Heimskringla - 03.11.1926, Blaðsíða 6

6 BLAÐSÍÐA
ÍIKIMSKRINGLA
WINNIPEG 3. NÓV 1926.
Almennings Álit.
Hin lága rödd hans skalf af geðshræringu
og rómur hans var skipandi. “Hvað á þetta
að þýða?” því er móðir min hér
í svona ásigkomulagi?” og hann horfði aftur í
kringum sig í fátæklega herbergir.u.
Það var veika konan í rúminu, sem svaraöi
“Eg skal útskýra alt arengurlnn minn — eg he
beðið að eins til að geta sagt þér alt.
Læknirinn leit á hjúkrunarmeyna, og þau
gengu bæði þegjandi út úr sjúkra herberginu.
Það varaði aðeins örlitla stund, hinn falski
lífs þróttur, sem meðalið hafði veitt hinni dey-
andi konu var að fjara út, en ekki fyr en hún
hafði aflokið því er hún taldi síðasta og háleit-
asta skylduverkið sitt í þessu lífi.
“Þú lofar mér þessu? — Þú lofar —?
“Já móðir mín — já,” Ættarstolt, — göf-
ugt blóð — lærdóm og — menningu — það er
liið eina, sem eg læt þér — eftir — Það eina —
sem eg — get — gefið — þér — sonur------------
minn — .”
”Ó! mamma — mamma! því sagðirðu mér
ekki þetta fyr? því var eg ekki látinn vita
þetta?’’
Rómurinn lýsti bitrustu sorg, og átakanleg-
asta sársauka.
Hún brosfi. “Það — vo: ait — sem eg gat
— gert fyrir — þig — sonur minn! — með þvi
cina-iuóti — gat — eg h;álpað - ee iðrast ekks
— eftir — því — eg tel ekki eftir kostnaðinn—
Þú ællar — ekki — að — gieyma?” “Aldró
mamma min, aidrei.” “Þú—lofar—því—að —
að — ná aftur — bæta — upp — fyrir það —
sem faðir þinn------” Hátíðlega hljómaði svar
hans — þrungið af ást — sársauka og aftur
harmi: “Eg lofa þér þessu — elsku mamma
mín, — lofa þér þessu” -------
Mánuði seinna, hafði ungi maðurinn tekist
ferð á hendur — ferðinni flýtti hann sem mest
hann mátti — henni var heitið vestur — vest-
ur langar leiðir — vestur — til fjarlægustu hluta
álfunnar.
Hann hraðaði sér alt sem hann mátti að
fjarlægjast fæðingarborg sína, eins og bölvun
hvíldi yfir henni í huga hans. Framtíðar starf
sitt hafði hann ásett sér að vinna í nýju landi
— þar ætlaði hann að vinna að því, að efna
loforðið, er hann hafði gefið deyjandi móður.
Loforðið, sem hann misskildi í fyrstu.
En þessi saga hljóðar um það, í hverju
misskilningur hans var fólginn — hvernig hann
reyhdi að nota arf sinn til að fullnægja því, er
hann hélt að hefði verið síðasta ósk móður hans
— og hvernig hann komst til þekkingar á sann-
leikanum að lokum.
II Kapituli
Afmyndað Konu—andlit
Gufupípur lestarinnar — Golden State Ltd.
btésu og hvæstu, og lestin skreið áfram eftir
San Gorgonio Pass eyðimörkinni.
Eins og kunnugt er, er San Go,*gouio Paí=3
__hlið, sem liggur að austur parti fegursta hlut-
ans af Suður-California, og því hliðið að svæð-
iim þeim, er þessi saga gerist á.
Hin hlaðna lest mjakaðist hægt og hægt
upp gróðurlausa fjalls liliðina og ungi maður-
inn á frampalli lestarinmir sá til austurs gráken-
da — einkennilega móðu, sem æfinlega liggur
eins og töfraslæða yfir hinum miklu breiðum.
Colorado-Eyðimerkurinnar. Þegar lestin sveigð-
ist og hlykkjaðist ’eftir því sem brautin lá hafði
hann ágæta útsjón yfir hina eyðilegu snævi
þöktu tinda San Bernardinós og sá'gamla San
Gorgonio gnæfa silfurhvítan og tröllslegan við
bláan himininn. Til suðurs báfu fyrir augað
San Jacintos Klettarnir og gnýpurnar, og sýnd-
ust miklu nær en þeir í rauninni voru.
En hin dýrðlega útsýn, og hið stórkost-
lega fagra landslag sýndist ekki hafa mikil áhrif
á hinn unga mann, þótt hann hefði aldrei séð
það áður. Hugur hans virtist dvelja við alt ann.
að. Ein hver staðar í fjöllunum í kringum San
Gorgonio, lá lá fyrir honum að hefja baráttu við
lífið og sjá hvernig alt það er hann hafði fengiö
að erfðum frá móðurinni, reyndist.
Á þessum stöðum einhverstaðar, átti hann
að leggja ^rótt sinn og manndóm á móti áhrifum
og öflum svo sterkum að vart eru dæmi til slilcs
En alt þetta var hinum unga manni hulið þá.
Á hinu langa ferðalagi yfir þvert meginland-
ið, hafði hann veitt sárlitla eftirtekt útsýninu,
er virtist hrífa svo mjög semferða fólk hans. Við
þá, cr reynt höfðu að yröa á hann, og draga
hann út í samræður til oð stytta tímann, liafði
hann verið kurteis, en þurlegur og frekar frá
hrindándi, og sýnilegur óvilji að blanda sér
neitt saman við aðra, sýndist hafa þau áhrif
á fólkið í lestinni, að það langaði enn þá meira
en áður til að kynnast honum.
Með því líka, að göfugmannlegt.—tigr.ar-
legt útlit hans gaf ljóslega til kynna að hér væri
um mann af hærri stigum og með miklu meira
e.:i almennri mentun að ræða. Og þar sem hann
virtist alt af vera svo sokkinn ofan í sínar eigin j
hugsanir, og vera svo ómannblendinn, varð hann *
að miklu umtalsefni meðal samferðamannanna. |
Meðal farþegjanna, er rendu forvitnisáugum til j
unga mannsins, var kona nokkur, en það var
auðsætt að hún vildi alls ekki láta á því bera,
hve mikla eftirtekt hún veitti honum.
Hún var kona, af auðsjáanlegum mjög há-
um stigum, ef dæma skyldi af klæðnaði hennar
er var afar verðmikill, og eins nálægt nýjustu
tizþ:u, sem komist var lengst. Fríð var hún sýn-
um, enda dró hinn skrautlegi búningur ekki
úr fegurð hennar, og öll framkoma hennar bar
þess ofljósan vott, að hún var sér helst til um
of meðvitandi, hve fríð hún var.
Allur búningur hennar sýndist vera snið-
inn með því augnamiði einu, að alt seiðmagn
og yndisleikur hins fagra töfrandi líkamá hennar
kæmi sem best í ljós. Andlitsgerð hennar var
nærri því of samsvarandi, og drættimir of meist-
aralega reglulegir.
Hún sýndist vera alt um of leikin í því, að
koma andlitsfellingunum í rétta afstöðu eftir
því sem við átti til þess að það gæti verið eðlilegt
Úng að árum virtist hún vera, en að hún hefði
fengið meiri lífsreynslu á vissum sviðum, en eðli-
legt var eftir aldri hennar, gat fáum dulist. Tvent
var í för með henni á lestinni — hégómaleg
ístöðulaus kvensnift, og sjúkur maður, sem
skjaldan kom út úr éinkaherbergjum þeim í lest-
inni, er hann bjó í.
Þegar lestin nálægðist hæsta tind fjallskarðs
ins, er jarnbrautin lá um, leit ungi maðurinn á
úrið sitt.
Fáeinar milúr vóru eftir, þangað til hann
kæmi til hans ákveðna dvalarstaðar. AðeinS örfá-
ar mílur!
Hann stóð á fætur og teygaði andrúmsloftið
t'ært og yndislega heilnæmt. 1 1
Þar sem hann stóð á lestarpallinum, og
sneri baki að vagndyrunum, tók hann ekki eftir
því, að konan kom út og stóð um stund beint
fyrir aftan hann, og studdist við handriðið fram-
an við gluggann. Enginn gat tekið eftir öðru,
en að hún væri að virða hið fjarlæga fagra lands-
lag fyrir sér. Það má vera, að hún hafi verið að
gefa gætur að unga manninum á pallinum, en
fólkið, þar sem það sat í sætum sínum í lestinni
gat ekki séð það. Ungi maðurinn, þar sem hann
stóð með hið frumlega, f jölbreytta og litskrúðuga
landslag að baksýn, hlaut sannarlega að draga
að sér athygli fólks. Hann myndi hafa vakið
eftirtekt í mannþröng — eða hvar sem var.
Hann var hár vexti, ágætlega limaður —
herðabreiður — með ágætlega lagað höfuð. sem
hann bar hátt. Limaburður lians og alt fas
bar órækan vott um göfugt ættferni og fyrirmynd-
ur uppeldi.
Hann stóð á hinum ruggandi óstöðuga lestar
palli með fimleika þeim, sem þeim einum er gef-
inn, er lifað hafa hreinu lífi, og tekið hafa stöðug
ann þátt í heilnæmum íþróttum. Lestin var að
nálgast stöðvar-svæðið, og var óðum að hægja
ferðina. Rétt í sama bili og ungi maðurinn ætl-
aði inn í vagninn, stöðvaðist lestin algerlega mjög
snöggt, og kastaðist hann^nálega í fángið á
konuni. Aðeins augnablik — meðan hann var
að ná jafnvæginu, kom hann svo nálægt henni,
að hann hlaut að snerta föt hennar.
Og til þess að forðast alvarlegan árekstur
Ararð hann að leggja handlegginn yfir um herðar
henni, um leið og hann náSi haldi á Mið vagn-
gluggans, er hún hallaðist upp að.
Á augnablikinu sem andlit hans kom svo
nálægt vanga hennar, að hún gæti hafa fundið
andardrátt hans og hann horfði algerlega óvilj-
andi í augu hennar, fanst hinum unga manni
,þáð undarlegt að það var ekki að sjá, að henni
yrði hið minsta bylt við. Jafnvel, ef að hann
hefði ekki verið eins sokkinn ofan í sínar eigin
hugsanir, hefði hann getað tekið ófeimnislegt
tillit hennar — hálfopnu varirnar, og roðann í
kinnum hennar, sem uppörfum og áfrýjan —
alveg eins og hún væri því alvön, að ungir menn
fleygðu sér í faðm hennar.
“Eg bið yður fyrirgefningar,” sagði hann
kurteislega, og brá fyrir daufu brosi á andliti
hans. “þetta var mjög klaufalegt af mér.”
Við orð hans, kom kulda og kæruleysissvip-
ur á andlit hennar, og án þess að virða hina
kurteislegu afsökun hans svars, Jeit hún undan,
færði sig út að riðinu, og virtist fara að veita
vinnubrögðunum á stöðvargarðinum hina mestu
athygli.
Ef að konan hefði brosað, þégar handleggur
hans hvíldi á öxl hennar, og þau horfðust í augu,
myndi atvik þetta hafa liðið lionum mjög fljótt
úr minni, én af því svo var ekki, læstust augna-
bliks áhrif þessi atburðar inn í huga hans.
Lestin brunaði nú áfraprniður eftir mjóum
granda — strandarmegin við San Timoteo —
gjána, síðasta áfangann til vesturstrandar megin
landsins.
Og gegnum lestargluggana sáu farþegjarn-
ir blómlega bithaga, þar sem fallegar og feitar
mjólkur.kýr ge^5u sér gott af kjarngresinu.
Og við og við sást bregða fyrir álitlegum
bændabýlum í skugga risavaxinna pipar — og
limkvoðu trjánna.
í dalverpinum og láglendinu gaf að líta
rúgakra innan um engin en hæðirnar þaktar
fegurstu trjátegundum svo langt sem augað eygði
— En í fjarska báru San Bernadinos hnjúkarnir
og tindarnir við heiðblátt loftið í geislandi
jökuldýrð.
í lestarvögnunum var alt á ferð og flugi.
Hið þreytta ferðafólk lagði frá sér bækur,
tímarit, fréttablöð og spil, og byrjaði á fjörugu
samtali, er það hafði ekki haft rænu á að halda
uppi á ferðinni yfir hina tilbreytingarlausu eyði-
mörk.
Á öllum sást fagnaður og eftirvæntingarsvipur
og flestir fóru að huga að farangri sínum, þar
eð ferðin var nær á enda.
Konan var horfin af lestarpallinum, inn í
sín eigin herbergi og ungi maðurinn tók saman
farangur sinn til að vera tilbúinn að stíga af
lestinni á næstu járnbrautar stöð.
Lestin brunaði með hávaða og hvin fram
úr þröngu gjáaropi — er var síðasti áfanginn
af ófrjórri eyöimörkinni, og gróðurlausu snævi
þöktu fjalllendi — brunaði inn í hinn fagra San
Bernardino dal, og þar svifu fyrir augu ferða-
fólksins þéttar breiður af gullepla Sítrónu, val-
hnotu og olíuviðartrjám — einnig matjurta —
vínviðar og aldingarðar á margra mílna svæði.
Milli þessa blómlega jarðargróða stóðu borgir og
bæir. hálfhulin í skrúði limsknotu — pipars og
pálmatrjáa.
En uppi yfir og í kringum þenna yndislega
dal, gnæfðu risavaxnir eyðilegir fjallatindar,
sveipaðir purpuralitri skýjamóðu.
Þetta var í januarmánúði, og þeim, er fyrir
svo stuttu síðan höfðu búið í þeim landshlutum,
er veturinn ríkir, fanst það vera komið inn í ein-
hvert álfa og æfintýraland, er sólskin og veður-
blíða — litskrúð og jarðargróður Suður-Californ-
íu blasti þeim við augum. Þeim fanst eins og
dyr á fjallinu hefðu opnast, og þeim hefði skyndi-
lega verið ýtt inn í einhvern töfraheim, þar sem
ofurvald vetrár, íss og kulda var ekki til.
Fairlands, er ein af þeim litlu borgum, sem
nálega er hulin í grænu trjáskrauti og litfögru
blómskrúði í breiðum dal við fjalisræturnar, og
eftir því sem íbúunum liggur orð til, er hún
fegurst allra borga þar í grend.
Auövitað eru flestar borgir í Suður-Cali-
forníu sveipaðar töfrablæju yndislegrar náttúru
fegurðar, og er örðugt fyrir ferðamanninn
að komast að niðurstöðu um, hver þeirra sé i
sannleika fegurst.
Eins og kuijnugt er, fara ekki farþegar “Gold-
en State Limited” lestarinnar beint til Fair.
lands ,en skifta um á lestamótastöðum þar
hjá.
Þessi litla borg liggur við rætur hæðanna
er mynda suðurhliö dalsins, hér um bil 3 mílur
frá aðaljárnbrautinni.
Það var eins og þessi litla, en fagra og
tignarlega borg hefði dregið sig í hlé — reynt
að færa sig ofur lítið í burt frá aðalbrautar.
hávaöanum, þar sem fólk af öllum stéttum
ferðast um með ærnum ys og gauragangi.
Jarðvegurinn kringum Fairlands er sagður
að vera miklu betri og gróðurríkari en umhverfis
aðrar borgir í 15 mílna fjarlægð. Hún stendur
aðeins fáum fetum hærra yfir sjávarmál en
liinar borgirnar, en sá mismunur gefur henni
elnkennilega tignarlegt útlit.
Hún var einnig viðfræg fyrir það, að þar
búa fleiri miljónamæringar, samanborið við íbúa
tölu hennar, en í nokkurri annari borg landsins.
Það voru þessir sérstöku kostir borgar-
innar, sem gerðu það að verkum, að ungi maður-
inn, söguhetja vor, valdi hana að dvalarstað, þá
er hann lagði út í lífið að freista hamingjunnar,
og sannarlega mátti búast við, að eitthvað sögu-
legt gerðist fyrir honum í komandi tíð — lýsing
á staðháttum borgarinnar, og arfgengir hæfi-
legleikur lians og mentun benti á' að svo
yrði.
Á meðan ferðafólkið, er kom að austan og
ætlaði til Falrlands beið á stöðvunum eftir lest
þeirri er daglega flutti fólk þangað, tók ungi
maöurinn eftir konu þeirri, er verið hafði á lestar
pallinum og förunautum hennar, og meðan
hann gekk fram og aftur á stöðinni til að liðka
þreytta og stríða limi sína eftir kyrsetuna á lest-
inni, veitti hann því athygli, að ferð þeirra var
einnig heitið til Fairlands.
Maður sá, er með konunni var, gat tæplega
verið gamall að árafjölda, en sýnilegur óhófs-
lifnaður, og greinileg sjúkdómseinkenni gerðu
útlit hans mjög ellilegt.
Afllausu þykku varirnar — ógeðslegu drættir
nir í kringúm munninn, litljótt og spilt hörund,
deyfðarleg vot augu, með rauðum bólgnum
hvörmum óeðlilegum fitusveppum fyrir neðan
— brjóstið gengið inn, og háls og limir
visnir.
Alt þetta benti Ijóslega á að hann hafði
lifað girndaþrungnu spiltu lífi. Það var aug-
Ijóst að hann var ríkur og í hárri stöðu, og að
því leyti ofundsverður í heimsins augum.
Meðan ungi maðurinn gekk fram hjá þeim
hvað eftir annað, þar sem þau stóðu undir
limunum á stóru pipartré, er skýldi stöðvar
pallinum var sjúki maðurinn í óviðfeldnum hásum
og hvíslandi rómi —milli hóstakastanna er hann
fékk, að formæla lestafyrirkomulaginu, landinu
veðrinu, og yfir höfuð öllu, er geðvonska hans
blés hðnum í brjóst að finna til foráttu.
Hin óálitlega kvensnift er með honum var,
gaut augu'num við og við til unga mannsins, og
var með uppgerðar fleðulátum að reyna að
þagga niður í sjúka manninum. “ó, pabbi, láttu
nú ekki svona! Hamingjan góða, er þetta ekki
yndislegt—góði hættu þessu, hafðu ekki svona
hátt — hvað skyldi fólk halda um þetta?” Síðus-
tu orð dóttur hans virtust hafa þau áhrif á hann
að hann helti úr sér heilli hrotu af ókvæðis-
orðum um þá, er dyrföust að finna að framkomu
hans á nokkurn hátt aðeins með þeim árangri
að tveir Mexico menn er þar stóðu nálægt, ráku
upp hæðnis hlátur.
Konan fagra stóð lítið eitt álengdar frá hin-
um og sýndist hvorki veita hóstahviðum veika-
mannsins né formælingum hans neina eftir-
tekt.
Ekki heldur tilraunum dótturinnar að þagga
niður í honum.
Hún stóð þar, köld og þóttafull, og virtist
vera að horfa til fjallanna, en unga manninum
sýndist, er hann nam staðar á göngunni einu
sinni eða tvisvar, sem húrt rendi augunum í átt-
ina til hans.
Þagar lestin kom að lokum, fengu þessi hjú
sér þægileg sæti í fremri enda eins vagnsins
Unga manninum varð litið í áttina til þeirra sem
snöggvast, mætti augnatilliti hans.
Og eins og fyr um daginn, þá er liann hafði
óviljandi komið svo nálægt henni á lestarpallin.
um, horfði hún óhikað, og of ófeimnislega í augu
hans. En það varaði aðeins augnablik. Og með-
an liann skimaði í kringum sig eftir sæti, varð
honum litið framan í annað andlit, mjög líkt
andliti hinnar konunnar, en þó svo nauða ólíkt
að sumu leyti að gerð og yfirbragði, að hann
neyddist til að taka sem vandlegast eftir því.
Kona þessi sat við einn vagngluggann og
var að horfa á fjarlægu fjallatindana.
Og hinum unga manni fanst hann aldrei
hafa séð eins fagran vangasvip göfugar lyndis-
einkanir, þolinmæði og langlundargeð, sýndist
vera stimplað á þetta andlit í yndislegasta sam-
ræmi það var líkt eftirlíkingum af Maríu Mey,
með guðdómlegum sakleysis og heilagleika
svip.
* I
Þessi kona virtist vera á sama aldri og móðir
hans hafði verið, og honum fanst liann sjá andlit
móður sinnar eins og það hafði litið út áður
en hún lagðist banaleguna, svo furðulega líktust
þessi tvö andlit hvort öðru.
Hann nam staðar eitt augnablik, og var
að því komin að taka auða sætið við hlið hennar
en tvö næstu sætin voru auð, svo að hann hafði
enga afsökun fram að bera fyrir að þrengja
ónauðsynlega að henni, og settist því arinar-
staðar.
Undir eins og liann hafði komið farangri
sínum fyrir, beindi liann athygli sinni að konun-
ni við gluggann, en alt í einu kiptist liann við,
og starði á hana með undrun og meðaumkvun.
Hún var enn þá að horfa út um gluggann
á fjalla-útsýnið, og virtist ekki taka eftir neinu,
er fram fór í kringum hana, en nú snéri hún
hinni hliðinni á andlitinu að unga manninnum
er ætlaði vart að trúa sínum eigin augum.
Sá vanginn, er nú snéri að honum var af-
myndaður af stóru öri, er náði yfir alla kinnina
og hálsinn — snerti annað munnvikið, og annað
neöra augnalokið, og kipraði saman og skældi
alla andlitsdrættina, svo úr þeim varð sannlega
aumkvunarleg skrípamynd, Jafnvel annað eyr-
að, hálfhulið af gráa hárinu var mikið lýtt af
hinu óttalega öri sem hafði afskræmt eitt hið
fegursta andlit er ungi maðurinn hafði nokkru
sinni augum litið.
Þegar lestirí staðnæmdist í Fairlands, og far.
þegjarnir tróðust fram að dyrunum til að komast
út, urðu, konan fagra, maðurinn, og dóttir lians
fyrst.
Á eftir þeim, nokkru aftar í vagninum var
konan með afskræmda andlitið í mannþröng-
inni.
Úti á stöðvarpallinum mjakaði ungi maður-
inn sér áfram næstur konunni er hafði vakið
hjá honum svo mikla athygli og meðaumkvun.
Hálsdigur búlduleitur maður tók á móti
þrímenningunum, og leiddi þau að skrautlegri
bífreið, er beið þar skamt frá. Sjúki maðurinn
og dóttir hans fóru inn í bífreiðina, en þegar
leiðsögumaður þeirra.snéri sér við til að hjálpa
þeim eitthvað, kom hann auga á konuna með
afskræmda andlitið, er var þar mjög nærri, og
ungi maðurinn tók eftir, að hann heilsaði henni „
virðuglega, og það vottaði fyrir brosi á grófgerða
andlitinu hans.
Þegar hann tók kurteislega ofan fyrir lienni
Konan fagra stóð lijá honum við liliðina á
bífreiðinni, og þá er hún tók eftir að hann heils-
aði einhverjum, snéri hún sér ýið, og þessar
tvær konur er virtust að surnu leyti svo líkar, og
þó ólíkar, stóðu augliti auglitis.
Ungi maðúrinn sá að konan með afskræmda
andlitið staðnæmdist snögglega. Augnablik stóð
hún höggdofa, eins og eitthvað óttalegt hefði
komið fyrir hana, þá baðaði hún út höndunum
— riðaði til, og myndi liafa dottið, ef ungi
maðurinn hefði ekki gripið hana.
(Framh.)