Heimskringla - 15.12.1926, Síða 6

6. BLAÐSIÐA.
liKIMSKRINGLA
WINNIPEG, 15. DES. 1926.
Almennings Álit.
Vll. KAPITULI.
Frú Taine í Kvekarabúningi
“Eg var hugsandi — og svo heyrði eg þetta i Frú Taine sá hann tvisvar eða þrisvar líta
töfrandi fiðluspil — svo komuð þér en eg virt- ■ fljótlega um öxl sér, alveg eins og hann bygg-
ist ekki geta gert mér grein fyrir því í svo fljótu ist við einhverjum.
Aaron King virtist ekkert vera að hraða sér
að byrja á myndinni af frú Taine.
Hann sýndist slá því á frest dag eftir dag,
án nokkurrar sjáanlegrar ástæðu.
Klukkutímunum saman ráfaöi hann eins og
tilgangslaust í kringum þennan stað, sat á svöl-
un,um, eða var iðjulaus inni í vihnustofunni.
Stundum hóf hann göngu sína frá húsinu, út að
hinni byggingunni við endann á rósagarðinum.
án þess hafa nokkum sérstakan tilgang —
rótaði í dóti sínu og tækjum í heilan klukkutíma
eða meira, án þess að gera sér grein fyrir hvað
hann, væri eiginlega að gera. Hann virtist alls
ekki geta fest hugann á því, er hann sýnilega
bragði, að það gætuð verið þér.”
“En hvað það er yndislegt!” svaraði hún
“ef umhugsunin um mig hefir ollað því kð lista-
maðurinn féll í draumkenda leiðslu. Segið þér
mér, þykir yður þessi búningur fara mér vel?”
Hún tók af sér möttulinn, og stóð frammi fyrir
honum klædd gráum óbrotnum Kvekarameyjar-
búningi.
Hún snéri sér á allavegu, í ýmsum mismun-
andi, afstöðum megan hún beið eftir dómi
hans.
Þótt búningurinn væri óbrotinn að lit og
gerð, var hann þannig sniðinn. að hann sýndi
alt töframagn hips fagra líkama hennar.
‘‘Hamingjan góða!” sagði hún, og vaktaði
hverja svipbreytingu á andliti hans.
i ‘‘Eg er hrædd um að yður falli ekki búning-
urinn. Og mér fanst sjálfri hann vera svo yndis-
lega fallegur.
Eins og þér munið sögðug þér aö eg mætti
ráða búningnum.”
“Það er fallegur búningur,” sagði hann —
fann að hann þurfti að koma í framkvæmd. Frú ,. . , _____, ,<0
hann bað' hana i °S bættl svo Vlð — °S Þer eruð yndislegar í svona a mig* ?
Taine kom nokkrum sinum, en
Einusinni nam hann viljandi staðar við
gluggann til að horfa út og stara á fjarlægu
fjallatindana, og nokknjm siimum virtist eins
og hann væri að hlusta eftir einhverju.
“Má eg tala,”? sagði hún að lokum.
‘‘Vissulega megið þér það,” svaraði hann.
“Eg vil ag þér séuð alveg eins og heima hjá yður
Segið hvag sem yður kemur í hug án allrar ó-
þarfa hæversku eða feimni. Lítið aðeins á mig
eins og dauðan hlut, einhvern hluta af húsbúnað-
inum. Breytið fyrir alla muni eins og þér væruð
aleinar í herberginu — yðar eigin herbergi.”
“En hvað það er skrítið,” sagði hún hug-
sandi. “Það er ekkert undarlegt vig það — það
snertir aðeins kaupsamninga okkar. .svaraði
hann.”
‘En það væri skrítið, ef eg ætti að taka orð
yðar bókstaflega eins og þau eru töluð,” s"'
hún, og rétti sig snögglega við úr þeim stelling.
um. er hún hafði verið í, og horfði beint framan
í hann. ‘‘Er það alveg nauðsynlegt fyrir líf-
lausan hlut — eins og þér segig — að horfa
”Eg átti við, að þér ættuð að
. i honum — þér munuð vera yndislegar í hverju
að vera þolinmóða. og hún beið, en gerði sér
upp mikla undrun og hræðslu yfir því, hvað lista : sem væri' . ,
11 _ , . , . Hun hnsti hofuðið með þyðingar — fullu
menn væru oft í einkenmlegu skapi. I
,, _ T . . __br‘’.si. þer segið það aðems til að þoknast mer,
Conrad Lagrange helt sinum upptekna hætti * ,, . * , * *
tali við unga' eg &et séð það a yður að yður SeðJast ýkkl að
mér í þessum búningi.” ‘‘Þar hafið þér rangt
fyrir ýður sagði hann ákafur — eg álit einmitt
! að þér séuð yndislega fögur í þessum klæðnaði
I Eg var aðeins dálítið hissa — eg /hélt, að þér
ag að ^álfsögðu mynduö velja samkvæmisbúning
af einhverri tegund, er myndi vera í samræhii
svo
að beita kuldahæðni í öllu sínu
manninn, en undir niðri var hann einlægur og
virtist skilja alt — skilja betur en málarinn sjálf-
ur, hversvegna harm hikaði svo mikið, dró
lengi að fara að vinna fyrir alvöru.
Á hverjum einasta degi — stundum
morgni til, stundum síðari hlutann — og stund-
um á kveldin spilaði ósýnilegi fiðluleikarinn Tlð afst°ðu yðar \ hinum hærri fé,aSsskaP
yndislegustu lög, Stundum döpur sorgarlög —
stundum fjörug lög.
En alt hafði þa’ð sömu áhrif á skáldið og
málarann — hreif þá altaf eins og það gerði
fyrsta kveldið í myrkrinu og kyrðinni. Auðvit-
að var þeim kunnugt um, að sá, er framleiddi
skoða mig eins og einhvern hut húsgagnanna
— eg sagði ekki, að eg hefði ekki meiri tilfinn-
ingar en borð eða stóll.”
“Jæja!” „Lítið ekki niður — gerig svo vel
Hvert flúðir þú?” Hinn settist niður á stól
þar hjá. “Eg myndi flýja hvert sem væri, til þess
ag komast hjá að þurfa a§ ræða við þessa heims-
ku, liégómalegu Louise Taine. Eg sá þær koma
rétt mátulega til. að geta sloppið. Hann fylti
pípuna sína meðan hann sagði þetta. “Og hvern-
ig gekk vinnan?”
“Ágætlega,” svaraði málarinn þurlega.
Eldri maðurinn horfði skflítilega á unga
manninn ein§ og hann væri undrandi yfir að
hann var ekki í betra skapi, því næst kveikti
hann á eldspítu og fór að hugsa um pípuna sína.
“Eg býst við, að hennar hátign hafi verið klædd
í drotningarskrúði viS þetta tækifæri — skrýdd
silki og purpura eins og henni hæfir.” Listamál-
arinn snérist við hina kuldalegu rödd skáldsins
og svaraði reiðilega.
“Eg býst við, að, þú þurfir að fá að vita það
að eg mála hana í Kvekarameyjaarbúningi.”
Svar Conrad Lagrange var eins undurlegt
eins og hæðni hans og kuldi rétt áður. 1 stað
þess að sýna bitrasta háð í hverju orði horfði
hann nú á félaga sinn, og hristi höfuðið dapur-
legur. “Aumingja maðurinn! ÞaJ hljóta að vera
reglulegar kvalir. Nútíðar aldarháttur dulbúin
í kvekarabúning — hvílíkt tækifæri, er þér gefst
ef þú að eins hefðir hug til að nota þér það.”
Listamálarinn stökk upp úr stólnum og
gekk um gólf á svölunum.
“Gerðu þetta ekki, Lagrange! — eg þóli
að horfa beint hingað”! sagði hann í fremurlhað ekkl nu sem sten(iur-
skipandi rómi. eins og hann væri að reyna að I Gott og vel, sagði hinn innilega ‘eg
ná valdi yfir hug sínum. Eftir það horfði hún skf/ ekkl se£.ia ue(tt unr ÞaS- Um leið og hann
á hann með vaxandi ákafa, og þegar hann veik > stoð UPP> l^gði hann höndina á öxl vinar síns
_ __ --------------------------------------------------------------------, 1 '_______• £ *__
í þessum búningi sjást ekki fögru axlirnar yðar.’
höfðinu við til að hlusta, kom kynlegur glampi
í augu hennar.
Eftir nokkra stund sagði hún snögglega.
“hvað er það, sem þér heyrið?”
“Mér fanst eg heyra hljóðfæra slátt,” svar.
Kondu, við skulum fara og líta á blómin áður
en Yee Kee kallar á okkur til kveldverðar.”
í garginum kom listamálarinn auga á eitt-
hvað hvítleitt, er lá á hreina gangstígnum.
Hann hrópaði, upp yfir sig, um leið og hann
Hún leit niður fyrir sig, eins og hún væri aði hann, og roðnaði lítið eitt, en snéri að verk- j fðr og tðh hað ut>P’ f>að var ofurhtlh unóur
þessa fögru tóna, bjó í því eina húsi er þar var
í grend.
Frá bústað þeirra, sást aðeins á annan stofn-
inn og regkháfinn á þessu húsi yfir gulleplatrén.
En það var alt er þeir vissu um þennan
ókunna einkennilega fiðluleikara.
Það var eins og þeir hefðu orðið þegjandi
ásáttir með að leyta engra frekari upplýsinga.
Vafalaust kom það til af því með livaða hætti
þeir fyrst heyrðu hljóðfæra ^láttinn, og hver
áhrif hann hafði á þá.
Þeir óttuðust, þótt þeir létu það ekki uppi
að viðkynning við hinn ókunna fiðluleikara, myn_
di spilla að einhverju leyti þeirri óblöndnu ánægj-
u, er þeir höfðu af fiðluspilinu sjálfu. Svo þeir
töluðu því altaf u m þenna ókunna nágranha
þeirra eins og á huldu, og líkum anda og Aaron
King talaði um veruna, er þlyti að vera þar á
sveimi og líta í leynd eftir rósagarðinum.
Þegar listamálarinn gat með engu móti
dregið það lengur var ákveðinn dagur er frú
Taine skyldi konía. og sitja fyrir fyrir í fyrsta
sinni. Var málarinn staddur á verkstæðinu, og
beið eftir að frú Taine kæmi. Léreftið var til
reiðu strengt á málaragrindinni.
feimin, og sagði kuldalega: “Fögru, herðarnar
mínar eru ekki handa almenningi til að glápa á
— eg hefi aldrei verið í, og eg verð aldrei í þess-
um flegnu nýmóðins kjólum.”!
Aaron King var öldungis hissa. Alt í einu
mundi hann eftir hvað Conrad Lagrange hafði
sagt um venjur hennar og siði. Og hann vissij
ekki hvað hann átti að halda um það.
“Aftur bið eg yður fyrirgefningar, frú Taine
kom hann að lokum út úr sér. Eg vissi það ekki
inu með uýjurn áhuga.
“Fiðluspilið, er virtist heilla yður svo mikið
þegar eg kom inn”? sagði hýn glettnislega, en
það var enginn snertur af gamni í glampanum í
augum hennar. “Já,” svaraði hann stuttlega. um
Ieig og hann gekk aftur á bak nokkur skref —
skygði hönd fyrir auga, og horfði gaumgæfnis-
lega á léreftið.
“Og vitið þér ekki hver fiðluleikarinn er?“
“Þér sögðuö, að það myndi vera einhver gamall
prófessor.’
fallegur vasaklútur, með yndislega vel gerðum
staf ,.S“, íeinu horninu.
Mennirnir litu hvor á annan þegjandi spumar-
augum.
Vlll. KAPITULI.
Myndin, sem var ekki mynd.
Aaron King var að Ijúka við síðuseu drætt-
Litaspjöld
Og þetta á svo yel við minn smekk — minn veru-
lega smekk. Raunverpleg mynd! reglulegt lista-
verk. Sannarlegt meistaraverk þarf að sýpa
sálareinkennin ekki síður en hin líkamlegu.
Mig langar svo mikið til að þetta gæti orðið
listaverk yðar vegna — það leit út eins og alt
væri gert aðeins hans vegna.
Eg hefi aldrei leyft neinum að mála mynd
af mér fyrri” — bætti hún við með) þýSingar-
fullu augnatilliti.
“Það er mjög fallegt af yður frú Taine,”
sagði hann dauflega. þér megið trúa því, að eg
Eftir öllum ástæðum hæfir þessi búningur mjög
vel. Eg er alveg viss um, að mynd af yður tekst j “Það var mín fyrsta ágiskun — hafði eg ina a andlitsmyndinni af konunni, er Conrad
mjög vel einmitt í þessum klæðnaði.” “Það erirétt fyrir mér,” lireytti hún fram úr sér. “Eg .bia.gra.iige hafji sagt að væri imynd tískunnar
einmitt það sem eg hélt,” sagði hún með ákefö- veitt það ekki.” j og gldarhættarins. Frá kvöldinu, er ungi maður-
“En liljóðið kemur frá litla kassarrtyndaöa'inn hafðl sagt vini sínum söguna um fórnfærslu
húsinu hér rétt hjá, er ekki svo?” ! móður sipnar, hofðui þeir bundist þeim vináttu
“Það virtist svo.” svaraði málarinn. Haim höndul& sem sterkari eru en ást milli karls og
lagði því næst frá sér burstana og litakassann, konu' *kald,ð uPPfylti loforð-sitt rækilega, sem
og sagði fljótlega. “Þetta verður alt, sem eg get se’ fð se?ja hlnum unga vini sínum t'1 syndanna
gert í dag — þökk fyrir.” “Er öllu lokið svo 1 °1Ul Uvl' er hann aliti nauðsynlegt fynr hans
fljótt!” hrópaði hún upp vfir sig, og hreimur- eigm hammgju‘ En Þegar hann var í betra skapi.
inn í röddinni hlaut að vera töfrandi fyrir mann- Kem oftar var’ lærðl Hstamálarinn að meta rétti-
inn, er vissulega hafði me'iri tilfinningu en líf.1 lega hina miklu mannk°sti bans —- hið mikla
laus hlujair. | síaldSæfa ímyndunarafl hans, og hinar 'sérlega
! Þýðu og innilegu tilfinningar skarpleikann og
Ilun stcy'S upp, og ætlaSi að ganga betnt að gáfurnar, er auðkendi þennan undarlega mann
standinum. en listamálarinn brá skjótt við og frá flestum öðrum. Skáldið neitaði stöðugt að
met það tækifæri er þér gefið mér - eg skaj huldi léreftið með því að segja, “GeriS svo vel líta á myndina, meðan stóS á málningu hennar
gera mitt besta til að sýna þakklæti mitt hér’ — að líta ekki á það enn þá. Eg vil ekki að þérj Hann sagði blátt áfrarti að hann vildi ekki
hann benti a lereft.ð a grmdmni. j sjáið það, fyr en minn tími er kominn.” “Það er eiga neinn þátt í því að koma í veg fyrir að ungi
og burstar var alt reiðubúið.
Þegar frú Taine hafSi sest í þá afstöðu, erjekki fallegt af vður.” sagði hún í mótmælingar-
litir af alls konar tegundum honum þótti hæfileg. og listmálarinn hafði gertjrómi, en kænskulega eftirgefanleg þó
r>o! AiiIau i A -1 — i i ,1 i________ i____i 2 l ' íi •>4' I i , . • • • i, . ......
MRlarinn stóð við stój-a norðuifgluggann
en
frumdrætfci myndarinnar lauslega á léreftið, og bætti svo við áköf, “og viljið þér aS eg komi á
beygði sig nigur að litakassanum, sagði hannjmorgun? Ætlist þér ekki til þess?”
og horfði-til fjallanna. fjallanna, er skáldið sagði blátt áfram: ‘‘Þér kamið einar hingað — er ekki;
að hefðu svo mikið aSdráttarafl. Alt í einu snéri
hann sér hvatlega viS og hlustaði.
Lagir, en skærir og hreinir hljómuðu tónar
fiðluleikarans ókunna gegnum hinn græna þétta
vegg gulleplatrjánna.
Hann stóð þar og hlaustaði og starði upp
til fjallanna — hlustaði á fjallaandann, er hon-
um fanst hann heyra til í yndislegu fiðlutónun-
um
Aaron King vissi, að þetta var eitt af þeim
augnablikum. er myndi grafa sig dýfst inn i hug-
skot hans. Honum fanst þaS vera bending —
viðvörun frá æðri og hreinni öflum — bending
— hvatning til einhvers göfugra og hærra.
Rödd er alls ekki var í samræmi við hljóð-
færasláttinn eða áhrifin, er hann hafði á unga
málarann, vakti hann eins og af draumi. Hann
snéri sér við og sá frú Taine standa í dyrunum.
“Þú — þú!” sagði hann, enn þá undir áhrif-
um töfratónna. “Þei — þei!” — og hann gat’
henni rAerki um að ónáða sig ekki, en staðnæm-
ast við dyrnar.
Stolti blandinn undrunarsvipur breiddist
yfir fagra andlitið. En er hún heyrði fiðluspilið
snéri hún sér við en aðeins eitt apgnablik. “Mjög
vel leikið finst yður þaS ekki,” sagði hún unr
leið og hún gekk til hans. “það hlýtur að vera
Professor Beeker. Hann býr hér í nágrenninu
einhver staðar. það er sagt að hann sé mjög
góður í sinni list.” Málarinn leit á hana und-
randi aðeins eitt augnablik, er hann aS lokum
vaknaði úr leiðslunni fór hann að skellihlæja.
svo?’
“Já, ef þér viljið gera svo vel — á sama tíma
Þegar frú Taine hafði huliS Kvekarameyarbúning.
“Ónei, samiarlega gerði eg það ekki! Eg jnn undir yfirhöfninni, stóð hún augnablik og litað
lét Louise koma með mér. Eg ætla æfinlega að jst um í herbergnu, meðan málarinn stóð til-
láta hana koma með mér hingað, eða einhvern
annan. Það er aldrei hægt aS fara of varlega,
eins og þér vitið.” sagði hún með uppgerðar
hæversku. Málarinn horfSi á hana eins og ó-
sjálfrátt með hvössu augnaráði. Þegar hann snéri
sér aftur að léreftinu. hélt frú Taine áfram* “Eg
skildi hana eftir inni í húsinu með súkkulade-
kassa og skáldsögu. Mér fanst, að þér mynduð
heldur vilja að við værum tvö ^ein.”
“Gerið svo vel. að líta ekki niSur Tyrir yður’
sagði listamálarinn — eg vildi biðja yður að
horfa á þetta,” hann benti á mynd, er hékk á
veggnum, á bak viS, og dálítið til vinstri við
málaragrindina.
Efir það var þögn á verkstæðinu um st-und
Frú Taine hélt gaumgæfnislega þeirri afstöðu
er hann hafði sagt henni, og fylgdi einnig fyrir-
skipunum hans um hvar hún ætti að horfa; en
þar sem ungi maðurinn stóð aftast einmitt á
þeim stað, var mjög auðvelt fyrir hana að veita
honum nána eftirtekt. einkum þar sem hann
hafði augun altaf á litaspjaldinu og léreftinu.
Tilhögunin var aðdáanleg, dróg úr tilbreytinga-
leysinu að sitja fyrir, og fyrir. og setti. ánægju-
svip á andlit hennar er hlau’t að birtast á mynd-
inni, og far full ástæða til að halda, aS sú mynd
myrtdi tryggja framtíð hvers málara — og gera
hann f/ægan. Það myndi vera orðum aukið að
segja. að Aaron King hefði sökt sér með lífi og
búinn við dyrnar að fylgja henni út að bifreið-
inni. “Mér ætlar að falla þetta herbergi yndis-
lega í geð,” sagði hún seinlega; og í fyrsta sinn
lýsti sér hrein einlægni í rödd hennar. og einn.
ig angurblíða, er olli því, að málarinn leit á
undrándi.
Iiún gekk til hans innileg í véðmóti. “Ætlið
þér, þegar þér hafiS unnið yður frægð. þegar
þér eruð orðinn víðkunnur listmálari, og alt
þetta miklu heldra fólk kemur til yðar til að
láta yður mála myndir af sér — ætlið þér þá að
muna eftir mér?”
“Ætli eg verði nokkurn táman frægur,”
svaraði liann efandi. EruS þér svo vissár um, að
að þessi mynd takist?” 4
“Auðvitað er eg sannfærð um þaS — þér
vitið það. þér þráið að verða frægur — er ekki
svo? ”
Og er frú Taine leit á hann spurnaraugum j sál niður í þetta verk sitt. Hann var snillingur
sagði hann: “Eg bið y$ur að fyrirgefa frú TainejmeS burstann, og hafði Iært til fullnustu frum-
hvað eg heilsaði yður hrottalega — eg var svo atriði málaralistarinnar.
utan við mig — í rauninni var mig að dreyma. I Hann hafði, ánægju og yndi af þ.ví að æfa
Hann snéri sér að grindinni, er léreftið varjkunnáttu sína og leikni í dráttlistinni. en að
strengt á. “Þér sjáið aS eg var að búast við i öðru leyti virtist hann ekki hafa hugann á verk..
yður.” inu.
Áaron King horfði á hana um stund án þess
að svara. því næst sagði liann með dýpri tilfinn-
ingu, og meiri ákefð, en hún haf$i nokkurA tíma
áður fundið hjá hönum, “hvort eg þrái frægg!
Eg má til með að verða frægur — Heyriö þér
það — eg má til!”
Og konan svaraði ofur mjúklega um leið
og hún lagði hendina á handlegg hans. , “Þá
skuluð þér verða það----- þér skuluð.”
Conrad Lagrange fann listamálarann í fram
svöiunum í heldur daufu skapi þar sem hann
reykti pípu sína. “Er öHn lokiS í dag?” spurði
skáldið og horfði á unga manninn með skarpa
einkennilega, gegnumsmjúgandi augnaráðinu
“Já. öHu lokið,” svaraði listamálarmn, og klapp-
aði á liausinn á Czar, er lagði trýnið upp á hné
hans.
maðurinn fengi viðurkenpingu sem listamálari.
Aaron King hló, til að dylja feimni sína yfir
því að hann var í rauninni mjög ánægður með
að aSi’ir hefSu engin afskifti af þessari mynd.
Conrad Lagrange hafði samt sem áður ekk'i
á móti jiví, að fara stöku sinum með vini sínum
til hússins á Fairlandshæöum, jrnr sem listmál-
arinn hélt afram að venja komur sínar. Þegar
frú Taine minti skáldið háðslega á loforð hans,
að sleppa honum ekki einsömlum í hendurnar
á henni, svaraði hann alt af með því, er hún
kallaði tvírætt, að eins og komiS væri, væri
hann engu óákveSnari í því en áður. að bjarga
unga manninum frá liverskonar áhrifum, er
hefta myndi sigur hans á listabrautinni — “ef,”
bætti hann ætið við —t “ef hann er þess virði
að bjarga honum — þa,ð kemur í ljós síðar” þeir
hittu æfinlega James Rutlidge hjá Taines. og
”ft heim sótti hinn frægi ritdómari jm í litla
húsinu í gulleplalundunum.
Vegna hinna miklu áhrifa, er Rutlidge hafði
og fyrir milligöngu frú Taine stóö nafn Aaron
Kings í öHum blöðum, og greinar um verk hans
Þótt ritdómarinn hefði aldrei séö verk hans, var
í blöðum og tímaritum hið mesta lof um liann
sem listamálara. Þar var sagt frá veru hans
og lærdómi í útlöndum — minst á hina frægu
mikilsviitu ætt hans. Hrífandi frásagnir um
dvöl hans í litla húsinu með skáldinu.
Langar greinar um það, að hann væri á
þessum yndisfögru stöðvum aö mála mynd af
hinni vel-þektu frú Taine — fyrsta myndina, er
nokkurn tíma hefði verið máluð af þeirri yndis-
fögru konu.
Einnig að þessi mynd myndi vekja hina
mestu eftirteKt á næstu sýningu.
Conrad Lagrange sagði. “það ætlar alt að
verða svo auðvelt.”
Einusinni eða tvisvar höfðu þeir ség konuna
með afmyndaða andlitið, og skáldið reyndi
árangurslaust að muna hvar hann hefði séð
hana áður. Á hverjum degi heyrðu þeir fiðluspil-
ið frá gulleplalundunum þar í kring.
(Framh.)
1