Heimskringla - 27.07.1927, Blaðsíða 4

4. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 27. JÚLÍ 1927.
I^ehnakrhtgla
(StofaaV 1886)
Kram 8t • K»rr|l» »lí»)kl4eKl
EIGENDUR:
VIKING PRESS, LTD.
853 08 855 MROBST AVE. W.NN.PEG
TA..S1 tll: S« 537
V.rR blaBslns er $3.00 Argangurlnn borR-
let fyrlrfram. Allar bor«*-J'l,L
THE VIKING PRÆB8 LTD.
SIGPÚ8 HÁLLDÓRS írá Höfnum
Ritstjórl.
I'tan Ankrll t tll bla5«ln»!
TBI TIKING PRESS, I>td., Bol 8108
VtanAnkrlft tll rltatjOranai
ED.TOR HE.MSKRINGIA, Boi 8105
WINN.PEG, MAN.
"Helmskrlngla 1* publlsbea by
The VlklnK Preee l>td.
and prlnted by __
C.TY PR.NTING * PIIBL.SHWG CO,
853-855 Sirtrent Aee., Wlnnlpe*. Ma»,
Telepbonel .86 58 7
WINNIPEG, MANITOBA, 27. JÚLl 1927.
Island í Ameríku.
Það hlýtur að vera óblandað fagnaðar-
efni öllum íslendingum, hve mikið og
jafnt og þétt, fer í vöxt þekking erlendra
þjóða á íslenzku þjóðerni og landshátt-
um. Sú litla hugmynd, sem flestir út-
lendingar yfirieitt hafa um ísland haft, til
skamms tíma, hefir að mestu verið byggð
á hálf- og alvitlausum ferðabókum fyrri
og seinni alda, og svo á nafni landsins, er
hljómaði lítt aðlaðandi í eyrum útlend-
inga.
Sérstaklega áberandi finnst oss breyt-
ingin í þessum efnum hér í Vesturheimi
Að vísu mun breytingin ekki hafa orðið
stórum meiri hlutfallslega hér en á Norð-
urlöndum, þar sem þekking alþýðu á ís-
lenzkum efnum var til skamms tíma
nauða rýr, en hún er eftirtektarverð-
ari hér í fjölmenninu, sem ekki er held-
ur tengt oss neitt líkum frsendsemisbönd-
um og Norðurlandabúar.
Vér birtum hér í þýðingu tvær greinir
um íslenzk efni, er nýlega hafa borist oss
í hendur. Manni verður nú ekki lengur
bilt við, að rekast á slíkar greinir í blöð-
um og tímaritum hér vestra, þótt að
sönnu séu sjaldgæfar jafnskilmerkilegar
greinir og “ísland og stóriðjan”. Enda
er nú svo komið, að vitneskja almennings
hér um íslendinga og menningu þeirra,
stendur að engu leyti að baki, en að
mörgu leyti miklu framar, skilningi og
þekkingu Norðurlandabúa (a. m. k. Svía
og Dana) á oss, fyrir og um heimsstyrj-
öldina miklu. — Tölum vér hér af eigin
fregnir af íslandi upp á síðkastið, en þau
hafa áður gert, þá er máske ekki fjarri
líkum, að yfirræðismaður Dana og Is-
lendinga í Montreal, hr. J. E. Böggild,
fyrv. sendiherra Dana á Islandi, eigi sinn
þátt í því. Hann hefir, sem kunnugt er,
jafnan látið sér mjög annt um ailt, sem
íslenzkt er. —
En greinir, slíkar sem þessar, eru Is-
lendingum vel jarðarígildi, eða á við einn
Spánarfarm af saltfiski.
Island og stóriðjan.
Eftir Earl Hanson.
Kunningi minn í Washington skrifar:
“Eg heyri að norskt féiag hafi fengið
leyfi fyrir stórfenglegri fossavirkjun á ís-
landi. Eg vona að það sé ekki satt. Það
yrði upphafið að lokaþætti íslendinga.
Stóriðju fylgir auður, og auðnum fylgir
örbirgð. Með stóriðju hefjast atvinnu-
deilur.”
Þetta er rétt í aðalatriðum, en erfitt að
heimfæra. Ætti þjóð að glata framgirni
sinni til þess að geta varðveizt sem mann
legur og sögulegur kynjagripur, leikvöll-
ur rómantískra ferðamanna og laxveiði-
manna?
“Upphafið að lokaþættinum” hófst fyr-
ir nokkru síðan. Fyrir fimtíu álrum síð-
an var lítil örhirgð á Islandi, af því að
þá var lítið um auðsafn. Þegar eg kom
þangað fyrst, árið 1920, skildi þjóðin tæp
lega hugtakið atvinnudeilur. Fyrir mán-
uði síðan Var eg viðstaddur kröfugöng-
una í Reykjavík, fyrsta maí. Fjögur
hundruð manna og kyenna g'engu um
strætin undir rauðum fánum og komm-
únistamerkjum, en ekki einum einasta
þjóðfána, og sungu alþjóðasönginn (“In-
ternationale”). Öflugur jafnaðarmanna
flokkur, samtaka verkamenn, með nokk-
urra ára verkfallsæfingu, standa reiðu-
búnir og bíða þess, að stóriðjan haldi inn-
reið sína.
Fyrir hverju eru þeir að berjast? Eg
leitaði frétta hjá einum verkamannaleið-
toganum. Markmið þeirra er þjóðnýt-
ing fiskiveiða, landbúnaðar og annara
iðngreina. Sem stendur vilja þeir fá
kosningalögunum breytt; hækkuð laun
verkamanna og fiskimanna, og áJtta
stunda svefntíma á togurunum. Átta
stunda svefn; sextán stunda vinnu; eta
þegar færi gefst.
Hið gamla, friðsæla ísland með æfin-
týrablænum er að hverfa. Framþróunin
er komin. Stóriðju fylgja meiri fram-
farir. Ætti þjóð að stöðva þroska sinn
til þess að halda æfintýrablænum? Jafn-
vel kunningi minn í Washington nýtur
þess að ferðast í bílum og Pullman vögn-
um.
reynslu.
Þrennt ber til þessara straumhvarfa:
Aukin viðleitni íslendinga heima til að
kynna sig, eftir að sjálfstæðið var feng-
ið; ritstörf hérlendra fræðimanna, er
fornfrægðarijómi vor hefir heillað til for-
vitni um líf vort og strit; og loks að síð-
ustu — en þó fyrst og fremst — orð-
stír sá, er vestur-íslenzkir menn hafa get
ið þjóðerni sínu. Hefir íslenzkur almenn-
ingur með hversdagsfari sínu verið þar
að verki,- með ýmsum afbragðsmönnum,
af íslenzkum ættum, er með þátttöku
sinni í opinberum málum starfa færandi
hendi ættgarði sínum, beinlínis og óbein-
línis; t. d. eins og Vilhjálmur Stefálnsson
og Guðmundur lögmaður Grímsson, þótt
hvorugur hafi að vísu verið krossfestur.
Verður á engan hátt mælt né vegið það
áJit^ er Vilhj. hefir unnið oss í Bandaríkj-
unum, og reyndar um allan enskumælandi
heim, því allir hafa vitað um ætterni
hans, þótt ekki muni hann sjálfur hafa
hampað því sérstaklega. Þótt mörgum
heima gangi seint að skilja, hefir allt
þetta fólk gróðursett part af Islandi hér
í Ameríku.
* * *
Fyrri greinin, þeirra tveggja, er hér
fara á eftir, er tekin úr hinu fræga ame-
ríska vikublaði, “The Nation”, sem nú er
eitthvert bezt — ef ekki albezt — ritað
blað í Bandaríkjunum, og hefir verið um
sextíu ára skeið. Eru vafalaust margir
lesendur Heimskringlu því kunnugir. —
Er það sannfrjálslynt í skoðunum og al-
gerlega óháð öllum flokkum, enda ó-
hætt að segja, að það sé málgagn og
kærasta blað meginþorra frjálsustu úr-
valsmanna í Ameríku. Höfundur grein-
arinnar, segir blaðið, að sé fæddur í Ber-
lín, af dansk-þýzku foreldri, og hafi síðar
stundað nám við Wisconsin háskólann.
Um hina greinina vitum vér ekki ann-
að en það, að hún er frá ritstjórnarsíðu
stórblaðsins “Tfhe Gazette” í Montreal.
Sé það rétt, er oss hefir verið hermt, að
stórblöðin í Austur-Canada flytji meiri
Ýmiskonar stóriðja hlýtur að koma til
íslands. Þar veltur alltof mikið á fisk-
inu. Fyrir þrjátíu árum síðan áttu ís-
lendingar engan togara. Nú eiga þeir
þrjátíu og fimm. Ofyrkju gætir, sem
eykst við harðsnúna samkeppni frá Nor-
egi og Færeyjum. Fiskurinn fellur í verði
og þá kreppir að öllum á íslandi. Þetta
eru erfiðir tímar. Ætti þjóð að eiga allt
sitt undir náð fiskikaupmanna á Spáni?
Þegar of mikið flyzt af saltfiski til Spán-
ar harðnar um peninga á íslandi. Geng-
ið fellur, viðskifti dvína, lánstraust dvín-
ar. Þetta verður ekki bætt með þeim
efnum, sem hendi eru næst: með því að
fiska meira.
Newfoundlandi var eitt sinn bjargað
út úr sama öngþveiti, með vatnsafli og
pappírsmylnum. íslandi verður að bjarga
með vatnsafli, áburðarefni, almíni.
Á endanum verður landinu bjargað
með efling landbúnaðarins.
Jarðvegur er frjósamur á Islandi. Hey-
ið kjarngott og fínt. Kindakjötið er gott.
Ullin góð. Bæði kindakjöt og ull má selja
á Englandi. íslendingar segja að kinda-
kjöt frá íslandi sé ódýrara og betra en
frá Nýja Sjálandi. En nokkur ár hljóta
að liða enn, unz útflutnings landbúnaðar
afurða tekur að gæta svo um munar í
fjármálum landsins.
Á íslandi eru 100,000 íbúar. Af land-
búnaði lifa 40,000. Að meðaltali búa 2.5
manns á enskri fermílu. í Bandaríkjun-
um 36; á Stórbretalandi 469. Landbún-
aður getur borið nær hálfa miljón manna
á IsIaiTdi. Þegar svo er fólksmargt orð-
ið, iætur nærri að landbúnaðarafurðir eyj-
arinnar nægi Englendingum til lífsviður-
væris.
Fiskiveiðar íslands geta borið aðra
hálfa miljón, ef markaður fæst fyrir fisk-
inn. Með því að lifa eins og það gerir
í dag, á landbúnaði og fiskiveiðum, get-
ur landið borið eina miljón íbúa. En
j fjárhagurinn yrði valtur — jafnvel enn
I valtari en nú. Amerískir bændur geta
j borið um það, að þeir sem eiga allt sitt
undir framleiðslu helztu lífsnauðsynjar
mannkynsins, matnum, lifa jafnan i tví-
sýnu. Þjóð eins og Islendingar verða
að tryggja tilveru sína með öðrum iðn-
greinum.
Sem stendur er landið strjálbyggt. Svo
er og Canada. Canada æskir eftir inn-
flytjendum. ísiand verst þeim. Innflytj-
endum fylgja þjóðernisörðugleikar. Is-
lendingar eru óblönduð þjóð, með fjölg-
unarhraða, sem nemur rúmlega einum af
hundraði árlega. Eftir sjötíu ár verður
íbúatalan tvöfölduð. Landið verður að
.geyma og halda því tiibúnu handa þess-
um framtíðaríbúum. Það verður að vera
heilsteypt og sjálfu sér nóg, og fram-
leiða bæði iðnvörur og fæðutegundir.
ísland hefir fáar náttúruauðsuppsprett
ur, eftir þeirri merkingu, sem við venju-
iega leggjum í það orð.
Þar eru engin kol, engir skógar, engir
málmar í jörðu, svo vitað sé, sem vinn-
anlegir séu með fjárhagslegum ágóða. En
þar er kraftur — ótakmarkaður kraftur,
meiri vatnskraftur í tiltölu við íbúafjölda
en í nokkru öðru landi í Evrópu. Og ó-
tölufjölda af sjóðandi uppsprettum og
goshverum mætti beizla til kraftfram-
leiðslu, svo sem er í Larderello, Tuskana.
Efunarpostuiarnir geta spurt, til hvers
vatnsaflið sé, þegar engin hráefni eru til
staðar. En efunarpostularnir ættu að líta
í kringnm sig. England vefur hómuilar-
dúka svo nemur miljónum álna, en rækt-
ar ekki hnefafylli bómullar. Þar sem ó-
dýrt afl er til staðar, borgar sig innflutn-
ingur hráefna. Og á íslandi mætti engu
síður en í Noregi, vinna áburðarefni beint
úr loftinu.
eru þ'tt kunnir konungum og
verkahring þeirra, veitist erfitt
að skilja það, að land geti verið
óháð, fullvalda ríki, meðan það
greiðir til konungsmötu, kon-
ungi annarar þjóðar. En marg
ir Ameríkumenn eru formenn
tveggja eða fleiri viðskifta- eða
stóriðjufélaga, sem eru alger-
lega óháð hvort öðru.
Sem verkfræðingur er eg að
kynnast æ ítarlegar úrlausnar-
efnum stóriðjunnar á íslandi.
Næsta ár fer eg að rannsaka
hve mörg hestöfl séu nothæf,
hve mikið fé þurfi til verbygg-
inga, hvers ágóða megi vænta.
Eg get reiknað út hver áhrif
áætlanir mínar muni hafa á
þjóðlíf íslendinga, á efnahag
landsins, á fólksflutninga í land
inu, á hættuna á alvarlegu at-
vinnuleysi. Get eg reiknað á-
hrif þeirra á ánægju og farsæld
íslendinga?
Ef rembilæti New York búa
yfir Heljarhliðsbrúnni (Hell
Gate Bridge), og Larkinturnin-
um fyrirhugaða, á nokkuð skylt
við ánægju; ef fögnuður frænku
minnar yfir rafmagnsþvottavél-
inni sinni eykur nokkuð á ham
ingju hennar, þá væri spurning
unni auðsvarað.
Gallinn er, að hvorugu er til
að dreifa.
---------X---------
Sjálfmenntaðir
Það er hverju orði sannara, að stóriðju
fylgja verkamannaerjur — þangað til að
þeim tíma rekur, að við skiljum hvaða
óskapa fávizka það er af okkur, að láta
það tvennt fylgjast að. En stóriðju fylgja
líka framfarir. En framfarir er hált orð,
sem má útskýra á marga vegu. Sem
vélfræðingur get eg útskýrt og afmarkað
það — í upphæðum virkjaðra hestafia, í
bifreiðafjölda í hlutfalli við íbúa, í mílu-
lengd símaþráða, í fjölda starfandi vél-
fræðinga. Sem læknir myndi eg útskýra
og takmarka merkingu þess á alveg fjar-
lægan veg. Sem fjársýslumaður eða
sócíalisti — í fám orðum sagt, við felum
okkur á bak við atvinnuspjöldin, og hver
og einn sér heiminn í lit sinna eigin gler-
augna. Mér þykir vænt um gleraugun
mín. Því hefði eg þau ekki, myndi eg
verða að brjóta til mergjar tilgang tilver-
unnar, áður en eg dirfðist að tala um
framfarir.
Kunningi minn í Washington segir, að
stóriðja muni verða upphafið að loka-
þætti íslenzks þjóðernis.
En sú hætta var þegar til staðar fyrir
hundrað árum síðan, þegar viðreisn Is-
iendinga hófst af gereyðingarinnar
neðsta þrepi. íbúatalan sannar það ijós-
ast. Fram að 1800 var hún sífellt á
skyndisveiflum upp og niður, úr 50 þús-
undum í 40 þúsund, upp í 50 þúsund aft-
ur, og þaðan niður í 37 þúsund. Hung-
ursneyð, drepsóttir og eldsumbrot hrjáðu
hið hjálparvana fólk.
Landið var undir járnhendi hinna
dönsku konunga. Danmörk hélt uppi
miskunnarlausri verzlunareinokun, eins
strangri eins og er í Grænlandi nú. Ein-
ungis ríkinu leyfðist að reka verzlun á
íslandi. Það reyndist því ekki gróðaveg-
ur, svo áhuginn varð lítill og reksturinn
slælegur. ísiendingum var verzlun iífs-
nauðsyn. Þá skorti timbur, þá skorti
mjöl og þá skorti járn, og allt þurfti að
fiytja inn eriendis frá. Og af samgðngu-
leysi og verzlunarteppu dó fólkið þús-
undum saman.
Verzlunareinokunni var að nokkru
leyti létt af 1787, og landið var opnað
fyrir öllum Dönum. Og óðara tók íbúa-
talan að stíga. Hægt og þétt steig hún.
Upp fyrir 50 þúsund og áfram, áfram.
Árið 1854 var landið opnað fyrir öllum
þjóðum. Tuttugu árum seinna fékk það
heimastjórn og eigin fjárforráð. Með
endurminninguna lifandi um landsins
döprustu daga fyrir einum hundrað ár-
um síðan, tók þjóðin kröftuglega til
starfa. Framleiðsla, samgöngur, verzl-
un, þetta þrennt þurfti til vaxtar og vel-
ferðar landinu.
Símalínur voru lagðar, mótorbátar og
gufutogarar keyptir, búnaðartæki og bú-
rekstur endurbætt, vegir byggðir og hílar
fluttir inn. Nú vantar landið iðnað. Og
það mun fá hann. Hver er sá sem getur
ákveðið hvar framþróun skal stöðvuð,
af því að hún flytji ókosti sína með sér?
Síðan 1890 hefir íbúatalan hraðauk-
ist, jafnt og eðlilega. 1918 varð Island
sjálfstætt ríki. aðeins tengt við Danmörku
með persónusambandi, með því að hafa
sama konung. Ameríkumönnum, sem
rithöfundar.
(The Gazette, Montreal.)
“Frá íslandi, úti í fjarska
norðursins, berst oss hressandi
saga, sem sýnir hvað hægt er
að gera af eigin rænu og ram-
leik, jafnvel þótt aðstæður leggi
hinar örðugustu torfærur í veg
fyrir hverja framsóknartilraun.
og þumlungur hver á brautinni
til fjár og frama, kosti óendan-
legt erfiði.
Nýlega héldu konur Reykja-
víkurbæjar íslenzka kvenrithöf-
undinum, Kristínu Sigfúsdóttur
lieiðurssamsæti. Kristín Sig-
fúsdóttir, sem nú er miðaldra
kona, hefir að minnsta kosti
skrifað þrjár skáldsögur, sem
hafa vakið eftirtekt erlendra
listdómara, og ennfremur eitt
leikrit, sem einnig kvað hafa
vakið eftirtekt. Áður en frú
Kristín kom til Reykjavíkur,
hafði hún aldrei í stærri bæi
komið, og lifað alla æfi langt
frá öllum menningar- og sam-
gönguhverfum. Þó er það at-
riði minnst um vert á hinni æf-
intýralíku rithöfundarbraut
hennar. Hún er fædd skömmu
eftir 1870. Skólamenntunar ut-
an heimilisins naut hún engrar.
Sjálf kenndi hún sér að lesa og
skrifa á barnsárunum, og fyrst
eftir að hún var gift, byrjaði
hún að krota niður hugsanir
sínar, og notaði til þess hverja
sjjiiástund, sem gafst frá marg-
brotnum húsfreyjustörfum og
búsönnum. Sex börnum hafði
hún að þjóna utan bónda síns,
þvottur allur og matartilbúning
ur var eingöngu á hennar
höndum, og þess utan gekk hún
að útivinnu um heyskapartím-
ann, jafnhliða rakstrarstúlkun-
um. Samt sem áður hefir þess-
ari merkilegu konu tekist, í
einangruninni og fásinninu.
þar sem að bækur voru sjald-
séðir gestir, að semja merkileg
skáldrit, sem að listdómara
sögn eiga langt líf fyrir hönd-
um, sem merkilegur vottur ís-
ienzkrar menningar og ritsnilld
ar.
Saga sem þessi á skilið að
setjast á bekk með hinum beztu
af fornaldarbókmenntum Norð-
urlanda.
---------X---------
Islenzk menning.
Eftir Sigurff Nordal.
(Þessi gTein er þýdd úr hinu fræRR
sænska tímariti “Ord och Bild”. Er
höfundur beSinn velvirðingar á þýt5
ingunni, sem því miður er lélegt
flýtisverk. — Ritstj.)
I.
Fyrir nokkrum árum gisti eg, á-
samt tveim íslenzktnn vinum mínum,
á gistihúsi í Weimar, einu þessu
fornlega, viðkunnanlega gistihúsi,
þar sem mönnum 'fifnnsft strax a8
þeir eigi heima. Yfirþjónninn var
aldraður. kumpánalegur karl, sem
viða hafði fariö, og taldi ekki eft-
ir sér aö segja okkur frá fjölskrúð-
ugri reynslu, á ýntsum erlendum
tungum. En þegar hann heyrði okk
ur tala íslenzku innbyrðis, hrökk
málakunnátta hans ekki til, og hann
gat ekki stillt sig um að spyrja
hvaSan úr dauSanum aS viS værum
ættaSir. ViS sögSum frá Islandi,
en hann var jafnnær. ViS urSum þá
aS gera honum ljóst, aS föBurland
okkar væri stór eyja, norSur í At-
lantshafi, hérumbil miSja vega milli
NorSur- og Vesturálfu. Hann hlust
aSi meS undirgefni á þessa óvæntu
fræSsIu, og sagSi svo andvarpandi:
“Ach ja, ueberall gibt es Menschen.”*
ViS brostum sem snöggvast a5
þessari óvæntu aSferð viS aS dæma
afstöSu vora viS umheiminn. En
síSar hafa þessi or5 oft runniS mér
í hug. Er þaS ekki merkilegt, hvern
ig maSurinn rySur sér alstaðar til
rúms, þar sem lífvænt er á arinaö
borS ? Vig könnumst svo vel viS
þetta héiman af Islandi. Þótt öll
þjóSin kæmist auSveldlega fyrir í
fáeinum beztu sveitúnum, þá er ekki
sá byggilegur blettur á yztu annesj-
um, eða í innstu afdölum, aS ekki
hafi menn sezt þar aS. AS nokkru
leyti er þetta aS kenna skökku þegn-
félagsskipulagi. EignarhaldiS á jör5
inni leggur hana oft í eySi.. Ef til
vill mætti kalla þetta almennt lög—
mál, sem gilti um allan lífrænan
heim, og kenrur í ljós sem blind
þroskaþörf, horror vacui (tómleika-
skelfing), viSleitni til þess aB brjótast
alstaSar áfram til endimarka hins
mögulega.
Hvergi er þetta kannske jafn—
auSsætt og í jurtaríkinu. ÞaS gagn-
tekur mann, aS rekast á hinar fín-
gerSustu blómjurtir uppi á jöðrum
hins eilífa breSa, mitt i ferlegustu
grjótauSn, þoku og kulda. Og þó
hefir hin fagra jöklasóley vanið sig
svo vig þessi skilyrSi, aS hún þrífst
ekki annarstaSar. Líku máli gegnir
um klifurgróSurinn, sem nælir sig
uppeftir hinum harðhnj óskutegu
klettahlíðum í Alpafjöllunum, til þess
aS hagnýta sér hverja lúkufylli af
mold, sem einhverja næringu er úr
aS sjúga.
Er samt sem áður ekki einhver lær
dómur falinn í þessum endimarka—
fyrirbrigSum? Geta þau ekki opnaö
augu vor fyrir einhverju, sem oss
annars ekki auSnaðist aS sjá? Eg
man eftir pílviSi nálægt Oxford, sem
óx á bakka Cherwell-árinnar. Ain
hafði auðsjáanlega veriS rétt að því
komin, aS grafa undan rótum píl-
viðarins, og bylta honum í straum-
inn. En þá hafði pílviSurinn beygt
eina af sínum mörgu, mjúku grein-
um beint ofan i ána, og þar hafði hún
fest rætur djúpt í leðjunni, og orðiS
digur og sterk. Nú stóS pílviður-
inn þarna og haliaðist mikiS út yfir
ána, en virtist standa traustum fótum
á tveim stofnum. AS visu er þaS
vegleg sjón aS sjá volduga eik á
valllendi, þar sem frjómold er ærin,
sólarljós og hiti. An þess hefði mað
ur daufari skilning á grózku náttúr
unnar. En þó finnst mér aS hinn
Ltilfjörlegi pílvirCtir vig ‘Cherwéll,
hafi kennt mér meira um sál jurt-
anna. Baráttan fyrir tilverunni
hafði nevtt hann á hugsanabrautir,
ef svo mættí að orSi komast, sem
aldrei opnast hinni miklu eik.
Nú eru Islendingar aS vísu ekki
endimarkaþjóð i þeim skilningi, er
sjálfsagt va.r heimspejkingnum okk-
ar í Weimar í huga. Til eru þjóðir
j og kynkvislir, sem lifa enn norSar,
{ þjóðir sem enn erfiðara eiga upp-
dráttar. En sem mcnn ingarþj óS er-
um viS í nútiS, og höfum enn frek-
ar i fortíðj veriS endimarkafyrir—
brigði, og þaS i meira en einum
skilningi.
II.
Það yrði of langt mál hér, aS gefa
nokkurt yfirlit jyfir sögu íslenzíku
þjóðarinnar. En mest af því sem
nauðsynlegt er i þessu sambandi, má
gefa í skyn meS þurrum tölum. Svo
telzt til að um 1200 hafi íbúatala á
Islandi veriS nær 100,000. Saman-
*) O jæja, alstaðar er fólk.