Heimskringla - 27.10.1926, Blaðsíða 2
2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 27. OKT. 1926.
Bréf til Heimskringlu
Eg1 * * * hefi nú, H-eimskringla góS,
ekki séð þig í langan tíma, eða siðan
í júní, er eg yfirgaf Winnipeg og
lagSi af stað heimleiðis til gamla
Fróns. Mér féll þú vel í geS, þenna
tima, er eg dvaldi vestan hafs og
hafSi náin kynni af þér; því sendi
eg þér þessar línur. Eg ætla ekki aS
fylla dálka þína meS langri ritgerS,
þaS er aSeins örlitil vinarkveSja til
þín og lesenda þinna, sem hér' er á
ferðinni.
Eg bý hér í faðmi BreiSafjarðar;
fjallaskeifan tignarleg og fögur
stendur á verSi, mátulega langt í
burtu til þess aS línur fjallanna verði
mjúkar og þægilegar fyrir augaS. —
Nú hefir snjórinn krýnt alla fjalla-
tinda óvanalega snemma, og öldur
og stormar bjóSa breiðfirzkum sjó-
farendum TangbrögS heldur ómjúk,
en slikt láta þeir ekki raska hugar-
ró sinni; þeir eru alvanir aS tefla
viS /Egi karl ‘‘tafliS lífs og dauSa’%
það er orSiS þeim leikur, er þeir
flestir ganga aS jafnrólegir, sem
ættu þeir aS setjast að kaffidrykkju
meS góðum vinum. Stundum verður
þó leikarinn alvarlegur, þegar Ægis-
dætur færast í aukana og sýna sinn
æðisgengna dans, tryltari og hams-
lausari en alt jazz-líf nútimans. Þá
reynir á karlmensku og snarræSi
BreiSfirSinga; þá þarf hugurinn að
vera eldfljótur að álykta, augaS arn-
hvasst og höndin óskeiikul. Eitt
augnabliks hik, eitt mishepnað hand-
tak, getur kostaS marga menn líf.
Og því miSur hrósar Ægir og lið
hans stundum sigri, yfir sjógörpum,
hversu vaskir sem þeir eru. Þess
vegna er BreiðifjörSur gröf Eggerts
Ólafssonar og fjölda annara göfugra
drengja. En BreiSifjörSur á líka
til blíSu og fegurS, sem laSar hug-
ann og heldur honum hrifnum. Þess
vegna er hann elskaSur af börnum
sínum, og harðleikni hans taka þau
aðeins sem kröftuga áminningu
þe?s, aS þroska hjá sér þá skapgerS,
er átti í rikum rnælí ein af fornhetj-
um BreiSafjarSar, Ingjaldur í Her-
gilseý, sá er Stephan G. lýsir á þessa
leiS: - 1
“Því sál hans var stælt af þvi eðli,
sem er
í ættlandi hörðu, sem dekrar viS
fátt;
sem fóstrast við hættur, en þaS kenn-
ir þér
aS þrjóskast við dauðann, með trausti
á þinn mátt.
I voSanum skyldunni’ vikja’ ekki úr,
og vera i lifinu sjalfum þer trur.
tlr heimkynnum Ingjalds og Egg-
erts sendi eg þér kveSju, Heims-
kringla góð. Hugur minn dvelur
oft vestan hafs. Minningarnar þaS-
an eru, aS vísu ekki svo mjög fjöl-
breyttar, en þær eru allar hlýjar,
þrátt fyrir torfærurnar, sem eg ekki
komst yfir. Vinarhendurnar, sem a
móti mér voru réttar, eru svo marg-
ar, aS eg fæ engri tölu á þær komiS,
og eg þekki heldur ekki eigendur
þeirra allra. Er eg hugsa um þaS
alt saman, þá kemst eg aS þeirri
niðurátöSu, aS sá hljóti aS vera óska-
barn lífsins, aS einhverju leyti, er
hlotnast sú náS aS lenda í slíkum
vinahóp. Eg biS þig, Heimskringla,
aS bera þökk mina öllum vinum mín
um í Canada, þökk fyrir hvern dag,
er eg dvaldi meS þeim vestur þar,
"þó eg muni og þakki fátt, því skal
eg ekki gleyma.” En, i sannleika.
djúpa þakkarkend er ekki hægt aS
klæða í búning orða. MeS þessari
kveðju geld eg þvi aSeins Torfalög-
in — get ekki annaS.
Þeir koma fram i huga mér, einn
eftir annan, landarnir, er eg kyntist
vestra, og hugþekk minning er bundin
viS þá alla. Eg ætla ekki aS fara aS
þylja hér heiti þeirra, en aðeins nefna
tvo menn: Séra Rögnvald Pétursson
og dr. B. J. Brandson. Eg veit, að
eg er ekki sá eini. sem þessir ágætu
Islandssynir hafa sýnt höfðinglyndi.
drengskap og kærleika; eg veit, að
sá hópur er stór. Af slíkuna mönn-
um stendur gæfa landi og þjóS. Af
slíkum mönnum niá íslenzk þjóS vera
stolt. Ef eg ætti aS óska löndum
mínum vestan hafs einhverrar bless-
unar og vissi aS eg hefði óskastund-
ina á valdi mínu, þá held eg aS mér
yrði fyrst fyrir aS óska þess, aS þeir
ættu altaf í hópi sínum einhvern séra
Rögnvald og dr. Brandson. Þá er
eg ekki hræddur um aS merfki þeirra j á því aS þesskonar heimili verði kom
falli niður, heldur verSi haldið hátt j iS upp 1930, því eins og gefur að
á lofti svo allir sjái, aS þar farajskilja, verður brýn þörf fyrir því-
drengir, sem jafnist á viS hverrar líka stofnun, ekki einungis til þess
þjóðar menn sem vera skal, að mann! aS aðstoða íslenzkar könur, heldur
göfgi og andans ágæti. j líka útlenda gesti.
Og nú, Heimskringla sæl, er eftir j Alþingi hefir gefiS lóS undir hina
aSeins eitt, og það er ósk til þín, aS fyrirhuguSu byggingu á fögrum stað
þér auðnist að halda ávalt sömu í Reykjavík, og hlutafélag var stofn-^sem af væri látiS. Gat ekki hugsast,
stefnu, er hafSir þú er eg dvaldi aS fyrir rúmu ári síðan, til þess aS j aS til væri vísir aS íslcnzkri yoga,
meir og meir. Því hafa þeir gripiS
tveim höndum ýmsar austrænar aS-
ferSir til þess aS efla athygli og ein-
beitingu. Mér datt nú í hug út af
þeim Svanti Vivekananda og Glúmi
Þorkelssyni Svartkelssonar, hvort
sumt af þessari indversku speki myndi
nú vera eins mikil nýung fyrir oss,
vestra. Undir fána frelsisins ogi koma þessu áformi í framkvæmd. —
jafnréttisins var barátta þín háS. j Enn sem komið er hefir Bandalag
Djarfa hugsun, fagurt mál og glögg- kvenna ekki nema lítinn hluta þess
skygni áttirSu í fórum þínum. Eg: fjár, sem þarf til þess aS hægt sé aS' tínt nokkur dæmi af þessu tæi, og af
vona aS þaS verði svo framvegis, þá, Byrja á byggingunni. Hlutabréfin ásettu ráði leitaS þeirra meSal þess
S£m ætti sinn þátt i því, aS fólk væri
hér alment athugulla og greindara en
títt er um alþýSu manna ? Eg hefi
skiparðu heiSurssess meðal íslenzkra | kosta rúma 5 dollara hvert, 25 krón-
blaða. j ur í íslenzkum peningum.' Akjósan-
Eg kveS þig með vinsemd, Heims- legt væri aS konur í Ameríku vildu
kringla.
Skáleyjum 15. sept. 1926.
A. J. Straumland.
Teneist höndum yfir
hafið
Nafnkendur maður sagSi eitt sinn,
að menning hvers lands yrði mæld 1
eftir afstóðu og rétti konunnar. —,
Fornsögur Islendinga benda á þaS,
að frá fyrstu tíS hafi íslenzkar kon-
ur tekið mikinn þátt í þjóðlifinu, og
að sjálfstæði þeirra hafi veriS viS-
urkent • af karlmönnunum. Þær
höfSu ýms réttindi, sem varla þekt-
ust annarsstaðar á þeirn tímum. —
aðstoða systur sínar heinia í þessu
verki, svo aS byggingin verSi tilbú-
in 1930. Ef 1000 íslenzkar konur í
Ameríku keyptu eitt hlutabréf hver,
bættust 25,000 krónur viS í þenna
sjóS, og gæti þess konar aðstoð ver-
iS einskonar fórn til minningar ætt-
ingja og vina heinta- á gamla land-
inu, sem lögSu grundvöllinn aS fram
förum þeim, sem hafa átt sér stað
seinni tíð á Islandi. Vilja ekki
íslenzkar konur fyrir vestan haí
minnast Fjallkonunnar kæru fyrir
jólin, styrfkja gott málefni, svo hægr
sé aS reisa íslenzk<tm kvenfélagsskap
sómasamlegan samastaS?'
Hilutabréf eru til sölu hjá undir-
ritaSri, eSa frú Steinunni H. ð^arr\a-
son, Reykjavík.
Látum okkur, vestur-íslenzku kon-
Jafnvel þegar þjóðin var í si.........
mestu niðurlægingu, undir erlendu urnar’ vinna aÖ Þvi a® austur-
kúgunarvaldi, áttu islenzku húsmæS vestur-íslenzkar konur geti tekist í
urnar ekki lítinn þátt í þvi að varfc- hendur á Kvennahetm.l. í Reykjav.k
veita þjóðernisneistann. Þær litu
1930.
ekki einungis eftir því, að heimilis-
Thórstína Jackson.,
fólkiS hefði eitthvaS i sig og á, he’d 531 W' 122nd St‘> New York‘
ur voru þær einnig aSalkennarar,
barna sinna. Þetta síðarnefnda á
sér stað á íslenzkum sveitaheimilum.
Vegna strjálbýlisins og erfiðra
samgangna, drógst lengi aS kor.it r
mynduSu félag sín á meSal, eða aS
þær færu aS reyna að bæta kjör sín
með löggjöfum. ÞaS var 1847, að
Islenzk yoga.
smávægilegasta, í barnaleikum og
þjóðtrú. MeS þessum samanburSi er
ekki kastað neinni rýrS á uppeldisaS-
ferðir Indverja. Þær fá miklu frerm
ur nýtt gildi i mínum augum, þegar
það kemur í ljós, að aSrar þjóSir hafa
fundiS svipaða hluti eftir öSrum leiS-
um. En um fram alt vildi eg þó láta
þetta vera áminningu til Islending.t
sjálfra, aS varpa ekki frá sér aS van-
hugsuSu máli neintt af sínum gönrlu
þjóðsiSum, sent oft geyma verSmæti,
sem kynslóS eftir kypslóS hefir not-
iS, án þess að ger* sér grein fyrir
þvi. Sumt af því, sem eg flyt hé'
fram, getur litiS út sem gaman, en þvt
fylgir niikil alvara. Börnunt ^r þaS
eSlilegast að haga svo leikum sínum,
a'S þeir verði þjálfun fyrir lífiS.. Þau
elska áreynsluna. En leikur bæjar-
barna verSur oft undir stjórn full-
orðna fólksins heimskandi hringsól,
sem gerir þau kviklynd og svallgjörn.
Djúpur andardráttur er undirstaSa
margra hluta. Heilt brjóst er einn
mesti þáttur góðrar heilstt, en flestar
skemdir í brjósti byrja í lungnabrodd-
um, þar sem hinn venjulegi yfirborðs
andardráttur nær ekki til. En að
anda djúpt er meira en heilsufars-
atriði. ÞaS er skilyrði rósemdar,
stillingár og einlægrar hugsttnar.
Enginn maður getur t. d. hugsað ær-
lega hugsun. meðan hann gengur ttpp
og niður af mæSi og hjartaS berst í
ákafa. Margt ilt hefir veriS sagt
Fyrir nokkrum árum var eg aS
fara yfir ýmsa kafla úr íslenzkum
bókmentum síSari alda nteð tveim j um Hfstykkin fyrir áhrif þeirra á
Alþingi°veitti konum jafnræði’ viS bý^um stúdentum, er hér voru við (heilsuna. Hins er alt of sjaldan
karlmenn, hvaS erfðarétt snerti. — nam' Meða’ Þess’ sem eg let Þa | minst, aS viSbeinsandardráttur kvenna
1874 var fyrsti islenzki kvennaskó!-, Spreyta SÍg á’ var sléttubanda-riman! sem er bein afleiSing þröngra líf-
inn stofnaSur í Reykjavík, og 1887 ’ Númarímum SiSurSar BreiðfjörSs. j stykkja, gerir þær bæði vanstiltari i
var konum leyft aS stunda nám v!S Þeir k°mU U,eð hana ’ t,ma eftirjgeði og grunnfærari í hugsttn en þær
æðri mentastofnanir, sem áSur höfðu vaualegan und.rbúning og létu lít.S,eru af ^gi gefnar.
einungis verið fyrir karlmenn. ÞaSyflr ser-^ so^ust ekkt hafa sk.l.Sj Andardráttaræfingar eru fyrstu æf
er aðallega siðan 1908, að íslenzkar nokkura vlsu' ÞaS hafSl orðlS >elmj ingar í andlegri tamningu Indverja
konur hafa rutt sér til rúms t opin-
berum ntálum; þá var fyrst lógleitt.
að þær mættu gegna hvaða helzt
stöðu, sem hæfileikar þeirra og ment ■
un gerði þær hæfar fyrir, svo sem
eins og verða læknar, lögmenn o s.
frv. AfstaSa konunnar í íslenzku
þjóðfélagi færðist þannig áfram í
framfaraáttina, þar til þær hlutu full-
kominn atkvæöisrétt samkvæmt lög-
gjöf Alþingis 1915.
helzt til huggunar, aS þeir Islending- og austrænna lærisveina þeirra. Er
ar, sem þeir hefSu hvatt til hjálpar 0f ]angt m4] ag ]ýsa þeim nánar,
í vandræSum sinttm', hefði heldur ekki enc]a nóg aS minna á aðaltakmarkiS:
skilið neitt.
Um líkt leyti las eg ikenslubók í
Yoga*) eftir hinn fræga indverska
speking, Svami Vivekananda. Þar
djúpan andardrátt, vald yfir öndun-
arfærunum og styrking þeirra.
I skemtunum ölafs DavtSssonar
er heill þáttur, sem hann nefnir lotu
var þaS kent, aS bezta leiSin til þess lengdarkapp. Alkunnugt dæmi þess
að komast í frjósamt íhugurrar- er ag segja; “Eitt ber í kopp, tvö|
ástand, væri að senda allri tilverunni ],er ; kopp> þrjf, ber i kopp” o. s. frv.j
góSar hugsanir. MaSur ætti aS end-iupp ^ “fimtíu ber í kopp’’ í einnii
Framfarir þessar áttu sér ekki stað urtaka fyrir sjálfum sér: ‘Let all>tu' N*rri má Seta- aS en>n verS
án mikillar samvinnu og fórnfýsi is- beings be happy: let a” bemgS be' ur meistari 1 sliku 1 f7rsta sinn- en
lenzkra kvenna yfirleitt, oghafa þær peaceful; let a” beings be bleSSed >Þn> Setur áorkaS miklu' °?
(heill sé meS ollum verum, friSttr megan börnin. hafa veriS aS æfa sig
með öllum verunt, blessun meS öll- ; þessari litilfjörlegu list, hafa þau
um verum). Mér fanst þessi for- \ raun og veru verig ag gera líkama
Bandalag hafa islenzkar konur mvrd má,i vera ?amalkunnugur °S rank' og sál hraustari og hæfari til starfs.
aðt fljótt vtð mer, hvaðan eg þekti Einkennilegt er þaS, aS lotuþraut
þrátt fyrir erfiSleika, sem stafar af
strjálbýli og samgönguleysi, bund:st
sterkum félagsböndum. Eitt aðal
að, sem hefir meS höndum öll þaii
merkustu mál, sem konur hafa á
dagskrá.
hann. ÞaS var úr Landnámu, þar J irnar eru oft um ]eig fimleikaæfing-
sem sagt er frá Glúmi Þorkelssyni ar fvrir talfærin. Frægur þýzkur
og lý8< sent islenzkar konur hafa
gengist fyrir eða aðstoSað á eii.n
eSur annan hátt, og einniitt nú hefir
Margt er það til gagns fvrir land Svartkelssonar, er svo baðst fyrir má]fræ8ingur, Gabelentz, ræður t.ng
að krossi: ‘‘Gott ev gömlurn mönn-' um málfræ?5inemum meS því aS
um, gott ey ungum mönnum”. i segja eins hratt og þeir geta ýmsar
Einhvern veginn runnu þessi tvö torveIdar þulur, t. d.: “Wenn der
Bandalag kvenna tekist’á” henduraS atriði saman' °S bentu mér að lita á Pottbuser Posthutscher mit dem
Ikoma ttpp kvennaheimili i Reykja- sumt af sem e? hafSl Þekt fra Pottbuser Postwagen nach Kuttbus
vík, sem geti orðið nokkurskonar Þ'". eg var barn, frá nýjtt sjónarm.St.: fehrt, fehrt der Kuttbuser Posthuts-
miSstöð fvrir starfsemi kvenna á Ts- Mér farist sem skilninRsle>’sl hinnar cher mit dem Kuttbuser Postwagen
landi, likt og Federtated Women’s lin^u "Pprennand. kyusloSar her . nach Potthus”. En þessi romsa jafn
Clubs heintilin eru í Amerlku. Heii. Reykjavík á vísur og gátur kæmt ekkt ast a]ls ekki á vi« sumar þær ís
ili þetta á aðhjálpa og leiðbema emungls af óvana að fást vlð sllkt ’enzktf, t. d. þessa, sem ótt varS aS
stúlkum, sem árlega konta fleiri og
fleiri úr sveitunum til höfuSstaðar-
ins. Þar eiga þær aS geta fengið
gistingu um lengri eða skemri tinia,
og einnig á stofnunm aS veita til-
sögn í ýmsu nvtsömu, svo sem. eins
og hússtjórn. SömuleiSis er ætlast
sérstaklega, heldur af ótaminni og hera fram, ef segja átti hana sjö
tvístraðri hitgsun yfirleitt. Yfir- j sinnum ] lotunni:
búrðir íslenzkra ttnglinga^ frá góðiijti j
sveitaheimilum myndi meira vera'
fólgnir í tamningu greindar og ski!n-j
ings en víðtækri þekkingu, og þessi
tamning kynni oft aS vera fengin
til aS heimili þetta verði athvarf fyr
tr utlendar konur, sem sumar hvert - b’ • 8 ;
koma nteira og minna til Islands, og
vita varla, hvert þær eiga aS snúi
sér, vegma vöntunar á þægilegum
gististaS og fullnægjandi upplýsing-
um þaS bezta, sem Island hefir aS
bjóSa. Hinar síðarnefndu eru vana-
Iega mentakonur, sem korna til Is-
lands af löngun til aS kynnast betur
íslenzkri menningu, og er tilfirman-
leg vöntun á því, aS hægt sé aS taka
Stebbi stóS á ströndu
og var aS troða strý,
strý var ekki troðið
nema Stebbi træSi strý,
þrítreður Stebbi strý*)
með því aS fást viS efni, sem í sjálfu
Enn má minna á þrautir eins og
rímunum er. I skólamálum geta orS- j þessa:
ið deilur um, hvort meta berixmeira[ . .
Nefndtt svo spaks nianns spjarir,
hagnýta þekkingu eSa almenna tamn-
ingu greindarinnar,. svo sem berlega
ketnur í ljós i umræSunurH unt lat-
tnuna. Fjölbreytt og lausleg þekking
getur veriS hermdargjöf, og til þess
finna Vesturlandabúar nú á dögum
aS ekki konti saman á þér varir.
*) Yoga er samstofna við ok, sbr,
á móti þeim sem skyldi, Vegna þess þý. Joch,, og nierkir “tamning’’,
aS Bandalag íslenzkra kvenna á ekk- en er síðan haft utn.ýmsar leiðir til vistina frant á þann hátt.
*) Eg lærði vísuna svo, að i staS
síðustu hendingarinnar, sem hér er
tilfærS voru þessar tvær:
Strý treður Stebbi
og Stebbi treður strý
og er drjúgum erfiðara að bera alla
ert heimiii. Mjög mikil nauðsyn er fullkomnunar.
S. H. f. H.
Slikar æfingar hafa stuSlaS aS því
aS gera börn skýrmælt, verið eitt af
því, sent varSveitti tunguna og iagr-
an framburS og setti meS því aðal—
brag á alþýðu vora.
I sumum ritum um tamningu
mannlegra hæfileika hefi eg séð
augnaæfingum skipaS næst andar-
æfingum. Víst er um þaS, aS mikiS
mein getur veriS manni aS vera
óupplitsdjarfur, með flóttalegt augna-
ráS og sídrepandi titlinga. Mest af
þessu er ávani tómur, og má vinna
á móti því með tamningu. Allir þekkja
í einhverri mynd þennan formála, sem
sjálfur segir allar leikreglurnar:
Horfumst við í augu
sem grámyglur tvær,
það skal vera músin, sem rnælir,
kötturinn, sem skælir,
fiflið, sem fyr hlær,
folaldið, sent fyr litur tindan
og skrímsliS, sem skína lætur í tenn-
urnar.
A þessunt litla leik hafa íslenzk börn
æft augnavöSva sína, stillingu og þrek
til þess að horfa upp í opið geðiS á
náunganunt.
Athygli flestra nútimamanna, eink-
anlega borgarbúa, er mjög sljó. Það
má segja , að sjáandi sjái þeir eigi
og heyrandi heyri þeir eigi. Þeir
ganga um í hálfgerðri leiðslu, ýmist
af of mörgunt.áhrifum eða of þröngu
starfsviði. ÞaS er sagt, aS fæstir
ntenn geti lýst veggfóSrinu í herbergi
sínu, ef þeir eru spurSir ttm bað
að óvörum. ÞaS er langt ntilli slíkra
manna og smalamanns Helga HarS-
beinssonar, sem gat lýst heilum flokki
manna, sem hann hafði séð í svip,
svo aS hvern rnann mátti kenna af
lýsingunni.
Alt er þetta æfing. Kona getur á
einu augabragði séð hvert smáatriSi
í búningi annarar, þar sem karlmað-
ur hefir varla greint, hvort konan
var á kjól eSa peysufötum. Hér hef-
ir áhttgi eflt athyglina og gert þjtna
því sem næst ósjálfráSa. Athyglis-
æfingar eru ýmsar til, og beinast ýnt-
ist að nákvæmri athygli eða skjótri.
VíSfræg er sagan um náttúrufneð-
inginn Agassiz, sem fékk lærisvci-.ti
sinum algengan fisk að skoSa og lok-
aði hann inni heilan dzg. Nen and-
inn kvaðst síðan hafa lært meira á
þeint eina degi en áður á heiltim ár-
um. Algeng æfing er að tveir menn
gangi frarn hjá búðarglugga og reyni
síSan, hver meira hefir séS og betur
getur lýst því.
Of fáir leikar, sent eg hefi getað
rifjað ttpp, beinast í þessa átt. Þó
má nefna það, að feluleikur i stór-
um torfbæ getur veriS ágæt æfing í
hugkvæmni og athygli. Annars eiga
sveitabörn, sent oft þekkja hvern
hund og hest í hreppnum, hverja kind
á bænum o. s. frv., nóg tækifæri að
æfa augun. Hér skal þó, og mest til
gamans, getiS einnar æfingar í
skjótrj athygli, sem minnir á búSar-
gluggann. Þegar menn. borða fisk.
bregður sá, sem dálkinn hefir hlot-
iS, honum upp fyrir öSrum með þesí-
unt formála: “Gettu hve margar
árar eru á borS.’’ Dálknum er brugð
ið upp einu sinni, tvisvar eða þrisvar,
eftir lengd. Menn verSa að vanda
sig, þvt að mikiS er í húfi: ‘‘fríða j
ntey fyrir ofan þig, ef þú vinnur, en j
ljóta, leiða, langa og ófríSa fyrir j
frantan þig, ef þú tapar” — enda
hefi eg vitað menn ótrúlega naska að
telja álmurnar í einu vetfangi.
Binbeiting er þungamiðja allrar
hinnar austrænu sjálfstamningar, enda j
er hún skilyrði allra frantkvæmda og,
ef til vill allrar hamingju. Hvarfl-1
andi httgsun, sem aftur er sama sent
ótamin hugsun, er ttm leið ónýt hugs-
un, illa og ódrjúgt unniö verk, hverf
lyndi í tilfinningum, veikur vilji, ’
slakt siSferSi. AS geta beint öllum'
huganum að einu viðfangsefni er!
nauÖsynlegasta LtppeldiS.
En einbeiting getur veriS bæði
sjálfráð og ósjálfráð. Það er eng-
in dygS að geta haft allan hugan við j
bát, sem maSttr sér velkjast í brim- J
aröi, eða ntann, sem klifrar í tvt-j
sýnu ttpp kletta fyrir augunum á j
manni. Hin sjálfráða einbeiting er
í því fólgin, aS geta haldið huganum
meS valdboði viljans viS erfitt og j
leiöinlegt viðfangsefni — þangað til
þaS er oröið skemtilegt, eins og flest-
alt verSur, sem alúð er lögð við, og!
hin ósjálfráða einbeiting tekur við.
Einkennilegur leikur til þess að
æfa þolinmæöi sína og vald yfir
sjálfum sér, er “Alttr í vegg”. Eg .
skal geta þess, aS eg þekki hann ekk£
frá æsku rninni, heldur segi frá hon-
itm eftir skemtunum Olafs DavíSs-
sonar. Tveir eigast viö. Annar byrj-
ar og segir:
Alur í vegg,
úti er hregg.
HefirSu heyrt það fyrri ?
Hinn endurtekur : “HefirSu heyrt
það fyrri”; sá sent byrjaSi endur-
tekur þaS santa, og á þessari spurn-
ingu klifa þeir á víxl í stfellu, þang-
að til annar gefst upp og svarar ein-
hverju öðrtt. En þaS gerir hvorugur
fyr en í síðustu lög, því að alurinti
stendur í rassinum á þeim, sem fyrr
bregður út af.
Olafur kallar þennan leik “fá-
fengilegan”, og er það varla ofmælt.
Og samt gæti eg trúað því, aS nokk-
uð mætti ráða um framtíð tveggja
sveina, sent færi aS þreyta hann, af
því hvor fyrr gæti sætt sig við aði
gefast upp.
Annar leikttr, sem er framúrskar-
andi æfing í hugkvæmni og gát á.
sjálfum sér, er Frúin í Hamborg.
Tveir leika. Annar byrjar og spyr:
“Hvaö gerðirSu viS peningana, sem
frúin í Hamborg gaf þér og sagöi,
að þú mættir kaupa alt fyrir þá,.
nema já og nei, ójá og ónei”. Hinrt
svarar svo sem honum lizt, og er ekki.
sigraður í leiknum fyrri en hanrn
glæpist á aS segja já eða nei, ójá
eða ónei. Sá sem byrjaöi, reynir í
sífellu aS svæfa athygli. hans með
lævíslegum spttrningum, svo aS hann
gleymi sér. AS þessunt leik gat ver-
ið hin mésta skemtun, þegar tveir
slyngir leika, og ekkert smáræði sem
á honum mátti læra.
Engar einbeitingaræfingar jöfnuð-
ust þó við gáturnar.
Sá sem eitthvað hefir iökaö hugs-
anaæfingar, hvort sent þaS er aS sjá
aðeins hlut í huga sér eSa velta fyrir
sér einhvCrju viðfangsefni, veit aS
líkja má því eina bezt við, aS hug-
tirinn sé settur í tjóöurband, þar sem
umhugsunarefniö er hællinn, en vilj-
inn taugin. Hugsunin hefir nokkurn
leikvöll .kringum efniS, en ef hún,
ætlar að láta hugsanasamböndin
teygja sig í gönur, tekur tjóSurband-
ið í.
Ltkt er um aS geta gátur. ÞaS
verSur að fara í kringum þær í ein-
lægtim krókum, en gera sér þó sífelt
gerin fyrir, hvert hringsóliö stefnir.
Þar reynir á þekkingu, hugkvæmni
og skarpskygni, en ekki sízt þraúí-
séígju og einbeitta athygli. Þegar
gátur eru bornar upp fyrir óvönu
. fólki, stendur það fyrst alveg ráS-
þrota og viSburðarlaust, og þegar því
er gefin ráöningin, finst því hún oft
röng og gátan tómur prettur. ÞaS
hefir aldrei lært aS tylla tánum á
hinar örfinu brýr líkinga, sem tengja
santan fjarlæga og óskylda hluti.
Af minnisœfingum eru til mörg
kerfi og flest ónýt, en sum vérr erz
þaS. ASaíreglan um tninniS er ein
og óbrotin: rnenn muna það, sertr
þeir vilja muna og þurfa aS muna.
Því velta þeir fyrir sér, setja þaS :
tengsl viö aðra hluti, sem fyrir erur
og festa þaS svo í huganum. Aftur
á móti spillist minn.iS á því aS læra
margt og læra illa, læra þaS sem menrr
skilja ekki. aS komi í neinar þarfir.
hlaupa úr einu í annaö og rifja aldrei
neitt tipp.
Vísna og sagnaskemtun sveita-
barna hefir verið ágæt tamning fvrir
mmniS. AS læra vísu er hæfilega
erfiS æfing, af því aS fornriö veitir
svo mikla stoS. Þegar unglingar stð
an kveSast á og skanderast, rifja þeir
upp aftur og aftur þaS sem þeir
kunna og venjast á að hafa þafc
handbært, einmitt þegar á þarf að
halda. En minnislattsi maöurinn rnan
altaf alt, nerna þaS, sem hann þarf
aS muna í þann svipinn.
Mörg sveítabörn hafa átt kost :t
mjög fáum sögttm í æsku, en hafa
aldrei þreyzt á að heyra þær . aftur
og aftur, jafnvel eftir að þau höfðti
lært þær orörétt. MeS þessu móti
hefir verið lagður traustur grund-
völlur minnis, skilnings og máls, þótt
takmarkaður væri. Bæjarbörnitt •
lenda í hinni andstæSunni: of margir
kttnningjar, barnabgekur, myndir,
blöS og bíó — þar sem þaS, serrt
heyrt er og séð í dag, á aS þurka út
a!t, sem fvlti hugann í gær.
Eg get ekki stilt mig um aS minn-
ast á eitt atriði enn þá, þótt þaS sé
úr dálítiS annari átt. Flestir þekkja
nú oröið Emil Coué aS nafninu til.