Heimskringla - 21.11.1923, Blaðsíða 1

Sendi'ö eftir verölista til
loyal Crovrn Soap Ltd.
•r>4 Main St., Winnlpeg.
Verðlaoa
gefia
» fyrir
Coupons
og
umbú'Sir
Verílacn
gefia
fyrir
Coupom
Og Sendit5 eftlr verlilista t!l
‘ # Royal Crown Sonp Ltd.
umbúöir 654 Maln St., Wlnnipeg.
XXXVIII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKLDAGINN NÓVEMBER 21. 1923
-- -------- ---------------------- ■ " ■ ' 1 " —
Endurkjósið
borgarstjóra
og verndið hin opinberu fyrirtæki ySar.
Ásamt eftirfylgjanoi umsækjendum frá Independent Labor
Party:
Bæjarfulltrúaefni í 2. deild:
Vi(ptor B. Anderson
Thos. Flye.
Skólanefndamenn í 2. deild:
N. W. Stobart.
James Mclntyre.
(Merkið kjörse'Sil yðar me'S töiustöfum í þeirri röð, sem þér
viljið kjósa.)
&
|
ll

I
o
í
l>etta ofanskráða vandræðamál
hefir nú verið lagt fyrir sendiherra
ráð sambandsþjóðanna vestlægu.
Og úrskurði er í aðal-atriðum náð.
En hvað skeður? SendiheiTarnir
sjá l>að eitt til ráða, að eftir Þý7;ka-
landi sé litið af hervaldi samein-
uðu þjóðanna vestlægu. Virðiist
]>að með öllu í þá átt er Erakkar
ákjósa og eir undarlegt, að Bretar
skyldu gefa það eftir. En þess ber
að gæta, að áður -en þetta verður
að framkvæmd, þurfa stjórnirnar
heiina í hverju landi að samþykkja
tillögur sendiherraráðsins. Að því
búnu verður Þjóðverjum tilkynt
ur fagnaðarboðskapur þessi. Ekki
skal hins látið ógetið, að í sam-
bandi við þessar fregnir er sagt, að
þetta muni hafa verið bráðabyrða
sætt, til þess að afstýra í svip frið-
slituim milli Breta og Erakka og til
þess, að gefa lengri tíma til um-
hugsunar um hvernig fram úr öng-
þveiti þessu verði ráðið á friðsam-
legan hátt, ef unt er.
Eitt er það sem forvitni vekur í
samihandi við þessi mál. Það er
snertandi gerðir Þjóðverja. Bafa
þeir án nokkurs stuðning annara
þjóða færst í fang að neita að
borga skaðabæturnar? Og ef svo
er ekki, hvaðan kemur þeim þá sá
styrkur?
Krónprinsinn.
Eitt vandræðamálið f Evrópu
stafar af krónprinsinum þýzka.
Þýzkastjórnin hefir veit honum
heimfarar leyfi, gem kunugt er. En
því eru Erkkar svo mótfalimr, að
þeir krefjast afdráttarlaust, að
hann sé aftur í útlegðina rekinn.
Segja þeir að Þjóðverjar brjóti
samninga sína í því efni sem fleir-
um, að veita þeim manninum
griðastað, sem flestum öðrum
fremur var dæmdur að eiga þátt
í orsökum stríðsins mikla og í Yer-
sala samningnum sé sérstaklega
nefndur sem ófriðhelgur í löndum
þjóða þetora er samningin gerðu
með sér. í ræðu er forseti Þýzka-
lands hélt nýlega, sagði hann, að
kröfum Prakka um að reka krón-
prinsinn burtu, yrði afdráttarlauet
neitað.
Ludendorff bráðlifandi.
F r é 11 i r.
Þýzkumálin.
Fregn barst hingað um það frá
Þýzkaiandi s. 1. viku, að þýzka-
stjórnin hefði gert það heyrin
kunnust, að hún ætlaði ekki fram-
ar að viðurkenna skaðabótaskuld-
ir sínar né að borga neitt af þeim.
Þótti þetta furðu mikilli sæta. Að
vísu voru ástæður til þess, að
þýzkastjórnin stigi spor þetta — og
þó fyr hefði verið. En hitt var
skoðað ótleypt fyrir hana, að fær-
ast það í fang vegna vanmáttar
síns í klóm Frakka. Ástæðan sem
þýzka stjómin ber fyrir sig, er sú,
að Erakkar hafi brotið Versala-
samninginn með innrás sinni í
Ruhr-héraði og sé hún því lbus
allra mála og ekki skuldbundinn
til að halda samninginn lengur.
Hvað sem um þessa framkomu
Þjóðverja verður sagt, er hitt víst,
að það eru fleiri en þeir sem líta
svo á, sem Erakkar 'hafi brotið Yer-
salasamninginn með innrásinni í
Ruhr. Síðastliðið sumar lýstu
Bretar þessu yfir, og lá við frið-
slitum milli Breta og Erakka út
af því. Þjóðverjar eru því að feta
í fótspor Breta m!eð þessu og eru
það strax nokkrar málabætur fyrir
þá.
Þegar til kasta Poincare stjórn-
arformanns Erakka kom, var alt
lögmætt sem Erakkar gerðu. Og
við það sat. Bretar stóðu vi.ð sfna
skoðun f orði, en létu Frakka fara
sínu fram. En nú fyrst horfir mál-
ið alvarlega við, er Þjóðverjar neita I
að borga sfnar skaðabætur vegna
þests að Frakkar hafi rofið samn-j
ingana. Þarf ekki að spyrja um á-
hrifin, sem það hefir á Poincare.
Hann hefir haldið dynjandi
skammaræður um Þjóðvarja og
hótar því að þeim skuli hengt
verða. “Við erum neiddir til að
hegna fyrir þetta, og það skal 'gort
verða”, segir hann. Og hegningin
er í því fóJgin, að sagt er, að táka
meira land af Þjóðverjum. Bar-
men og Elberfeld heita tvö lönd í
RínardaLnum. Eru það vefnaðar-
vörusvæði mikil. Hvað getur á-
kjósanlegra verið fyrir Erakka en
að ná í þau ofan á alt annað? Þá
er mergurinn úr iðnaðinum mikla
sem áður var í Þýzkalandi kominn
í hendur Frakka. Og í þessum á-
. formum er Eakkland stutt af Pól-
verjum, Norður- og Suður-Slöfum.
Hafa stjómir þeirra sent Poincare
orð til vitnis um fulltingi þeira í
því er hann aðhéfst til þess að
I halda Þjóðverjum í skefjum. Auk
I þeesara landa sagði Poincare í
ræðu, að ftalía og Rúmenía styddu
hann í að vorja og vernda réttindi
Frakklands. Lítur því þarna út
fyrir að eitthvað muni hæft í
skrafinu um ný þjóðasamtök í
Evrópu. Aðal-samtökin á móti
þessum hljóta að vera Þýzkaland
og Rússland. En getur þá England
setið hjá?. En hvað sem því líður,
eru aðíarirnar hrottalegar. Og
aldrei hefir pólitízki jarðvegurinn
betur verið yrktur fyrir stíð en nú.
Ludendorff er kominn í leitimar
og er bráðliíandi. Og honum er
heldur ekki eins mikið til saka
fundið og fyrst var gert. Við
rannsókn í máli hans kom í Ijós, að
það rar Hilter foringi fascista
flokksins í Bavaríu, sem öllu réði í
landráða brasklnu og lað Lluden-
dorff var nauðugur verkfæri í hans
höndum. Fram'koma Ludendorff
gamla er talin lítalaus og hann nýt-
ur sömu virðingar og áður.
Goldnar skaðabætur Þjóðverja.
Þann 15. þ. m. nam féð sem Þjóð-
verjar hafa goldið í peningum og
vörum 55,000,000,000 (íimtlu og íimm
biljónum) gullmarka af skaðabóta-
skuld sinni. Og samt er oft talað
um, að þeir hafi sama scm ekkert
goldið af skuldinni eða sýni en.gan
vilja á að efna samnings-loforð sín.
Fiume deilunni lokið.
Doilunni milli Suður-Slafa og
ftala út af Eiume kvað vera lokið.
Varð sætt náð með því, að láta
ítölum eftir Eiume héraðið, en
hluti af hafnarborginni legst þó
slöfum til eða verður slafnesk “frí-
borg”.
Wilson rífur þögnina.
Woodrow Wilson fyrverandi for-
soti Bandaríkjanna, sem um langt
skeið hefir ekki látið til sfn heyra,
hélt ræðu á vopnahlés-daginn þ. 12.
þ. m. og var hún send víðsvegar
með radioskeyta-áhöldum. 1 ræð-
unni sagði hann stefnu Bandarfkj-
I
anna gagnvaiijt heimsmálunum
ijálfselska, önuga, hug'bJanda og
auðvirðilega.
Stærzti fáni í heimi.
Stærzti fáni í heimi, er rétt full-
gerður 1 bænum Detroit í Machigan
ríkinu og vrar hann í fyrsta^sinni tii
sýnta 11. ]). m., er það eins og menn
vita vopnahlés dagurinn fyrir 5 á.r-
um síðan, sem þá var haldinn há-
tíðlegur í áðurnefndum bæ. Það
þurfti 27 manns í 90 daga að geTa
þetta flagg. Stjörnurnar í því eru
6 fet í þvermál og randirnar eru
7 fet á bireidd. Fiagg þetta er 150
því voru 13.500 fet af klæði; þráð-
fet á lengd og 90 fet á breidd, og í
urinn, sem ti.l þess þurfti að sauma
fiagg þetta var 7Ms míla á lengd og
kostnaðurinn varð 3,000 dalir.
---------xx------ --
Ur bænum.
Kvonfélag Sairn bandssafnaðar hef-
ir “Silver Tea and shovver”, að
heimili. Mrs. R. Pétursson 45 Home
St., á mánudagskv. 27. nóvember,
kl. 8, til undirbúnings “Bazar”
félagsins er verður haldinn 3. og 4.
desember, í samvinnu við fólagið
“Aldan”. Allir boðnir og velkomn-
ir. — Komið og stytrkið göfugt mál-
efni.
Hjálparnefnd Sambandssafnaðar
efnir til spilafundar, þriðjudaginn
27. þ. m. í fundarsal kirkjunnar.
VTæntiir nefndin þess að fjölment
varði við skemtun þessa, sökum
þess, að ágóðanum verður varið til
þess að styrkja sjúkan mann.
Islendingum í Saskatchewan skal
bent á auglýsingu á öðrum stað í
blaðinu um samkomu Steingiríms
lækni* Matthíassonar og Gunnars
bróður hans. Gefst þeim þar bæði
tækifæri að hlýða á góða ræðu og
söng og að kynnast góðum gestum.
1 ,gær lézt hér í bænum, Mrs. Guð-
björg Sigmundsdóttir Sigurðsson,
að heimili sínu 408 MioGee stræti.
Jarðarförin for fram á morgun (22.
þ. m,) trá St. Mathews-kirkjunni
á horni St. Mathewis og Maryland
stræta. Hinniar látnu verður minst
sfðar.
Þakklætishátíðar samkoma kven-
félags Sambandssafnaðar var ágæt-
lega sótt. enda þau nöfn á skemti-
skránni er try.gging voru fyrir á-
gsgtri skemtun. Söngurinn tókst
með afbrigðum vel, svo að alli'r
voru kallaðir upp aftur. Fyrst
áungu þau Mrs. Alex Johnson og
séra Ragnar ?E. Kvaran duet ‘The
Voices”; þó söng hr. Sigfús Halldórs
solo, “Era Monte Pincio”, eftir Grieg
og fyrir ■'encore” “Mandelay”. Mrs.
Alex Johnson söng þá solo “The
Robins”, og fyrir “encore” “Nú
ljúfa þökk” (úr Sigrún frá Sunnu-
hvoli). Hin unaðsfagra rödd frú-
arinnar naut sín sérlega vel við
þessa söngva. Þá sungu þau Miss
Rósa Hermannsson og hr. Sigfús
Halldórs duet “'Gfray Days”. Þar
næst flutti hr. Bergþór E. Johnson
tölu. Var það eina ræðan á skemti-
skránni, og var þrungin af fögrum
hugsunum og kenningum, eins og
hans var von og vísa. Þá söng Mrs.
P. g. Dalm'an “Árin”, eftir Doum-
zetti úr tónleiknum “Daughtor of
the Regiment”, og fyrir “encore’-’
“Um sumardag er sólin skín”, lag-
ið eftir Er. Abt.. Þá lék Miss Ásta
Hermannsson á fiðlu “Earwell
Cucullain”, eftir Kreizler, og fyrir
“eneoro” "Hindoo Chant”, eftir
Rinnky Korsakov, og tókst frábær-
lcga vel. Síðast söng séra Ragnar
E. Kvaran solo “For you alone”, og
fyirir “encore” hið stóreinkennilega
lag Sigvalda [Kaldalóns við kvæði
Gr. Thopisens, “Kveldriður”, Svo
mikið lófaklapp hlaut það, að hann
NÚMER 8
:'%œ09SSSð9ðSðGððð9660ð9S60ð99gðððeQð6CeCOSSt,,
I -
| Atkvæða yðar og áhrifa
1 er virðingarfylst
! óskað af
Robert Jacob
fyrir borgarstjóra.
Hann hefir átt heima í Winnipeg-borg s. I. 16 ár.
Hann hefir veriö meðráðamaður Winnipeg skóla-
nefndarinnar í 10 ár.
Hann hefir ávalt tekið eindregin þátt í öllum al-
mennum málum borgarinnar.
Hann er óbrigðull fulltrúi allra íbúanna, og er mjög
ant um að þeir sameinist og vinni saman í hvaða stétt
eða stöðu sem þeir eru að velferðarmálum bæjarins.
|
!

v.arð að endurtaka það. Þetta mun
vera í fyrsta sinn er það hefir ver-
ið sungið hór vestra. Var svo sezt
að veitingum og kaffidrykkju í
neðiri salnum. Það er trú vor, að
garðu sér það iað skyldu að koma
stundvíslega.
Ráðsmaður Haiin.skringlu þrá
sér til Westbourne, Man., á föstu-
hinn unaðsfagri hreimur hljómlist- daginn, þann 9. þ. tm. til þess að
arinnar á þessari samkomu, muni
lengi óma í endurminningum
þeiirra er viðstaddir voru.
'heimsækja foreldr.a sína þar. Hann
kom aftur á þriðjudaginn, 13. þ.
m.
Söngvinur.
Áframhald aí Malaya ferðaminn-
ingum Sigfúsar ílalldórs, koma í
næsta blaði. riutningstöt á far-
angri höfundarins veldur drættin-
um á komu greinarinnar.
Mrs. Anna Geistsson frá Mountain.
N. D., er stödd hér í bænum. Hún er
{ kynnisfö".
Stúdentafélagið
heldur næsta fund sinn í fundar-
sal Fyrstu Lúthersku kirkju, þann
24. nóv. kl. 8.15 e. h. Þá fer frain
fyrsta kappræða vetrarins. Það er
“Ákvoðið að Canada ætti að veita
öllum Evrópuþjóðunum jafnan inn-
flufcningsrétt”. Neikvæðu hliðina
taka þau Skúli Jakobason og Mar-
grét Erlendson, en jákvæðu hlið-
ina Nielsína Thorsteinson og Guð-
rún Eyjólfsson. Auk þess verður
gefin tilkynning um fyrirhugaða
breytingu stjórnarskrá félagsins.
Æskilegt væri að allir stúdentar
Á sunnudagmn, þann 11. þeesa
mánaðar voru þau Ásmundur Ás-
mundsson og Kristbjörg Jónína
Elíasson (Jóhannsson) bæði frá
Westbourne, Man., gefin saman í
hjónaband af séra Sigurði S.
Christopherssyni, að heimili for-
ældra brúðurinnar í Westboune.
Hljómleika, er verður sérlega vel
vandað til, heldur frú Jóanna Ste-
fánsson, föstudagskvöldið 7. des. n.
k. í St. Stephens kirkjunni, til arðs
djáknastarfinu í Eyrsta Lút. söfn-
uði. Einnig aðstoða: ungfrú
Lencadia Vaccari Æiðluspilarinn al^
þekti, og H. Nelson er leikur á
flautu. Mrs. Dr. B. H. Olson leikur
á píanó. Aðgöngumiðar verða til
sölu hjá djáknum safnaðarins og
hjálparmönnum þeirra. Einnig hjá
J. J. H. McLean Music Co. Portage
Ave. Þar byrjar salan 30. nóv., og
kosta $1.00, $1.50 og $2.00. — Skemti-
skráin verður auglýst í næsta blaði.