Heimskringla - 01.12.1926, Page 3

WINNIPEG 1. DES. 1926.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSÍÐA
ustu mál og hrevfingar, sem þar i
eg um lsland og Isoröurlönd. , f væru á dagskrá — og að þessar'grein
A8 lokum sneii eg máli mínu til, if sky]du birtast á tungu þeirrar þjó5
Svíanna, fór loflegum orSum um af> s'em um yæri aS ræga. A þenna !
menningu þeirra, og vottaði þeim nlj.n(ju t. d. Danir smám saman
ást Islendinga á sænskri sögu o;
NAFNSPJOLD
Hvar sem fm kaup-
ir þa3 og hvenaer
sem þú kaupir það,
þá geturðu altaf og
algjörlega reitt þig á
Magic Baking
Powder
af því, aí það inni-
heldur ekkert álún,
eSa falsefni að nokk
urri t^gund
BÚIÐ TIL í CANADA
MACIC
BAKINC
POWDER
sænskum anda. Eg kvaS eitt af
stórskáldum Islands hafa ort fag-
urt kvæSi til Svía, og vildi eg nú aS j
lokum heilsa þeim á minni eigin
tungu, meS þvi aS mæla fram fvrsta
erindi þessa kvæSis. “ÞaS er ort á
venjast því aS lesa á mánuSi hverj-
um nokkrar greinir á sænsku, og
Svíar á dönsku. Og þegar öllum al.
menningi væri orSiS þaS ljóst, meS
hve lítilli fyrirhöfn þær gætu lesiS
mál hinna NorSurlandaþjóSanna, þá
nivndi hann smám santan fara aS
máli, sem fæst ykkar skilja, en sú igsa sioS 0g bókmentir þeirra, en
tunga, sem nú heitir islenzka, var . þetta mvndi stórum efla kynni þjóS-
einu sinni mál allra norrænna anna og vináttu þeirra. Var þessari
manna. Enginn mun kalla þessa tinögu ' tekis ágætlega af flestum
tung]f óboSinn gest, þó aS raust henn ræSumönnuui, og kvaS t. d. Fröis.
ar héyrist hér sem snöggvast á nor-j ]and) höfuíSritstjóri Aftenposten i
íænu þingi, j Qs]0 sjg fúsan til aS birta í blaöi
Þegar eg hafSi mælt þessi orS var i sinu> grejnar á hinum norrænu tung-
hrópaS “Bravó!" viSsvegar úr saln- ' unum>' er flyttu eitthvaS markvert af
um, og eg bæSi sá og heyrSi í þögn-1 frændþjóSum NorSmanna.
inni, sem á eftir fylgdi, hvernig menn Þegar Sohlman hafSi lokiS ræSu
biSu þess meS ríkri athygli aS fá aS j sinni) kvaddj ser hljóSs einn af kunn
heyra hvernig norrænt mál hljómar lustu blagamönnum Norðmanna, Niels
af vörutn þeirrar þjóSar, sem ein yogt* og f]utti harSa og berorSa á.
Vér höfum öll Patent Meðöl.
Ly fjabúSarvörur, Rubbcr vörur,
lyfseSlar afgreiddir. Vér sendum
hvað sem er hvert sem viU í Can-
ada.
BLUE BIRD DRUG STORE.
495 Sargent Ave., Winnipeg.
Fótasérfræðingur
Flatlr fætur, veikla'ðir öklar, lík-
þorn, siggr, umvaxnar neglur og
allir fótasjúkdómar
LÆKNADIR TAF ARLAUST
Dr. G. Albert,
334 Somerset Block, Winnipeg
Sími: 23 137
MHS B. V. ÍSFELD
Pianlat «& Teacher
STUDIO«
666 Alveratone Street*
Phone : 37 020
Ábyrgstar Skóviðgerðir
Arlington og St. Matthews
hefir varSveitt þaS. Eg flutti svo
fyrsta erindiS af kvæSi Matthíasar
Jochumssonar, eins vel og eg gat, og
(aS því er mér sjálfum fanst á eftirj
meS hæglátri og tilgerðarlausri lotn-
ingu fyrir minu móSurmáli:
sýnustu stjórnmálamenn og forustu-
menn þjóSanna. Þeim er ljóst, aS
ekkert getur trygt frambúSarffið á
jörSu vorri nema srgur þeirrar viS-
leitni, aS gera þjóSir heimsins að
heild — ekkert nerna þaS eitt, aS
sú hugsun, seni felst í orSinu mann-
kyn, verði að lifandi veruleik í vit.
nnd einstaklinga og samvinnu þjóSa.
Hin mörgu mót og þing, skoðana-
eða stéttarbræSta frá ýrnsum löndum,
sem mjög tíSkast á vorum dögum,
eru einn þáttur í tilraun þjóðanna til
>ess aS vingast hver viS aSra og
hefja samvinnu. Þó ai^ fæst þessara
þinga hafi nokkurt vald, sem\ um
munar, þó aS þau eigi sjaldan frum-
kvæSi aS merkum framkvæmdum, þó
aS samþyktir þeirra séu ef til vill
flestar fljótar aS gleymast — þá væri
þó rangt aS álykta af því, aS gildi
þeirra myndi lítiS og áhrifin skamm-
vinn.
_
Þau eru leiStogunr stétta, flokka
og merkra hreyfinga gagnlegur skóli,
þar sem sjónhringur þeirra vikkar,
þar sem þeir læra aS hugsa í senn
þjóðlega og alþjóðlega. Andi og
hugsunarháttur heimsborgarans á
griðastaS og málfrelsi á þessum þing
vrm — og enginn fær séS út yfir á-
hrif þeirra. Þau eru eitt af áhlaup-
rim mannkynsins á kínversku múrana
sem enn rísa foldgnáir á öllum landa
mæruni og varna því, aS þjóSirnar
sjái hver yfir til annarar, skilji
-kyldleika sinn og breyti um hætti
í viðskiftum stnum.
Þú söguríka SvíabygS,
með sigurfrægS og hetjudygð
og málmi skærra mál!
Þú goSum vígSa Gautaslóð,
þú Gústafs prúða snildarþjóS!
Þín harpa syngur sólarljóð
en sigurorð þitt stál!
ÞaS hefir áSur verið sagt frá þvi
hér í blaSinu, að fjölmörg norræn
I vor bárust BlaSamannafélagi Is-
lands boð að senda fulltrúa á nor-
Tænt blaðamannaþing, er halda skyldi
í Malmö i SvíþjóS 12.—15. ágúst
í sumar, og á alþjóSaþing blaða-
manna, erN standa skyldi í Genf 14.
—18. september. Var ráðiS aS þiggja
bæði boðin og tókst eg á hendur að
sitja þingin sem fulltrúi félagsins.
I. Norrtfna bla'ðamannaþingið.
Norrænt blaðamannaþing var fyrst.
háS í Osló 1899, þá í Kaupmanna-
höfh 1902, en hið þriðja í Helsing-
íors 1922. A þvi þingi var samþykt
að bjóSa blaðamönnum hins sjálf-
stæSa Islands framvegis þátttöku i
norrænum blaðamannaþingum.
Þingið t sumar var hið fjórða t
röðinni. Sátu þ.að um 200 fulltrúar,
og var þátttakan svipuð hjá fjórum
'stærri NorSurlandaþjóSunum, | en eg
eini Islendingurinn.
Fundirnir voru haldnir í ráShúsinu
í Malmö, og blöktu norrænu fánarnir
fimm fyrir utan höfuðinngang þess
meSan þingiS stóS.
l’ingsetningin fór fram í hátíSasal
ráShússins og hófst með því að lands
böfðinginn á Skáni og Borgarstjór-
inn í Malmö buðu gestina velkomna.
Þá töluðu einn fulltrúi frá hverju
landi, og tók eg til máls, er röSiu
kom að Islandi.
Eg hóf ræðu mína með því að
þakka blaðamönnum frændþjóð^nna
fyrir að þeir í orði og gerS hefðu
virt sjálfstæSi Isíands viS fyrsta
færi sem þeim gafst. SíSan talaði
deilu á tilraunir einstakra blaða í
Noregi og Danmörku, til þess aS
ala á tortryggni og óvild milli þjóð-
anna i báSum löndum:
“Samuel Johnson sagði einu sinni
að síðasta úrræði þorpara væri að
gerast. eldheitur* ættjarSarvinur,”
sagði Vogt. Þessi orð hafa reynst
sönn á ýmsum tímum og meS ýmsum
þjóðuni. Þó að þau eigi siSúr við
á NorSurlöndum en víða annarsstaS-
ar, þá er samt ofmikiS í norrænum
blöSum af eitruSum títuprjónsstung-
um. til nábúanna, af rangfærslum.
ýkjum og óheiSarlegum frásögnum
um þaS, sem sagt er, hugsaS og gert
blöð hafi getið þess, aS orSum mín- ] meS frændþjóðunum. Svo eg nefni
um hafi verið tekið meS meiri fögn-, dænn> þa ]iefir nokkrum dönskum
uSi, en nokkurri annari ræðu, sem og norskum blöSum tekist aS vekja
flutt var við þessa athöfn. Eg rifja ’ skaSvænlegan kala mdli þjóðanna.
þetta ekki upp til þess að raupa af £r þaö ekki furðulegt og óeðli.
því, heldur til þess aS skýra þann ]egt, að þaS sem manna á meðal er
fögnuð, setn greip þingheim, eftir ta]iS ósæniilegur tónn og ilt uppeldi,
ræSu mina. Menn klöppuðu ekki þvkir prýSilega, þjóSlegur andi í
fyrir nrér eSa orðum minúm — held blaðadeilum'? Menn taka stórt til
ur fyrir Islandi, fyrir hinni fámennu, orSa og vilja svo heita ættjarSar-
fátæku frændþjóð norður í höfum, vinir!
sem hefir skapað og varS»eitt menn-i gg játa það, að eg hefi nokkra
ingu við verri kjör en nokkur önnur i otrn a þeim mönnum, sem alt af hafa
hvít þjóð, fyrir hinum fornfrægu nafn ættjarSarinnar á vörunum, og |
heimkynnum norræns anda og nor-^ jafnan ganga opinberlega i þjóSbún-
rænnar tungu. ;ngi. 'ÆttjarSarást er jafnsjálfsögð,
Eg flutti ræðu tnina a dönsku, eins eins og ástin á föSur og móður. ÞaS
og við landar tölum hana, með sterk- er engin þörf á að flagga sýknt og
um islenzkuin, norður.norrænum mál- heilagt með þeirri tilfinningu. MeS- I
hreim. Kg skal láta þess getið að an striðiS mikla var háð, voru það (
ganini mínu, að ýmsir Norðmenn. þejr> Sem höfSust viS bak við víg-
Svíar og Finnar, sögðu aS mín stöSvarnar, sem töluðu háfleygast
danska léti betur í eyrum þeirra, en Um •fósturjörSina og svívirSilegast j
danska sú, er Danir tala, — og að um óvinina. Herniennirnir, sem |
þeim fyndist'aS dönsku ætti að tala hættu lífi sínu fyrir land sitt á
eins og eg talaði hana- ■ hyerjum d^gi, voru orSfáir utn ætt-
Það er ógerningur að rekja til jarðarást sína.’’
nokkurrar hlítar meðferð þeirra mála! Vogt talaði siðan um þá hættu,
er þingið tók á dagskrá, enda skifta sem stafaSi af því aS reita þjóSirnar
mörg þeirra íslenzka lesendur lítið. tii reiSi. hvora gegn annari. “Við
Rætt var uin útvarpiS og blöðiii, um ^ erSum að hætta því, að leita stöSugt j
eftirlaunamál blaðamanna, sérnient- ag gömlum sárum til þess aS ýfa.
un blaðamanna o. fl. Hið merkasta Hans E. Kinck hefir eilíflega rétt j
mal, sem rætt var, var afstaSa blað- fvrir sér, það er óþolandi smámu/na.
anna til norrænnar samvinnu, hvern- semi að stagast sí og æ á gömlum I
ig þau bezt gætu unnið að efling pólitiskum afbrotum. Friðþjófur
hennar. Nansen hefir eilíflega rétt fyrir sér,
Fyr á tínium var iafnan fjand. þegar hann segir, aS hver þjóS bíði
’skapur með NorSu,rlandaþjó(Simum, j skaSa á sál sinni, ef hún ætli aS
og oft hafa þær borist á banaspjót. ólundast alla tíS út af gömlum ó-
um. Fjarri íer því að vinátta þeirra1 rétti.”
sé enn orðin svo traust, sem skyld-j Vogt lauk máli% sínu meS heitri á.
leiki og sameiginlegir hagsmunir gefa j skorun til norrænna blaðamanna, að
von um, að orðið geti. Forvigismenn gæta varúSar í ummælum sínum i
þeirra hafa því á síSustu öld beitt garS nágrannanþjóSanna. aS forðast I
sér fyrir því aS efla kynning þjóð. að spilla vinfengi þeirra. I>egar
anna og eyða fornri óvild. VerSur hann hafSi lokiS máli sínu reis all_ |
ekki annað sagt en að það starf hafi ur þingheimur á fætur sem einn mað- I
boriS ríkan á vöxt, þó aS þeim enn ur, og galt honuin langt og ákaft ]
[ hætti við aS óvirSa hvor aðra, hve- nlófalof fvrir ræðuna.
I nær sem eitthvað ber á milli, og má Vogt er nú maður á efri árurn.
í því sambandi vitna í ýms særandi Hann sagði mér síðar. að hann hefði
ummæli, sem falliS hafa út af deilu sótt þingið til þess eins aS flytja
Norðnranna og Dana um Grænland. j þessa ræðu. Og ræða hans varð höf'
Augljýst er að blöðin geta átt ,'uðviSbufcSur þingsins.
sterkan þátt í því að sætta þjóðir — Þeir sem nokkuð þekkia til
eða egna þær saman, og er því nor. sænskrar menn.ingar og sænskrar
ræn samvinna sjálfkjörið höfuSinál lundar, munu fara nærri um, hve
a dagskrá norræns biaðamannaþings. glæsilega og höfðinglega var stofn-
Sviinn Harald Sohlman hóf umræð- að til þeirra veizluhalda, er gerð
ur um þessi mál og varpaði frant voru þinginu til heiðurs. Fáir kunna
þeirri spurningu, hvernig blöðin sem Svíar aS skapá stémningu í ■
fengju bezt styrkt samvinnu og vin. veizlusai, að örva þaS sem ungt er j
áttubönd með NorSurlandaþjóSun-! í blóði mannj. og stilla hugina til
uni. TalaSi hann rólega og skipu.' fagnaðar og fjörs, en þó svo, að yfir
lega- en varaðist aS kðma að viSkvæm öllu sé prúður og tiginmannlegur
um atriðum í skiftum þjóðanna. Hið bragur.
nnarkverSasta nýmæli, sem hann ósk- j Öll fjögur kvöldin stóðu veizlur
aSi að rætt yrSi, var sú tillaga, aS með dans og drykkjtt tfram á rauða
öll höfuðblöS á NorSurlöndum ----------------------
skyldu nránaSarlega flytja vfirlits-, *) Hann er líka einn af fremri
greinar um helztu viðburSi, sem ljóSskáldum NorSmanna. — Ritstj.
gerðust meS hinum þjóSunum, merk. i (Frh. á 7. bls.)
Ellice Fuel & Supply
‘ KOI, — KOKE — VIÐIIR
Cor. Ellice & Arlington
SIMI: 39 376
HEALTH RESTORED
Lœkningar én lyfja
Dr- S. G. Simpson N.D., D O. D.O,
Chronic Diseasea
Phone: 87 208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, — MAN.
TH. JOHNSON,
Orrnakari og Gulltimifttn
Selui giftlngaleyflsbréi.
aarstakt atnysll veltt pöntunu*
og vltSrJörlluin útan af landl
264 Main St. Phone 24 637
Dr. M. B. Hal/dorson
401 finyd Bld«.
Skrifstofusíml: 23 674
Stund&r Bérst&klegra lungm&sjúk-
d4m&.
Er &TJ finn^ á skrifstofu kl. 12—11 |
f h. og 2—6 e. b.
Heimili: 46 Alloway Aw«.
Talsími: 33 158
■ ■■ : 1 c—i
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldff.
Cor. Grahara and Kennedy 8t-
Phone: 21 834
ViStalstími: 11—12 og: 1—5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WIN’XIPEG, MAN.
SECURITY STORAGE &
WAREHOUSE CO., Ltd.
Flytja, Keyma, bða nm oc nenda
Hfismuni og Plano.
Hrelnsa Gðlfteppl
SKRIFST. og VÖRUHOS “<7»
Klllce Ave.i nðlæict Sherbrooke
VÖRUHÚS “B"—83 Kate St.
Telephone: 21 613
J. Christopherson,
Islenzkur lögfrœðingur
845 Somer6et Blk.
Winnipeg, Man.
DK. A. BL8XDAL
602 Medical Arts Bldg.
Talsími. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
os barnasjúkdóma. — At5 hitta:
kl. 10—12 f. h. os 3—5 e. h
Heimili: 806 Vietor St.—Sími 28 130
Talsimli 28 889
DR. J. G. SNIDAL
l’AMLIliK.VIR
«14 80
Portagt Ave.
ereet Blecfc
WINNIPRO
Muirs Drug Store
Elllce og Beverley
GÆÐI, NAKVÆMNI, AFGREIÐSLA
PHONE: 39 934
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFÁNSSON
Islenzkir lögfrœðingar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Main St.
Hafa einnig skrifstofur aS Lund-
ar, Piney, Gimli, Riverton, Man.
DR. J. STEFÁNSSON _
216 HEDICAL ARTfl BLBO,
Hornl Kennedy og Graham.
fllildtr elncönRn ii,n,-, eymn-,
nef- o, kverka-ejflkd«mn.
'» klttn frfl klll tU 11 L fc
•( kl. 8 tl 5 e- k-
Talalml: 21 834
Heimill: 638 McMIllan Ave. 42 691
King’s Coníectionery
Nyir flvextlr o( GarSmetl,
Vlndlar, Cisarettnr o( Grocery,
Ice Cream o*r Svaladrykklr-
SIMI: 25 183
551 SARGENT AVE, WINNIPBG
CAPIT0L BEAUTY PARL0R
_ 563 SHERBROOKE ST.
ReyniB vor ágætu Mareel fl 50e,
Reart 25c o( Shinele 35c. —• Sím-
iö 36 398 til þess að ákveöa tima
frfl 9 f. h. tU 6 e. h.
DR. C- H. VROMAN
Tannlœknir
Tennur ySar dregnai e?Sa lag-
acSar án allra kvala.
Talsími: 24 171
505 Boyd Bldg. Winnip«g
=ni/
L E L A N D
TAILORS & FURRIERS
598 Ellice Ave.
SPECIAL
Föt tllbúin eftir máll
frá »33-50 og upp
Meö aukabuxum »43.5*
SPECIAL
HiS nýja
/ Murphy’s
Boston Beanery
AfgrelCir Flah & Chlpa i pökkum
tll helmflutnings. — Agætar mál-
tíöir. — Einnig molakaffl cg svala-
drykkir.' — Hrelnlætl einkunnar-
orö vort.
629 SARGENT AVE., SIMI 21 906
/. H. Stitt . G. S. Thorvaldson
Stitt & Thorvaldson
Lögfr. og málafærslumenn.
807 Union Trust Bldg.
Winnipeg. *
TaLsími: 24 586
Kr. J. Austmann
J. J. SWANS0N & CO.
Llmlted
R E N T A L 9
INSURANCB
R E A L ESTATH
MORT G A G E S
600 ParU Bullding:, Wlnnlpeff, M&m. |
WYNYARD
SASK.
DA/NTRY’S DRUG
STORE
Meíala sérfrætliugw.
"VörugæSi og fljót afgreiffaU*
eru einkunnarorð vor,
Horni Sargent og LiptM,
Phone: 31 166
Sfmi 39 050, 824 St. Matthewa Ave.
Walter Le Gallais
KJÖT, MATVARA
Rýmllegt verö.
Allar bíla-viðgerðir
Radiator, Foundry acetylene
Weldlng og Battery service
Scott's Service Station
549 Sargent Ave
Siml 27 177
Winnlpeg
Emil Johnson
Service Electric
524 SARGENT AVE-
Selja rafmagnsáhöld af öUunt teg-
unditm.
ViSgerSir á Rafmagnsáhöldum,
íljótt og vel afgreiddar.
Sfml: 31 507. Heimasfml: 27 286
Mrs. Swain son
627 Sargent Ave.
hefir ávak fyrirliggjandi úrvaU- j
birgðir af nýtizku kvenhöttum.
Hún er eina íslenzka konan, s<
slíka verzlun rekur 1 Winnipeg. |
Islendingar! Látiö Mrs. Sw»in-
son njóta viðskifta yðar.
Bristol Fish & Chip
Shop.
HIÐ GAMLA OG ÞEKTA
KING’S bcxta *erí
V6r aendum hefm til ytfar.
frá 11 f. h. ttl 12 e. h.
Fiskur 10c Kartöflur 10c
54« Ellce Ave*, hornl I.angaHe
SXMI: 37 455
Beauty Parlor
&t 625 SARGBNT AVB.
MARCEL, BOB. CURL, S0*5i
and Beauty Culture ln all brache*.
Houra: 10 A.M. to 6 P.M.
except Saturdays to 0 P«M.
For appointment Phone B 8013.
A. S. BARDAL
selur líkkistur og r.nn&st um át-
f&rir. Allur úíbúnabur «á butl
Ennfremur selur bann allnkon&r
minnÍ8varb& og legsteina—t_I
643 8HERBROOKE ST
Phone: 86 607 WINNIPEG
Arthur Furney
Teacher of Violin
932 Ingersoll Street
PHONE: 89 405
Lightning Shoe
Repairing
Síml: 8» 704
328 Harffrave St., (NAlæfft Ellie&>
Skúr off itfffrél bAIn tll eftlr mAl
LltlU eftir fótlæknlnsum.
HEIMSKRINGLA
' r hefir til sölu námsskeið við beztu
VERZLUNARSKOLA
í borginni með afföllum. Þeir sem vilja hagnýta sér
þessi kjörkaup, ættu að finna ráðsmanninn tafarlaust.