Heimskringla - 02.09.1925, Blaðsíða 4

4. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 2. SEPTEMBBR 1925
Heimskrin^la
(StofnnQ 1886)
Keaor ðt á hverjam mlVvlkaáeft
EIOENDCRi
VIKING PRESS, LTD.
853 og 855 8ARGENT AVE., WINJUPEG.
TaUIml: IX-6337
Verfl blatislns er 13.00 fi.rgangurinn borg-
lst fyrirfram. Allar borganir eendUt
TBE YIKING PJBE68 LTD.
---------------------------------------
6IGFÚS HALLDÓRS Irá Höínum
Bitstjórl.
JAKOB F. KRISTJÁNSSON,
Ráðsmaður.
Utanáskrlft ttl blattalnai
THB VIKING PRBSS, Ltd^ Boz 8105
Utanáakrlft tll rltatJOrana:
EDITOK HEIMSKRINGLA, Boz 8105
WI2VNIPEG, MAN.
“Heimskringla ls pnblished by
Tke Viklnz Preaa Ltd.
anð printeð by
CITY PRINTING & PUBLISHIMG CO.
853-855 Sarsrent Are., Wlnnlpef, Man.
Telephone: N 6537
WINNIPEG, 2. SEPTEMBER, 1925.
K v e ð j a
. tii
rithöfundar
hr. EINARS HJÖRLEIFSSONAR KVARAN
og konu hans
frú GfSLINU GfSLADÓTTUR KVARAN
í samsæti fslendinga í Winnipeg-
Oss var það mikið fagnaðarefni löndum
þínum, er vér spurðum komu ykkar hjóna
til Winnipeg, 17. desember síðastliðinn
vetur. Gestur varst þú ekki, er sjálfur
hafðir dvalið hér á öndverðri landnámstíð,
í samfleytt tíu ár, og unnið að því manna
mest, að gróðursetja íslenzkt þjóðlíf á
þessum stöðvum, á meðal hinna dreifðu
vesturfara.
Með verki því aflaðir þú þér slíkra vin-
sælda, að nafn þitt er enn á hvers manns
tungu.
Eftir að þú hvarfst heim aftur, hefir þú
leyst þau verk af hendi, er lengi munu
uppi vera. Með ritverkum þínum —
ræðum, ljóðum og sögum —-* hefir þú
varpað ljóma á vort ástkæra föðurland,
og að launum tekið þökk og virðingu allr-
ar þjóðarinnar.
Aftur ert þú á förum' frá oss, ásamt
hinni ágætu eiginkonu þinni. Fylgja ykk-
ur úr landi, sem fyr, árnaðaróskir vorar
innilegar, og kærar þakkir fyrir komu
óg kynni.
Fremur en að sýna þess engan vott að
skilnaði, að koma ykkar hafi verið oss
til ánægju, viljum vér biðja ykkur að
þiggja smásjóð þann, er skjali þessu fylgir,
og virða svo fyrir oss á hægri veg við-
tökurnar og viðmótið.
Berið landi voru og þjóð kærar kveðj-
ur vorar. Heill og hamingja styðji það
um allan aldur, og greiði ykkur ferðina
heim til átthaganna.
31. ágúst, 1925.
íslendingar í Winnipeg.
* * *
Ofanskráö ávarp til þeirra Kvarans-hjóna var
lesiö á sanikomu, er haldin var þeim til heiöurs
í húsi Goodtemplara, i fyrrakvöld.
Viö þetta ávarp þarf engu aö bæta. Oröskrúö
er lítils vert, er túlka skal þakklætið, virðingnna
og kærleikann, er vér allir skuldum Einari Kvar-
an fyrir æfistarf hans i þágu allra manna. Og
fyrir þaö, hvílíkur alúðarvinur Austur- og Vest-
ur-Islendinga hann hefir veriö, og báöum trúr,
eins og Hjálmar lögmaöur Bergman komst aö
orði samkvæmiskvöldið. Sú skuld verður ekki
goldin með ööru en aö reyna eftir megni aö feta
í fótspor hans, er um þær lendur liggja, og
reyna að lyfta þeim arfi, er hann lætur eftir sig
i oröum og gerðum.
Vafalaust hefir farin leiö virst nokkuð þung-
fær á stundum. Þó er Einar Kvaran mikill
hamingjumaöur. Hans hlutskifti hefir orðið
þaö, aö sitja á efri árum í sólskininu, sém geisl-
ar frá hjarta heillar þjóðar, í tveim heimsálfum.
SHk hamingja er aldrei óveröskuiduð, og kem-
ur aðeins í hlut einstakra beztu manna, meö
hjálp ágætrar konu. ,
Skilnaðarræða.
Flutt af Einari H. Kvaran, rithöfundi,
I kvcffjusamsœti, cr honum var haldiff mánu-
dagskvöldið 31. ágúst, í Goodtemplarahúsinu.
Ekki megið þiö með nokkru móti gera ykkur
i hugarlund, aö eg sé svo stærilátur, aö mér sé
gjarnt til þess að jafna mér saman við konunga,
eða að mér finnist neitt konunglegt við mig.
Samt er það svo, að mér finst eins og eg
standa í sporum eins konungsins, sem Islending-
ar höföu mikið saman viö að sælda á hans tím-
um — eöa aö töluvert sé líkt meö mér og hon-
um.
Eg á við Harald Sigurðarson,'þegar Brandur
hinn örvi kom til Noregs. Þiö þekkið sjálfsagt
flest söguna, og samt ætla eg aö geta aöal-atriö-
anna. Konungi haföi verið sagt mikiö af þvi,
hve örlátur maöur Brandur væri. . Konung lang-
aði til aö reyna, hvaö satt væri í því, og sendi
Þjóðólf skáld af stað. “Gakk til hans ok biö
hann að gefa niér skikkju sína,’’ sagöi hann
Brandur var aö verki sínu, þegar hann fékk
skilaboðin, en hann vaf tigulega búinn, í skar-
latskyrtli og skarlatsskikkju og meö gullrekna
öxi í handarkrikanum. Hann svaraði engu, hélt
áfram athöfn sinni, en lét skikkjuna falla aftur
af herðum sér. Þjóöólfur fór með hana til kon-
ungs.
Konungi þótti mikils um þetta vert. En hann
langaði til aö reyna örleik Brands enn betur.
Hann segir Þjóöólff aö fara og biÖja Brand um
öxina gullre’knu. Þjóöólfi þótti það ekkert á-
rennilegt erindi, því aö forfeöur okkar kunnu því
ekki vel, aö menn kreföust vopnanna úr hönd-
um þeim. En hann varö aö fara og flytja erindi
1 konungs. Brandur rétti honum þegjandi öxina.
Konungur vildi reyna örlæti Brands enn betur,
og hann býöur Þjóöólfi aö fara og biöja um
kyrtilinn. Þetta þóttí ÍÞjóöólfi versta erindiö og
hann maldaði í móinn. Hann var hræddur um aö
Brandur kynni aö þykkjast viö aö vera af-
klæddur svona. En konungur ætlaðist til þess,
að sér væri hlýtt. Enn sagöi Brandur ekkert
orö, þegar hann fékk skilaboöin. Hiann steypti
af sér kyrtlinum, sprettir frá annari erminni,
kastar kyrtlinum til Þjóöólfs, og heldur eftir
erminni.
Þegar konungur fékk kyrtilinn, meö annari erm
inni aðeins, skildi hann sneiðina. Hann sá, aö
Brandur leit á hann sem einhentan mann — aö
hann fiefði þá höndina aðeins, sem þægi, og 'að
hann vantaði hina, sem gæfi. Og hann fyrir-
varð sig.
Þetta er eitthvað svipað um mig, vinir mínir,
eins og um Harald Sigurðarson viö þetta tæki-
færi. Eg hefi nú verið nieðal Vestur-íslendinga
í meira en átta mánuöi. Þeir hafa hlaöiö mig
vottum góðvildar sinnar meö margvíslegu móti.
Þeir hafa jafnvel ekki spreté frá erminni, eins og
örlátasti maðurinn í fornöld Islands geröi þó, né
nieð neinum öðrum hætti bent mér á, hve ójafn
leikurinn hefir veriö. En sjálfur hefi eg fundiö
því meira til þess, aö eg heföi eingöngu þá hönd-
ina, sem þægi, og aö mig vantaði tilfinnanlega
hina, sem gæfi. Og hér stend eg enn og hefi
ekki annað af hendi aö inna en þakklætið —
hjartanlegt þakklæti frá okkur hjónum báöum,
fyrir alt og alt, frá því er viö komum til þessa
lands, og þangað til aö þiö bjóðiö okkur í þetta
glæsilega samkvæmi, með þess yndislega söng
og hljóðfæraslætti, og snjöllu, fögru og ram-
íslenzku ræöum, ásamt stórhöföinglegri gjöf.
Eg hefi fundið því meira til hinnar óþrotlegu
góövildar, sem við hjónin' höfum mætt, sem það
er vitanlegt, aö ekki eru allir sammála um þann
boðskap, sem eg hefi einkum tekiö mér fyrir
hendur aö flytja meöal ykkar — boðskapinn um
rannsókn dularfullra fyrirbrigöa. Og þegar eg
stend nú frammi fyrir vestur-íslenAu samkvæmi,
'aö likindum í síöasta sinn á æfinni, þá langar
mig til þess aö reyna á Jjolinmæði ykkar meö
því, aö segja fáein orö í sambandi viö þaö mál.
Eg fékk á síðastliðnu hausti tilmæli frá nokk-
urum göfuglyndum vinum mínum hér vestra, til-
mæli um þaö að koma vestur og flytja einhver
erindi meöal ' Vestur-Islendinga, og jafnframt
fékk eg tilkynningu um það, að ráðstafanir hefðu
þegar verið geröar til undirbúnings þvi, aö eg
gæti séö mér þjö fært. Þessum tilmælum fylgdi
yfirlýsing um þaö, aö þeir, sem þau sendu, ósk-
uðu ekki að hafa nein áhrif á það, hvers efnis
þaö yrði, sem eg færi meö, né heldur á hitt,
hvernig eg tæki á þeim málum, er eg kynni aö
reifa . Alt slíkt átti aö leggja á mitt vald — ef
eg aðeins fengist til aö koma.
Eg tók þessu göfugmannlega tilboði. Og eg
kaus að gera rannsókn dularfullra fyrirbrigöa
að aðalumtalsefni mínu. Þegar það val fór fram
í huga mínum, voru einkum þrjár ástæöur sem
ollu því.
Fyrsta og helzta ástæöan var sú, að eg tel
meira vert um þetta mál en önnur. Eg hefi ofur-
lítiö vikiö aö því áður frammi fyrir tilheyrend-
um mínum, hvernig á því stendur, að eg lít svo
á, og eg ætla ekki aö fara aö tefja ykkur á því
að fara út í þá sálma nú.
önnur ástæöan er stó, aö eg tel niig hafa
meira vit, meiri þekkingu á því máli en öörum.
Eg veit, að þiö finnið öH, aö þaö er eölilegt, aö
hver maöur kjósi heldur aö tala um þaö, sem
hann ber nbkkurt slcýn á, en um þau efni, þar
sem þekkingin er í enn meiri molum.
Þriðja ástæöan er sú, aö þaö er bjargföst sann-
færing mín, aö þetta mál sé orðið svo magn-
mikið, aö öldur þess skelli, áöur en langt um
líöur, á mönnunum, hvort sem þeim er það Ijúft
eða leitt. Eg er í engum vafa um það, aö sá
tími er ekki mjög langt framundan, þegar hver
hugsandi maöur neyöist til þess aö taka afstööu
til þessa niáls. Eg get ekki gert ykkur fulla grein
í kvöld fyrir þeirri /sannfæring minni. En ef
þiö viljið hafa þolinmæði til þess örfáar minútur,
þá langar mig til þess aö koma með eina eöa
tvær bendingar.
Þegar eg kom til þessa bæjar, bjóst eg sannar-
lega ekki við því, aö hér myndi vera að tefla
um mikinn áhuga á dularfullum fyrirbrigðum.
Eg sagði við sjálfan mig: Þetta er ungur bær í
ungu landi. Hér er baráttan hörö fyrir því aö
gera sé jöröina undirgefna. Hér eru menn aö
koma upp nýrri þjóö. Hér er eölilegt, aö nienn
leitist viö að sjá trúarþörf sinni borgið eftir
gömlum og reynóum leiöum — og láti þar viö
sitja.
Hver verður nú reynsla min í þessu efni?
Hún er fyrst sú, að eg hitti ágætlega mentaða
menn, hvern af öðrum, menn af brezku bergi
brotna, sem eru eins og friðlausir eftir að fá
áreiðanlega þekking á málinu. Þeir leggja stór-
kostlegt verk í þaö aö reyna aö koma sér upp
miðlum. Þetta eru efagjarnir menn. Þeirra af-
staöa til málsins er afstaða vísindamannanna.
Suniir hafa þegar sannfærst um það, að þeir
hafi sjáifir náð sambandi viö annan heim. AÖrir
vilja til þess vinna, eg veit ekki hvaö mikið
—: en áreiðanlega afar-mikiö, — aö
geta náð þeirri sannfæring. Einn af þessum
mönnum sagöi við mig fyrir fáeinum kvöldum,
eftir tilraunafund á heimili hans, sem hann haföi
boðið mér á: “Þeir eru fæstir, sem vita um þann
áhuga á málinu, sem til er í þessum bæ, hvaö
hann er sterkur, og hvað hann er ví'ðtækur, né
um þaö, hvaö mikiö er af tilraununum. Eg
haföi enga hugmynd úm þetta, fyr en eg fór
sjálfur aö sinna málinu. En þú getur verið
viss um, aö hér er ekki um neitt . smáræði aö
tefla.”
Eg hefi orðiö annars'vísari. Eg hefi hitt fólk
hér, sem fyrir samhand viö annan heim hefir
fengið það trúarmagn, svo óbifanlegt traust á
fööur vorum á himnum, aö eg er þess ekki
fullvís, aö eg hafi nokkru sinni kynst ööru eins
af því tæi. Þaö segir meðal annars frá lækning-
um, sem eru þess eðlis, er vér höfum nefnt
kraftaverk. Sumpart hafa talað viö mig menn,
sem segjast sjálfir hafa veriö hrifnir úr dauð-
ans kverkum, biöandi andláts síns í banvænum
sjúkdómum, sem læknar hafa ekki gefiö neina
von um aö gætu læknast, en talið umskiftanna aö
bíða eftir örfáar klukkustundir. Sumpart hafa
sagt mér frá þessu menn, sem tjá sig hafa ver-
iö sjónarvotta að þessum stórmerkjum, þegar
þau hafi komið fram viö aðra. Þetta fólk er ekki
aö leita aö sönnunum í venjuiegum skilningi.
Mér hefir fundist sumt af því hálfpartinn kenna
í brjósti um mig fyrir þaö, aö eg skuli ekki vera
kominn lengra en þaö, aö eg sé aö sækjast eftir
slíku. Þaö segist hafa fengið svo mikiö af
sönnunum, aö því finst þaö hlægiiegt, ef það færi
að heimtar meira. Þaö er hjálp af hæöum í hvers-
konar öi;ðugleikum, sem þaö er aö sækjast eftir.
Það er styrking fyrir sálir þeirra. Þaö er
vitneskja um vilja guðs.
Eg er ekki að taka ábyrgö á reynslu þessa
fólks. Eg hefi ekki verið meö í starfi þess.
Eg veit ekki hvaö mikið vísindalegt gildi ,það
hefir, sem þaö telur fyrir sig hafa borið. En
hitt getur engum dulist, sem kynnist þessu íólki,
að þessi reynsja hefir fylt það meö háleitri al-
vöru, takmarkalausri þakklætistilfinning til höf-
undar tilverunnar og óbifanlegu trúnaðartrausti.
Eg hefi meira en óljósan grun um það, að meö-
al þessara manna séu sumir þeir, sem mest eru
metnir í þessari borg.
Mig langar til að víkja örfáum orðum aö sam-
tali, sem feg átti fyrir örfáum dögum viö mik-
ilsvirtan brezkan kaupsýslumann. Þegar hann
varö þess vár, aö eg hafði samúð meö hans mesta
og dýpsta' áhugamáli, þá sagöi hann mér alt af
létta. Ofurlítið ágrip af því, sem hann sagöi
við mig, er þetta :
“Faðir okkár á himnum gctur veitt okkur alla
þá hjálp, sem við þurfum á aö halda, og við
biðjum hann um. Mín reynsla er sú, aö til þess
að framkvæma hjálpina noti hann sendiboða úr
öörum heimi. Eg hefi nú um meira en þriðjung
aldar sjálfur haft beint samband viö ósýnilegan
heim. Eg er vakinn á nóttunum kl. 3, þegar
maður úr öörtlm heimi vill viö mig taia, og eg
heyri raddirnar nákvæmlega eins og eg heyri
þig tala nú. Oftast er þaö faöir minn, sem til
mín kemur. En stundum getur hann ekki komiö,
af ástæöum, sem mér 'nefir verið gerö grein fyr-
ir, og þá koma aðrir í hans staö. Mér hefir ver-
ið sagt, aö hvaö sem aö mér gangi, þurfi eg ekki
annað en snúa mér í bæn til föður okkar á himn-
mu; þá veröi mér sint. Eg hefi viö ýmiskonar
örðugleika átt aö etja, heimilisörðugleika, fjár-
hagslega örðugleika, öröugleika út af ófullkom-
leika sjálfs mín o. s. frv.. Og um mörg, mörg
ár hefir þaö aldrei brugöist, aö sendiboðarnir
hafa komið, og aö þeir hafa ráðiö fram úr
öllu.”
Þetta fólk hefir ekki hátt um sig, hér í þess-
ari höfuðbo’rg ykkar, hvorki rannsóknarmennirn-
ir né þessir miklu trúmenn. Hin unga kristni
haföi Hka hljótt uni sig í katakomb-
unum i Rómaborg. En þegar öldur
frá andlegri alheimshreyfingu eru
farnar aö streyma með sHku afli inn
í hugi manna i þessu nýja landi ver-
aldlegs starfs og áreynslu út af ver-
aldlegufn efnuni, eins og áreiöanlega
er um að tefla hér i Winnipeg, þá
er mér það ljós bending um þaö,
að Vestur-íslendingar fái að vita af
þeim öldum að rnarki, áöur en mjög
Iangt Hövir.
Og nú langar mig til þess aö bregöa
mér allra snöggvast í huganum til
Stórbretalands. Mig langar til þess
aö lesa ykkur þýöing á nokkrum lín-
um, sem stóöu í ensku blaði í síðasta
mánuði. Ummælin eru eftir ritstjóra
eins Lundúna,-dagsblaðsins, mann,
sem lýst hefir verið svo af mönnum,
sem ekki eru honum sammála, að á-
reiðanlegri, vandaöri og samvizku-
samari mann muni öröugt aö finna.
Hann kemst svo aö orði í einu af
bókmentablööum Lundúnaborgar:
“Þaö er lítil furða, þó að spíritism-
inn sé meira og meira geröur aö um-
ræðuefni í almennum dagblöðum
landsins. Flestum er ókunnugt um
þaö, aö ekki eru færri en 200,000
spíritistar félagar i einu aðal-félag-
inu. En einn af þjóðmálamönnum
landsins, sent var að halda ræðu
um spíritismann hér um daginn, sagöi
að þaö hlyti að vera aö minsta kosti
ein miljónj spíritista á Englandi.
margir aðrir Hta á, veröa ekki skýrð-
ar annan veg en þann, að þær eigi
upptök sín í ósýnilegum heimi. Ert
þær bera enga ábyrgð á, og eru al-
gerlega óviðkomandi, hinum og öör-
um fjarstæðu-fullyrðingum nokkurra
fávísra og trúgjarnra spíritista. Þaö
er jafn-fjarri sanni að leggja
ábyrgðina fyrir slíkar fullyrðingar á
bak rannsóknarmálintt, eins og að láta
nútíðar-kristnina bera ábyrgð á þeimr
mönnum, sem enn þræta fyrir það aö
jöröin sé hnöttótt og að hún gangi
kringum sólina, og bera fyrir sig heil-
aga ritningu.
Þaö hefir einhvern veginn atvi'k-
ast svo, aö umtalsefni mín meðal
Vestur-|Islendinga hafa orðiö fl^eiri
en það, sem eg valdi mér aöalefni.
Þær eru ekki orðnar mjög fáar þær
samkomur, þar sem eg hefi eitthvað
vikið aö íslandi, viðhaldi íslenzkrar
tungu hér og bræörabandinu milli
þjóöarbrotanna austan hafs og vestan.
Eg hefi ekki getaö hjá því komist,
nieöal annars vegna þess, aö þetta
hefir verið ofar en flest annað i
huga mínum. En líka vegna hins, að
eg hefi fundiö, aö um þetta vilja
Vestur-íslendingar fá talaö. I hvert
skifti, sem eg hefi á þetta minst, hefi
eg fundið öldur samúöarinnar rísa
gegn mér og vökva og gleöja og
styrkja sál mína, eins og eitthvert
lífsins vatn. Eg ætla ekki aö reyna
aö lýsa því, hvaö eg er þakklátur fyr-
ir þær undirtektir.
“Eg var staddur í einu af hinum
stærstu bókaútgáfuihúsum Luncjúna-
borgar í síðustu ,viku. Eg talaði þá
viö þrjá yfirritstjóra, sem veita því
forstööu, og mér til undrunar fékk
eg aö vita, að viö vorum allir fjórir
spíritistar. Allir fjórir höfðum við
verið á fundi meö ameríska miölinum
George Valiantini hjá Dennis Brad-
ley; og þrír okkar höföu, oftar en
einu sinni, verið á fundi hjá Mrs.
Osborne Leonard, og fengið sannfær-
andi árangnr.
‘‘Og hér í landi eru líka hundruð
þúsunda af leynilegum spíritistum,
mönnum, sem segja hver öörum ró-
lega að þeir hafi fengið sannanir
fyrir hinni kristilegu kenningu um
ódau&leikann, og að þeir trúi því líka,
aö undir sérstökum skilyröum geti
þeir fengið samband viö þá menn,
sem kallaðir eru dánir. Meöal þess-
ara manna eru tveir miklir hermenn,
sem voru foringjar vorir í síöasta
ófriðnum. • I þessum hópi er einn
af mestu byggingamönnutn verald-
arinnar, ýmsir frægustu rithöfund-
arnir, og -fólk úr öllum stéttum og af
ýmsu tæi. Og Hka eru þúsundir af
heimilum, þar sem helmilismenn koma
saman í helgi sunnudagskvöldsins og
tala, án þess aö fá aðstoð nokkurs
atvinnumiðils, við ástvini sína, sem
komnir eru yfir landamærin.’’
Getið þiö hugsað ykkur, að þegar
svona er kömið hjá einni íhaldssöm-
ustu, trúræknustu og magnmestu þjóö
veraldarinnar, sem stendur í jafn-
nánu sambandi viö Canada, eins og
Bretar á Stórbretalandi gera, og not-
ar sömu tunguna eins og Canada og
Bandaríkin, þá sé þaö í valdi nokk-
urs mannlegs máttar að bægja slikri-
öldu frá Vestur-íslendingum? Eg
get ekki hugsaö niér þaö. Og það
er meö þá sannfæring í hugjanum,
aö mig hefir 'langaö til þess að leggja
minn örlitla skerf til þess, aö Vestur-
Islendingar tækju í máliö meö þeim
hætti, sem eg tel skynsamlegan, þegar
þaö kemur til þeirra í alvöru.
Og í þessu sambandi langar mig
til þesi að koma með eina athuga-
semd, sem mér er'ant um, aö verði
vinum mínum og löndum hér í álfu
sem ljósust. Mig langar til að leið-
rétta einn misskilning, eina villu, sem
eg hefi orðið var viö — sérstaklega
í kappræöu um rannsókn dularfullra
fyrirbrigða, sem eg hlustaöi á fýrir
skömmu. Annar ræðumaöurinn bland-
aöi þar saman rannsóknunum og á-
rangri þeirra viö hinar og aðrar
firrukendar ikenningair manna, sðm
fengiö hafa sarfnfæring fyrir þvi, aö
þeir hafi náö sambandi viö annan
heim. Rannsóknirnar hafa ekki gef-
iö tilefni til neinna vitleysu-kenninga.
Rannsóknir ýmissa lærdómsmanna í
NorÖTirálfunni og Vesturheimi, —
prófessora, lækna, náttúrufræöinga,
presta o. s. frv., — hafa, meö vís-
indalegúm aðferöum, aflaö áreiðan-
legrar vitneskju um sérstakar staö-
reyndir, sem; eftir þvi sem eg og
Þaö er áreiðanlega ein af mínum
heitustu óskum, aö bræörabandiö á
milii okkar á Islandi og þeirra manna
hér, sem af íslenzku bergi eru og
veröa brotnir, megi eflast og aldrei
slitna, á hverju sem gengur. Og mig
langar til aö láta um leið getiö ann-
arar óskar. Hún er sú, aö bræöra-
bandið milli ykkar sjálfra megi veröa
sem traustast. Eg hefi tekið þaö
fram — einmitt \ þessum sal — að
eg tel þaö ekki mitt verk að hlutast
til um þaö, hvernig þiö hagið málum
ykkar. Þiö eruö sannarlega færir
um þaö sjálfir, aö ráða þeim til
lykta. En eg get ekki burrdist þess,
eftir, alt mitt feröalag og eftir öll
Ikynnin af Vestur-íslendingum, aení
eg hefi nú fengið, og eftir öll gæö-
in, sem eg hefi af þeim reynt, aö mér
finst þaö svo óendanlega millju
meira, sem þeim er sameiginlegt, en
hitt, sem klýfur og dreifir, aö eg get
ekki varist þeirri hugsun, aö fþþö
mundi vera eitthvert ólag, ef þeir
fyndu ekki eitthvert ráð til þess aö
standa sameinaðir um það, sem veru-
lega mikils er um vert.
Eg hefi nú komið í flestar borgir
og bygöir, þar sem nokkuö margt er
af Vestur-íslendingum, og nú er því
ferðalagi lokiö, eins og þið vitiö, og
ferðinni loksins heitiö heim. Margir
eru búnir aö spyrja mig, hvort eg
hafi ekki haft mikla ánægju af þessu
ferðalagi. Eg hefi játaö því — auð-
vitaö — en ef til vill ofurlítiö dræmt.
Eg hefi aldrei fundiö átakanlegar til
sannleikans í oröum eins skáldsins
okkar heima:
“Aö hittast og kveðjast, þaö er lífs-
ins saga.”
Mér hefir yfirleitt fundist nokkuö
öröugt að kveöja. Hvergi hefi eg
þar komið, sem mig hefir ekki Iang-
að til að vera lengur. Mig hefir hvar-
vetna langað til aö vera meira meö
mönnunum og læra betur aö þekkja
þá. Mér heffr hvarvetna fundist
lind ástúöarinnar ótæmandi. Hverjar
skoðanir, sem mennirnir hafa aöhylst,
þeir sem eg hefi hitt, hefir reyndin
oröið sú sama í þessu efni. Þaö er
ekki óblandin ánægja aö kveðja,
þegar svo er ástatt. Þeir eru orðnir
margi|T, karlar og konur, sem hafa
sagt við mig: “Nú sjáumst viö víst
aldrei franiar.” Þaö hefir ekki dul-
ist þeim,- aö fariö er aö síga á seinni
hlutann fyrir mér, og aö þaö er
nokkuð ólíklegt, aö eg takist slíka
ferö á hendur oftar. Og það hefir
æöi oft komið upp í huga mínum,
erindiö eftir Steingr. Thorsteinsson;
“Eg veit eitt h'ljóö svo heljar þungþ
sem hugans orku lamar,
meö helstaf lýstur hjartað ungt
Og hrædd þaö tungan stamar,
þau dómsorö sár feö sorgar ym:
og gnýr sem margra hafa brim,
þau dómsorö sár meö sorgar ym:
þiö sjáist aldrei framar.
En eins á eg ógetið. Þeir mörgu,