókninni.
“Eg var vitni að þessum at-
burði”, sagði hann. “Eg tók eftir
því, að lögregluþjóninum skjátlað-
ist. Hann var alls ekki móðgaður.
Eg gekk til hans og leidi athygli
hans að því. Lögregluþjónninn
tók farandsalann samt fastan og
bauð mér að koma með sér til yfir-
manns lögreglunnar. Það gerði
e>g. Frammi fyrir yfirmanninum
endurtók eg >-firlýsing mina.”
“Þér megið sotjast niður”, sagði
dómsforsetinn.
“Réttarþjónn, kallið aftur á
vitnið, Matra!”
“Matra, þegar þér voruð að taka
hinn ákærða fastan, sýndi dr. Matt-
hieu yður þá fram á, að yður
skjátlaðist?”
"Það er að segja, herra dóms-
forseti, að hann írióðgaði mig.”
“Hvað sagði hann?”
“Hann sagði “Mort aux vaches!”
Tilheyrendurnir skellihlógu.
“Þér megið fara,” sagði dómsfor-
setinn.
Hann aðvaraði tilheyrendurna,
að ef jafn ósæmileg framkoma
kæmi aftur fyrir, yrði þeim vísað
út úr réttarsalnum.
Meðan á þessu stóð, var lögverj-
andi ákærða, að fikra drembilega
við skikkjuermarnar sínar, og í bili
leit helzt út fyrir, að Crainquebille
yrði sýknaður.
Þegar kyrð var komin á, stóð
Lemerle lögmaður upp. Hann byrj-
aði vörn sína með lofræðu um lög-
regluþjónana: “Þessir nægjusömu
þjónar samfélagsins, sem fyrir lítil-
fjörleg laun, tojóða daglega með
hugprýði stöðugri hættu byrginn.
Þeir voru eitt sinn hermenn, og
hermenn verða þeir. Hermenn, það
orð þýðir alla hluti .. .. ”
í sambandi við þessi ummæli sín,
fór Lemerle að lofa og vegsama
herinn. Hann sagðist vera einn af
þeim, sem ©kki leyfði að nokkur
snerti fingri sínum við honum,
þessum her þjóðarinnar, sem hamx
væri svo stoltur af að til heyra.
Dómsforsetinn hneigði sig. Það
hafði atvikast svo, að Lemerle
lögmaður var undirforingi í vara-
liðiriu. Hann var þingmannsefni
þjóðveldissinna fyrir Yielles Haud-,
riettes. Hann hélt áfram: *
“Nei, sannarlega virði eg ekkl
,lítils hina ómetanlegu þjónustu,
sem þessir friðarverðir daglega
veita hinum hugprúðu íbúuin Par-
ísarborgar. Og hefði eg herrar
mínir, orðið þess var, að Crainque-.
bille hefði móðgað fyrverandi her-
mann, þá hefði eg aldrei tekist á
hendur iað koma hér fram fyrir yð-
ur, sem verjandi hans. Skjólstæð-
ingur minn er kærður um að hafa
sagt, ‘Mort aux vaches!’ Þýðing
þessara orða er auðsæ. Ef þér lít-
ið f “Le Dictionnaire de la Langue
Verte” (máltækjaorðabók) þá finn-
ið þér: vachard, daufingja, iðju-
Ieysingja, sem teyjgir sig letilega
eins og belja heldur en að vinna.
Vache, sá sem leigir sig lögregl-
unni, njósnari! Mort aux vaches er
orðtæki, seim sérstakt fólk notar.
En mergurinn málsins er aðallega
þetta: Hvernig sagði Crainquebillo
það? ,Og ennfremur, sagði hann
það nokburntíma? Leyfið mér, heri'-
ar iriínir, að efast um það.
Eg gruna ekki Matra lögregln-
þjón um neinn illan tilgang. En
■eins og vér höfum tekið fram, þá er
staða hans erfið. Hann er stund-
um önugur, þreyttur yfirbugaður.
í því ástandi getur liann li®ið
af heyrnarvillum. Og þegar hann
segir yður hér, herrar mfnir, að dr.
David Matthieu, meðliimur heiðurs
fylkingarinnar og’ yfirlæknir Am-
broise Paré ispítalans, háttstand-
andi maður og höfðingi vísind-
anna, hafi sagt: Mort aux vaches, Þá
neyðist maður til að trúa því.
Matra sé ekki með sjálfum sér, og
ef það er ekki offreklega til orða
tekið, þjáist af óstjórnlegri löngun
til öfsókna.
■Og jafnvel þó að 'CrainquetoiHe
hefði sagt: ‘Mort aux vaches,’ þá
er að sanna það, hvort þau orð af
hans vörum, geti álifist móðgnn-
Crainquebille er óskilgetið barn
farandsala, spiltur af margra á'’a
drykkjuskap og öðruin löstum-
hann var fæddur drykkjumaðnr-
Þér sjáið hann orðinn dýrslegan ai:
sextfu ára örbirgð. Herrar mfmr'
Þér verðið að fallast á það, 'a<'*
hann er ekki ábyrgðarfullur fyril
þvJ sem hann segir.”
Lemerle lögnmður settist ni;ðUI
Sfðan muldraði Bourriche dóms-
forseti út úr sér dómnum, sem
rar þannig: að liann dæmdi Ját-
óme Crainquebille til að gteiða
fimtíu franka sekt og fimtán dag®
fangelsisvistar. Dómaramir fundu
hann sekan eftir . sannleiksgiicil
.vitnisburðar Matra lögregluþjóns-
Þegar farið var með hann út eft‘
ir hinum dimma gangi dómshaiial'
innar, kendi Crainquebille innlegi-
ar samtíðarþrár.
Hann sneri sér að fangaveröin-