Heimskringla - 14.12.1927, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA.
HE 1M8KR1 N O L A
WINNIPEG 14. DES. 1927,
Slóðin fiá ’98
(Skáldsaga úr Norðurbyggðum.)
Séra Magnús J. Skaptason, þýddi.
Á brúna og breiðleita andlitinu hans( lýsti sér um að leggja töluvert á okkur. Eg er samt á
bæði hið kalda tilfinningarleysi Indíánans, og^ kveðinn í því að við reynum það. Hvað segið
skarpleiki Skotans. Við horfðum forvitnislega' hinir? Eruð þið með?”
á hann. Jim var orðinn rólegur og tók vel eft- Honum lá við að hrópa orðin; svo var hann
En eyðsluseggurinn lagði ælstur.
Eg hrissti höfuðið sorgbitinn
“Mér líkar það ekki, Berna! Mig hryllir
við því, að þú skulir þekkja þetta fólk og þekkja
framferði þeirra og hegðun. Eg vildi svo feginn
að þú værir kæra, litla stúlkan. sem eg þekkti
fyrst, sem hryllti við öllu þessu framferði og
hegðun.”
“Eg er hrædd um það, kæri vinur, að eg
verði það aldrei aftur,” sagði hún full sorgar.
^‘En er eg verri fyrir það? þótt eg þekki þetta
Hvernig haldið þið karlmennirnir, að þið einir
getið haft þessa þekkingu. Er þetta sakleysi
okkar aðeins nafn fyrir vanþekkingu?”
Hún lagði nú armana um hálsinn á mér,
og kyssti 'mig heitum, löngum kossi.
“Ó, nei, elskan mín, elskan mín! Eg hefi
séð hve ljótir þessir hlutir eru, og það lætur mig
því meira meta ástina og fegurðina. Og þó að
við þyrftum að vinna sem bændafólk í vín-
garðinum, þá skyldum við halda áfram eitthvað
langt í burtu.”
Þetta styrkti mig og gladdi, og þegar eg lá
i rúminu mínu og hlustaði á brestina í eldinum. ar
ir öllu, sem fram fór.
við eyrun að hlusta. Við höfðum allir óljósa1
hugmynd um það, að nú væri tíminn kominn,
er örlög okkar færu að breytast.
Kynblendingurinn tók strax til máls:
Mér fellur vel við ykkur, drengir. Þið er-
uð hreinir og beinir. Þið eruð starfsmenn; og
)ið drekkið ekki — það er aðalatriðið.
“En svo að eg komist að aðalefninu, að eg
hefi grafið eftir gulli við Cassiar og Cariboo;
og hefi töluverða þekkingu og reynslu á gull-
greftri. Og hér erum við á ^iokkuð góðum
stað — eg get ekki sagt, hvað góður hann er;
eg eg get lagt eið út á það, að hann er býsna
góður. Það getur verið, að við höfum ekki nema
10 þúsund upp úr því, en það er eins líklegt, að
við höfum upp úr því hundrað og tíu þúsund
dollara. Það er áhættuspil, og eg vil að félagar
mínir vinni að því af öllu kappi og haldi sér
saman, en séu ekki að segja frá því, eða ropa
um það. Viljið þið þetta?”
“Já,” svaraði eyðsluseggurinn; “og ef að
hinum félögum mínum sýnist hið sama og mér,
þá sambykkjum við allt, sem þú hefir sagt. Og
við erum engir fleiprunarmenn eða kjaftaskúm
“Þey, þey! Hafðu ekki svona hátt; það
kynni einhver að heyra til þín,” sagði kynblend-
ingurinn.
“Já, þú hefir rétt fyrir þér. En mér lízt vel
á þetta; og ef þið eruð allir með því, þá er bezt
að útbúa samningana og skrifa undir þá undir-
eins. Viljið þið það?”
Við sögðum allir já.
Við samþykktum með því að hneigja höf-
uðin; svo fékk hann sér pappír og skrifaði upp
samninginn á miili okkar.
“En nú verðum við að ná í þetta áður en
nokkur annar getur tekið það. En það er býsna
kalt orðið úti, og svo er einlægt að snjóa; en eg
verð að komast til Dawson í kvöld.”
Hann klæddi sig í hlýrri föt; og allan tím~
ann var hann að tala um þá heppni, sem ham-
| ingjan hefði látið velta yfir okkur; og hann var
! kátur og fjörugur eins og skóladrengur.
!* “Jeeja, drengir! Verið þið nú sælir. Eg
j vona að mér gangi vel. —Biddu fyrir mér, Jim.
. Eg sé ykkur alla á morgun. Verið þið sælir!”
þá var eg fyllilega ánægður. En þá mundi eg
allt í einu eftir nokkru.
“Heyrið þið, drengir, eg gleymdi að segja
ykkur nokkuð. Eg mætti honum McCrimmon
niður við lækinn. Þið munið eftir honum frá
slóðinni—kynblendingurinn. Hann var að spyrja
eftir ykkur báðum; en svo allt í einu sagði hann,
að hann vildi sjá okkur viðvíkjandi starfi. Hann
segist ætla að stinga upp á nokkru við okkur
sem myndi verða okkur til mikils hagnaðar.
Hann kemur hingað í kvöld. — En hvað gengur
að þér, Jim?”
jim starði á eitt bréfið, sem hann hafði
fengið. Andlit hans var lifandi mynd af vand
ræðum, eymd og örvæntingu. Og án þess að
svara okkur, kraup hann niður við rúmið sitt.
Hann stundi þungan. En smám saman varð
andlitið á honum rólegra aftur; og eg sá að hann
var að biðjast fyrir. Við steinþögðum, því við
fundum til með honum. Én þegar hann eftir
dálitla stund reis á fætur, þá gekk hann út og
æg á eftir honum.
“Hefirðu fengið vondar fréttir, kunningi?”
“Eg hefi fengið fréttir, sem alveg ætla að
gera út af við mig. Það stendur ákaflega illa
á fyrir mér. Hafi eg nokkurntíma þarfnast
-styrks og leiðbeiningar, þá er það nú.”
“Hefirðu frétt um þenna mann?”
“Já, það er hann og enginn annar;,það er
jhann Mosh,er. Mig grunaði það ein. Hérna
ei; bréfið frá honum bróður mínum. Hann seg
ir að það sé engin efi á því, að þessi Mosher
sé Mosely.”
Andlit hans boðaði storm og augu hans
voru fuH sorgan í sand ng ösku_ Qg eg ]éfc ]íða yfir-m]g Qg sagð]
J , u f„J.>eim aöþakiðhefði hrunið ofan á mig. En það
var allt rotið, og það vissu þeir. En þeir hirtu
lítið um það, þótt eg hætti lífi mínu. Eg jós
yfir þá blótsyrðunum, og sagðist myndi lög-
sækja félagið, og fór burtu frá þeim svo aumur
treysti henni. Eg hefði fúslega lagt lifið í söl. Jý^andf^TOmaðurinn1 ^ ^ °T&Um
Jæja þá; hlustið nú á. Þið vitið það að
Arctic Transformation félagið hefir tekiðnámu-
ur við Efri-Bonanza. Eg var að vinna hjá þeim
fyrir mánuði síðan. Og við vorum að skrúfast
þarna til þess að komast að gullinu. En loftið
yfir höfðum vorum var ekki heillegt; það var
einlægt að hrynja úr því. Við vorum lítið bún-
ir uð fá af gulli. En maðurinn, sem var verk-
stjóri, vildi að við færum nokkuð lengra innn.
Og ef við fyndum ekki gullæð, er við værum
nokkur fet lengra, þá áttum við að hætta að
grafa.
V ið kyntum náttúrlega elda á nóttunni, til
þess að þýða sandinn í holunni. Og fyrsta högg
ið er eg hjó pálhögginu í sandinn, kom mér tii
að stara undrandi. Því þarna |( farinu eftir
pálhöggið, var sú auðugasta hola af gulli er
eg hefi séð á æfi minni.”
“Er það svo? Ertu viss um það?”
“Eins og eg er lifandi núna, hérna hjá ykk.
ur. Það voru molar af gulli eins og rúsínur í
jólabýtingi. Eg sá skína á gullið í pálfarinu.
Og Því lengur sem eg horfði, þess meira sá eg.”
Guð minn góður! Hvað gerðir þú?”
Það var framorðið næsta kvöld, þegar hann
kom aftur. Við sátum ajlir í kofanum, hálf.
kvíðafullir, þegar hann lauk upp hurðinni. —
Hann var þreyttur, blauturf óhreinn, en ákaf
lega kátur.
“Húrra, drengir!” sagði hann; “eg gerði út
um það. Eg sá forstjórann fyrir þessu stóra og
mikla félagí. Hann þóttist eiga ákaflega ann
ríkt; var svo hátt standandi og mikill maður.
En eg var fátæki maðurinn, að biðja um bita
af borði hans, sem niður hafði fallið. Eg lék-
hlutverk mitt nokkuð vel; en hann gyrjaði með
því að segja mér, að eins og á stæði, vildi hann
ekki selja eða afhenda eða leigja neitt af hin-
um gömlu námum sínum. En það sagði hann
j til þess að gera mig því ákafari. Eg minntist á
Hunter.námufnar við hann. En hann virtist
ekki vera sérlega hrifinn af þeim. Og svo kom
eg loksins með þessar námur, sem hann átti
þarna í Bonanza. Eg sá að hann dauðlangaöi
til þess að láta mig hafa þær; en hann var of
slægur til þess að láta mig sjá það. Hann sagði
mér, að þar væri bezta gulllandið, þó að hann
vissi vel, að námumenn hans og yfirmaður
hefðu talið það lítils virði.”
Eyðsluseggurinn dansaði nú af unun og
“Hvað gerði ég! Eg tók pálhöggið og hjó eins ánæ>SÍu, við endurminninguna
n CT fl t+ AfV /vni r 1 1 • — 'I * * T Or\ 1 o irí A ímrniwi Þ n nr.
hart og títt og eg gat, upp í þakið og hliðarnar
á holunni, svo að sandurinn og moldin hrundi
niður, og sjálfur var eg nærri grafin lifandi;
þegar eg skildi við holuna, þá voru mörg
tonn af sandi milli mín og gullsins, sem eg fann
þarna.”
Jæja, við vorum þara að hringsóla hvor
utan um annan, og reyna að villa hvor fyri
öðrum; og loks játaði hann því, að eg skyldi
fá námurnar þarna, ef eg borgaði fimtíu cent
af hundraði hverju, er við fyndum. Fimmtíu
cent af hundraði; það er helmingurinn af öllu
sem við finnum þar. Eg reyndi lengi að skrúf-.i
hann niður; en það dugði ekki. Hann lét ekki
Við göptum af undrun.
“Það sem eftir var, var auðvelt. Eg kom
út úr holunni stynjandi og veinandi, og bölvandi1 >okast- Og svo varð eg að láta undan. Og svo
í sand oé ösku. Oe- pp- íÁt ifAa --------- I skrifuðum við báðir undir samnineinn. er eer hefi
og treysti henni. Eg hefði látið lífið í sölurnar
fyrir hana.”
Augu hans voru full af óveðursglampa, en
andlit hans var biturt og sorglegt.
“Ó, þú veizt ekki hvað eg elskaði hana og
urnár fyrir hana; og eg treysti henni. Og þeg-
ar ég fór burtu frá henni til þess að vinna mér
inn. peninga handa henni( þá strýkur hún burtu
með þessum slepjulega höggormi. Á fyrri dög.
um hefði eg slitið hann í sundur í smástykki;
en nú —”
i Hann stundi þungan
! “Hvað á eg að gera? Hvað á eg áð gera?
Bókin segir, að vér eigum að fyrirgefa óvinum
vorum. En hvernig á eg að fyrirgefa annað
eins? Og aumingja stúlkan mín! Hann yfir-
gáf hana; hann rak hana út á strætin. Ef að f
var eyðilagður yfir þessu.
samnmginn, er eg hefi
í vasanum. En því get eg ekki lýst, hvað feginn
eg varð, er eg kom út. Híann hélt, að eg væri
flón, sem hann hefði leikið á( og fór í burtu
hálfhlæjandi.”
Og nú hækkaði hann röddina sigri hrósandi
og sagði
“Jæja, drengir, landíð er nú okk ar eign
og fór þangað að sjá hvernig þetta liti út; og i með >essum skilyrðum,” sagði hann; “og
svo sagðist hann ætla að hætta að láta vinna
þarna, jörðin væri ,svo laus í sér; og þessa
skýrslu sendi hann vo félaginu.”
Kynblendingurinn ieit sigri hrósandi í kring.
sig.
um
En hér er nú það, sem eg er að stefna að.
Við getum fengið námulóð á þessum stað. Ein-
hver ykkar getur fengið námuhald á þessum
bletti. Og einhver ykkar verður að fá það og
skrásetja það. En þeir mega ekki vita það að
eg bara gæti drepið hann seint og hægt, og gæti j s® emn 1 ykkar hóp; því að þá færu þeir und-
haft unun af kvölum hans; — en eg get það
ekki — get eg það?”
“Nei, Jim, þú getur ekkert gert. Hefndin
er drottins.” i
“Já, eg veit það — eg veit það; en það er
svo hart — svo hart. Ó( stúlkan mín — stúlkan
mín!”
Tárin runnu niður kinnar hans. Hann sett-
ist niður á einn bjálkann og grúfði andlitið í
höndum séi*.
“Ó, guð minn góður! Hjálpaðu mér í þess-
ari neyð minni.!”
Eg var í vandræðum með, hvernig eg ætti
að hugga hann. Og meðan við biðum þarna,
sáum við kynblendinginn koma um stíginn.
“Það er bezt fyrir okkur að koma inn og
ieyra hvað hann hefir að segja.”
16. KAPÍTULI.
Við fögnuðum McCrimmon sem við gát-
um. Við höfðum ekkert Whisky í kofanum;
en við gáfum honum heitt kaffi, sem hann
drakk með mestu ánægju. Svo bjó hann sér
Jtil vindling, kveikti í honum og horfði á okkur.
ireíns að gruna mig. Þeir eru einnig fremur
óprúttnir í öllum sínum gerðum.”
Svo þagnaði hann um stund.
‘Þið verðið að setja upp samninginn og láta
undLrskrifa hann undireins. Svo skulum jvið
fara að vinna eins og skrattinn sé á hælunum
á okkur. Með vorinu verðum við búnir að fá
g'jðan hlut af gulli. Eg skal fara með ykkur
þangað sem gullið er. Það eru þarna þúsundir
punda gulls, sem bíður eftir okkur. Gullið bíð-
ur þarna eftir okkur.”
“Kyublendingurnin ætlaði að komast í æs-
ing. Hann horfði álútur á okkur. En við störð
um steinþegjandi og horfði hver á annan.
Jæja,” sagði eg. “Mér finnst þetta vera
að setja félaginu vandasamt verk fyrir hendur.”
Jim þagði; en eyðsluseggurinn tók snarp-
lega í strenginn:
Vandasamt verk! Hvaða vitleysa! Þetta
er bJátt áfram uppástunga. Við vitum ekki hvort
nokkurt gull er þama eða ekki. Það getur líka
venð lítil hola af gulli, og við fáum kannske
litið fyrir ómak okkar og fyrirhöfn. Mér kemur
það fyrir sjónir sem áhættuspil. Við erum ein-
lægt að eiga á hættu, og þarna verðum við að
vinna hart, og fáum kannske lítið fyrir, en þurf
nu
verðum við að fara að taka til starfa. Nú verð
um við að láta hendur standa fram úr ermum og
leita hamingjunnar og gullsins. Gullið er hérna
undir fótum okkar; þið getir verið vissir um
það; og því betur sem við vinnum, þess meira
fáum við af gulli. Og við skulum ekki draga
af okkur; en vinna eins og við getum. Eruð
þið einráðnir í því( drengir?”
“Já, við erum það,” svöruðum við allir í
leinu. i
17. KAPÍTULI.
Við máttum engan tíma missa. Við urð-
um að nota hvern klukkutímann til að ná upp
sandinum með gullinu í, sem lá undir hinu
freðna yfirborði. —- Veturinn kom með hvellum
og- skellum; og var það oft harðneskjuvert, að
vinna útiverk í frostinu og kuldanum. En vonin
styrkti okkur og knúði okkur áfram, Og ekk-
ert í veröldinni gat dregið úr þessu kappi okk-
ar. Og þannig lögðum við út í þetta starf með
einbeittum huga og staðfösum ásetningi.
En við þurftum h'ka á þessu að halda, því að
margt þurfti að gera. Við þurftum að safna
við til þess að kveikja eldana, til að þíða jörðina.
Við þurftum að byggja kofa til þess að vera í.
Og svo þurftum við að moka upp stórri hrúgu
af freðinni mold, til þess a ð þvo gullið úr
henni, þegar vorið kæmi og þiðnaði. Við lögðum
það allt niður fyrir okkur, svo að enginn þyrfti
að vera nokkra stund iðjulaus.
I Kynblendingurinn tók það að sér að stýra
verkum öllum, og við hlýddum honum bókstaf-
lega og skilyrðislaust. Hann lét okkur byrja á
að grafa tvær holur alla leið niður á klöpp. Og
þegar við vorum búnir að ráða það með okkur,
hvar grafa skyldi, sem tók okkur töluverðan
tíma, þá tókum við til óspilltra málanna.
Það fyrsta sem við gerðum, var að reisa
nógu stóran kofa handa okkur; og þegar hann
var reistur, þá hlóðum við þéttum vegg af snjó
utan á hann, og smátt og smátt féll meiri snjór
ofan á þakið, svo að það varð þrjú fet á þykkt
eða meira( er á leið, og leit því kofinn út sem
stærðar snjóhrúga, og þekktist aðeins frá öðr.
um þústum að frafanverðu, af dyrunum, hurð
inni og dyrastöfunum; voru dyrnar samt býsna
lágar, svo að eriginn komst inn nema hálfbog-
inn.
Inni í kofanum höfðum við fletin okkar,
dálitla eldavél, fáeina kassa til að sitja át og mat
vælin okkar. Oft sá'um við eftir stóra kofanum
okkar á hæðinni; einkum þó fyrir það að þar var
eldhúsið sér, og var þá reykurinn ekki að ama
okkur eins og hér.
En þó fannst okkur tíminn ekki langur. —
Við vorum svo önnum kafnir að við vissum lítið
hvað tímanum leið. Og oft fannst okkur tím-
inn vera langt of stut tur, og hefðum kosið hann
helmingi lengri. Snjórinn kom í í september-
mánuði; og í desember var orðið svo hart og
frostamikið, að þeir, sem vistum voru vanari
þar nyrðra, þótti kuldinn vera óvanalega mik-
ill. Dag eftir dag voru það 40 til 50 stig fyrir
neðan zeh). Það var voðalegt frost — grimmd
arfrost. Það var rétt eins og Frosti konungur
ætlaði að sálga okkur að gamni sínu. En það
gerði okkur varasama. Við töluðum ekki mikið
dagana þá. Við unnum stöðugt og látlaust; og
þegar við töluðum nokkuð( þá var það um verk-
ið; þetta látlausa, endalausa verk okkar.
Já, hvort myndum við nú finna gu-11, eftir
allan þenna gröft? Það var allt saman áhættu-
spil; hið mest æsandi áhættuspil í veröldinni.
Það hélt okkur í æsing allan dagnn. Okkur
dreymdi um það á nótunni. Högkin, sem við
hjuggum með pálhögginu urðu þyngri og harð-
ari. Hendur okkar tóku fastari tökum um
vindusköftin, þegar við vorum að vinda upp föt-
urnar með sandinum og kögglunum. Það lét
okkur gleyma hinum bitra og nístandi kulda,
þangað til einhver félaga okkar kallaði til okk-
ar, að við værum að frjósa í andlitinu, og fór
svo að nugga andlitin á okkur með snjóköggl-
um, til þess að ná frostinu úr kinnum okkar og
eyrum. En samt sáust frostbitin á okkur, bæði
á nefi, kinnum og eyrum og fingrunum. Og
þegar frá leið, urðu þau svört( og við allir svart-
ir og flekkóttir.
En hvorki kuldinn né þreytan gat haldið
okkur frá gröfinni og vindunni. Við vorum
komnir niður á klöpp( og vorum famir að grafa
gang eftir klöppinni, út þangað, þar sem holan
átti að vera, er kynblendingurinn hafði fundið
en byrgt aftur. Á hverjum degi tókum við sýn-
ishofn af sandi þessum; og einlægt fundum við
að það var dálítið af gulli í sandinum, en ekki
það sem okkur hafði dreymt um og einlægt von
ast eftir. i
“Bíðið þið við( drengir, þangað tO við fá-
um 200 dollara í pönnuna (við höfðum oft áður
fengið 50 centa og dollars virði í pönnunni), þá
fer að réttast lir ykkur.”
Einu sinn kom ráðsmaður félagsins til okk-
ar. Hann leit yfir gröfina. Hann var í loð-
feldi með bifurhúfu á hö-fði og skinnvetlinga,
sem héngu saman í bandi um hálsinn á honum.
Hann var all sver og digur og voru ískögglar í
skeggi hans.
“Hvernig gengur ykkur, drengir?” spurði
hann; og þegar hann talaði, stóð mökkurinn úr
munni hans, svo var frostið mikið.
“Ekkert enn sem komið er,” svöruðum við
honum þreytulega.
Og þegar hann heyrði það( þá lagði hann
af stað aftur út í frostið og kuldann, og sagðist
vona, að við fyndum gull þama bráðlega.
“Bíðið þið dálítið.”
Tveir okkar voru niðri í gröfinni, en tveir
okkar voru uppi við vinduna; en þeir sem niðri
í gröfinni, urðu að þíða jörðina með því að kynda
bá lá botni grafarinnar; það brann út yfir nótt-
ina og var þá botninn þíður að morgni. Við
vomm komnir til vinnu okkar á morgnana
löngu áður en bjart var orðið, og létum þá hina
tvo síga niður í gröfina. Það var miklu hlýrra
niðri heldur en uppir en verkið var erfiðara og
hættumeira.
Þegar hádegiö kom þarna, þá var ekkert
sólskin; sólin sást ekki( en aðeins dauft, ösku-
grátt skin, em lýsti nokkurnveginn upp loftið.
Það lá dauðaþögn yfir dalnum, en hvergi sást
blað eða lauf hreyfast. Snjórinn var sem líkblæja
er lá yfir öllu landinu, nema þar sem furustöng(
arnir teygðu sig upp úr honum. Og í þessum
feykilega kulda var það rétt eins og náttúran
væri að hlæja að okkur, hlátri heimanna.
Við vorum fljótir að sjóða mat okkar, og
fljótir að eta hann. Við vorum svo ákafir, að
við vildum ekki eyða tímanum til þess. En á
kvöldin vomm við oft svo þreyttir. ( að vð höfð-
um ekki fyrir því að fara úr fötunum. Við hugs
uðum lítið um hreinlæti og vanhirtum okkur
sjálfa. En einlægt töluðum við um gullið, sem
við höfðum fengið þenna og þenna daginn, og
hvað við myndum nú fá á morgun. Vissulega
hlytum við að fara að komast fljótlega í það.