Heimskringla - 27.10.1926, Blaðsíða 3

WINNIPEG 27. OKT. 1926.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSÍÐA
Minneapolis,
29. sept. 1926.
Kæri ritstjóri!
Kunningi minn í Canada var aS
harma það í nýkomnu bréfi, aS nú
sæist ekki lengur ‘‘neitt hringhent"
frá okkur Pálma. Urðu meðfylgj-
andi stökur þá til — skyndilega.
Nú ekki ólíklegt, aS Pálmi, sé hann
enn á lífi, segi eitthvaö svipað og
Mark Tvvain, sem varö aS oröi, þeg-
ar hann sá andlátsfregn sína i blöS-
unum, aS þetta væri nú annars “tölu-
vert orSum aukiS’’.
Með beztu kveðju,
0. T. Johnson....
I*
xvsoaocooccooccoococoocosccooococooooocooccoooosoocooooooooccosccoccococo^c.
pBCCGCccccccccGcaGacccacoBacacGccaveccccc&sGCGCCGcacccccccccccc&scGGccGacccccaos!
NAFNSPJOLD
GILLETT’S LYE er not-
að til þess, að þvo með
og sótthreinsa saurrenn-
ur og fl„ til þess að búa
til yðar eigin þvotta-
sápu, svo margs að tug-
um skiftir. Notvísi á
hverri könnu.
Hann er oröinn svo frægur, aS ís-
ienzk blöS og tímarit hafa flutt
greinir.um hann, enda er hant^ sann-
ast að segja einn merkasti maöur,
sem nú er á dögum. AÖferö hans
til uppeldis og lækninga er einskonar
sjálfsdáleiðsla meö endurtekningu.
^lenn eiga að þylja í sífellu kvölds
og morgna: “dag .frá degi á allan
hátt fer mér stöðugt fram’’ — eSa
finna sérstaka formála vjS sérstökum
nieinum. ÞaS er ekki ógaman aö
vita, að íslenzk alþýSa hefir veriS al-
veg á sömu leiS. I þjóösögum J. A.
stendur þessi klausa, sem margir
munu kannast við:
“Ef maöur fær bólu á tunguna,
skal maður segja: “Ein bóla á tungu
minni, engin á morgun,” o. s. frv.
þangað til 20 eru komnar. Þá skal
aftur telja öfugt og byrja svo:
“Tuttugu bólur á tungu minni, eng-
in á morgun, nítján bólur” o. s. frv.,
þangað til maöur hefir taliö "ein
bóla”. Skal lesa þessar runur rétt
og öfugt sjö sintium, aörir segja
þrisvar, 'á kvöldin, áöur en maöur
sofnar. Er þá bólan horfin að
morgni.”
Coué myndi aö vísu segjar aS ó-
þarfi væri aö nefna bóluna svona oft
og sízt væri ástæða til þess aö marg-
falda töluna. En alt annaö er ná-
kvætnlega í samræmi viö meginreglur
hans. C g talan sem breytist, heldur
ímyndaninni vakandi, jafnframt því j
sem endurtekningin sefar hugann. Má
vel vera, aö hér gæti verið atriði, sem
benti til endurbóta á formála og að-
ferð Coué.
Ymislegt fleira mætti telja af þessu
tæi, en ætlun min var ekki að fjalla
tim þetta efni til hlítar, heldur benda j
á skoðunarhátt, sem aldrei verSur óf-
brýndur fyrir Islendingum á þessum
tímum breytinga og umturnunar.
Þessi þjóð hefir lifað við svo erfið
kjör og int hlutverk sitt sem menn-
ingarþjóð svo merkilega af hendi, að
það sem hún hefir lifað á liðnar
aldir, hlýtur að hafa verið kjarn-
fæða. Nú rísa læknarnir upp hver
■um annan þveran og syngja lof ís-
lenzka matnum, skyrinu, fjallagrös-
rmum, harðfiskinum, lýsinu. ■ Þeir
hafa fundið þar ný lifsefni, fjörvi,
sem áður voru ókunn. En til eru líka
jjndleg fjörvi, sem ekki eru minna
virði. I hvert sinn, setn vér kynn-
■umst einhverju í-erlendri menningu,
sem oss finst verðmætt, eigum vér að
leita samanburðar við íslenzka hugs-
un og háttu. Sá samanburöur getur
kent oss aö greina milli hismis og
kjarna, getur varaö oss viö, en aldrei
verið nema til góðs. Þegar bezt fer,
mun hin erlenda fræðsla opna augu
vor fyrir ýmsum íslenzkum verðmæt-
nm, sem vér höfum ekki áSur gefið
gaum, og þá geta erlend og innlend
reynsla tekiS höndum saman að
auðga þjóðina, án þess að losa um
raetur hennar.
SigurSur Nordal. -
—Iöunn.
Pálma-erfi.
Dáinn — grafinn dauðafregn
döprum stafar rósum;
blöðin"hafa harmi gegn
hampað vafurljósum.
Föngulegan fullhug ranns
feigðin þegar tekur,
endi vegar íslenzks manns
enskum trega tekur.
Samúð öndu sameinar,
sveipist löndin myrkri,
tregahöndur tengja þar
trygðaböndin styrkri.-----
Hagyrðinga hörpur brátt,
Húnvetningi kunjiar,
stafa kringum leiðið lágt
ljósum hringhendunnar.
Margoft varðist sveinninn sá
sennu harðri landans,
meðan barðist, mátti sjá
megingjarðir andans.
Bólu-Hjálmars búnir málm,
bana-«álm ótrauðum,
engir fálmum eftir skálm
yfir Pálma dauðum!
Vestra saga missir mátt,
inyrkvist Braga-stöðvar.
Flestra laga hugsun hátt
hraustra draga Vððvar.
Slegnir verkavitsins óð, •
vitsins lerkast draugar;
einna merkast íslands þjóð
eru sterkar taugar.
Meðan hel und hauðri lágt
hrausta felur drengi,
hreystiþel og hróðurmá’tt
heiðrum vel og lengi.
0. T. Johnson.
Hugur og tunga
Hugur og tunga, heitir rit, - sem
^ýkomið er út, eftir dr. Alexander
Jóhannesson, dócent í málfræSi við
báskólann hér, gefið út af bókaverzl
un Þorsteins Gíslasbnar. Rit þetta
fjallar um tvo þætti íslenzkrar mál-
v's'» sem lítið eða ekkert hefir ver-
skrifað um áður. En það eru
hljóðgervingar og alþýðuskýringar,
sem höf . nefnir svo, eða “lautma-
lerei und volksetymologie", sem
Þjóðverjar kalla. Er margt í þeim
efnum málvísinnar hið skemtilegasta
athugunarefni og má af því ýmislegt
markvert læra: um hugsunarhátt
þjóðarinnar og meðferð hennar á
máli sínu. Alment mun málfræði
ekki talin skemtilestur, og ekki við
slíku aS búast, enda hjálpast þar oft
að leiðinlegt efni og þaðan af leiðin-
legri höfundar. Málfræðirit hafa því
sjaldan orSið almenningseign, á sama
hátt og ýms önnur rit, þar sem feng-
ist hefir við þjóSlegan fróðleik, þótt
allmargt merkilegt hafi Islendingar
skrifað um málfræði á vísindahátt.
Um þau efni málvísinnar, sem Hug-
ur og Tunga fjallar um, á það hins
vegar við, að í fróðs manns höndurn
og fjörugs geta þait oröiö að hrein-
um og beinum skemtilestri, líka fyrir
þá, sem ekki ertt sérfræðingar, en
hafa sæntilegan áhuga á athugun sins
eigin rnáls og á fróðleik um það. Við
þetta munu þeir kannast, setn hafa
Iesiö rit prófessors Kr. Nyrop, sem
að þessum efnum lúta, s.s. Ordenes
liv og sprogots vilde skud.
Rannsóknarefnið er að sjálfsögðu
mikið á þessurn sviðum málvisinnar,
og i rauninni alveg ótæmandi, þegar
þess er gætt, hversu auðug og fjöl-
breytt íslenzkan er, þar sem áætlað
er að í henni sétt um 200 þúsund
orð, og mun þó ekki ofhátt reiknaö,
en ný orð og merkingar myndast
svo að segja daglega. Dr. A. J. hefir
nú athugað hljóðgervingar og al-
þýðuskýringar eða ummyndun um
400 orða. Skiftir hann efni bókar
sinnar í þrjá meginbálka. Sá fyrsti
er um hljóðlögmál og orðaforða,
annar um hljóögervingar og sá þriðji
um umntyndun oröa, og er hann
lengstur. Siðast er orðasafn.
I bókina er viðað að miklu efni,
og í heild sinni meS það fariö fróð-
lega og skemtilega. Eins og gefigur
og gerist urn slík rit, er þó ýmislegt
í bókinni, sem deila mætti um, eða
skýra á annan hátt en þar gert, eða
finna ný og fleiri dæmi. Er slíkt |
ekkert tiltökumál, allra sízt um rit,
þar sem fengist er við svo að segja j
órannsakaö efni, sem aldrei verSur
að vísu tæmt til fulls. ÞaS er efa-
laust, að þau efni málvísinnar, sem
Hugur og tunga fjallar um, eiga eft-
ir að vera mikiö og_frjósamt rann- j
sóknarefni í framtíðinni, og þvi öll
ástasða til þess að fagna bókinni og
þvi, að með henni er ■ vel af sta
farið og þaS svo, aS vel má jafna tij
góðra rita samskonar eftTr erlenda;
fræðimenn, og eru þeir þó aS vís r
Okki sérlega margir, sem viö þessi
efni fást ennþá. I kenslubókum og
yfirlitsritum er t. d. hér um bil al-1
veg fram hjá þessum efnum gengið.
En einmitt um móðurmálskensluna
eiga erindi slík viöfangsefni. Þau
eru tilvalin til að gera fjörugar* og
fjölbreyttar þær kenslustundir, sem
oft þykja nú þurrar og leiðinlegar.
Hugur og tunga á að vísu ekki að
vera kenslubók, og verður ekki not-
uð þannig handa neméndum alment.
En íslenzkukennarar ættu að eign-
ast hana og nota við undirbúning
kenslu sinnar. Þeir geta í hana sótt
margskonar skemtilegan fróðleik,
ekki einungis til þess að krydda meS
kenslustundirnar, heldur einnig til að
vekja nýján áhuga nemenda sinna
og beina athyglinni aS ýmsurn merki-
legum einkennum og eiginleikum
málsins, sem áður hafa legiö í lág-
inni að mestu. Glöggir kennarar
geta þannig einnig smámsaman viðað
að ýmsu nýju eíni, einkuin úr alþýöu
máli, þegar þeir hafa kynt sér hvers
konar viðfangsefni hér er um að
ræða, og hverjum tökum titt er að
taka þau.
En bókin er svo ódýr (5 kr.), að
kennarar ættu alment að geta eign-
ast hana og aörir þeir, sem áhuga
hafa á þessum efnum. Frágangur
bókarinnar er smekklegur og vand-
aður, og bókin í heild sinni gírni-
leg til fróöleiks.
(Vísir.)
Vér höfum öll Patent Meðöl.
Lyfjabúðarvörur, Rubbcr vörur,
lyfseðlar afgreiddir. Vér sendum
hvað sem er hvert sem vill í Can-
ada.
BLUE BIRD DRUG STORE.
495 Sargent Ave., Winnipeg.
PETERS
Ábyrgstar Skóviðgerðir
Arlington og St. Matthews
Ellice Fuel & Supply
KOL — KOKE — VIÐUR
Cor. Ellice & Arlington
SI3II: SO 376
Muirs Drug Store
Elllce og Heverley
G.EÐI, NÁIÍVÆMNI, AFGREIÐSLA
PIIONK: 30 034
King’s Confectionery
Nýlr Avextlr ogr GarUmetl*
Vlndlar, Clsrarettnr og Grocery,
Ice Cream og Svaladrykkir*
SÍMI: 25 183
551 SARGENT AVE^ WINNIPEG
L E L A N D
TAILORS & FURRIERS
598 Ellice Ave.
SPECIAL
Föt tllbútn eftlr máll
frá $33*50 og upp
Me5 aukabuxum $43.50
SPECIAL
HiB nýja
Murphy’s
Boston Beanery
Afgreiölr Flsh * Chlpe I pökkum
til heimflutnlngs. — Agœtar mál-
tíöir. — Einnig molakaffi cg svala-
drykkir. — Hreinlœti etnkunnar-
orö vort.
629 SARGENT AVE, SIMI 21 906
Slmi 39 650 ; 824 St. Mntthews Ave.
Walter Le Gallais
KJÖT, MATVARA
Hýmilegt verö.
Allar bíla-viðgerðir
Hadiator, Foundry acetylene
Weldlng og Battery servlca
Scott's Service Station
549 Sargent Ave
Síml 27 177
"Wlnnlpeg
Bristol Fish & Chip
Shop.
HIÐ GAMLA OG ÞEKTA
KING’S bezta gerV
Vér aendum helm tll ytSar.
fr& 11 f. h. til 12 •. h.
Fiskur 10c Kartöflur 10o
540 Ellce Ave*, hornl Langaláa
SIMI: 37 455 \
Lightning Shoe
Repafring
Slmit 89 704
328 Hargrave St., (Nftlœgt Elllca)
Skör osr attarvftl bftla tll eftlr mftll
Littlö eftir ffttlæknlngum.
Fótasérfræðingur
Flatir ^fœtur, veiklabir öklar, lík-
•n, sigg,
þor
umvaxnar neglur og
allir fótasjúkdómar
LÆ KN A ÐI It TAFA It LAUST
Dr. G. Albert,
334 Somerset Block, Winnipeg
Sími: 23 137
MHS B. V. ISFELD
Planlat & Teacher
STUDIOi
66ð Alverstone Street.
Phone : 37 020
lr
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
Dr- S. G. Simpson N.D., D O. D.O,
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, - MAN.
Dr. M. B. Hal/dorson
401 Boyd Bldx.
Skrifstofusími: 23 674
Slundar aérstaklega lungnasjðk-
dftma.
®r aö flnni. 4 skrlrstofu ki. 12_1J
f h. og 2—6 e. h.
. Helmill: 46 Alioway Ar..
Talsiml: 33 158
TH. JOHNSON,
Crinakari og Gullbimðui
Selui giftingaleyflsbrðf.
Berstakt athygli vettt pöntunuæ
og vlögjcröum útan af landi.
264 Main 8t. Phone 2-1 637
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medical Arts Bidg.
Cor. Graham and Kennedy St.
Phone: 21 834
Viötalstími: 11—12 og 1___5.30
Heimlll: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
SECURITY STORAGE &
WAREHOUSE CO., Ltdr
Flytjn. Kojinn, bOn ?im og Henda
lIÖHmunl ok Piano.
Hrelnna Gólftepp!
SKRIFST. og VÖRUHOS «{jt
Flllce Ave., nAlæ«rt Sherbrooke
VÖHUH6S “H”—83 Kate St.
Telephone: 21 613
J. Clnistopherson,
Islenzkur lögfrœðingur
845 Somerset Blk.
Winnipeg, Man.
I>H. V. ItLÖMJAI,
818 Somerset Bldg:.
Talsími. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdóma. — Aö hitta:
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h
Heimili: 806 Victor St.—Sími 28 130
Talsfml: 28 889
dr. j. g. snidal
TANNLtEKNlH
614 8omeraet Bleck
Portagt Ava. WINNIPBö
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFÁNSSON
Islenzkir lögfrœfihngar
709 Great West Perm. Bldg.
Simi: 24 963 356 Main St.
Hafa einnig skrifstofur að Lund-
ar, Piney, Gimli, Riverton, Man.
Dr. K. J. Backman
404 AVENUE BLOCK
Læknlngar meö rafmagnt, raf-
magnsgelsium (ultra vlolet)
og Radlum.
Stundar elnnlg hörundssjúkdðma.
Skrifst.timar: 10—12. 8—6, 7—8
Símar: Skrifst. 21 091; heima 88 538
7. H. Slitt . G. S. Thorvaldson
Stitt & Thorvaldson
Lögfr. og málafærslumenn.
807 Union Trust Bldg.
IVinnipeg.
Talsími: 24 586
Kr. J. Austmann
M.A., M.D., L.M.C.C.
Skrifstofa: 724]/2 Sargent Ave.
Viðtalstímar: 4.30 til 6 e. h.
og eftir samkomulagi.
Heimasími: 39 231
Skrifstofusími: 36 006
Emil Johnson
Service Electric
524 SARGENT AVE-
Selja rafmagnsáhöld af öllum teg.
undum.
Viðgerðir á Rafmagnsáhöldum,
fljótt og vel afgreiddar.
Sfml: 31 507. Heimasfml: 27 286
dr. j. stefánsson
21« BIEDICAL ARTS BLBS,
Hornl Kennedy og Grahaa.
Stnadar einallngu aotia-, eyraa-.
■ef- og kverka-ajúkdftma.
V« Utta frft kl. 11 tll 11 t k
•* kl. 8 M 5 e’ h.
Tnislml: 21 834
Heimili: 638 McMilIan Ave. 42 691
DR. C- H. VROMAN
Tannlaeknir
Tennur yðar dregnai eða lag-
aðar án allra kvala.
Talsími: 24 171
505 Boyd Bldg. Winnipeg
J. J. SWANSON & CO.
I.imited
R E N T A L 9
INSURANCB
REAL ESTATE
MORTGAGES
600 Parls Bulidlng, Winnipeg, Ha
“•I
=d
DA JNTRY’S DRUG
STORE
Meðala (érfræðiogv.
Vörugæði og fljót afgieiðsU'
eru einkunnarorð vor,
Horni Sargent og Liptoa,
Phone: 31 166
Mrs. Swainson
627 Sargent Ave.
hefir ávalt fyrirliggjandi úrvalft-
birgðir af nýtizku kvenhöttum.
Hún er eina íslenzka konan, sem
slíka verzlun rekur í Winnipeg.
Islendingar! Látið Mrs. Swain-
son njóta sviðskifta yðar.
Beauty Parlor
at 625 SARGENT AVE.
MARCEL, BOB, CURL, $0-50
and Beauty Culture In all brachea.
Honrs: 10 A.M. to 6 P.M.
except Saturdays to 9 P-M.
For appointment Phone B 8013.
A. S. BARDAL
selur llkklstur og annast ura ðt-
farir. Allur úlbúnaöur s& bestl
Ennfremur selur hann allskonaé
mlnnisvaröa og legatelna_1_t
848 SHERBROOKE ST
Phone: 8« «07 WINNIPEG
Arthur Furney
Teacher of Violin
932 Ingersoll Street
PHONB: 89 405
HEIMSKRINGLA
hefir til sölu námsskeið við beztu
VERZLUNARSKOLA
í borginni með afföllum. Þeir sem vilja hagnýta sér
þessi kjörkaup, ættu að finn^, ráðsmanninn tafArlaust.