Heimskringla - 06.02.1924, Page 1

VeráUm
SendiB eftlr vertSlista til
Reyal OrowH Soap Ltd.
SB4 Maln St.. Wlnnipeg. nmbáSir
VerðlauB
gefim
fyrir
Conpou
Og SendlíJ eftlr TertJlista tU
. Royal Crown Soap Ltd.
umbuðir 654 Main StM Winnipes*
ROYAt,
CROWN
XXXVIII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 6. FEBRÚAR, 1924.
NÚMER 19.
PRIÐRIK WATHNE
KAUPMAÐUR
BCfííiaSW

Hann lézt síðastliðinn laugardag á heimili sínu á Seyðis-
firði, hálfáttræður að aldri. Barst syni hans, Albert Wathne,
skeyti um það hingað, en hann starfar hér á skrifstofu hjá bæn-
um. *>" • -»i
Friðrik heitinn Wathne má telja með nýtustu, mönnum
Islands. Fyrir tuttugu árum síðan mun ekki öðru frekar hafa
verið viðbrugðið en atorku og kjarki þeirra Wathne bræðra á
íslandi. _,y -
Á Austfjörðum, Fáskrúðsfirði, Reyðarfirði og Seyðisfirði,
hefir Friðrik rekið bæði verzlun og sjávarútveg um mörg ár. Og
einn af aðalmönnum Wathne-gufuskipafélagsins varð hann, er
Otto bróðir hans lézt. En það félag hélt uppi samgöngum milli
íslands og útlanda um fjölda ára; munu margir eldri íslendingar
kannast við “Waagen” og “Egil”, sem voru með fyrstu skjpum
félags þessa, og brutu ísinn, að því er greiðari samgöngur snerti
á íslandi “þoldu fyrstu hríðina”, er brjótast varð í gegnum til
nýrri og betri tíða. Og Austfirðingum hafa fáir þarfari verið en
Wathnes bræður.
Það má segja, að nú sé skarð fyrir skildi þeirra Seyðfirðing-
anna, því Friði;ik heitinn Wathne var einn af máttarstólpum f>ess
kaupstaðar. Hann var og liið mesta ljúfmenni, og átti miklum
vinsældum að fagna. •
Canada. *
MANITOBAÞINGIÐ.
Mánudag. 28. jan. Umræðurnar
hafa aldrei verið fjörugri en þenn-
an dag á þinginu- Olli því ræða
fjármálaritara Blacks. 1 fulla
klukkustund lét hann höggin
dynjja á görnlu stjórnmálaflokkjin-1
um. Norrisstjórnin og Roblin
stjórnin sem básúnað væri látlaust'
halelúja nú af merkisberum þeirra
hefðu dregið þetta fylki niður í
skarnið. Brackenistjórnina kvað
hann hafa erft mölétna eign þess 1
af Norrisstjórninni. Og lækning'
kaunanna væri ekki í einni svipan
gerð. Kvað hann það hlægilegt1
af gömlu stjórnunum að vera að
sýngja lofgerðarsálma um sjálfar'
sig- í eyrum þeirra, er skrá hefðu 1
yfir gerðir þeirra, væru þeir söngv-1
ar eins úreltir og stjórnirnar sjálf-
• I
ar hefðu verið. Með skujdafargan-1
inu og skatta-álagningu hefðu þær
hnýtt mylnustein um háls íbúa
fyikisins. Þetta vakti heldur en
ekki kurr á bekkjum andstæðinga
stjómarinnar. Stóðu þeir upp hver
á fætur öðrum og mótmæltu. En
Black tók óþyrmilega á móti, og
krafðist að fá óáreittur að tala,
sv<4að það urðu ekki nema stuttar
athugasemdir er hver gerði. Sátu
þeir því kyrrir undir dembunni, þó
óljúft væri og brostu og hvísluðu
í' }>ess stað liver að öðrum ein-
hverju, sem lesa mátti, ag var á þá
leið, að engin nema 'smásál gæti
látið si.g þessa smámuni, sem þeim
virtust véra, nokkru skifta- En
eigi að sfður íeið þeim ekki vel, og
innan brjósts var þeim órótt.
Á eftir Biack talaði Bayley. Hann
kvartaði undan því, að óháðu
þilngmönnunum hafi verið valin
hin óæðri sæti í þingsalnum. Sagði
hann þingforseta iila muna eftir
því, er hann sjálfur hefði verið í
flokki óháðra.
, Þriðjud. 29 jan. Þingfundir byrja
sumjsitaðar meðl bænahaldi. Hafi
nokkrir búist við því þennan dag,
hljóta þeir að hafa orðið fyrir von-
brigðum. Það var Haig sem hóf
umræðurnar. Hann helti sér yfir
fjármálaritara fyrir mánudagsræðu
hans. Sagði hann margt biturt-
Biack iufyklaði brýrnar og kvaððist
ekki taka neitt aftur f ræðu
sinni, og spyrnti u.m leið fót-
um í skemlana. Haig sagðist skyldi
svpra bonum þegar fjármálaritarl
kæmi með reikninga sína fyrir
þingið. Sagði hann að syo lengi
væri nú búið að bfða eftir þeim,
ap stjómin yrði að kaupa vöku-
staura%á augu þingmanna ef reikn-
ingarnir yrðu ekki senn iagðir
fram. Margt orðið þessu líkt fórst
þeim Haig og Black á milli og
sögðu ýmsir að svo hefðu pres-
býterar, eins og þeir báðir eru
sjaldan skiftst á orðum áður. Black
lofaði að hafa reikningana til
næsta mánudag-
Haig talaði með því, að nema
tekjuskatt fylkisins úr lögum.
Næst talaði Douglas Campbell
frá Lakeside. Haífn er yngsti fulb
trúinn á þingi. Hann var ekki með
því, að kosning færi fram í
Winnipeg f tilefni af því að Dixon
hefði sagt af'sér. Ilann kvað svo
hafa verið ætlastr til með hlut-
fallskosningu hérj að Winnipeg
nægðu 9 fulltrúar þó einn dæi. Ef
tveggja misti við, færi fram kosn- j
ing. Sagði hann, að ef hr. Down- j
es segði af sér, gæti hann ráðið j
bót á þassu. >
Evans hélt óréttlátt að svifta!
Winnipeg einum fulltrúa á þing-
inu. Atkvæði voru tekin um mál-
ið. Yoru 39 með stjórninni en 18
á móti. Winnipeg verður því að
láta áér nægja 9 fulltrúa.
Þá talaði William McKinnel frá
Rockwood. Ræða hans snerist um
býflugnarækt og óinnheimta1
skatta. Hann kvað mikið guil fal-1
ið f þistlinum í Rauðárdalnum ef !
hunangs-framleiðslu væri sint hér,!
og bað stjórnina að líta með náð
til hinna 28000 býflugnabúa er í
fylkinu væru; til þess að grynna á
súpunni af óinnheimtum sköttum,
vildi hann að lönd væru seld með 20
ára afborgun og- sveitunum væri
afhent það fé til þess að bæta þeim
upp hailá þeirra. Eftir ræðu þess-
ari var vel tekið.
Nokkrir fleiri töluðu þennan
dag um hásætisræðuna; lftur út
fyrir að hún verði umræðu-efnið
alla þessa viku. Og þó sögðu sum-
ir þingmanna, að hún væri um
ekkert-
Miðvikud. 30. jan. “Ef bændur f
Manitoba læra ekki að mjólka kýr,
á fylkið litla framtíð”. Svo sagði
Willis þ* m- frá Boissevain í dag.
Sjáifur sagðist hann að vfsu ekki
kunna að mjólka, en það dró’ ekk-
ert úr gildi málstaðar hans. “Hver
skyldi efa þetta? háttvirti forseti.
f kjördæmi mínu”, sagði Willis,
“fékk bóndi nokkur konunni sinni
fáeina dali 1916 og sagði henni að j
kaupa kýr'og hænsni fyrir þá, og |
sjá fyrir húsinu með því, en hann
ætlaði að þræia við hveitiræktina.
Konan .hefir nú komist yfir 12 kýr
og mörg liænsni og á $4,800 í banka
en’ bóndinn er í skuld >eftir sitt erf-
iði”- Þetta kvað Willis svo ljóst
dæmi að það þyrfti ekki neinna
útskýringa við. Samt voru sumir
áheyrenda ^ efa um, hvort að það
væru nú góðar kýr eða góðar kon-
ur, sem bitskap bænda bjargaði.
En Willis sagði fleira. Hann
VOODROW WILSON, látinn.
AS A
ÖUfDENT
Woodrow Wiláí>n fyrverandi
forseti Bandaríkjanna, lézt
s. 1. sunnudag. Myndirnar
sem hér eru birtar af honum
eru frá ýmsum tfmum æfinn-
ar- Sjá grein f ritstjórnar-
dálki þessa blaðs.
PRGrE550R
pund á þýngdina, væri liún keypt afurðir væri yfirleitt. Kvað hann
á lægra verði en ella. Hjann sagð- j bændum geta komið að góðu, að
ist ekki finna neinn mun á því að i vita það. Sumir kváðu þá
j nokkuð um það af reynzlu-
vita
éta eteik af svfni sem viktaði 159
pund og þvf er væri 160 pund.
Með þessum orðum Hamlins lauk
Umræðunum um hásætisræðuna.
Var svo gengið til atkvæða um
hana og var hún samþykt með yf-
irgnæfandi meirihluta- Og nefnd
sameíginlegs þings tók til starfa.
Nokkur frumvörp voru af-
Frumvarp var lagt fyrir þingið
um sameiningr} ensku kirknanna'
þriggja, kongregationalista, bresby-1
tera, methóista, en þa’ö hefir enn
lítið komið til umræðu.
Föstud. 1. 'feb. Það tók undir f
borðinu í þingsalnum, þegar stór-
um bögguli var fleygt niður á það.
greidd og sjá menn þýðingu þeirra Black, sem böggulinn bar, reij. um-
bezt er lóg*fræðingarnir leita þau | búðirnar utan af honum. 1 honum
uppi í sambandi við málsóknir. J voru margar bækur feð ljósbláum
Þrjú eða fjö^ur, frumvörp voru spjöldum uMur fögrum á að líta.
samþykt við aðra umræðu, ]>ar á Bífekur þassar eru fýlkisreikning-
j meðai eitt frá stjómarformannin-j amir; 248 blaðsíður hver, af þvf
I um, um að iækka veitingu til ak- ]nirrasta lesmáli sem hægt er að
uryrkjuféiaga í fylkinu. j hugsa sér, en sem andstæðinga
!Major Taylor leiðtogi • fhalds- stjórnarinnar hefir þyrst eftir s. 1-
manna kvaðst andvfgur kosninga tvær vikur. Það virtist þeim á
frumvarpinu nýja; sagði það vaida borð við gott staup af kampavíni
misskiinjngi við atkvæðagreiðslu ! að fá reikningana- Enda má í
Og gera hana flóknari. j þeim sjá hvernig hverju centi er
Fimtud. 31- jan. Yms frumvörp Varið af skatti fbúa fylkisifis.
voru rædd þennan dag. Lang- J Engar umræður verða um reikn-
orðastur var Norris um tekjuskatt ingana fyr en fjármála ráð- [
inn. Fanst honum sjálfsagt að af-; mála ráherrann hefir sagt frá hverju
nema hann. Kvað hann stjórnina ! atriði í þeim og útskýrt þá. Eftir ;
hafa demt á svo mörgum sköttum, I það liafa þingmenn vanalega ým- J
sVm hún nú hefði tekjur af, a<5 isiegt a§ segja um fjármála-ráð
mintist á Beyley. Kvað hann eins ag
honum virtist þessi skattur mega
missa sig- Mintur var hann á það,
hann
hefði
herrann.
í fijótu bragði á aðj'iíta, ætla
menn að fyikið sé $500,000 miður
ver af en í fyrra- En auðvitað mega
menn ekki skilja þetta sem svö, að
framar séu hér ekki til tollheimtu-
menn. Er á þetta bent til vara,
vegna þess bjartsýnin leiðir rnenn
svo oft í gönur, eða miklu oftar en
svartsýni sem flestir þó fordæma.
FYLKISREIKNINGARNIR.
leitt
“rauðan” innan sem utan (Beyley | skatt þennan f lög og sæti illa á
hefir rautt hár). Hann drap &, honum, að vilja nú ekki heyra
aujtakosningarnar, á Roblin stjórn hann né gj> En j)á vom svo erfið.
ina, sem hann sagði ekki eiga sinn J jr tímar og alt aðrir en nú, hélt
líka og alt þarflegt, sem gert hefði , hann fram. Einnig sagði hann að
verið lægi eftir í fylkinu; á fylkis- stjórnin hefði ekki átt að hækka
kornhlöðurnar, sem tap fylgdi og giftingarleyfisgjaldið.f Það kæmi
Grain GJrowers. hcfðu átt upptök-1 sér svo illa fyrir gamla “baslara”
in að; á símakerfið, sem nú eins og , einis og sig. “Eg get nú aldei
á stjórnartíð íhaldsyanna væri haft næga penlnga fyrir það”,!
tekjuliud; á málið um inátturuauð- sagði hann. Hrópuðu þá margir! Samkvæmt því er fylkisreikning-
legð fylkisins; héit liann að þær j “skammarlega talað”, óg 4ihvað arnir sýna, er tekjuhalli Biacken
uppspretttur yrðu enn sem komið heyri eg”- Að öðru íeyti færði stjórnarinnar í ár $901,069. Er sá
fylkinu byrði,; á sparsemi, ! Norris flest út á verri veg fyrir halli sagður $445,112 minni hcldur
stjórninni, Um sveitarskattinn 1 011 í fyrra. # Þegar fjármálaritari
sagði hann, að tilganguýinn með J birti áætlaðan reikning stjórnar-
því, að létta honum af, væri sá, að mnar í fyrra, gerði hann ráð fyrir
fá sveitirnar til að hósta einhverju ] $1,560,000 tekjuhalla. Svo hann er
upp úr sér til stuðmings Bracken-
stjóyiinni. Hvað Norris kom til að
tal^ þannig í þetta sinn, furða
margir sig á. „
Evans talaði og lagði til, að
væri tyikinu byrði,; á
lækkun skatta- Að endingu sagði
hann, að lvartn héldi að fylkið
hefði ekkert grætt á hásætisræð-
unni Og ekkert á umræðunum um
liana.
Næst talaði Hamlin þingm. frá
St. Rose. Bað hann stjórnina að
opna sem fyrst skólana sem lokað*
ir væru. Einnig hélt hann að
stjórnanda vínsölunnar væri goldið
ofhátt kaup- Þá mintist hann á ó-
réttlætið 'í sorteringu við sölu á
svínum- Ef skepuna skorti 1
í stað $100,000, sem áætlað var.
Bílaleyfin urðu og $120,000 minni
en ráð var gert fyrir. Tekjurnar
hafa þannig ekki orðið nærri ein»
miklar og við var búist. Hefir
stjórnin gert vel að geta mætt þeim
áfölluim eins og gert e? og fært ár-
lega haliann niður um sem næst
$500,000.
VEITIR EKKERT TIL
H- B. BRAUTARINNAR.
Samibandsstjórnin í Ottawa kvað
ekki í fjárhagsáætlun sinni gera
ráð iyrir neinni veitingu til þess
að fullgera H. B. járnbrautina. Er
mælt að bændafúlltrúunum þar
þyki þa^ súrt í brotið.
HJOCKEY LEIKENDUR CANA-
DA YINNA SIGUR-
Canadamenn hafa unnið sigu(r f
Hoekeyleiknum á Alheims leikmiót-
inu, sem haldið yar í Chaminox í
Belgfu og lauk s. 1. sunnudag.
Þeirra skæðustu keppinautar vorU
Canadamenn, en þó urðu vinning-
ar Canadamanna 6 á móti 1.
SKATTURINN Á KORN-
SÖLU-
Málið um það, hvort ManitOba-
fylki hefði rétt til þes® að leggja
skatt á kornsölu, eins og gert var á
fylkisþinginu s. 1. vetur, kom fyrir
hæst^rétt í Canada 1 gær. Bíða
margir með óþreyjú eftir úrslit-
unum.
Onnur lönd.
nú miklu minni en ráð var gert
fyrir- Útgjöldin nema í ár $10,672,312
Eru þau $821,572. minni en áætlað
var. TekjUrnar urðu í ár $9,771,
243. Eru þær $1,522,641. minni en
nefnd Væri kosinn til að komast a° j ráð var gert fyrir. Tekjur af gaso-
og fræða þingið um það, hvernig line skattinum urðu aðeins $55,956,
þagur akuryrkjunnar stæði og ! en var gert ráð fyrir að yrði $125,
hvernig miarkaður fyrir búnaðar-1 000- Kornskatturinn nemur $48,072
\ I
VÉNIZELOS SEGIR AF SÉR-
Venizlos stjórnarformaður á
Grikklandi hefir orðið að segja af
sér vegna heilsu-brests. Sá er við
stjómarformanns embættinu tekur
heitir M. Kafandaris.
RÚSSLAND VIÐURKENT.
Stjórn MacDonalds á Englandi
hefir viðurkent Rússland ákilmála-
Jaust. Búast Rússar við a£ þar
scm ísinn sé nú luotinn, tari Nor-
cgur, ítalfa. Belgii og jafnvel
I'iakkland að rá'ði Bretlands-