Heimskringla - 14.04.1926, Qupperneq 4

4. BLAÐStÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 14. APRÍL 1926
(StofnnV 1886)
Kemnr Öt A kverjttm ml«vlkudeiL
EIGENDUR:
• VIKING PRESS, LTD.
853 «K 855 SARGBNT AVE., WINNIPEG,
Talslmli N-6537
VerU blaTJsins er $3.00 árgangurinn borg-
ist fyrirfram. Allar borganir sendist
THE VIKING PIiEfiS I/TD.
SIGPÚS HALLDÓRS frá Höfnum
Ritstjóri.
JAKOB F. KRISTJÁNSSON,
Ráðsmaður.
UtanÖHkrift tll
TIIK VIKING PIIESS, Utd., Box 8105
(JtanÖMkrlft tll rltMtjöra nM t
EDITOK HEIMSKHINGLA, Box 8105
WIN.NIPEG, MAN.
“Heimskringla is publlshed by
jThe Vlklng Preaa Ltd.
and printed by
CITY PRINTING & PUBIiISHING CO.
858-855 Sarsrent Ave., Wlnnlpeit, Man.
, Telephonet N 6537
I
_————
WINNIPEG, MAN., 14. APRlL, 1926.
Hvoru megin,
Islendingar?
Það er ekki ósennilegt, að æðimörgum
hafi hnykt við hér um daginn, er Mr.
Taylor, foringi conservatíva hér í Mani-
tobafylki, sýndi sig í því að reka hornin
í vísindalega kenslu hér við skólana og
reyna að tryggja myrkvísi, heimsku og
vanþekkingu varanlegt öndvegi, þar sem
glöggskygni, mannviti og þekkingu ber
að eiga stóla saman. Það væri ekki ó-
skemtileg tilhugsun fyri^ ljóselsk foreldri
úr framgjörnum brautryðjendahópi þessa
fylkis, ef Mr. Taylor og hans nótum
tækist að bola út úr skólunum og frá
börnum þeirra allri skynsamlegri vlt-
neskju um alt líf á jörðunni, með því að
loka úti frá þeim alla glætu frá breyti-
þróunarkenningunni og þá um leið öllum
náttúruvísindum, er að lífinu lúta, svo að
náttuglur og náhrafnar rannsóknarrétt-
ar-andans geti í friði vælt og krúnkað
úr kirkjuturnum og af skólabustum, í
miðaidamyrkrinu, sem þá legst eins og
mara yfir land og þjóð, löghelgað af
“æðstu prestum og foringjum fólksins”.
“Þá er þínu hætt, er veggur nábúans
hrennur”, segir latneska máltækið, og
sannarlega hefir ekki gengið svo lítið á
hjá nábúum vorum syðra, að ekki væri
allra veðra von. Þrjú ríki hafa með lög-
um bannað alla líffræðiþekkingu í skól-
unum, og á löggjafarþingum þrettán ann-
ara ríkjá, hefir þessi miðaldatilberi van-
þekkingarinnar stungið upp höfðinu. En
það er nú svona, að mönnum hættir til
að hughreysta sjálfa sig með því, unz
ellefta stundin slær, að það sé þó óhugs-
andi að manns eigið heimili geti nokk-
urntíma orðið annar eins Álfhóll, og
heiinili nágrannans. Þess vegna hafa
margir hér nyrðra látið sér nægja að
brosa góðlátlega að undirganginum frá
“apa”látum einstakra löggjafarþinga suð
urfrá. Hugsað eitthvað á þá leið, að ekki
væri við góðu að búast af vesalings fólk-
inu suður í þessum “Benighted States”,
eins og Mencken eitt sinn komst að orði,
ekki óheppilega, þar sem 75% af allri
þjóðinni sé á sama þroskastigi andlega,
eins og sæmilega greindur tólf vetra pilt-
ur eigi að vera. Sumir hafa ‘ máske
gngið svo langt, að finna til meðaumkv-
unar með þeim' þar syðra.
En nú, þegar farið er að rjúka úr glæð-
unum hjá oss, vakna menn vafalaust til
sannfæringar um það, að hér muni vera
nóg af pottbrotum líka. Það er engin
hætta á því, að Mr. Taylor eigi ekki næga
stuðningsmenn á meðal vor. Það er nóg
hér af svokölluðum leiðtogum lýðsins, er
halda því að fólki, að með því að ná ein-
hverri prófmynd, eða læra biblíuromsur og
ritningarstaði utan að, algerlega «kiln-
ingslaust. eða með því blátt áfram að
klæðast fötum með vissu sniði, sé vissa
fengin fyrir því að það sé vilji guðs al-
máttugs, að þeir skilji sauði og hafra og
þenji sig gegn allri þekkingu, steyttir af
3000 ára gömlum Gyðingatrúarbrögðum
og bábiljum. Ágætt dæmi þessara
manna, og ekki af lakari endanum, er
séra M. G. Gutzke, að dæma eftir ræðu,
er prentuð var í vetur í öðru Winnipeg-
blaðinu enska — athugasemdalaust auð-
vitað. Meðal annars skýrði hann til-
heyrendum frá því, að:
“Með því að taka þátt í þeim máiefn-
um, er ríkið snerta, myndi kirkjan leggja
á háskalega braut, sem að lokum myndi
ríða henni að fullu. Kirkjan hlýtur ávalt
að halda sér algerlega frá ríkinu. Ríkið
var af þessum heimi. Kirkjan var
Guðs ....”
“.... Stjórnmál, aiþjóðamál og þjóð-
mál eru áþreifanlegir hlutir, og vér tök-
um öll þáltt í þeim, en vér megum ekki
gleyma því, að þetta er alt af þessum
heimi, en kemur ekki kirkjunni við.
Ríkismál tilheyra ríkinu og kirkjumál
kirkjunni. Jesús sjálfur sagði: “Gefið
keisaranum það sem keisarans er, og Guði
það sem Guðs er.
Ríkið hefir alls ekkert ,að bjóða kirkj-
unni til handa. Þjóðirnar eru ekkert ann-
að en strákofar fyrir augliti Guðs. .-..
“Guð skapaði kirkjuna, og Guð setti
hana á jörðina. Kirkjan er andlegt sköp-
unarverk......”
Svona er nú hljóðið í séra Gutzke um
þetta atriði. Það er óþarfi að rekja lengra
viðhorfið á öðrum sviðum. —
* * *
Það átti fyrir þeim, er þetta ritar, að
liggja, að fara víða. Mesta áhugamál
hans á því ferðalagi hefir verið að kynn-
ast sálarlífi, máli, lunderni, siðum og hátt
erni þeirra þjóða, er bar í færi; jafnt
lægri stéttum sem æðri. Hvernig sem
það hefir tekist, er það þó víst, að bezta
meðaltalið varð hjá íslendingum, þrátt
fyrir ýmsa galla í fari þeirra og fjölmargt,
sem þá skortir. Munurinn hefir oft virzt
sáralítill. En eina náðargáfu virðist hon
um þeir hafa fram yfir allar aðrar þjóðir,
sem á veginum hafa orðið, og það er að
almennara sé meðal þeirra heilbrigt
öfgalaust vit, en meðal nokkurrar ann-
arar þjóðar. Hann hyggur að ekkert
sanni þetta betur en sú staðreynd, að
þráft fyrir ótrúlega kúgun og kröm,
einangrun þjóðarinnar, og einangrun ein-
staklinganna í skammdegismyrkri og ó-
' vistlegum híbýium, þá eru engin dæmi
I til þess að steypiflóð trúarbrjáisemi hafi
skolað um heilar sveitir eða héruð, eins
og t. d. svo iðulega hefir átt sér stað
meðal hinna afbragðs vel gefnu frænd-
þjóða vorra á Norðurlöndum, oft með svo
afskaplegum afleiðingum. Aldrei man
sá, sem þetta ritar, eftir því að hafa les-
ið eins hryllilega frásögn, að undanskil-
inn^ smásögu Kiplings, “The Sign of the
Beast”, eins og lýsingu á heilli sveit nyrzt
í Svíþjóð, er var í heljargreipum slíkrar
brjálsemisöldu sumarið 1915. Sú frásögn
var í skýrslu, er læknir og prestur, er
sænska stjórnin sendi þangað norður,
sendu blöðunum.
Ef svo óhamingjulega tekst, að sá vöxt
ur hlaupi í ofstækið hér í Canada, að al-
varlega reyni á flóðgættirnar, þá er öll
von til þess að íslendlngamir hér skipi
sér yfirieitt þétt á stíflugarðinn til varn-
ar, að heilbrigt vit þeirra ráði sem fyr
skoðunum þeirra og athöfnum.
Ekkert hefir sannfært oss betur um
þetta en afbragðs vel rituð grein, er birt-
ist í febrúarhefti “Sameiningarinnar” í
vetur. Greinin er eftir ritstjóra tímarits-
ins, hinn góðkunna prest lúterska safn-
aðarins í Winnipeg, séra Björn' B. Jóns-
son, D.D. Fyrirsögnin er: “Er kirkjan að
fara eða koma?”
Höf. drepur fyrst á það, að um allan
heim sé kirkjan að hafa klæðaskifti. Er
þó ekki átt við það, að grundvallarsann-
indi trúarinnar séu á nokkurn hátt að
breytast, heldur aukaatriðin, sem komin
eru frá mönnum. Andi kirkjunnar hafi
þolað allar búningsbreytingar liðinna
alda, af því að kirkjunni sé það eðli með-
fætt, að sníða klæði sín eftir högum og
háttum samtíðarinnar. Víðast geri hún
það fúslega. Þar er hún að koma. En
sumstaðar fáist hún ekki til þess að hlýða
því tilverulögmáli sínu. Þar sé hún að
fára. Og svo skýrií- jhöf það nánar,
hvernig ástatt sé fyrir þeirri kirkju. Véiy
getum ekki stilt oss um að tilfæra þá
snildaríegu greinargerð:
“Kirkja, sem er að fara, er kirkja,
sem háð hefir verið einstrengingslegum
sérkreddum. Dagar þeirrar kirkju eru
taldir. sem gerir auka-atriði að aðalatrið-
um trúarinnar. Það er sama, hvort þau
auka-atriði hafa talist til rétttrúnaðar eða
afneitunar.*) Það stendur nú engin kirkja
lengi, sem á tilveru sína undir áíherzlu á
auka-atriðum, hvort sem það er ný eður
gömul kirkja.
1 öðru lagi er kirkjan, sem er að f^ara,
kirkja, sem ekki gefur sig við nauðsynja-
málum mannfélagsins; kirkja, sem læt-
ur sig engu varða baráttu erfiðismanna
fyrir daglegu brauði; kirkja, sem ekki
stranglega framfylgir kröfum siðferðis-
legs réttlætis í mannfélags-málum; kirkja
sem ekki reiðir öxina að rótum hinna fúnu
trjáa í félagslífi mannanna.**) Dagar
þeirrar kirkju eru taldir, sem ekki áræðir
að tala á torgunum í nafni lifanda Guðs.
Sú kirkja, sem ætlar sér að standa utan
við mannfélagið, fær ekki staðist; og því
síður sú kirkja, sem gerist ambátt ein-
hverra sérflokka mannfélagsins, hvort
heldur stóriðjuhöida eða öreigalýðs, eður
40 Auíkent hér.
4M>) Auðkent hér.
einhvers annars sérstaks hluta mannfé-
lagsins,—rétt eins og einginn söfnuður
fær þrifist, ef hann er háður sérstökum
flokk eða “klíku”.
f þriðja lagi er sú kirkja á förum, sem
vanrækir að klæða kenningu sína þeim
fötum, sem samboðin eru og fullnægja
vísindalegri þekkingu samtíðar sinnar.
Það gagnar ekkert að velja þekkingu sam
tíðarinnar ókvæðisorð. Það er ekki ann-
að en vitnisburður þess, að maður sé dag-
aður uppi sem nátttröll og skorti ment-
un.*») Kirkjan, sem er að fara, er hver
sú kirkja, sem ekki er í sjáUfri brjóstfylk-
ingu þeirra hersveita, er sækja fram i
látlausri leit að þekkingunni. Sú kirkja,
sem felur sig fyrir ljósi þekkingarinnar
og ekki er því vaxin, að krefjast heiðurs-
sætis í háskólum, er kirkja, sem er á för-
um. Lúter óttaðist ekki þekkinguna.
Hann kaus sér varnarþing í háskólum
þjóðar sinnar. Hann boðaði trú sína í
höfuðbólum vísindanna. Sú kirkja er að
fara, sem ekki hefir þrótt til þess að
koma á mary^amót í sölum þekkingarinn-
ar og halda þar velli.
í fjórða lagi er sú kirkja á förum, sem
ekki hefir lifandi boðskap að færa sam-
tíð sinni. Sú kirkja er að fara, sem mið-
ar allan boðskap sinn við Gyðinga, sem
bjuggu langt austur í heimi fyrir 2—4
þúsund árum, en heyrir ekki hjartslátt
sinnar eigin þjóðar. Sú kirkja, sem þekk-
ir allar götur í Jerúsalem, en villist, ef
hún kemur í Reykjavík eða Winipeg, er
á förum.****) Sú kirkja, sem ekki hef-
ir heilagan boðskap Drottins að færa
sínum stað og sinni stund, er að fara.
Sú kirkja, sem ekki iætur leiðast af
heilögum anda nú, sem á fyrstu hvíta-
sunnu, er að fara.”
,* * *
Þeim ber ekki vel saman um hlutverk
kirkjunnar hér í heimi, dr. Birni og séra
Gutzke. En það eru áreiðanlega ekki ís-
lendingamir, sem þurfa að bera kinnroða
fjrrir þann samanburð. Svo sannarlega
sem heilbrilgð skynsemi og þekking er
glapsýni og fáfræði æðri.
Og hvílíkur munur er ekki að geta
flutt lesendum aðra eins hugvekju og
þessa frá hendi dr. Björns, eða mála'-
lengingar fávísinnar með feitu letri, eftir
William J. Bryan, að ekki sé nú minst á
hálfu lélegri moðrekjur andlegar, sem
allar eru úr sama stabbanum.
Hvoru megin, íslendingar?' Hvoru
megin, ef upp skyldi renna sá dagur, að
útlegðar bíði héðan úr mentastofnunum
annarhvor guðanna: Bióðfórnar Jehóva
biblíu Gyðinga, eða Guð kærleikans, sann-
leikans og þekkingarinar; sá Guð, sem
Meistarinn frá' Nazareth vitnaði um?
Hvorum þeirra mynduð þér fela böra
yðar?
Björgvin Guðmundsson.
Hrörnar þöll
sús stendr þorpi á
hlýrat börkr né barr;
svá es maðr
sás manngi ann
hvat skal hann lengi lifa ?
Mér er ljúft að mæla með áskorun þeirri, er
birt hefir veriö í íslenzku blöðunum, um sam-
skot til námsstyrks fyrir Björgvin Guðmunds-
son. ÞaS er ekki að ástæðulausu, aS margir mik
ilsmetnir menn í Winnipeg og út um bygðir Is-
lendinga, hafa nú tekið höndum saman* til að
styrkja þenna efnilega mann til frekara náms.
ÞaS er nú orðið alkunna, að B. G. er miklum
hæfileikum gæddur á tónlistarsviðinu, svo mikl-
um hæfileikum sem tónskáld, að undrum sætir.
Eftirtekt sú, sem hann hefir vakið á sér á því ;
sviði, virðist fara fram úr öllu því, sem menn
geta. gert sér i hugarlund. Listrænir menn, sem
heyrt hafa lögin hans sungin, ljúka allir lofs-
orði á þau og sjálfsagt að verðtigu. Það er
gleðiefni fyrir hvern og einn, að Ijá lið sitt
hverju góðu málefni. Einkum þegar vissa. er
fengin fyrir því, að slíkt lið geti komið að hot- ;
um. Eg þekki þenna unga listamann (B. G.),
og veit því, að hver sú hjálp, sem honttm yrði
í "té látin, myndi ekki verða fyrir gíg. Eg er
þess fullviss að B. G. myndi ávaxta pund sitt,
með þeirri sömu samvizkusemi og ástundun, sem !
hann hefir leitast við að hlúa að því gegnum j
árin, sem þðin eru síðan hann fyrst varð var þess J
neista, sem lifnað hefir i sáltt hans. Fyrir þá !
eiginleika, sem raunar má víða finna hjá þjóð j
vorri, hefir ónærgætni og kaldsinni mannltfsins 1
ekki náð að granda hinni dýrmætu gáfu. B. G. !
hefir barist vel gegnum vonbrigði og fátækt, með j
hugann allan á því að framleiða þann ávpxt sál- !
•ar sinnar, sem guð hafði blásið honum í brjóst j
í svo rikum mæli. Hann sá snemma, að ef hann
ekki gerði það, þá myndi líf hans fara forgörð-
um; því hann gat ekki gert neitt annað, sem í
var í fullu samræmi við lífshugsjónina. Þannig |
er rétt lýst manninum, sem nú er í fuílri alvöru !
¥¥¥) Auðkent hér.
Auðkent hér. *
farið fram á aö rétt sé hjálparhönd.
Menn verða aö gæta að því, að hér
er ekki verið að mælast til að Björg-
vin Guðmundsson sé styrktur til náms
vegna mannsins sjálfs, þrátt fyrir
mannkosti hans og gá,fur. Heldur
og miklu fremur, er hér áskorun til
allra góðra Islendinga, um að hlúa
eftir megni að hverju því bezta, sem
j á sér rætur í þjóðlífi voru. IJlú að
j því þannig, aö meðal anna.rs geti
j það orðið oss sjálfum og afkomend-
j um vorum til blessunar og eftir-
j breytni. y 1
! Sumir halda því fram að vér Is-
j lendingar séum svo sundurlyndir og
| skiftir í skoðunum, að slíkt verði sí
j og æ til farartálma hverri nýtri hug-
i sjón, sem skapast hjá oss. En mér
] er nær að halda að ósamræmið það
sé oft og tíðum meira á yfirborðinu
j og ef slegið er á hina réttu strengi
j í fullri alvöru og einlægni, eigi hvert
j gott og göfugt málefni hvergi betri
stuðningsmenn en' vora íslenzku
j menn og konur.
Eg vil því staðfastlega. mæla með
þvi, ag menn taki hér höndum saman
| og leggi fé í Björgvinssjóðinn, sem
j þegar hefir verið byrjaður, með það
j eitt fyrir augum að hlú a.ð listgáfu
hverri, sem vér kunnum að verða
í varir við á meðal vor. ekki einungis
j nú, heldur og í allri framtíð.
Árborg 11. apr. 1926.
S. E. Björnsson.
----------x----------
Nýr leikur.
(Frh. frá 1. bls.)
gamla, fjármann séra Olafs, og Ein-
ar barnakennara, og það af hinm
mestu snild. Tekst honum svo vel,
að eg hefi sjaldan eða. aldrei séð bet-
ur gert á íslenzku leiksviði. Þegar
Einar er að biðja Aslaugar, þá er
Bjössi í essinu sínu. Hann er svo
aðdáanlega ráðaleysislegur og klaufa
legur í allri framkomu, að hann
nær áhorfendunum algerlega á sitt
vald; og jafnvel þó hann faít.fi fyrir-
myndir, sem sumir þykjast þekkja,
þá er list hans ekkert síðri fyrir það.
Eg álít það skaða,, að Björn skuli ekki
komast þangað sem hann fengi betra
tækifæri til að þroska þenna. hæfi-
leika, því hann er fæddur leikari.
Timóteus Böðvarsson leikur Grasa-
Valda, Honum tekst framúrskarandi
vel að sýna angurværð og góðmensku
Valda gamla, og þann a.ndlega þroska
sem hann hefir yfir að ráða. Tímóte-
us er ágætis leika.ri, enda gerir hann
þessu svo góg skil, að fáir myndu
betur gera.
\Jón Pálsson leikur séra Olaf, og
er bann á leiksviðinu mjög náttúrleg
ur prestur, og eiginlega miklu náttúr-
legri en sumir prestar, sem eg hefi
komist i kynni við. Hann fer eink-
ar vel með þetta hlutverk, sérstaklega
þegar hann er að hughreysta dóttur
sína.
Gömlu Stinu leikur Mrs. Asta Páls
son. Stina er ein af þessum verald-
arvönu kerlingum, sem hafa tungurn-
ar tvær og tala sitt með hvorri. Asta
nær því tungutaki aðdáanlega vel,
og 5 öllu fasi er hún nákvæmlega
eins og svoleiðis kerlingar eiga að
vera.
Lýti á þessari persónu var það, a.ð
j hún virtist ekkert eldri, þegar hún
i kom fram 14 árum síðar, og er það
mjög slæmt. Ættu þeir, sem eiga
hlut a.ð máli, að lagfæra það, því það
ætti að vera hægðarleikur.
Skúli Skúlason leikur Lárus, og ag
minum dómi er hann um skör fram
hranalegur og vonzkufullur í viður-
eigninni við Aslaugu; því jafnvel þó
hann sé fantur í aðrá röndina, þá
elskði hann þó hana. Hann hefði
átt að vera blíðari, að minsta kosti
meðan hann hafði von um að vinna
hana. Skúli virtist ekki ná þeirri
hliðinni á Lárusi, en betur þeirri
ofsafengnu.
Herbert Baldv.insson leikur Svein
hreppstjóra og Niicolson skipstjóra,
og í siðara hlutVerkinu hepnast hon-
um mætavel.
Hinar persónurnar í leikmim eru
minniháttar, og þýðir ekki a,ð lýsa
þeim, enda er þetta þegar orðið
nokkuð langt mál.
Leikur þessi er skemtilegur, og svo
hefir hann gullvægt erindi að flytja.
Hann sýnir, hversu þeir á lægstu tröpp
um mannfélagsins, geta fyrir stað-
fastan vilja og háar hugsjónir kom-
ist upp á sigurhæðirna.r. Hann sýnir
hina miklu norrænti þrautseigju og
þær til baka aftur. Og ha.nn bætir
því við, ag hann ætli að skrifa og
segja honum, að ef hann vilji selja
áfengi við þessa, verzlun, þá verði
hann að senda annan verzlunarstjóra.
Hann álíti Islendinga ekki svo efn-
um búna, að þeir geti sta.ðið sig við
að kaupa og borga fyrir það, sem sé
verra en ekki neitt. Qg við þetta
stóð hann og revndi að fá hina. verzl
unarstjórana til að gera þetta sama.
En þeir svöruðu allir nei. — Þetta
var sannarlegt nýmæli, og einsdæmt
a íslandi i þeirri tíð. Hugmyndin var
heilbrigð, og mér þótti hún svo fög-
ur, þó eg ungur væri þá, að eg sagði
upp stöðu þeirri, sem eg hafði þá
haft t fleiri *ár, nefnilega a.ð skeinkja
og veita vín. Það þótti ffn staða
og ýmsir öfunduðu mig af henni.
Sjálfur var eg hálfsmeikur við hana,
hræddur um að Ba.kkus næði í mig
á endanum, eins og hann hafði svo
DODD’S nýraapillur eru bezta
nýrnameðalið. Lækna og gigt,
bakverki, hjartabilun, þvag-
teppu, og önnur veikindi, sem
stafa frá nýrunum. — Dodd’s
Kidney Pills kosta 50c askjan,
eða 6 öskjur fyrir $2.50, og fást
hjá öllum lyfsögum, eða frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.
Toronto, Ontario.
hinn listræna íslenzka anda; og hann
sýnir ennfremur þá miklu ást og
trygð, sem yfirstigur all.a.r eldraunir.
Leikfélagið á Geysir á heiður skil-
inn fyrir þá miklu rækt og alúð, sem
það hefir sýnt, bæði að undanförnu
og eins nú, með því-aö koma þessum
leik á svona. gott framfæri. '<Það læt-
ur fátt til sparað að gera það' vel, úr
garði sem það hefir á boðstólum. Til
dæmis fengu þeir Fred. Swanson frá
Winnipeg til að mála. tjöldin, enda
voru þau líka prýðisvel máluð.
Fyrir alt þetta á flokkur þessi
miklar þakkir skilið, og þakklætið
getum við bezt látið í lj^s með því
að fjölmenna á samkomurnar, sem
hann heldur. Eg geri rág fvrir að
leikur þessi verði sýndur víða ennþá,
sjálfsagt í Riverton, ef til vill á
Gimli, og til Winnipeg ætti hann að
fara, því hann er þess virði.
G. O. Einarsson.
---------x----------
/
Bindindishugleiðingar.
Af þvi þaö liða stundum ár, jafn-
vel fleiri ár, að ekki sést eitt einasta
orð í íslenzku blöCunum okkar héma.
í Winnipeg um bindindismálið, nema
ef vera kynni einhver smágrein um
það, að bannmenn hefðu orðið fyrir
hnekki eða tapi einhversstaðar í
heiminum, þá langar mig til, herra
ritstjóri, að fá leyfi yðar til að birta
hér fáeinar hugsanir mínar um það
málefni fyr og nú.
Oft hefi eg hugsað um það, hvað
fólk er yfirleitt tregt að breyta til
frá gömlum vana, þótt einhver sýni
þann dugnað a.ð brjótast undan hon-
um, og komi með annað í staðinn,
sem áður var helzt óþekt, en sem
allir gátu séð að myndi bæta kjör
og kringumstæður manna, þá er því
samt oft illa tekið. Eg skal koma hér
með dæmi.
Þegar eg var rúmlega tvítugur ung-
lingur heima á Seyðisfirði, fyrir og
um 1880, þá voru þar veltiár til
lands og sjávar, og allir vildu þang-
að komast. Þá va.r það að norskum
stórkaupmanni datt í hug að setja
þar upp verzlun, og sendi Norðmann
Sigurd Johansen til Seyðisfjarðar
sem verzlunarstjóra. Litlu síðar kom
hlaðið skip með allskonar vanalegri
verzlunarvöru, og alt gekk sinn vana
lega gang, þar til að S. Johansen
hafði lesið vöruskrána; fer hann
þá óðar út á skip, finnur skipstjóra
og segir honum, að þessar áfengis-
ámur, sem hánn hafi í skipinu, fari
ekki hér í land; hann verði að taka