Heimskringla - 17.03.1926, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 17. MARZ, 1926
Víkingurinn.
Söguleg, józk skáldsaga, frá 14. öld.
Eftir
CARIT ETLAR.
“Það getur vel verið,” sagði Jörundur bros-
andi. “Þjóðverjaí hafa enga ástæðu til að
vera ánægðir með hann, því í hvert skifti, sem
þeir hafa ráðist á bústað hans, hefir hann brot-
ið hausana á þeim. Tota mun heldur ekki
vera
vinveitta mótstaða kom frá fjölskyldu Áka
Hrings. Hann hefði máske brosaö og hæðst
að því, ef honum hefði verið sagt það, hvemig
gat það iíka verið mögulegt að þessir tveir
menn, Jörundur og faðir hans, svo lítilsigldir og
álitslausir/ svo langt utan við öll þau áhrif,
sem Tota hafði í sinni þjónustu, þyrði að
bjóða honum byrginn, eða gæti gert það með
hepni. Það var líka að eins af innilegri hug-
látssemi og löngun til að endurgjalda velgerðir
föðursins við börnin, sem vald þeirra studdist
við, en þessi einbeitti og óraskanlegi vilji, sem
vinur hans ekki fremur en fálkinn og ugl- j gengur hiklaust á móti öllum hindrunum, sem
an, þegar þau sitja á sömu greininni; þó er eg
viss um það, að faðir yðar, sem nú er í himna-
'ríki, mundi miklu ánægðari yfir því, að vita af
yður hjá Álfreki, heldur en hjá Totu frænda.
yðar. En eins og eg sagði, við verðum að
hraða okkur, tíminn er naumur, í kvöld bíð eg
yðar fyrir utan garðdyrnar, og sé það guðs vilji,
lætur molast sundur, en lýtur ekki, hefir satt
að segja stærra og ótakmarkaðra vald, held-
ur en menn alment álíta.
Eins og Tota baröist fyrir sinni stefnu,
börðust þeir á móti henni, og hingað til hafði
betra aflið sigrað.
Heinir Jeni-cke og hertoginn Jiöfðu strax
þá komumst við heilu og höldnu að Pálsstöð- farið 'að Grafarbæ. Þýzku hermennirnir
um. Látum sva þenna grimma hertoga rétta j sem aðsetur áttu í höllinni, voru á reiki í um-
klóna eftir yður, hann réttir hana þá í eldinn og hverfinu, svo Tota var sama sem einn heima.
brennir sig. Þey, nú kemur þernan, við skul-! Hann hefði nú samt sem áður getað hindrað
um ekki tala um þetta meira, einhver getur flótta Kristínar, en það var ekki áform lians;
máske heyrt til okkar.” i þvert á móti var honum kært, að hún fengi
- “Nei, hér erum við alveg óhult.” j tækifæri’ til að strjúka, og þegar hún væri far-
“Ó, þér þekkið ekki íbúðina eins vel og in úr Birgittuskógi, ætlaði hann að finna upp
eg”, svaraði Jörringer, “í Birgittuskógi hafa j eitthvert bragð, til að eyðileggja hana og Jörr-
allir veggir eyru.” I inger, sem hann, eftir hina árangurslausu á-
Hann grunaði naumast hve sönn orð hann rás á höllina, hræddist og hataði að jöfnum
talaði; því bak við stólinn, sem Kristín sat á, hlutföllum, eða að minstq kosti að koma því
opnaðist lítil hola hjá veggjapappírslistanum, svo fyrir, að hertoginn legði meiri trúnað á
og í gegnum hana hafði Tota heyrt hvert orð. sekt hennar.
Þegar þernan kom aftur, sat Kristín á Meðan hann hugsaði um þetta, nálgaðist
«tólnum sínum við borðið, og fyrir framan hana kvöldið, og enn þá var ekkert gert. Her-
var mangarinn að leggja fram vörur sínþ,r. i mennirnir voru vanir að koma seint, og vana-
Kristín valdi sér það, sem liún helzt vildi, og lega þannig æ sig komnir, að þeir voru óhæfir
nijög sjaldan er nokkur verzlun gerð með til allra starfa. Tota varð loks að ákveða
jafn miklu kæruleysi frá^báðum hliðum, eins að heimsækja veitinga krána niður í Kirkju-
og þessi. hólmi, þar sem við fundum hann fyrsta kvöld-
Litlu 'síðar tíndi mangarinn vörur sfnar ið, og þar sem hann gat verið viss um að finna
saman, lagði kassann á bak sitt og fór. j þá, sem hann leitaði að.
Tveim stundum síðar, þegar dimt var orð- Veitingakrá þessi var ávalt heimsótt af
ið, læddist Jörundur aftur eftir trjáganginum ; hinum vestfölsku hermönnum, sem fylkisstjór-
heim að höllinni, og var í skjóli á bak við þéttu j inn í Norður-Jótlandi. Nikulás Limbekkur,
runnana, þannig, að hann gat séð hvern sem hafði dreift um alt landið, til þess að halda hin-
út kom um garðdyrnar, án þess að eftir hon- um órólega almenningi í skefjum. •
um yrði tekið. í veitingakránni sat Ubbi Frísi og lék að
Veðrið virtist hlynna að áformi hans þetta tafli við einn af félögum sínum. Tota bað hann
kvöld; þétt þoka breyddist yfir umhverfið og!að tala við sig vitnalaust, og bað hann um
hjálpaði myrkrinu til að hylja alt, seVm á hreyf- hjálp, en hermaðurinn neitaði að yfirgefa
ingu var. j krána. Tota tvöfaldaði borgunina, en Ubbi var
Jörundur hafði lagst niður í grasið, og ófáanlegur. Af tilviljun nefndi Tota Jörring-
gaf nánar gætur að garðdyrunum og gluggan- er, án þess að gruna hvaða þýðingu það hefði
um í herbergi Kristínar. fyrir sig, en þegar liermaðurinn heyrði þetta
“1 kvöld finnur hún hann ekki,” hvíslaði j nafn, bölvaði hann voðalega og ré£ti skjald-
hann, “og heldur ekki á morgun. Eg sá það
glögt, að hún hugsaði mest um hann, þegar
hún hikaði við að flýja.”
Smátt og smátt varð myrkrið svo svart, að
sveininum hönd sína.
“Fyrst Jörringer er með í íeiknum, þá er
eg til alls búinn, minn góði herra. Yðar er
að skipa, mitt að hlýða. Eg skal færa yður
Jörundur gat ekki séð dyrnar, þó hann sæi ó- strokuhjúin í Birgittuskóg, annað hvort dauð
vanalega vel í myrkri. Alt í einu heyrði
hann létt og hratt fótatak í nánd við sig, og
Kristín kom út í trjáganginn. Hann stóð
undir eins upp úr felustað sínum, heilsaði og
lagði dökka kápu um herðar hennar, svo
tók hann hendi hennar og bað hana að fylgja
sér eins hratt og hún gæti.
Þegar þau komu í garðshliðið, gólaði hann
eins og ugla, og strax á eftir kom unglings-
piltur út k milli runnanna með tvo söðlaða
hesta.
“Við megum þakka Álfreki svarta fyrir
þessa reiðskjóta,” sagði hann glaölega: “Eg
kom til hans í gær, og sagði honum frá hinum
bágu kringumstæðum yðar. Þér þurfið nú
ekki að vera hræddar, Kristín litla; hendi yð-
ar skelfur, eg vona að alt gangi vel, bráðum
lætur tunglið sjá sig, og þá getum við riðið
hart, þessa hlýju sumarnótt.”
“Eg vildi að vió værum komin þangað,”
sagði Kristín kvíðandi. Mig grunar að fyrir
okkur liggf óláli á þessari ferð, þér eða mér.”
eða lifandi, hvort sem þér kjósið heldur.”
■“Fyrst að eg má velja,” svaraði Tota bros-
andi, “þá óska eg helzt að þii sviftir þau tæki-
færi til að flýja aftur.”
“Þér eigið við að eg deyði þau — nú, jæja
— að því er Jörringer snertir, get eg skilið
það, en viðvíkjandi skjólstæðingi yðar, hinni
fögru Kristínu.”
“Að sönnu mundi eg kvíða og hryggjast
yfir hverri ógæfu, sem hún yrði fyrir, en Hlöð-
vir hertogi Albertson fékk mér í dag tvö
hundruð góða silfuraura til að borga þeim
manni, sem hefði kjark til að hefna þeirrar sví-
virðingar, er hann varð fyrir við dráp sonarins,
og þó að Kristín sé ekki morðinginn, stendur
hún þó í sambandi við hann, sem sézt áf því,
að blóð hins myrta riddara sást fyrir utan
glugga hennar.”
“Hvers vegna lætur þá hertoginn sjálfur
ekki deyða hana.”
“Hann verður iíklega að forðast það, minn
góði maðúr, þar eð Kristín er aðalborin ung-
“Ó, nei,” sagði Jörundur hughraustur. frú, og á volduga frændur í þessu landi.v
“Guð hjálpar okkur efalaust. Eg bað fyrir “GK>tt,” sagði gönguliðsmaðurinn og kink-
yður í kirkjunni, áður en eg fór hingað. Við aði kolli. “Eg skal hugsa um þetta; en nú
skulum nú fara af stað. Vertu sæll dreng-^ verðum-yið að fara af stað; það bagar víst
ur minn. Þú munt sofa vel í nótt, því þú engan að fá tvo menn með sér. Hvert fóru
hefir gert gott gagn.” j strokuhjúin?”
Hann tók Kristínu upp og lét hana í söð- “Eg ímynda mér að þau stefni að Heliu-
ulinn, settist svo sjálfur á hinn hestinn; svo! borgar mylnu, af því að það er styzta léiðin að
riðu þau af stað eftir veginum, sem lá til Pálsstöðum. Drengurinn hérna gefur yður
Vesturbæjar og Helluborgarmylnu. leiðbeiningar, og ef þið felið ykkur niður við
Drengurinn gekk yfir bersvæðið, og fáum ána, eruð þið vissir um að ná þeim. En gæt-
mínútum síðar hurfu þessir flóttamenn í þok- ið vel að vaðinu hjá brúnni; Jörringer þekkir
una. j leiðina vel, og ' jafn slægan ref er erfitt að
Það var nú ekkv áform Totu, að láta höndla.”
þennan leyndardóm, sem hann hafði náð í með1 “Hvað kæri eg mig um það,” sagði her-
því að standa p. hleri, vera ónotaðan. Hin eina maðurinn, um leið og hann tók spahgabryjuna
h'ugsun þessa manns snérist um það, að ná ofan af uglunni, og festi hana um sig. “Eg
eignarrétti yfir Birgittuskógi, og svo áköf var ætla að berjast við Jörringer, það er allt. Allt
þessi löngun orðin hjá honum, svo kveljandi annað verður að fara eftir beztu getu.”
þráin, sem ávalt stjórnaði gjörðum hans, að Litlu síðar sté Ubbi og félagar hans á
hann að lokum áleit ö!l brögð leyfileg, ef þau hesta sína, og riðu hratt eftir skemstu leið til
að eins fluttu hann nær takmarkinu. En um Helluborgar mylnu. Tota brosti ánægjulega
nokkur ár urðu allar tilraunir hans árangurs-
lausar, alt af voru áform hans brotin á bak
aftur með óvæntri mótstöðu frá þeirri hlið, sem
hann sízt átti von á, og af lítilfjörlegum tilvilj-
unum, sem Tota annaðhvort ekki veitti eftir-
tekt, eða ekki skeytti um. Þetta féll honum
því ver sökum þess, að KHstín nálgaðist lög-
aldur sinn. Hann grunaði sízt að þessi ó-
þegar hann sá þá hverfa.
Á LEIÐINNI.
Hinn Iftilfjörlegi sefvaxni skurður, sem á
vorum dögum er landamerki milli Barrit og
Klakring hreppa, var fyrrum djúp og straum-
hörð á, sem rann í gegnum alla Bjargasveit
frá norðvestri til suðausturs, og átti upptök sín
í hálsunum í Dalbæ og Heiðnastað. Niður
við Hallingsborg var áin dýpst, og bakkarnir
beggja megin vaxnir þéttri röð af pílviði. Lyng
og visnir runnar, sem skrjáfaði mikið í þegar
vindur blés, huldi jörðina á auða svæðinu milli
skógarins og árinnar, lyng þetta spratt vel I
sandauðga jarðveginum, og var svo hátt, að
maður skríðandi á fjórum fótum gat nálgast
brúna, án þess að hann sæist. Lengra í
burtu var skógurinn svo þéttur, að í rökkrun-
um sýndist hann óslitihn múrveggur.
Hins vegar við ána stóð lítið hús, sem
kallað var Helluborgár mylna, spottakom frá
því var brattur og ófær halli niður að sjónum,
sem barðist við steinana og braut part af bakk-
anum árlega.
Yfir Helluborgar ána lá léleg trébrú, sem
hvíldi á staurum er reknir voru niður í árbotn-
inn, og var naumast svo breið að riðið yrði yfir
hana, en fyrir neðan brúna var vað, sem bænd-
ur notuðu til að fara eftir‘ yfir ána, samt gátu
ekki nema kunnugir menn notað vaðið, þár
eð djúpir hylir voru á báðar hliðar hér og
hvar.
Litlu eftir að dimt var orðið, heyrðist jó*-
dynur inn í skóginum; þrír menn komu ríðandi
út úr þokunni og nálguðust brúna.
“Hérna er það, sem við megum búast við
gestum okkar,” hvísla'ði Ubbi um leið og hann
sté af hestbaki.
“Já, ef þeir eru ekki farnir fram hjá,” sagði
annar.
‘Það skulum við strax fá vissu um,” sagði
Ubbi, tylti hestinum við tré og læddist að
brúnni.
Hinir mennirnir skildu ekki tilgang hans.
Þeir. fóru samt af baki og teymdu hestana inn
í skóginn. Ubbi kom strax, aftur.
“Við megum vera rólegir,” hvíslaði hann,
“þau eru ekki farin fram hjá.”
“Það er víst erfitt að fullyrða.”
“Ó, neí,” svaraði Ubbi, “menn þurfa að
eins að veita sporunum eftirtekt langs með
brúnni, þau sjást glögt á þessum tíma sólar-
hringsins eftir að dögg er fallin, en Öll nýju
sporin sem eg sá, snéru hingað, þess vegna
skulum við vera aðgætnir og sjá um, að þau
sleppi ekki. Hertoginn hefir lofað þeim
manni tuttugu og fimm silfuraurum, sem færir
honum sonar morðingjann og stúlkuna, sem er
í vitorði með honum. Þess vegna álít eg
rettast að viö förum og losum fjalirnar í
brúnni, tit þess að þær skrölti lausar ef ein-
hver reynir að ganga yfir brúna. Það varn-
ar því, að þau geti sloppið frá okkur.”
Þetta féllust báðir Þjóðverjarnir á. Anm
ar þeirra var kyr til að gæta hestanna, meðan
Ubbi og hinn gengu til brúarinnar.
“Skoðum til,” sagði Ubbi ánægður, “þetta
held eg sé vel gert, nú þurfum við að eins að
skríða í skjól bak við þurru runnana og bíða
þeirra. Hafi eg síðast, þegar við börðumst
merkt enni Jörringers, þá skal eg húðfletta það
í nótt.”
Meðan þessi undirbúningur átti sér stað
niður við ána, reið víkingurinn og Kristín í
gegnum skóg ættaróðalsins. Það fór að
hvessa og vindiirinp dreifði þokunni, en samt
var myrkrið svo svart inni á milli trjá/nna, að
maður sá ekki fet fram undan sér.
Hingað til höfðu flóttamennirnir lítið tal-
að saman. 1 þessu dularfulla myrkri óx
hræðsla Kristínar og grunurinn um óhöpp. Jör-
undur virtist líka sokkinn niður í þungar hugs-
anir. Þannig ^ sfg. komin riðu þau inn í
rjóður í skóginum, þar sem þau sáu móta
fyrir steindysi í kring um dauðan eikarstofn.
Þetta virtist vejtja Jörund hann laut að Krist-
ínu og sagði í lágum róm: ,
“Sjáið þér þetta, Kristín litla, takið eftir
þessum steinum og festið þá í minni yðar, svo
þér getið fundið þenpa staö aftur, ef það er
vilji guðs að mér vilji eitthvert óhapp til, svo
að eg geti ekki verið í nánd þegar þér þurfið
mín með, minnist þess þá, sem eg segi yður
nú. Sjáið þér þenna, stóra ; stein, sem liggur
við rætur stofnsins? Tveim skrefum til hægri
handar við liann, hefi eg grafið niður kassa,
sem þér eigið.”
‘Eg?” spurði Kristín hissa. “Við hvað
áttu Jörundur?”
“Eg á við að sönnunin fyrir ætterni y$ar
og öll þau skjöl sem sanna eignarrétt Júl ætt-
arinnar á Birgittuskógi eru grafin þarna niður.
Munið þér ekki eftir nóttinni, þegar eg hjálpaði
yður að flýja til Áka Hrings föður míns. Þá
mættum við í hvelfingunni manni með kassa
undir hendinn?”
“Jú, það var ívar Tota, fjárráðamaður
minn.”
“Menn segja að hann sé óvinur bróður
guð gætti yðar, Kristín, eins og hann alt af
hefir gert, og í þetta skifti valdi hann mig
fyrir áhald sitt, jæja, eg náði skjölunum, og f
vor geymdi eg þau í þessari steindys.”
Að þessu mæltu herti Jörundur á hestun-
um, og vegupinn lá aftur inn í skógirtn.
“Hvað er nú langt að Pálsstöðum?” spurði
Kristín litlu síðar.
“Eg held það sé hálfmíla,”* svaraði Jör-
(¥2| míla ensk. Þýð.)
undur. “Þér þurfið nú ekki lengur að vera
hræddar, Kristín. Við komum bráðum út úr
skóginum, og þá getum við riðið harðara. Má-
ske kemur Álfrekur á móti okkur með sína
menn, hann er drengur góður með heiðarlegar
skoðanir, og þegar þér eruð búnar að dvelja
fáeina daga á Pálsstöðum, vona eg að þér
kunnið þar'vel við yður.”
“Eg hefi alt af verið hrædd við Álfrek,”
sagði Kristín, “hann er svo dökkur sýnum og
virðist vera mannhatari.”
“Hann hefir líka orðið fyrir mikilli sorg,”
sagði Jörringer, “og miklum rangindum, for-
lögin voru honum ekki góð, það verður liinn
versti óvinur hans að viðurkenna.”
“Menn segja að hann sé óvinurn bróður
síns, og hafi rekið hann burt af heimilinu.”
“Æ, já, Kristín; mei\n segja svo margt.
Sumir gera það af ilskuveða einfeldni, aðrir
af öfund, og svo er það með sannleikann eins
og þegar menn láta ísmola ganga frá/ hendi til
liandar, hann Jiverfur alveg. Álfrekur ves-
alings maðurinn, gerði eflaust rétt í að afneita
bróður sínum, af því það var hann, sem stal
lífsgæfu hans, og gerði liann ógæfusaman, það
sem eftir var æfinnar.”
“Á hvern hátt?” spurði Kristín.
“Það var þegar þeir voru ungir,” sagði
Jörundur, “þegar Álfrekur og bróðir hans voru
báðir á Pálsstöðum. Áki gamli getur sagt
frá öllu, þessu viðvíkjandi, þar eð hann var
skytta á heimili þéirra á þeim árum. Svo biðl-
uðu þeir báðir til dóttur nágranna síns, ungfrú
Ingu í Bólveri og hún kaus Álfrek. Næsta
sumar fór liann í leiðangur, það var á þeim
tímum, sem bændurnir hófu fyrstu herferðina
móti himim þýzka greifa. Á meðan var bróð-
irin lieima og gætti búsins. Eitt kvöld kom
Álfrekur heim aftur, og læddist þangað sem
heitmey hans var, til þess að heilsa henni og
óska henni ánægju. Þegar hann kom inn í
garðinn, sat ungfrúin á bekknum, en bróðir
Álfreks sat við fætur hennar, og tældi liana
með fögrum loforðum og smjaðurmælgi. Þá
breiddist sorgarský yfir svip Álfreks, hann grét
og sagði guði í liimnaríki, að nú væri gæfa sín
eyöilögö til fulls; hann læddist út úr Bólvers-
garðinum án þess að eftir honum væri tekið,
eins og þgear að liann kom þangað, en eftir
þetta hefir hann aldrei séð glaða stund.”
“Hvernig leið Ingu eftir þettá?” spurði
Kristín.
“Hún giftist bróðurnum og svo struku
þau bæði burt.”
“En það var svívirðilegt.”
“Já og nei, eftir því.sem á það er litið.
Eg þekki dálítið til be'ggja bræðranna, og hinn
er ekki mjög vondur, hann var Ingu einlægur
og tryggur, og lét henni líða vel. Hann er
líka djarfur og einbeittur maður, þann vitnis-
burð á hann með réttuf og þó hann gerði Álf-
reki rangt, þá hefir hann síðan sjálfur átt við
mikið mótlæti að stríða. En, sjáið þér
hvernig bTrtir þarna; nú erum við í skógar-
röndinni, og skamt frá okkur er Helluborgar
mylna.”
Jörundur og'Kristín nálguðust ‘gildruna,
sem þeim var búin.
Ubbi var lengi búinn að heyra fótatak
hestanna. Hann gaf félögum sínum merki,
og skreið fram úr runnunum. Vindurinn fór
vaxandi og feykti þokunni burt, hann lét tals-
vert til sín heyra í lynginu og visnu runnunum
á sléttunni. Við og við sást óglögt ljós af
tunglinu á milli skýjanna, sem fuku fram lijá
því.
Þegar Jörundur kom í skógarjaðarinn,
nam hann staðar og hlustaði. Kristín .ieit
til hans undrandi og spurði um orsökina.
“Þey, hafið þér ekki hátt, heyrið þér ekki
vepjuna vera að skrækja, meðan hún flýgur
fram og aftur yfir sléttuna?”
“Jú,” svaraði Kristín, “en því þurfum við
að bíða vegna þess?”
“Það hlýtur einhver að vera inn á milli
runnanna, því um þetta leyti er fuglinn að
unga út, og skrækir aklrei nema einhver geri
hann hræddan,” sagði Jörundur rólega.
“Þú ætlar að gera mig hrædda Jörundur,”
sagði Kristín. “Ef hætta væri á ferðum, þái
mundir þú tæplega vera jafn rólegur, til þess
þekki eg þig of vel.”
“Eg vona að við sleppum, þó einhver sé
þarna sem okkur vill ilt. En við skulum brátt
komast að því. Bíðið þér mín ofurlítið Kristín
litla.”
Jörundur sté af hestbaki og hnýtti beislis
taumunum um trjágrein. <
“Hvað hugsar þú þér að gera?” spurði
“Eg getla að vita hvort fuglinn segir satt,
Kristín skelkuð.
og ef,svo er, verðum við að flýja sem skjótast,
eg er friðsamur maður og forðast bardaga
þegar það er mögulegt.”
“Já, eg veit það,” svaraði Kristín með
háðslegri gletni. “Kjarkur og karlmenska
eru ekki meðal þinna dygða, hve margar sem
þær eru.”
“Guð hefir gefið hverjum manni sína hæfi-
leika, og eg krefst ekki að vera áltinn meiri
maður en eg er,” svaraði Jörundur stillilega.
Hann læddist í burt svo hægt og hávaðalaust,
að Kristín hélt að hann stæði enn hjá sér,
löngu eftir að hann var horfinn.
V