Heimskringla - 01.10.1924, Side 5

WT1NNIPEG, 1, OKTÓBER, 1924.
HEIMSKRINGLA
6. BLAÐSÍÐ l
Gullfoss Cafe
(fyr Rooney’s Lunch)
629 Sargent Ave.
Hreinlæti og srnekkvísi ræður 1
matartilbúningi vorum. Lítið hér
inm og fáið yður að borða.
Höfum ©innig alt.af á boðstól-
tnn: kaffi og aUskonar bakninga;
tóbak, vindla. svaladrykki og skyr
Í>etta atriði er mikilsvert að hafa
í huga, þegar við tökum að hug-
leiða það efni, sem eg ætla að
draga athygli yðar að í kvöld, og
er eitt af grundvallarefnum þess
hugsanakerfis, sem við köllum
kristindóm: orðið fyrirgefning. .
Eg þekki ekki neitt orð, sem er
eins Ijóst dæmi þess, hve miklu
efi og gagnrýni hins síðari tíma
hefir rutt úr vegi og hve mikið og
fagurt útsýni er framundan eftir
t>á ruðnmg, eins og orðið fyrir
gefning. Og j>að einkennilega við
sögu j>ess orðs, eða þeirra hug-
niyndar, er það, að hversu mikl-
uhr breytingum, sem innihald
°tðsins hefur tekið, niður í gegn-
úm allar aldir, þá hefir sjálfur
kjarni kristindómsins ávalt verið
í t>ví falinn. Að rekja sögu orðs-
|hs, er að rekja þroskasögu kristn-
innar. Vitaskuld ætla ég mér ekki
0ð leggja út í bað verk nú. Við
gétum látið okkur nægja að líta j
a’ hvað orðið fyrirgefning—í trú
adegum efnum — þýddi hjá kyn-
slóðinni næst hér á undan, og
hvað horfið hefir af þeim hug-
^yndum, og hvað í staðinn kom-
Með fyrirgefning var í stuttu
Wáli átt við það, að guð lét reiði
sma falla niður gagnvart mannin-
un», fyrir syndir hans, fyrir frið-
hœgmgu Krists. Maðurinn hafði
^ð afbroti sínu valdið því, að
réttlæti guðs varð að krefjast
bota eða refsingar, en fver bætur
votu greiddar með því að Kristur
*°k á sig refsinguna á krossinum
ef maðurinn trúði á friðbæg-
mguna, þá stóð honum fyrirgefn-
mgin og vist himnaríkis opin. Við
^itum öll, að þessi skilningur á
^Tirgefning syndanna er að
hverfa. Jafnvel mikill hluti þeirra
msnna, sem teíur sig trúa henni,
hefir hana lítið á orði, nema þar
®em kyrstaðan hefir verið átak-
^legust. Efinn hefir smámsam-
an orðið svo sterkur á því, að
n°kkuð samræmi væri með þeirri
Súðshugmynd, sem hér liggur að
pki, og þeirri sem menn annars
J^yntust frá öðrum hliðum kenn-
Jnga Jesú. Og eftir að efii\n
kojnst að. þá tók það tiltölulega
skjótt fyrir mönnum að átta sig á,
?ð þessi kenning átti engan stuðn-
í orðum hans, og fyrsti mik-
''Vaagi sigurinn, sem efinn vann
Pf um, leið, var sá, að mönnumi
Jðkst að átta sig á, hvað hann
uefði sagt um þetta mikilvæga
efni.
i>ví eg efast um, að mönnum
hafi nok'kuru sinni verið það ljós-
ara en einmitt nú, hvað þetta efni
er mikilvægt. Menn hafa á síðari
Jítnum fengið svo áhrifamlikla
,exíu að nema um það, hvað þeir
máttlitlir gagnvart sínum
^gin ófuilkomlleika, hvað þeir
Verða sjálfir eins og að leiksopp-
J*01 í höndum sinna eigin ástríðna.
^ir hafa ekki eingöngu fengið
^á lexíu sem einstaklingar, helcíur
Uu meira en nokkuru sinm áður
£ern þjóðir, sem kynflokkar. Þeir
hafa fengið að læra á atakanleg-
an hátt hvað syndir eru langmmn-
ugar, bvað fyrirgefning er örðug,
°g hvað lífið er óbærilegt nema
^ sætt komist á. sá friður, það
Samræmi, sem menn hafa frá önd-
Verðu þráð, og Jesú vísar leiðina
dl, friður milli vilja mannsins og
vilja guðs og menn hafa nefnt
fyrirgefning syndanna. En í
hverju er sú staðreynd fólgin?
f>að er ein setning til { N. T.,
sem náð hefir töluverðu haldi á
mönnum, og það jafnvel komist
irn í meðvitund vora, að í henni
felist aðalkjarninn af kenningu
Jesú um afskifti mannanna hvers
af öðrum. Það er setningin:
Alt, sem þer viljið að mennimir
gen yður, það skuluð þér og þe:m
gera”. Við köliuní þetta hina
gullnu reglu, og hún er gullin
regla, en hún er þó fjarri þvf að
vera nema lítið brot af því, sem
Jesú sýnilega hugsar um þessi
efni Enda er það eftirtektarvert
að þegar hann segir þessa setn-
ingu, þá bætir hann við: Þetta er
lögmálið <>g spámennimir. Með
öðrum orðurn, hann hefir litið svo
á, sem í þessari setningu felist að-
alkjarmnn af því, sem þjóð hans
hafði fengið að arfi af siðferði-
legum hugsjónum. En sannleikur-
inn er sá, að honum nægði þetta
ekki. Hér er hámark siðferði-
leikans bundið við óskir mann-
anna einar. En hann setur í raun
og vem í staðinn fyrir þetta—að
hver miaður skuli gera það öðr-
itm, sem hann óski að aðrir geri
sér—regluna um, að hver miaður
skuli breyta svo við aðra, eins og
guð hafi breytt við hann. Þetta
er áreiðanlega mikill murtur. Það
er hvorki meira né minna en guð -
dómurinn, sem maðurinn á að
sníða sig eftir. Hann áminnir
mann um, að elska óvini sína og
blessa þá sem bölvi þeim, “til
þess að þér séuð börn föður yð-
ar”. Hann elskar alla án mann-
greinaráíli'ts. Og Jesús varpar
fram þeirri reglu, sem nær fyrir
manninn í gegnum eilífðir allar,
og ksem kemur manni alvejg til
að sundla þegar maður hugsar um
hana, og þaó er: verið fullkomn-
ir eins og yðar himnes’ki faðir er
fulíkominn”.
“Verið fullkomnir”! En hvað
er það þá, sem Jesús hefir að
segja um siðferðileika guðs?
Setningin: “Guð er kærleikur”,
er ekki kominn frá Jesú, en bún
er nákvæmlega í hans anda. En
einmitt í því sambandi má ég til
með að drepa örfáum orðum á
þann misskilning, sem við höfum
tekið að erfðum og er mjög al-
gengur, að þegar við tölum um
siðferðilega eiginleika guðs, þá sé
það það hugtak, sem nefnt hefir
verið heiiagleiki hans, sem fyrst
og fremst verði um fjallað, eins
og það sé eitthvað aðgreint frá
kærleika hans.
jÖIl trúarbrögð hafa einhverja
kenningu um þann eiginleika, sem
kallast heilagleiki. Upphaflega
var það orð notað til þess að
tákna þá menn eða þá hluti, sem
á einhvern sérstakan hátt voru
bundnir við guðsdýrkunina, voru
guði vígðir eða guði helgaðir á
einhvern hátt. En eftir því sem
guðshugmyndin hækkaði og menn
tóku að reyna að gera sér grein
gjleyma afbrotinu eða mótgerð-
inni, láta sem hún hafi ekki skeð
það er að stryka út skuldina, sem
maðurinn er kominn í, svo maður
noti líkingu, sem mjög er algeng
og jafnvel er viðhöfð í n. tm.
Eins og við öll vitum, þá eru
það fæst okkar, sem eru vaxin
þessari fyrirgefning, ef oss hefir
kent nokkuð verulega undan mót-
gerðinni. En svo mjög semi við
eigum eftir að læra til þess jafn-
vel að ná þessu stigi fyrirgefning-
ar, þá er það þó ekki nema lítiil
áfangi að því marki, sem Jesú á
við, þegar hann talar um það orð.
I hans augum er það ékki nóg að
stryka út skuldina, heldur að taka
upp að nýju það samfélag, sem
rofnað hefir við afbrotið; það er
með öðrum orðum að upphefja
úr manninum sjálfum, sem synd-
ina hefir drýgt, það hugarfar, það
upplag, þá gala, sem syndinni
hafa valdið. Þessvegna segir
Jesú, þegar Iærisveinarnir spyrja
hann hversu oft þeir eigi að fyr-
irgefa, hvort þeir eigi að
fyrirgefa manni sjö sinnum:
“ekki sjö sinnum, heldur
sjötíu sinnum sjö”. Með öðrum
orðum, það er ekki fyrirgefning
hjá manni, nema hann hafi enda-
lausan vilja á því, að sigra hinn
með góðmensku sinni. Og það
er í ljósi þessa, sem, við skiljum
orðin, sem svo mörgum hefir ver-
ið þyrnir í augum, umí að rísa ekki
upp gegn meingerðamanninum.
Orðin um að snúa vinstri kinninni
að, ef slegið er á þá hægri, að
sleppa við manni yfirhöfninni
iíka, ef hann vilji taka kyrtilinn,
að ganga með manni tvær míílur.
vilji hann neyða mann eina. *
Þetta eru örðug boð. Svo örð-
ug, að Tolstoj var gerður
sama sem að Iandráðamianni og
lýstur óvinur alls velsætnis og
borgaralegra dygða, þegar hann
benti þjóð sinni á þau [ fullri al-
vöru En þetta er það, sem Jes-
ús kallar fyrirgefning, og honum
nægir ekkert minna. Það er að
vera svo laus sjálfur við hefndar-
huginn, að geta tekið á
sig alla smán, þolað hverskyns ó-
rétt af Iönguninni til þess að
talar um að guð hafi reynt að
sætta mennina við sig með komu
og dauða Krists “meðan vér vor-
um óvinir”. Og eftir Jesú sjálf-
um er það haft, að guð hafi sent
mönnum þjóna sína, spámenn og
sjálfan mannssoninn, til þess að
vekja í þeim löngunina, þrána
eftir því, að losna við sínar eigin
yfirsjómr og setjast að borði hins
míikla konungs. Yfirleitt virðist
hann sjá, og lærisveinarnir éftir
hans dag, afskifti guðs af mönn-
unum sem sífeldar tilraunir, sí-
feldan viðbúnað og ráðstafanir til
þess að láta þá átta sig á sjálfum
sér, sífelda kenslu um að færa sér
í nyt fyrirgefnmguna fra hæðum' Við getum hlaupist á brott frá
eftir dauðann? Er það ekki til,
sem Kristur kallar að verða seld-
ur böðlunum [ hendur, þangað til
maður hefir borgað hinn síðasta
eyri? Vinir mínir! Finnum við
ekki öll að við drögumst með eitt
hvað inst í hugskoti okkar, meira
og minna falið, sem við treystum
okkur ekki með nokkuru móti til
að losna við? Eru ekki sum okk-
ar sem finna, að það verður að
brenna það út? að ekkert upp-
raétir meinið fyr en við höfumj
sjálf drukkið dreggjarnar af því
eitri, sem við höfum byrlað í bik-
ar lífs okkar. Við skulum ekki
eitt augnablik ímynda okkur, að
Engumi getum þarf að því að
leiða, að ekkert okkar (er ehrs
glöggskygnt á þessar verkanir
guðs í mannheimum, eins og hann
var, sem sá guð bak við hvert at-
vik og fanst hann sjálfur bein-
línis hvíla í faðmi hans, hvaða
hættur og hörmungar, sem aðrir
rr>enn sáu umhverfis hann. En
syndum okkar, hvorki hugskots
né verka; við skulum ekki eitt
augnablik hugsa okkur, að guð
skilji við oss fyr en fyrirgefning
hans er fulikomnuð. fyr en alt er
numið burtu með rótum, sem
varnar því í okkar sál að við get-
um komist í samræmi við hann;
og við skulum ekki eitt augna-
dalit.ð sjaum við þo. iHið mnra j blik ímynda oss> að sú lækning á
með sjalfum oss finnum við, að oss verði fyrir alla sarsaukalaus.
við verðum aldre. ánægð fyr en Eg tel mig hafa heimild til þess
>.ð erum laus við það í fari okk- ( a$ fullyrða, að ég viti, að hinn
ar sem dregur okkur ,'fmður og j andlegi uppskurður, hin andlegu
sni. low Prloea
LIGHTNING SHOE REPAIR
32S II Hargrrave St. — rhonei Bi 0704
varnar því að samræmi komist | sarsaukatök. byrji
^ornist j sarsaukatok. byrji a morgum
milh okkar og þess sem mst er og manni jafnskjótt og hann kveður
sannast í tilverunni. Sum okkar i bennan
komasl tlltolulega hægl úl lír þvti AídM fáein „t ,, endi
aö upphetja ur sei og losna við r • . - , * , , £- ,,
„„„r________f r i • iEg m.ntist a það 1 upphafi mals
það, sem sorafengnast er í þeim
Þeim er tiltölulega eðlilegt að
taka á móti fyrirgefning guðs. þó
vafalaust finni þeir bezt, sem
lengst eru komnir, hvað þeir eiga
Iangt í land, ef mjælikvarðinn á að
vera þau firn, sem Jesú krefst. En
öðrum gengur (það imiður. Og
eitt er víst. Og það er að sú
merking, sem, við oftast leggium í
orðið fyrirgefning, gagnar þeim,
sem verulega illa er kómið fyrir
í siðferðilegum efnum, ekkert.
Þeim manni, sem hefir ofsalegar
og heiftarlegar ástríður til ills,
er það ekki hið allra minsta gagn,
að fá það sem við höfum nefnt
fyrirgefning, nema hún hafi breytt
manninum um leið. Já, eins og
eg hefi bent á, það er í raun og
veru ekkert til, sem getur heitið
míns, að ruðningsverkið væri
mikilvægt verk. Ég fullyrti líka
að það væri vandasamt verk. Það
er ekki minst vandasamlt að gæta
þess, að engu verði rutt burtu,
sem ekki má fara. Og framar öllu
er vandasamt aö búa svo í hag-
inn fyrir það, sem á að koma, að
jarðvegurinn verði sem bezt undir
búinn. 1 því efni er í mínum
augum eitt mikilvægast. Og það
er að missa ekki sjónar á ábyrgð
lífsins, og ég hika ekki við að
bæta við, að við verðum látnir
sæta ábyrgðinni fyrir meðferð
vora á því. Þessi kirkja hefir
ekki nema einn tilgang. Hann er
sá, að koma þeirri hugsjón inn í
huga sem flestra, að kærleiks-
djúpsms himmvfðar hallir standi
þeim opnar, og að húsið í hverju
allir rúmast, stendur föstum fót-
um bæði í þessum heimi og öllum
öðrum heimum vors himneska
föður.
maðurinn snúi við blaðinu og }>ví nafni, annað en sú hjálp, sem
verði annar maður. Og það er | breytir upplagi mannsins. Nú er
ekki eingöngu að þola, það er að skemst af því að segja, að það er
ekki nema lítið brot af mönnum.
sem laéknast af sorafengnu og
hættulegu upplagi, til nokkurar
hlítar hér í heimi. Hvaða undir-
búning, sem þetta jarðlíf kann að
ASTRONG
RELIABLE
BUSINESS
SCHOOL
A. W. MILLER
Vice-Prcsidcnt
D. F. FERGUSON
Principal
President
taka upp baráttuna við manninn.
I raun og veru er fyrigefningin
ekki komin á fyr en þessi breyt-
ing he.fir orðið á manninumi. Ög
u____ er það þá ekki augljóst að “ef þér m .. r___.............
fyrir því, að guð gerði ákveðn- fyrirgefið ekki mönnunum þeirra ! vera, til þess að hægara verði að
ar kröfur til breytni þeirra, þá j misgerðir, mun faðir yðar ekki j losna við alvarlega galla síðar. þá
fékk hugmyndin heilagur ákveðn- j heldur fyrirgefa yðar miðgjörð- er það víst, að hér læknast þeir
ara oe ákveðnara siðferðilegt jlr ? Ouð getur ekki fyrirgefið ekki nema hjá nokkurum hhita
Og hjá kristnum mönn-! manni, sem ber óvildarhug til manna. Menn fara daglega af
þessum heimi, með hugann full-
an af vonsku og eigingimi, misk-
unarleysi og mannilsku. Hvað [
tekur við? Hefir tilveran einhver
taéki til þess að setja þá á réttan
kjöl, þegar héðan er farið? Trú-
um við því, sem Matthías segir í
sínum óumræðilega sálmi: “Mitt
kærleiksdjúp á himins víðar hallir.
börnum frá þrældómi, albúinn til I húsi mínu rúmast allir—allir”?
It will pay you again and again to train, in Winnipeg
where employment is at its best and where you can attend
the Success Business College whose graduates are given
preference by thousands of employers and where you can
step right fróm school into a góbd position as soon as your
course is finished. The Success Business College, Winni-
peg, is a strong, reliable school—its superior service has
fesulted in its annual enrollment greatly exceeding ,the
combined yearly attendance of all other Business Colleges
in the whole Province of Manitoba. Open all the year.
Enroll at any time. Write for free prospectus.
THE
BUSINESS COLLEGE Limited
385K PORTAGE AVE. — WINNIPEG, MAN.
More Than 600 Icelanders Have Attcnded
The Success College, Winnipeg.
ara og
innihaíd.
um hefir svo farið, að bróður síns, af því að fyrirgefn-
orðið hefir smám saman verið 'ngm er sú sætt, það samræmi.
látið tákna það, sem menn hafa; l>að samfélag milli guðs og
nefnt “réttlæti” guðs, og venju-1 manna, sem óvildarhuginn girð-
lega hefir verið sett í samband 'r fvrir að komist geti á. Konung-
við stranga og ósveigjanlega urinn í dætnisögunni um hinn
dóma hans á manninum. Þetta! skulduga þjón, var þess albúinn,
hefir mönnum að vissu leyti fund-1 aÓ láta skuldina falla niður, að
ist standa á öndverðum meið, eða þjarga manninum, konu hans og
vera eins og til að vega upp á
móti
kærleiika hans. En þó j þess Iata hann halda áfram til
hugsanaferillinn sé vitaskuld mjög ; vera bíón sinn, en hann sér að
eðlilegur og skiljanlegur, þá er su uPPgjöf er einskisvirði,
hann þó skammsýnn. í i>eSar hugarfar þjónsins var eftir
Þær mótsagnir sem menn telja I sem a^ur a þá leið gagnvart sam-
sig verða vara við hér, stafa W0111 sínum, eins og frá var skýrt.
af því, að þeir hugsa ekki um Þjóninum var varpað í “hendur
kærleika á sama hátt og gert er í! böðlunum þangað til hann hefði
nýia-testamentmu.
Setningin, sem ég tók mér að
texta í dag er, eins og þér ef til
vill kannist við, nokkurskonar
skýringargrein með “faðir vor”.
Eina skýringin. sem oss hefir bor-
ist frá Jesú með þeirri fögru gjöf,
er þessi um fyrirgefninguna. Hon-
um finst ekki nóg að kenna
mönnum að biðja: fynrgef oss
vorar skuldir, svo sem vér og fyr-
irgefum vorum skuldunautum”,
heldur finst honum hann ekki geta
s.kilið svo við þetta, að hann
bendi ekki með enn meiri á^erslu
á. að skilyrðið fyrir fyrirgefningu
guðs sé fyrirgefning mannsins, við
þá sem brotið hafi gagnvart hon-
um|. Og hér förumi við að kom-
ast að því, hvað fyrirgefning er i
munni Krists. Þegar við tölum
borgað alla skuldina.”
Og þarna erum við komnir að
vandasamasta staðnum í öllu
þessu vandasama máli. Við sjá-
um að eftir því. sem Jesú lítur á,
þá stendur fyrirgefning guðs
manninum æfinlega opin, að svo
miklu leyti, sem maðurinn er fær
um að taka á móti henni. Við
sjáum ennfremur, að það er meira
en að hún standi honum til boða,
guð er sífelt að hjálpa manninum
til þess að opna sig fyrir meira
og meira af fyrirgefningunni.
Lærisveinum Krists fanst þeir
skilja það eftir að hann var far-
inn af þessum heim, að einmitt
koma hans hefði verið í sérstök-
um óvenjulegum mæli kall, upp-
örfun, tilraun guðs til
Og ef við trúum því, er þá ekki
alveg siálfsagt, að aðferðirnar til
þess að fá menn þangað séu eins
og frá er sagt, er skáldið segir:
“Hann bvður ennþá: Farið. Iaðið,
leiðið. Og leit'.ð, kallið, biðjið,
þrýstið. neyðið”. Verðum við
ekki að beygja okkur undir rök-
rétta afleiðing af trú okkar á kær-
Ieika guðs, og hún er sú, að sú
stund geti komið að guð neyði
mann til þess að taka við fyrir-
gefning sinni — m. ö. o. snúa
við? Aðferðirnar geta verið marg-
víslegar. Ein þeirra er vafalaust
sú, sem Páll ræður okkur til “ef ó
vin þinn hungrar, þá gef honum
að éta. ef hann þyrstir, þá gef
honum að drekka, því að með
þvf að gera þetta safnar þú glóð-
um elds á höfuð honum”. Það
má gera illum manni svo mikið
gott. að háðungin, skömmin.
samviskubitíð brenni sem elds-
glæður á höfði hans. Það má
sprengja sér veg með mannástinni
einni að hjarta margra manna. þó
þeir hafi hlaðið um sig víggarði
þess að .
opna hugskot mannanna fyrir fyr- j forherðingarinnar. En er ekki
um að fyrirgefa manni eitthvað, irgcfning guðs. Þeir klæða það í | enn eitt eftir: komumst við hjá
afbrot við oss, þá eigum við j einkennilegan búning, en við skilj i því að hugsa okkur að það sé til,
venjulega við, að við ætlum að;um þó hvað að baki liggur, Páll I sem við höfum nefnt að fara illa

INNFLUTT WHISKY GETUR VERIÐ Á ÖLLUM ALDRI.
LÖGIN í CANADA GETA EKKI RÁÐIÐ NEITT VIÐ
ÞAÐ. — EN ÞAU KREFJAST ÞESS, AÐ CANADISKT
WHISKY SÉ EKKI TIL SÖLU HAFT YNGRA EN 2 ÁRA
GAMALT.
#<@íadiaN Qjb,"
WHISKY
ERU TALSVERT ELDRI EN LÖGIN KREFJAST. ÞAU
ERU SETT I FLÖSKUR 0G ALDURINN Á ÞEIM ER Á
STOT HVERRAR FLöSKU ER. LESTU HANN. HANN
ER ÞAR TIL ÞESS.
Bruggað og látið í flöskur af
Hiram Walker & Sons, Ltd.
WALKERVILLE. OXTARIO
beir hafa bruggaS fínt Whisky síðan 1858.
MONTEEAL, QUB. LONDON, ENGLAND. NBW TORK, U,