Heimskringla - 15.04.1925, Blaðsíða 1

VER»L,AUSf GEFUV FYKIR
COUPOIVS OG UMBCÐIR
ROYAt,
CROWN
VERÐLAIJN GEFIN FYRIR
COIIPONS OG IMBfOIR
royau,
CROWN
n4T "- jvt„wson
’ TÍ0'W st. _ CITJI
— SendiS eftir vertilista til —
EOYAL CROWN SOAP LTD.(
654 Main Street Wlnnipeg.
WENIíIPBG, MANITOBA, HIÐVIKUDAGINN 15. APRlL, 1925.
NUMER 29.
CANADA
Fylkisþinginu var slitið í vikunni
leið. f>ar fór alt ofboSfriðsam-
lega fram, enda var engu markverSu
LrundiS í framkvaemd og ekkert
ekki um koll komiö. Segir hann aS
umboSssala félaganna hafi selt hveit-
iS 5—7 centum hærra en markaSs-
verSiS, sem auglýst var þegar verS-
■narkvert drepiS. Vegna þess vildu falliS kom lengst. AS vísu telur hann
sumir máske kalla þaS frekar at- ekki stærstu og þektustu hveitikaup.
LvaeSalítinn félagsskap. 'Helzt hafa i mennina ha'fa átt þátt í þessum sam-
Conservatívar reynt aS standa uppi í tökum, en áreiSanlegt se, aS þau hafi
Jmrinu á stjórninni, e engin merki eru J átt sér staS, í því skyni aS komai tor-
t'l þess aS henni sé háski búinn. Lib- tryggni inn hjá almenningi gagnvart
«rali flokkurinn hefir lítt andæft1 sambandshreyfingunni.
SjörSum stjórnarinnar. Helzt hefir j '
^r. Norris hafl eitthvaS aS segja. i KolasölumáliS, sem kent er viS
Jtn hvaS sem hver sagSi, fór alt fram Tuxedo átti aS koma fyrir á föstu-
meS friSi og spekt. — ÞaS var J daginn var, en var frestaS um viku.
Eannske líka enginn, sem bar nokkuS , Þessir eru ákærSir: Lieut.
verulegt fyrir brjósti.
ÞaS er haft eftir Mr. George W,
^obertsson, ritara hveitisambandsins
— Col.
G. F. C. Poussette, Fred de Sieyes,
Gerald B. Aldous, D. J. W. Simp-
son og George Edxvards.
Jónas G. Skúlason
sá er mynd þessi er af, var sæmd-
ur verSlaunapeningi þeim úr silfri,
Saskatchewan, aS hiS gífurlega kolasamningasvik, er þeir eiga
verSfall á hveiti undanfariS, sé aS
^enna samtökum meSal ýmsra hveiti-
kaupmanna, og séu þau samtök gerS
' því skyni aS koma hveitisamlagsfé-
lögunum fyrir kattarnef. En Mr.
Robertson telur félagsskapinn standa
svo föstum fótum, aS honum verSi
Þessir allir eru ákærSir fyrir er |andstjórinn heffr þar til gefiS, og
aS
hafa haft í frammi fyrir 3—4 árum
síSan.
Þar aS auki eru þeir Sieyes og
Aldous ákærSir fyrir kolafölsun og
undandrátt á vagnförmum, sem sagt
er aS hafi veriS færSir á reikning
herbúSanna.
Glíman.
Eins og getiS var um í blöSunum
síÖustu viku, verSur mánudaginn 20.
apríl haldinn fundur til aS stofna
Jékig til eftingar íslenzkrar glimu hér
1 Winnipeg.
Þannig stendur á þessu, aS ÞjóS-
T®knisþinginu í vetur barst bréf frá
Jóhannesi Jósefssyni glímukappa,
tess efnis aS hvetja menn til aS halda
V'Ö hinni þjóSlegu íþrótt í þessari
álfu, og til þess aS leggja fram sinn
skerf í þá,átt, bauSst hann tif aS gefa
100 dollara á ári í 10 ár til verSlauna
á glímumóti, sem haldiS væri í sam.
Þandi viS ÞjóSræknisþingiS, meS því
skilyrSi aS félagiS gangist fyrir ár.
legu glímumóti í sambandi viS þing-
ÞingiS samþykti þaS og var
kosin þriggja manna nefnd til fram-
kvæmda, og boSar hún til þessa fund-
ar- Ætlast er til aS byrja þegar á
®fingum eftir fundinn, til aS undir-
Þúa þátttöku í íslendingadagsglím-
unni.
Einnig ætlast ÞjóSræknisfélagiS til
að stofnuS verSi glimufélög úti í
sveitunum, sem gætu svo sent menn
f'1 ag taka þátt í glímusamkepninni i
sambandi viS þingiS, og verSa bráS-
lega gerSar ráSstafanir til þess, aB
ÞaS einnig komist í framkvæmd.
Hinn umgetni glímufundur v’erSur
lialdinn á skrifstofu “Htimskringlu”
og byrjar kl. 8 e. h.
*
Ur bœnum.
TENGDAPABBI
verður leikinn fimtudaginn og
föstudaginn í þessari .viku, í
samkomusal Sambandssaf»að-
ar.
Ymsir enskumælandi mentamenn
hér í bæ, sem láta sér ant um sálar-
rannsóknir, fóru þess a leit viS Ein-
ar H. Kvaran, er þeir fréttu, aS
hann væri kominn hingaS til lx>rgar-
innar, aS hann flytti erindi og segSi
þeim frá reynslu sinni.
'SagSi Mr. Kvaran þeim frá til-
raununum meS miSlunum TndriSa
IndriSasyni og Einari Nielsen, og
lýsti þeim skýringum, sem fram
hefSu komiS um uppruna fyrir.
brigSanna, víSsvegar um heiminn.
Erindi þetta flutti M.r. KVaran
þriSjudagskvöldiS 14. apríl í sal
“Women’s Club”, í Donald Block.
Um 200 manns hafSi veriS boSiS aS
hlýSa á erindiS. Voru þaS mest
mentamenn tilheyrandi ýmsum stétt-
um, og komust ekki fleiri í salinn en
var voru. Erindi þetta flutti Mr.
Kvaran auSvitaS á ensku, og var
gerSur ákafur rómur aS máli hans, i
eins og vant er. ErindiS var langt
og ítarlegt, en engir af áheyrendum 1
vildu fara aS því loknu, heldur
dundu fyrirspurnirnar yfir úr öllum
áttum. Var auSheyrt aS fyrirlesar.
inn hafSi hrifiS meS sér alla áheyr-
endur. Var skoraS á hann aS láta
prenta fyrirlesturinn. ÆtlaSi þakk-
læti áheyrenda aldrei aS linna, og
leiS löng stund áSur en Mr. Kvar-
an fengi aS kveSja og komast heim
til sín.
landbúnaSarháskólinn hér í Manitoba
hefir umráS yfir, þegar hann um
daginn lauk þar prófi. Jónas hlaut
hæst próf af öllum sinum stallbræSr-
um og ágætiseinkunnina 1 A. Hann
var og valinn í vetur til þess aS far
fyrir skólans hönd suSur til Crook-
ston í Bandaríkjunum, til dómkepni
þar, eins og sumir lesendur “Heims.
kringlu” muna.
Foreldrar Jónasar eru þau ' Jón
Skúlason og GuSrún Jónasdóttir,
bæSi Vatrisnesingar úr Húnavatns-
sýslit á Islandi. Þau búa í Geysis-
bygS í Nýja íslandi.
Dr. Tweed, tannlæknir, verSur aS
G'mli, fimtudag og föstudag 23. og
24. apríl, aS heimili Mr. Bergthórs
IhorSarson,, nálægt lyfjabúSinni, og
1 Árborg þriSjudaginn 28. apríl.
Mr. S. A. Anderson, frá Hallson,
íór heim til sín á miSvikudaginn
Winnipeg og Selkirk í síSustu viku.
Mr. Richard Beck, sem stundaS
hefir nám viS Cornell háskólann,
hefir nú hlotiS námsverSlaun há-
skólans fyrir enskunám. NámsverS-
laun þessi eru $400 og ókeypis kensla
í eitt ár.
Mr. Beck hefir veriS um fjögur ár
hér í Ameríku. ÁriS 1922 fór hann
héSan frá Winnipeg til Cornell, og
hefir "þar lagt stund á ensku og sögu.
Hann varS M. A. áriS sem l,eiS og
fékk þá $350 námsverSlaun.
Hillingar.
Eftir
BERGÞÓR EMIL JOHNSON.
Rœða flutt í kirkju Sambandssafnað.
ar á ungmcnnafélagsmessu,
22. mars 1925.
Tcxtj S. J. J.
HvaS ertu líf?
Ertu hækkandi blævakin bára
gegnum brimrót í miljónir ára,
sem er áfram og uppáviö knúin,
sem er eilifu frjómagni búin?
HvaS ertu?
Hvaö ertu líf?
Ertu hverfandi, sloknandi gígur?
fædd í beljandi snúningi hjóla,
er aö sæfangi hjaönandi hnígur?
Ertu hverfandi, sloknandi gýgur?
Hvaö ertu ?
Hér var staddur í borginni í gær
Wr. K. P. Bjarnason frá Árborg.
Eom hann sunnan frá Piney, Man.
Eét hann hiö bezta yfir viSkynning.
"nni viS þá Piney-búa, og horfun-
"m þar syöra.
Skttgga-Sveinn var leikinn fyrir
fullu húsi mánudags- og þriSjudags-
kvöld, 6. og 7. þ. m. i Goodtempl-
arahúsinu. ,/Aheyrendur létu oft í
ljós ánægju sína yfir leiknum og
hinttm yndislegtt leiktjöldum eftir
FriSrik Swanson. Sökum rúmleysis
verSur nánari umgetning aS biöa
næsta blaös. Leikttrinn verSttr endur-
tekirtn 21. þ. m., samkvæmt ósk ýmsra.
Eitt af því undraveröa í ríki nátt-
úrunnar eru hillingar. ViS höfum aS
likindum öll t æsku staraS spyrjandi
augtim yfir ótakmarkaöa viöáttu, eöa
spegilsléttan vatnsflöt, á þessar
töframyndir, þetta endurskin af þvi
virkilega í ttáttúrunni, og í þeim felst
eitthvaö dularfult, aSlaöandi seiS-
magn, sem hefir heillaS okkur, af þvt
viö höfum fundiS eitthvaS samstætt í
okkar eigin sálum.
ÞaS eru hillingar í okkar eigin lífi.
Eins og náttúran, þá er mannssálin
gædd þeim eiginlegleikum aS skapa
sér undraheim, sérskilinn aö miklu
leyt frá hintt hversdagslega liferni.
Þær hillingar eru dagdraumar vonir
og hugsjónir, og oftast er þaS sterkt
ímyndunarafl, sem myndar þessar
sýnir. Vort daglega líferni virSist
skiftast í tvö kerfi: þaS veraldlega
og andlega. Þvi miSttr virSast þessi
tvö öfl koma hvort í bága viS annaS,
og þaS sem verra er, aS hiS hug-
sjónalega fer vanalega halloka fyrir
því veraldlega, sem færir okkur heim
sanninn um, hvaS skamt viS erum kom
in á leiö aS skilja okkar eigiö sálar-
líf, þar sem alt viröist benda til þess
ara innra líf. er hugsjónalíf,
þó þaö sjaldan komi á
yfirboröiö, sem varla er eSlilegt und-
Nt núverandd (mannfélagsfyrjrkomu-
lagi. Þaö er eins og einhver nauö-
syn nútímans hrindi manni vægSar-
laust út í viöakiftalífiS, strax og
æskuárin eru liöin, og mái burt hverja
httgsjón,- sem mundi gera lifiö þaö,
sem þaS ætti aö vera. HvaS er lifiS ?
Er þaö hugsjón eSa efnishyggja?
ÞiS hafiö siem börn séS undra
sýnir. ÞiS hafiS brosaS mót sól og
báru. Þiö hafiö faSmaö hiö syngj-
andii vor. í gegnum tár barnæskunn-
ar hafa speglaS sig rrjögulegleikar
framtíöarinnar. Sem börn hafiö þiS
látiöl íimyndun^trafliS |HSa úllindraS'
um hina víöáttutniklu vegi vona og
óska. Og þessar hillingamyndir æsk-
unnar hafa boriö ykkur á vængjum
eftirvæntingarinnar til unglingsár-
anna. Þá er þroskunin meiri, skiln-
ingurinn næmari og ímyndunarafliö
enn sterkara. Eg veit aö þiS hafiö
bygt loftkastala um hvaS þiS ætluS-
uS aS verSa og gera. ÞaS er eftir.
tektavert hvaö þessir draumar hafa
allir veriS fagrir, engin skuggaský,
engir erfiöleikar, ekkert hugarvíl, og
ég veit, aö enn muniö þiS segja: aö
ekkert hugtekur hjartalag manns,
sem hillingamyndir aö skapa, en
þýöingarmesta spurningin, sem þá
hefir vaknaö fyrir ykkur er: HvaS er
ltfiS?
MeS fullorSins árunum byrjar bar.
áttan. ÖSru megin þráin aö komast
út í lífiö; afreka mikiö; umvenda
heiminum í nokkurskonar aldingarS.
Löngunin til þess aS láta æskudraum
ti', “rætast, gera hillingarnar aS veru-
leik. Allir vegir virSast færir, alt
lífiS frjálst og unaSsríkt. Hinu meg-
in fara aö koma í ljós freistingar efn-
ishyggjunnar. Samkepnin viö meS-
bræöur sína í þeirri daglegu iSn aö
ÖSlast fyrst og fremst nóg til lífs-
viöurværis fyrir sig og sína, og svo
þaSJ*i af meir til aö tryggja sér sem
mest áf 'hinum svokölluiju verald-
legu gæSttm. Æskudraumarnir smá-
hverfa og í staöinn kemur hringiSa
viöskiftalífsins.
Og svo líöa árin, og braut þessa
lífs smástyttist. Þaö dregur aö síö-
asta áfanganum. ÞiS, sem eruö eldri
fariö nærri um hvort þær breytingar,
sem ég geri mér í hugarlund aö fari
fram á þessu stigi, séu réttar eöa
ekki. ÞiS hafiö fluzt yfir á þaö, sem
ég vildi kalla eyland minninganna.
AS baki eru óuppfyltir draumar æsk-
unpar, nú aö eins sem fögur endur.
minning. Og enn er spurningunni
miklu ósvaraö: HvaS er lífiö ?
AS líkindum veröur þeirri spurn-
ingu aldrei fullsvaraö, en á þessu
stigi mætti helst búast viS aS tilraun
væri gerS aö svara henni; og niöur-
staSan hlýtur aS veröa sú, aö ef
lifiS er nokkuö, þá er þaö hugsjón,
fagur draumur æskunnar, sem ætti aö
rætast.
Líferni okkar á ekki aö stjórnast
af efnishyggju, því þá yröi þaö eins
og skáldiS spyr í erindinu, sem ég
las fyrir ykkur í byrjun:
Ertu lækkandi brestandi bóla
fædd í beljandi snúningi hjóla, |
er aö sæfangi hjaSnandi hnígur?
Ertu hverfandi, sloknandi gígur?
En ef lífiö er stór, víötæk, göfug
hugsjón, þá getum viö játandi svaraö
hinu erindinu:
Ertu hækkandi blævakin bára
gegnum brimrót í miljónir ára,
sem er áfram og uppáviS knúin,
sem er eilífu frjómagni búin?
aS hugsjónirnar ættw aS sitja i, fyrir-
Sveinn Magnússon, 80 ára gamall, rulT»-
andaSist á Gimli 8. þ. m. úr lungna-
bólgu. Hansi veröur getíiö greini-
legar síSar.
En hvernig á þá aö út.
rýma efnishyggjunni, sem situr
í hásæti nútímans, og koma hugsjón.
um mannsandans í fyrirrúmiö, eSa að
gera lifiö meira andlegt, sem er
virkilega í samræmi viö hiö innra
sálarlíf mannsins? Hvernig á aS
koma á yfirboröiö þessum ónumdu um, heldur sem fögur og göfug hug-
mönnum. En hiS sanna og fullkomn- | andans lindum, sem mundu gera líf- I sjón er hlýöi því afli, sem er aS
Httgsjónamenn hafa ætíS veriö kaB-
aSir skýjaglópar af efnishyggju-
iS aS, virkileik en ekki aS hjákátleg-
um grímuleik, sem snýst1 fyrir verald-
legum áhrifum.
Ef til vill muniö þiö segja, aöi svör
mín séu hillingar, og á þaö veröur
aS hætta hvort mögulegt væri aö
gera þær aö veruleik.
Af öllum fjöldanum þá eru.hug-
sjónamennirnir tiltölulega fáir,i en
þeir hafa ekki sýkst af efnishyggj-
unni. Þeir hafa haldiö áfram aö sjá
hillingamyndir hugans, og meira en
þaö; þeir hafa látiS þær veröa aö
framkvæmdum. Hugsjónamenn hafa
gefiö okkur öll mestu listaverk ver-
aldarinnar: öll fegurstu ljóö og sög-
ur og allar markveröustu uppfynd.
ingarnar. En hugsjónamennirnir
geta ekki í fljótum hasti kipt
burtu grundvelli mannfélagsins, og
sett annan nýjan í staöinn. Tími og
þolinmæöí verBa aS vinna þaö verk,
og þó okkar tíö sjá eigi nema máske
aö litlu leyti þær umbreytingar, þá
getum viö hjálpaö aS leggja hyrn-
ingarsteininn aö þeim.
Stærsta sporiö, er aö sameina hiS
innra og ytra líf, aö minsta kosti svo
aö hiö ytra og veraldlega stjórn-
ist af því innra og sálarlega. Alt
ltendir til aö hiö fullkomnara líf ætti
aö vera svo, og mörg dæmi eru þvt
ti1 sönnunar, aS þetta er mögulegt.
Það er ekki létt verk aS útrýma efn-
ishyggjunni eins og hún er nú rótffest
í heiminum, og mér viröist aöeins
einn mögulegur vegur, og hann er
seinfær; og þaö eru aukin áhrif hinna
eldri á hina yngri. Þeir eldri hafa
gengiö í gegnum öll stig lífsins og
hafa reynsluna, og þeir verSa aö veita
áhrifum sínum í gegnum hinar þrjár
megin afllindir mannfélagsinst
skólann, kirkjuna og heimiliö. Skól-
arnir ættu aö leggja mesta áherslu
á þær fræöigreinar, sem auka ímynd-
unarafl og hugsjónalíf; kirkjan ætti
koma fram á sjónarsviSiS sem trú-
ar. og hugsjónarstofnun aöeins, en
ekki eins og hún er í dag, trúarstofn-
un á yfirborSinu, en t virkileika lík-
ust ráfandi þjóni efnishyggjunnar.
Efnishyggjan hefir frá fyrstu tíö
veviö versti óvinur kristninnar, og
þar sem lífernismáti mannfélagsins er
í algeröri mótsetning viS kenningar
Krists, þá veröur ekki annaö séS, en
aS þær þjóöir, sem kalla sig kristiy
ar, eigi ekki meira tilkall til þess
nafns, heldur en aö segja aS svart
sé hvítt, og ef til vill er þetta. rétt-
mæt ástæSa fyrir vanrækslu yngri
kynslóöarinnar á kirkjunni, því
hugsjón æskunnar getur ekki átt sam
leiö meö efnishyggjunni. Af þeim
mörgu tækifærum, sem heimiliS hef
ir til þess aS mynda lífsstefnu ungling
anna, skal ég aSeins nefna eitt, sem
öllum heimilum er mögulegt. Á flest
um heimilum eru til góöar bækur,
eftir hugsjónamenn á öllum tímum,
og þær standa ólesnar á hillunum
faldar ryki, en vngri sem eldri drekka
i sig andagift dagblaöanna, sem á
fremstu síSu vanalega birta sora
mannfélagsástandsins og hryllileg-
ustu sögur af framferSi olnbogabarna
veraldarinnar. Og síSast en ekki sízt,
þeir eldri, sem komnir eru yfir á ey-
land minninganna, þeir vita hvaS
þaö er, aS eiga óuppfyltar vonir,
drauma, sem ekki hafa rætst, hillinga-
myndir, sem aldrei hafa oröiö aö veru
leik, þeir geta aftur orSiö unglingar,
og komiS yfir á draumalandiö til æsk-
unnar, til aö styöja þá yngri í því,
ekki einungis aS halda viö hugsjón-
um sínum, heldur aö auka svo ímynd-
unarafliö, aö þeim yeiti léttara aö
leggja beint út í sorta efnishyggjunn-
ar og láta drauma sina verSa aö fram-
kvæmd. Viö erum öll sem börn þeg-
ar viö stöndum gagnvart hinum miklu
ráögátum lífsins, en ég er sannfærö-
ur um aS lífi hvers einstaklings er
ekki ætlaS aö veröa sem vél, er af
samfélags fyrirkomulagi er knúin aö
keppa móti vilja sínum viö meöbræS.
ur sína, eftir hinum veraldlegu gæö
APRIL-HLAUP
[Visa úr bréfi til sveitunga á sama
reki og höf.]
Á því hangir hugkvæmd vor:
Hrumur að ganga drcngja-spor —
Enn oss langar útí for,
Ef að fangið býður Vor!
30.—3. '25.
STEPHASI G.
finna í fylgsnum hverrar sálar, og
þá er þaS ekki hillingamynd, aS líf-
iS geti oröiö:
S Hækkandi blævakin bára
gegnum brimrót í miljónir ára,
sem er áfram og uppáviö knúin,
sem er eilífu frjómagni búin.
SÆNSK-AMERlSK.4 IjNAN.
Ætlarðu heirn til gamla landsins í
sumar? Ef þú ætlar, þá skrifaöu
sænsk-amerísku línunni, aö 470 Xíain
stréet, Winnipeg, eftir öllum upp-
lýsingum um feröina til Islands.
Vér veitum farþegum vorum öll
langbeztu nýtízku þægindi og sjáum
sérstaklega vel fyrir farþegum á 3.
farrými. Alt er tárhreint, maturinn
afbragö, skipin stööug í sjógangi.
Þegar hér viö bætist hiö kurteisa
viömót yfirmanna, og matsveina, þá
getiö þér ekki æskt eftir skemtilegri
'sjóferS, en ef þér takiö yöur far meS
vorum skipum.
Vér erum ávalt reiöubúnir til þess
aö veita ySur þjónustu. Sendiö aS-
eins fáeinar línur til
SWEDISH AMERICAN LINE,
470 Main strcct, Winnipcg, Man.
Hér voru staddir i bænum í gær til
þess aö sitja hluthafafund félagsins
“Viking Press” þeir Mr. Sveinn
Thorvaldsson frá Riverton, Daniel
Líndal frá Lundar og B. B. Ólson frá
Gimji. — Mr. Thorvaldsson kvaS
alla vera farna aö plægja jaröir sin.
ar þar nyrðra, og gizkaöi á aS um
10,000—15,000 ekrur mundu þegar
vera plægðar í Bifröst sveitinni.
Horfur kvaö hann fremur góSar þar
nyröra.
Fyrirlestrar
Einars H. Kvaran
f WINNIPEG
í kirkju Sarrhandssafnaðar,
MÁNUD. 27. APRfL, KL. 8j4
síðdegis.
Efni:
örðugleikar og mikilvægi
sálarrannsóknanna.
í SELKIRK
í samkomusal lút. safnaðarins,
^RIÐJUD. 28. APRÍL, KL. Qyí
síðdegis.
Efni:
Rannsókn
dularfullra fyrirbrigða.
í RIVERTON
í samkomusal bæjarins,
FIMTUD. 30. APRfL, KL. 9
síðdegis.
Efni:
Rannsókn
dularfullra fyrirbrigða.
f GIMLI
í samkom.usal Sambandssafn.
FÖSTUD. 1. MAf, KL. 8*
síðdegis.
Efni:
Rannsókn ;
dularfullra fyrirbrigða.
Inngangseyrir
á öllum sam.komunum:
50 cents.