Heimskringla - 17.09.1924, Qupperneq 2

*. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
"WINNIPEG 17. SEPT. 1924
kraftana, en verður að list nieð
[Innniní lícta Þeint thœtti að hann verður J»vf
UppiUlu « fegri sem æfing er meiri og mis
fagur þó eftir sköpulagi manna. En
l>á tekur eftirlíkingin við, er þeir
lakari semja sig að háttum þeirra,
sem betur eru gerðir. Því næst
tekur kappið við, er þeir reyna að
| varðveita yfirburði sína, en hinir
i kosta kapps um að ná þeim. Nú
j er þá svo komið að menn leggja
með ráðnum hug út í kapphlaup
að því fegurðartakmarki, sem' þeir
kunna bezt. Og þá er leikurinn orð-
inn að listaviðleitni Upp af þessu
renná síðan iistir sem dans, söng-
ur o. fl.; miyndalist af tilraununum
að líkja eftir því, sem
augun sjá, sem vel getur hafa byrj
að á því, sem skáldið segir, að unn
I usti hafi séð skuggamyn<j unnustu
I sinnar á vegg og dregið með krít
| umgjörð skuggans á vegginn og
fest með því myndina
GÞá er og önnur stoð sem rennur
undiir upphaf ilistannja og )er fcú
máttig í eðii. Sú stoð er ástin.
j Báðum kynjum er innrætt löngun
til að faila vel í geð. Eðlislögmál-
ið hlunnfer með þeim hætti ein-
staklinginn og fær hann til þess
að leggja úr í það basl, sem er sam
fara viðhaidi kynslóðarinnar. Em
löngun þe.ssi kennir þeim að skreyta
Þó er það ómaksins vert að j ýmsum hætti tU þess að
upp það, sem fróðir rnenþ !vekia eftirtekt á sér og ganga í
kyn með
Eleyg þú, lesandi eða áheyrandi,
sbeini í lygnt vatn. í>á muntu sjá
hringa hefjast upp yfir vatnsflöt-
inn umhverfis blettinn, þar sem
steinninn sökk. Eyrsti hringurinn
er gildastur og þrengstur, en sá
næsti nokkru víðari og nokkru
grennri. Og síðan víkka hringarn-
ir og grennast saman við sléttan
og óhreifðan vatnsflötinn.
Hér er fenginn rétt mynd af þekk
ing vorri á öllum sviðum. Hún
er ljósust um það sem næst er,
allra ljósustu um það, er vér sjálf- j { { ^
ir sjáum og skynjum, en eftir því j
sem svið þekkingarinnar stækkar,
eftir því verður hún óljósari og j
innihaldsminni. En þetta á ekki
einungis við þekking vora yfir höf-
uð að tala, heldur og um einstakar
greinar þekkingarinnar, og nær þá
einnig til iistanna. • l>ar vitum vér
og mest um það, sem næst er í
tfð og rúmi, en minna um það sem
fjær er. Inn í framtíðina sjáum vér
lítið eða sama sem ekkert og er þar
klipptur sundur þráður þekkingar
vorrar. En mjög skyggir og margt
fyrir sýn vora inn í fortíðina, og
fyrsta upphaf sjáum vér eigi Ijósi-
lega í þessu efni fremur en í öðr-
um.
rifja upp það, sem
segja um upphaf lista, áður en j og verða bæði
vikið er sérstaklega að lfetum Hell ! v^ndi þmska listamenn í þessu.
ena.
ICicero segir það um bókmentir,
að þæa1 þroski ungmennið og gleðji
gamalmen(nið, prýði meðlætið og
veiti athvarf og huggun í mótlæt-
Inu. En þetta á eigi síður heima,
þar sem um listir er að ræða. 3?ar
eigum vér mikinn heim og fagran,
er vér hverfum til, þá er oss er
vant næringar fyrir anda vom,
eða oss er nauðsyn á gleði fyrir
sorgmæddan og þreyttan hug, þá er
vér viljum prýða og auka veigengni
vora og þá er vér þráum
skjól fyrir næðingum lífs-
ins og huggun í harmi vorum.
Þetta veitir heimur iistarinnar oss
og sú gleði, er vér njótum þar, er
svo hrein, að skilningargleðin ein
er hreinni. Þetta eðli hafa listir
jafnan haft og þá eigi síður í upp
hafi og meðan þær voru í bemsku
en þá er fram iiðu stundir og þær
náðu meiri þroska, og er sú ástæð
an, að listin er hold af holdi lífeins
og blóð af þess bióði. Hún er ein
grein á hinum mikla meiði lífeins.
Því verður að leita að upphafi
hennar í dagiegu lífi þeirra þjóða
er vér þekkjum elztar, eftir því sem
heimildir vinnast til, og í daglegu
lífi þeirra manna, sem enn eru
skammt komnir á menningarbraut
inni Verða þá fyrst fyrir oss böm
in. l>au eiga jafnan afgangs forða
og fymingar af kröftum og verja
þeim auð sínum til leiks. Schiller
nefnir þetta munað kraftsins
(Luxus der .Krafte). Þá kemur
villimaðurinn. Þegar hann er af-:
þreyttur orðinn og þarf eigi á ný j
í orustu, þá verður afgangur af j
kröftum hans. Og þá fer honum j
sem börnunum;, að hann leikur sér
En þar er leikurinn sem jafnan í
morgunsári menningarinnar bein-
línfe í þjónustu iífsþarfarinn-:
ar. Þegar villimaðurinn dansar, j
Em fþróttir og líkamsæfingar með
al þeirra aðferða sem notaðar eru,
og era þá þessar tvær rætur Ifet-
arinnar fiéttaðar saman.
Þessi þátturinn er eigi síður á-
skapaður mönnum en hinn, enda
eru báðir svo samtengdir lífinu, að
þeir finnast hjá miklu andlausari
dýrum en maðurinn er. Lambið
leikur sér, kálfurinn, folaldið, ketl-
ingurinn og hvolpurinn leika sér.
Og eðiið sjálft prýðir skepnumar
um ástatímann, áður en þær hafa
ljósa meðvitund um það, eða
þekkja fegurðarlöngun sína: (jæmi;
hornsíli klæðast lostfögrum litum,
að minsta kosti hængurinn; and-
arblikar eru margir með einkenni
legu litskrúði Þessi dæmi nægir
að nefna, en mörg eru fleiri til svo
sem ástasöngvar fuglanna á voh
in, og margt fleira.
Þessar rætur standa því báðar
svo djúpt, að þær eru vöggugjöf
allra dýra og miklu eldri sennilega
en mannkynið Hjá mönnum er
þessi viðleitni að fegra leik sinn,
isjálfan sig og líf *itt jafpgömjil
mannkyninu. En enginn kann frá
í því að segja, hversu langt er síðan
hún krafði manninn lfetaverka, er
væri sjálfstæð Þó er víst að það
hefir verið örófi vetra áður en
sögur hefjast. Mannkynssagan, sem
kölluð er, getur því eigi sagt oss
um hin elztu listaverk, né aldur
mannkynsins. En samanburður á
tungum þjóðanna bætir miklu fram
an við vanalega mannkynssögu og
slfkt hið sama og einkum þó fundn
ir hlutir og steingjörfingar.
2. Nú er sú sjálfstilbeiðsla mann-
anna fyrir löngu úr sögunni, að
vér séum sérstakur tilvfetalrhluti,
hafinn yfir þau lögmál, sem aðrar
skepnur lúta. Nú veit það hver
miaður, að vér erum úr hópi spen-
ógrynni af smáögnum dróst að með
feril þrauta og þroska sem þau.
þá æfir hann þá vöðva, er þurfa >yfnnurinn 6 oss og hinum öðram,
að vera bæði mjúkir og sterkir SpencjýruTn er s$ helztur, að vér |
þegar næsta ófrið ber að höndum. },gfum j,roskaðri hönd en þau og
Þegar hann syngur, þá æfir hann ^ sjœrr; 0g þroskaðri heila.
röddina, er þarf að taka yfir gný. _ . .... ,
’ 1 Þess var fyr getið að rætur Iistar
stormflins og gnauð sjávarins og ... . .. . . _
; væn jafnvel eldn en mannkpmð og
straumnið vatnanna. þegar kalla „ . . _ ,
. ; uppruni lista jafngamall því. Eynr
þarf á hjálp eða æpa til vamað þyf leyst úr spurningunni um
ar «ða skióta óvinl skelk 1 bringu’ aldur lfeta og Ifetaverka, ef auðið
En vér sjáum og hið sama hjá menn yr^sj finna aldur mannkynsins.
ingarþjóðunum nú á dögum. Þá er Þa7s er mjög erfitt> en j,6 vita
tóm verður til hvíldar og afgangur menn ýmsa hluti, sem hafa orðið á
verður af kröftum manna, þá er uncjan upphafi mannanna, og má
hann* notaður til .leiks. Og enn j,vi gera sér allsennilegar getgátur
verður hið sama ofan á, að leikur Um at<jur j>eirra, *
inni er í þjónustu lífsþarfarinnar j Á einum stað f 6mælisvíðu rúm.
Heilsubótin
þá þörf
er auðsjáanlega í
inu vora margar smáar agnir, þær
unnin, fimleikar ^ toguðu hver í aðra með ásköpuðu
og aflraunir stæla menn í lífsbar-; aðdráttarafli, en allar voru jafnar
áttunni. Þó er þetta nú orðið og. j,6]zt ]>vi afstaðan. Ep á einum
imeira óbeinlínis og ber meira á sta6 vi](jl þó svo til að tvær agnir
skipuðu .sér í knattarlögun og
stækkaði nú sá knöttur óðfluga, en
ógrynni af smáögnum dróst að með
miklum krafti Þegar þær skullu
á knöttinn kom fram hiti og þegar
þær stefndu ekki þráðbeint í miðju
heldur ýttu skáhalt á, þá tók hnött
urnn að snúast. Enda varð nú svo
mikill þiti af öllum þeim árekstri,
sem hér varð, og af snúningnum
að alt varð að gasi glóanda. Og
þá er glóðafeykir þessi hafði
safnað að sér úr geiminum öllu
því, er hann máði til, þá var hann
orðinn svo stór að hann náði víðar
en sólkerfi vort nær nú.
Þessi glóandi skopparakringla sner
fet öld eftir öld og aldatug eftir
aldatug í djúpi himinsins. Nú
urðu engir nýjir árekstrar og ekkert
jók hitann. En fyrir utan var köld
auðnin og gleypti hún mikið af
hita. Þeissi geisimikii gashnöittur
kólnaði því smámsaman eftir því
sem aldaþúsundir liðu, en við það
þéttist hann og dróst saman. Mið-
sóknin togaði á móti. Því að hver
ögn á yfirborði hnattarins vildi óð-
fús fljúga brott eftir snertilínu við
þann stað sem þún var. Nú fór
svo að þá er knötturinn dróst sam
an og minkaði, þá snerist hann
þeim mun harðara, en við það óx
miðflóttinn. Loks kom þar að
þessi tvö öfl toguðu jafnfast í yfir-
borð knattarins og varð þá sá hluti
þar að vera, en hitt sem eftir var
fyrir innan hélt áfram að kólna
og dragast saman, þar til er þessi
tvö öfl urðu aftur jöfn. Kom þá
enn svo, að nokkur hluti knattar-
ins varð þar eftir í jafnvægi sínu,
og var í bæði skiftin hringur. Þetta
fór svo kolli af kolli. Hringar þessir,
sem eftir urðu vora ekki alveg jafn-
ir alstaðar og varð það til þess að
þeir hrukku í sundur í tvo eða fleiri
hluta. En þar sem hringurinn og
miolar hans var alt glóandi og bráð-
ið, þá tók það á sig knattarlögun.
Þessir einstöku fráskildu knettSr
isnerust«nú áfram hver á sínurn stað
og skildu eftir hringi, er urðu síð-
an að tunglum, er gengu kring
um knettina. Einn af þeim hring
um helzt enn óbrotinn og sannar
sögu vora um upprana sólkerfis
vor.s Það er hringurinn utan um
Saturnus. Það er eftir er knattar-
ins mikla er sólin, en hringar þeir
sem eftir hafa orðið á hennar löngu
leið, eru reikfetjörnur, þær, semi
fylgja sólinni.
Á leið hins mikla himinknattar
kom þar jafnvægfehlutföllum f
fylling tímáns, að hringur varð
viðskila við sólþokuknöttinn á
þeim slóðum, sem jörðin er nú á.
Hann snerist þar nokkra hríð á
sama etað með sama hraða og
sömiu stefnu, en sprakk að lokum
og dró sig saman í glóandi knött
Sá knöttur snerist og dróst saman,
skildi eftir hring er sfðan varð úr
tunglið. Höfuðknötturinn dróst
en saman um alt það bil, sem er
milli tungls og jarðar.
Þá er jörðin orðin til, en ekki
var hún þá vistleg fyrir oss og
vora líka, því að Þá var hún enn
glóandi knöttur, þéttur að innan
en léttari og lausarj á yfirborðinu.
En eftir þvf sem leið kólnaði hann
meira og meira, og að lokum komi
þar, að skán settfet utan á hinn gló-
anda kjarna. Þótt skán þessi væri
þunn f fyrstu, þá greindi hún
kjarnan frá gufuhvolfinu, sem þá
var heit gufa, samsett úr mörgum
efnum. En -skorpan þykknaði nið-
ur á við eirts og ísinn og vaTð
smámsaman nægilega sterk. Heitar
loftgufur drógust þá og saman og
urðu að brennheitum vökva, er
lagðist þá á jarðskorpuna. Nú leið
enn langur tími, þar til er hit-
inn minkaði svo að lægstu dýr og
læg.stu jurtir náðu að lifna og halda
lífi í sjónum. Og enn liðu langir
tímar þar til er eldgos hlóðu jarð-
lögum svo hátt að þaii náðu upp
lír sjónum Tók þá loft og úrfelli
að verka á það land, sem nú var
orðið til og skapaðist nú smlám-
saman jarðvegur. Nú máttu þá og
landjurtir og landdýr lifna. En frá
ar, burstaberar nagdýr (héri, bjór
niýs), jórturdýr; hross með þrem
tám (hipparion) og vanal, heetur og
alfe konar rándýr, apar og leður-
blöðkur. Sum þessara dýra eru
einkennileg og tegundin horfin nú,
sum eru á hálfri leið til þess að
verða eitt af núlifandi dýrum,
Sum eru eins og þau, sem nú tíðk-
ast. ‘Af jurtagróðri má sjá að í
þann tíð hefir verið hlýtt í Norð-
urálfunni svo sem nú er í miðjarð-
arlöndunum. Þó fór hitinn mink-
andi á þriðju jarðöld og kom svo
að lokum að fe safnaðist og lá
yfir miklum hluta af Norðurálfu
norðanverðri. Þá hefst ísöldin, eða
réttara sagt fealdirnar, því að þær
voru fleiri en ein með heitara milli
bili á milli. Jöklar skriðu þá sem1
nú og létu eftir sig jökulöldur
tröllauknar. Þó ísaldirnar hafi ef
til vill byrjað á sfðasta hluta
þriðju jarðaldar (Pliocéne), þá er
flú öld þó liðin er fsinn þiðnar og
lætur jökulöldurnar eftir sig. Era
því þær leifar kallaðar tilheyra
fjórðu jarðöld, er þar hafa fundizt,
og mætti þó vera að ísinn hefði
fært með sér eldri leifar og hrært
sainan við það, er jafngamalt var
ísnum Gæti því verið að ýmsar
leifar manna og dýra, er menn telja
til flóðaldar, sé eldra, jafnvel frá
mio<;éne-tímanum, eða meira að
segja eocénetímanum.
iMargir halda því fram að eigi
finnist nein vegsummerki eftir
menn fyr en á fjórðu jarðöld (á
flóðöldinni == diluvialöldinni) og
telja manninn eigi eldri ©n svo. En
þeir hafa bersýnilega rangt fyrir
sér, því að bæði heimtar þróunar1-
kenningin langan aldur á undan
þvf þroskastigi, sem maðurinn auð-
sjáanlega hefir náð á flóðöldinni
og auk þess eru tvær aðrar sann-
anir fyrir langtum lengri mannsr
æfi.
Hin fyrri sönnunin er þessi. Áð-
ur en fullkomin mannshöndin
mátti verða til, þurftu hryggdýr á
landi að hafa fengið löpp með
fimm tárru Höfuðheimild mín telur
þetta hafa orðið á steinkolaöld-
inni. Og áður en mannshöndin gat
orðið til, varð klifhön^j hinna æðri
sj)endýra að vera orðin til. Þetta
var fram komið í fyrsta kafla
þriðju jarðaldar (eócéne), eða jafn
vel fyrir lok krftartímans. Mannsr
höndin gat því orðið til í upphafi
þriðju aldar Um heila miannsins
er svipað að segja, að áður en
mannsheilinn gat orðið til hlutu
að vera fram komin skilyrði fyrir
heila þeirra spendýra, er ganga
honum næst í þessu*efni, og þá
því listræna. Og má því oft sjá
í daglegu lífi manna nú á dögum,
hvernig leikurinn verður í upphafi
listar. Hann er sprottinn af þeirri
eðlishvöt mannsins að nota og æfa
vora nálægt hvor annari og var
önnur hótinu mjnni Hin dró hana
að sér og þær urðu að meiri
máttarstoð en hinar aðrar og tóku
Heidelberg neðri kjálki af manni,
sem lifað hefir á þriðju jarðöldinni,
ef til vill ekki fyr en í pliocéne, síð-
asta hluta þeirrar aldar. Þessi
“homo Heidelbergensins” hefir þá
verið uppi á tímum Aurvillacmenn-
ingarinnar, kunnað að fara m|eð
þau verkfæri, sem þar fundust, og
að gera þau. Hefir ef til vill kunn-
að einhverjar fleiri listir, þar sem
hann var síðar á tímum. Höku
vantar þennan Heidelbergmann,
og hafa menn viljað leiða af þvf,
að hann hafi ekki talað. Þó má
ætla aft mannamál hafi legið í
munni hans, þótt ófullkomið væri,
og hafi iðkun þes^ á eftirfarandi
þúsundum alda smámisaman lagað
kjálkana eftir þörfum m)áfeins, svo
að hakan hafi komið fram', Hitt
mætti og vel vera, að samtfmjs þess
um manni eða á undan honum hafi
verið fullkomnari manntegundir,
því að sjálfsagt hafa þá verið marg-
ir og misjafnir mannflokkar sem
nú. Og þó ag einn kjálki nægi til
þess að sýna, að mtenn voru til á
þessum tíma, þá fræðir hann ekk-
ert um það, hversu margir, hversu
margvfelegir eða hversu vfða þeir
voru. Yfir höfuð má I^egja um,
þessa eldgömlu jarðfundi, að þeir
sýna að það hefir verið til, sem
þar finst. En þeir sýna ekki, að
fleira hafi ekki verið til. Þvert á
móti er full ástæða til að álykta, að
úr þvf þetta var til, þessir menn
eða þessi mannaverk, þá hljóti og
fleirj að hafa verið til af því tæi.
Hitt væri ofdjörf ályktun, að alt,
sem til var af þessum hlutum,
hefði geymzt milljónir ára. Það er
ekki getgáta, heldur vissa, að mjóti
einum geymdum hlut hafa týnzt
samskonar hlutir svo að skiftir
miljónum.
Nú líða langir tfmar, aldaþúsund-
ir, frá þvf er Heidelbergmaðurinn
var uppi. ög til þess, er Neanden-
dalsþjóðln bjó víða í löndum. Árið
1856 fannst hauskúpa í Neanderdal
hjá Dusseldorf. Hún var þó eigi
alveg heil, og efuðust menn um
að hér væri um foman mannflokk
að ræða. En sfðar fundust svo
mörg bein og svo víða, að efinn
þagnaði alveg. Hann var uppi á
fjórðu jarðöld milli fealda
(diluvium), og honum samitíða eru
verkfærafundir, nefndir eftir fund-
arstöðunum, Chelleen, Acheuleen og
Mousterien. Þar era leifar af þeim
verkfærum, sem hann gerði og not-
aði við heimilisstörf sín og veiðar.
Þegar N-eanderdalsþjóðin bjó, hefir
fyrsti feaklarkaflinn v-erið liðinn og
verið mjög hlýtt loftslag, er ísinn
var farinn langt norður eftir. Sézt
einkum heila þess spendýrsins, sem ! þetta á suðurheimisdýrum, svo sem
rpaðurinn á ætt sína að rekja til. | Suðurálfuffl og Marokkonashyrn-
Heili miannsins verður eigi borinn
slaman við h-eila neinna )annara
dýra en apanna, svo að nokkur
samanburður sé, og þó að eins sam
an við heila mannapanna (Gibbon,
Orang-Utang og Gorilla). Erá
miocéne-tímanum, miðhluta þriðju
jarðaldar, eru til leifar af mann-
öpum, sem þá eru greinilega orðnir
fullþroskaðir mannapar. Er þá
auðsætt að þeir hafa verið til og
verið að þroskast á e-océne-tímían-
um, fyrsta hluta þriðju jarðaldar-
innar, og geta vel átt upphaf sitt
á krítaröldinni. En á sama tíma
hlýtur maðurinn að hafa orðið til,
því að
ingi. Þá hafa verið grassléttur
miklar um miðbik og suðurhluta
álfunnar og gnægð dýra til þess að
veiða. En eigi hefir sú veiði verið
hættulaus fyrir þá menn, er eigi
höfðu betri vopn en þessir höfðu.
(Eram-h.)
Fréttabréf.
Reykjavík P. O. Man., 25. júlf.
Það er ekki oft aö blöðin flytja
fréttabréf héðan, og er þó íslenzk
bygð hér, engu -síður en hver önnur
þar eru tvær greinar af I °S ef t11 viil ísfenzkasta bygðin f
sama stofni. Er langsennilegast Þ^ssu landi, þegar alls er gætt.
að apamannstofninn hafi klofnað á Þetta er eina bygðin sem eg þekki,
eoeéne-tímanum í menn og apa,
Eór þá sína leið hvor. Apamir
fengu sterkar tennur og miklar
sem enginn maður er í af öðrum
þjóðflokki, en íslendingum. Af þvf
leiðir, að hér hafa menn orðið fyrir
tannvöxtinn, heldur heila og heila-
bú. Tennurnar voru apanum ágætt
vígtennur, en lögðu minna í heila- j minni áhrifum af öðrum þjóðum,
vöxtinn, en mennimir uku eigi J en annarsetaðar, og halda því bet-
ur þjóðemi sínu og hugsunarhætti
en flestir aðrir. Eg býzt við að
vopn, en mannvitið hinum. Kom margir telji þetta ókost; álíti að
það fram f þvf, að hann gerði sér Það valdi kyrstöðu og m-enningar-
verkfæri og vopn. leysi, að -einangrast þannig frá öðr-
Hin síðari sönnun er sú, að | um mönnum. Bg er hér að sönnu
fundizt hafa leifar, er sanna hið gestur, en hefi bæði nú og áður
sama. Og þær eru frá þriðju jarð- ■ dvalið hér við vinnu tfmum saman,
öþl, leinmitt frá miocéne-tírnanum. j og þekki því nokkuð vel háttu
Síðan er langur tími, og má telja j manna hér; og álit mitt er að ein-
v-afalaust, að það skifti ipiljónum . angrunin hafi orðið þessari bygð
ára. Og í j-arðlögum frá þessum J að góðu. Það er mjög tvfeýnt
þeim tíma líður langt bil, miljónir, tíma hafa menn fundið tinnusteina ! hvort íslenzkir bændur hafa lært
Höfuðverkir, bakverkir, þvag-
steppa, þvaglát og önnur hættuleg
merki um nýrnasjúkdóma, miunu
brátt hverfa ef GIN PILLS er neytt
reglulega. Þær kosta 50cents í öll-
um lyfjabúðum og lyfsöluverzlun-
um. i
National Drug & Chemical
Company of Canada.
TORONTO-----------CANADA
m ' j 78-
því furðu vel með því, sem fram
fer í heimfinum. Ungir mienn fara
héðan árlega suður um sveitir í
bændavinnu, og kynnast því bún-
aðarháttum í öðrum héruðum, og
furðu margir unglingar hafa farið
á æðri skóla héðan, og náð góðri
mentun.
iBygð þessi er á tanga, sem ligg-
ur norður í Manitobavatn, skamt
fyrir norðan The Narrows. Tangi
þessi var áður nefndur The Bluff,
og er girtur vatni á þrjá vegu, en
á einn veg af lítt byggilegu landi.
Landkostir eru þar líkir og víða
annarsstaðar við Manitobavatn.
Akuryrkjuland óvíða gott, víðast
hvar grýtt og þunnur jarðvegur en
gripaland ágætt. Elæðilönd víða
meðfram vatninu, semi ekki eru hæif
til ábúðar. en víða engjalönd og
haglendi gott. Hér getur því hldr< |.
orðið þéttbýli nema vatnið verði
ræst fram, en flestir bændur hafa
rentað fl-eiri lönd, fyrir hey-skap og
haglendi.
Griparækt er aðal atvinnuvegur
bænda hér, og hafa þeir stórar
hjartðir, eftir því sem g-erist hér í
Manitoba. Allmargir um 100 og alt
að 300 gripi. Eiskiveiðar hafa
verið annar aðalatvinnuvegur
þeirra, og þær rnunu fyr á árum
hafa komið fótum undir þá flesta í
efnalegu tilliti ,en þær hafa mijðg^
gengið til þurðar síðari árin. Efna-
hagur bærulá hér er yfirleitt góður,
að sönnu hefur verzlunarkreppan
sett menn hér til baka síðari árin,
því sala fyrir gripi hefur verið ill
og lítil, en engu að síður munu
flestir eiga gripastofn stærri en áð-
ur, og fáir skulda að mun. Tel eg
því víst að flestir standi jafn-
réttir og áður efnalega. hvenær
semi verzlunarástandið fagast, len
það vona allir að verði innan
skamms.
Búendur eru hér fáir, aðeins 12
heimili, Er því var.la þess að
vænta að hér geti þriffet marg-
breytt félagslíf. Þó er hér lestrar-
félag og deild af Þjóðræknisfélag-
inu f sambandi við það. Lestrar-
félagið er furðu auðugt af góðum
bókurn, Islenzkuím, jog leyjklst /Vel
með ári hverju. Þjóðræknisfélagið
er hér starfsamara en víða annars-
staðar, því auk þess sem það sér
um að allir unglingar læri að lesa
íslenzku, heldur það fundi í
hverjum miánuði alt árið, til að
ræða um íslenzk mál, og fleira, sem
bygðarmenn varðar. Slík fundar-
höld væra nauðsynleg í öllum
bygðum. ekki sízt þar sem strjál-
bygt er og samgöngur litlar. Eg
vona að þessi bygð, þótt lítil sé
eigi góða framtíð fyrir höndumv
og óska henni allra heilla.
G. J.
ára, þar til spendýrin koma fram.
Með vissu vita mienn eigj um þau
fyr en á þriðju jarðöld. En frá
þeim tíma finnast steingjörfingar
af fjöldamörgum spendýram. Þar
eru: hvalir, höfrungar, selir, letidýr
þá að draga að sér fleiri. Þær beltisdýr, pungdýr, þykkskinnung-
sem bera með sér, að þeir hafa j fleira gott ojj^gagnlegt af hérlend-
verið lagaðir fyrir verkfæri. Helztl, um bændum, þar sem þeir hafa
fundarstaðurinn er Aurillac í
Suður-Erakklandi, í sandlögum frá
miocéne, er síðar hefir runnið
hraun yfir. Þar fundust þó engar
mannleifar. En 1907 fanst nálægt
dvalið meðal þeirra, fremur en það
sem miður mátti fara. íslenzk
og ensk blöð og bækur eru keypt
hér og lesin, eins almennt eins og
þar sem bezt er. Menn fylgjast
Torfi Bjarnason/skóla-
stjóri og bóndi í
' Olafsdal.
(Niðurl. -
Lítillar viðurkenningar naut Torfi
fyrir þetta mjkla hagræði. Þó
veitti amtsráðið í Vesturamtinu
honum nokkur hundruð krónur í
verðlaunaskyni. Seinna ætlaði
Torfi að breyta ljáum þessum nokk
uð, en sú breyting náði ekki út-
breiðslu. Sláttuvél fékst Torfi
líka við að lagfæra svo að notum