Heimskringla - 14.12.1927, Blaðsíða 7

WINNIPEG 14. DES. 1927.
HEIM8KR1NOLA
7. BLAÐSIÐA.*
FRA ISLANDI.
(Frh. frá 3. bls.
launum. Hannes verður hér í bæn-
iim hvort sem er i vetur við störf í
sparnaf'amefná. AtvinnumálaráS-
herra mun ætla aS ’bera fram á þingi
frumvarp um aS leggja niSur tvö
dýralæknisembætti.
Ráðningaskrifstofa. — Verzlunar-
mannafélögin í Rey'kjavlk hafa sett
i stofn ráSningaskrifstofu fyrir
verzlunarfólk.------TÍSkast þess hátt
ar ráSningaskrifstofur viSa um
heim, og þykja til rnikils hagræSis
atvinnuleitandi fólki. Mun svo verSa
hér.
Konunglega vísinda- og bókmennta
félagiS í Gautajborg, hefir boSiS Bók-
reenntafélaginu aS senda fulltrúa á
150 ára afmælishátíS félagsins, er
haldin verður 24. janúar næstk. —
Forseti Bókmenntafélagsins er dr.
GuSmundur Finnibogason og mun
hann sennilega mæta á hátíSinni.
Rvík 12. nóv.
Bjarni Asgeirsson aLþm. fór utau
með Fálkanum um miSja vikuna af
hálfu átvinnuálairáSuEeytisins og|
BúnaSarfélags Islends. ASalerindiS
er aS undirbúa væntanlega löggjöf
um tilbúinn áburð á líkum grund-
velli og Tr. Þórhallsson hefir lagt
til á undanförnum þingum, en ekki
hefir náS fram aS ganga. Stendur
«vo á ytra nú, aS þýzku og norsku
•cöfnunar-efnissmiSjurnar eru í þann
veginn, eSa hafa þegar myndaö hring
um þá framleiSslu. Eru miklar
vtinir reistar á för B. A. um aS takast
muni meS opinberum ráSstöfunum, að
lækka þessa miklu nauSsynjavöru
stórkostlega í verSi.
Til Gamla Landsins
Jólin
AUKALESTIR
um
og Nýárið
með
ad
SKIPSHLIÐ
Lág FARGJÖLD
ad
yjir desember
SKIPSHLIÐ
Fara frá Winnipeg 10.00 f. h.
, f SAMBANDl VIÐ
JOLA-SIGLINGAR
Frá Winnipeg—
23. nóv, — ES Melita frA
3. don, — ES Montdare frft
6. dea, — ES Montroae frft
11. dea, — ES Montnairn frft
12. den, — ES Montcalm frft
Montrenl — 25* nftv# til GlnsRoiv, Belfast, Liverpool
St. John — «• den. til IielfaHt, GlaNKovv, Llverpool
St John — 0# de«* tll BelfaMt, Glaafirow, lilverpool
St. John —14, deH* til Cohh, CherhourK, Southampton
St. John — 15. den* tll Belfant, I.lverpool
i
SVEFNVAGNAR ALLA LEIÐINA SETTIR í SAMBaND VIÐ aUKA-
LESTIRNAR f WINNIPEG, GANGA FRÁ EDMONTON, CALGARY,
SASKATOON, MOOSE JAW OG REGINA
>
Clty Tlcket Office
Cor^ Maln Portajfc
Phone 843211-12-13
Tlcket Offlce
C. P. R# Statlon
Phone 843216-17
farbréfasalann
A. Calder *fc Co.
663 Maln St.
Phone 26313
um fullar upplýsingar. —
J. A. Hehert Co,
Provencher A Tache
St. Boniface
CANADIAN PACIFIC
—■Bruni. — Bærinn Melrakkadal-
ur í Húnavatnssýslu brann til kaldra
Icola aSfaranótt 1. nóv. síSastl.. —
Komst fólk nauðulega úr eldinum á
nærklæSum einum. Brann þar búslóS
bóndans og vetrarforði, og allt ó-
vátryggt.
Sveinsson. EndurskoSendur aS reikn væri og 2000 króna sekt, en 65 daga
ingum félagsins voru kosnir Skúli fangelsi aS auki, ef sektin verSur
Guðmundsson og HlöSver Sigurðsson eigi greidd. — Magnús Hannesson
— Fundurinn fól stjórninni á hendur og Bjöm Magnússon frá Hnausum
ýmsar framkvæmdir. UmræSur voru voru hvor um sig dæmdir í 400 kr.
fjöru'gar meSaJL félaganna, og var sekt, en til vara 20 daga einfalt
ýmislegt rætt um framtiSarstarfsem- fangelsi, ef sektin verSur ekki
l ina. Haraldur GuSmundsson flutti greidd.
fyrirlestur.
AlþýSublaSiS býSur þessa ungu
pilta og stúlkur í ihópinn, og er það
þess fullvíst, aS félag þeirra veitir
alþýSunni mikinn styrk í þeirri bar-
áttu, ér hún heyir gegn auðvaldi og
afturhaldi.
(AlþýSublaSiS.)
Orðasafn. — OrSanefnd verkfræS-
íngafélagsins hefir tekiS saman orði
safn úr viðskiftamáli. Birtist orSa-
safn þetta í Lesbok MorgunblaSsins
3. okt 1926, en ihefir nú veriS gefiS
út sérprentaaS í litlu vasakveri. Eru
þar um 650 erlend orS og orðskripi,
ýmist þýdd að nýju eSa eldri þýðing-
Hátíðaljóð 1930. — Undirbúnings-
nefnd AlþingishátíSarinnar tilkynn-
ir:
Einrt þláttur hátíSáhaldanna á
Þingvöllum á aS vera söngur og
flutningur hátiSarljóSa (kantötu), er
Rvík 11. nóv.
Ný skáldsaga eftir Gunnar Gunn-
arsson er nýkomin út i Danmörku.
Heitir hún “Den uerfarne Rejsende”
og er áframhald af bókum hans, er
áður er út komnir undir titlinum:
“Uggis Rejsebeskrivelser”. Dr. Ghr.
Rimestad ritdæmir bókina i Politik-
en”. Þar segir hann aS Gunnar hafi
sérStaka listamannslægni til að skrifa
bækur sínar þannig, aS lesandinn
hrífist meS og lifi sig inn í efniS.
Segir hann ennfremur, að Gunnar
standi nú i fremstu röS þeirra rit-
ort sé til minningar um 1000 ára af- höfunda’ sem skrifa a danska tunSu>
mæli Alþíngis. Nú er skoraS á hann se hinn mesti HstamaSur á ritaö
þati íslenzk skáld, er freista vilja aS mál- Þeirra er a dönsku rita- Gunnar
yrkja slík ljóS, að senda þau til há-
um snúið til getri vegar. Tilraun tiSa nefndarinnar fyrir
þessi er þörf og athyglisverS. Má; 1928‘ Svo er t!1 ætlast- a® íslenzk-
telja aS á siSustu árum hafi innlend i um tónskáldum veröi síSan boSiS aS
Gunnarsson dvelur nú í Moskva; er
1 nóvember hann þar á vegum blaðsins “Poli-
tiken*’ viö hátíSahöldin” (Ur tilk.
frá sendiherra Dana.)
og erlend orSskrípi og bögumæli
flætt yfir landið. Efalaust er til-
rauninni áfætt, en stendur til bóta.
Kaupsýslumenn og húsmæSur þurfa
einkum aS gefa gaum þessari tilraun
og ráðfæra sig viö orSasafn þetta.
Embcettisrannsókn. — Dómsmála-
ráðuneytiS hefir skipað þá iStefán
Jóh. Stefánsson hæstaréttarlögmami
og Þorlák Einarsson starfsmann á
flögreglustjóraskrifstofunni, til þess
aS rannsaika émbættisfærslu Einars
Jónassonar sýslumanns í Barða-
strandarsýslu. Fóru þeir vestur i
fyrri viku.
Dánardægur. — Látinn er á HurS-
anbaki á Reykholtsdal ÞiSrik Þor-
steinsson, á tíræÖis aldri, áöur bóndi
á Háafelli á HvítársíSu. Bjó hann
þar rausnarbúi fimm tugi vetra; var
gestrisinn maöur og höfðingi heim aS
sækja.
(Tíminn.)
Rvik 10. nóv.
Félag ungra jafnaðarmanna stofn-
aS í fyrrakvöld. — Aö tilhlutun nokk
urra ungra jafnaðarmanna var boSaS
fll fundar í Kaupþingssalnum s.l.
þriSjudagskvöId. — Tilgangur fund-
arins var aS stofna féla'g meðal
nngra manna hér í bænum, er aðhyll-
ast jafnaðarstefnuna. Fundinn sóttu
um 40 ungir piltar og stúlkur. Var
samþykkt í einu hljóöi aS stofna fé-
lagiö. Stefnnuskrá og Iög voru sam
Þykkt og stjórn lcosin. Verða stefnu
skráin og lögin ef til vill birt sáðar
hér í blaðinu. I stjórnina voru kosn
'r þessir: Asgeir Pétursson, Arni A-
gústsson, Jón 0. Jónsson, Oskar
semja lög viS þann IjóSaflokk, sem
beztur verður dæmdur. Því veröur
meðal annars lögð áherzla á, aS ljóS-
in séu sönghæf, auðvitaS aS undan-
skildum framsagnarþætti (recitativ).
AS öðru leyti veröur hver höfundur
aS vera sjálfráSur um lengd og skip-
an ljóöanna.
KivæSin skulu send vélrituS ,og
nafnlaus, en merkt einkunn. Nafn
höfundar skal fylgja í lokuðu um-
slagi, er merkt sé sömu einkennum
oig kvæSiS.
Fyrir þann ljóSaflokk, sem kosinn
verSur til söngs við aSalhátiðina,
mun hátíSanefndin leggja til viS
næsta Alþingi, að greidd verði tvö
þúsund króna verðlaun, en fimm
hundruS og þrjú hundruS krónur
fyrir tvo flokkana, sem næst þjlkja
komast, enda ráði hátíSarnefndin yf-
ir öllum hinum verSIaunuðu flokk-
um fram yfir hátiSina, til söngs,
flutnings og prentunar, og er höf-
undum sjálfum ekki heimilt aS birta
þá fyr en hún er um garS gengin.
Utanáskrift nefndarinnar er:
Undirbúningsnefnd ALþingishátíSar-
innar 1930,
Skrifstofu Alþingis
Reykjavík.
—Vísir.
Rvík 12. nóv.
Viö vígslu Kristneshælisins sagði
GuSmundur Björnsson landlæknir i
ræSu sinni: í'Kristnesshælið er svo
vandaS og vel gert í alla staSi, aS
þaS er á borð viS allra vönduSustu
heilsuhæli í öðrum löndum, hvort
heldur stór eða smá. Það er líka
fyrsta heilsuhæli í heimi, sem yljaS
er meS jarShita.”--------------------
NorSlendingar eru aS vonum glaðir
yfir heilsuhælinu, sem er hið mynd-
arlegasta og nauSsynjabygging mik-
il. Hafa þeir og sýnt ágætan dug
viS fjársöfnun til þess, aö því yrSi
komiö upp.
var staða hans og stétt. En fyrst
og fremst var hann forustumaSur
þjóSar sinnar, tignaöur, stundum allt
að því tilbeSinn af löndum sínum,
hrjáSur og lofaSur af Englending-
um á víxl. Hann geigaSi ekki frá
stefnu sinni. Fullveldi Egyptalands
heimtaSi hann, þegar Cromer lávarð
ur benti á hann til þess aS taka viS
æðstu völdum. Fullveldi Egypta-
lands var krafa hans, þegar hann
var gerSur útlægur til Malta 1919.
Söm var krafa Ihans,’ þegar hann
^ kom til Lundúna til samninga viS
j Milner lávarS og iþegar Allenby lá-
varSur lét flytja hann til Gibraltar.
1 marz 1922 lýstu Englendingar
yfir því, aS vernd þeirra yfir Egypta
landi væri lokiS. I apríl var lýst
yfir þúí, aS Fuad væri vísikóngur
Egyptalands. En herdeildin átti aS
halda þar áfram — til aS vernda
Suezskuröinn. 1923 var Zaghlul
leystur úr útlegS. 1924 myndaSi
j hann stjórn í þeirri von aS geta
I kúgaö Englendinga til frekari íviln-
ana. Um sumariö fór hann á fund
MacDonalds, jafnaðarmannaráS|herr-
ans. En förin varS árangurslaus. —
Zaghlul krafSist þess aS herdeild-
irnar væru sendar heim, einnig ýms-
| ir fjármála- og dómsmálaráSunaut-
I ar, brezku eftirliti meö egypsku
J stjórninni væri létt af, einkum um
I utanríkismál. MacDonald gaf þau
j svör, aS engin stjórn gæti linnt eft-
varS ekki taliS, þar eð atkvæöaseölar J irlit>nu meS SúezskurSinum, en her-
voru ekki komnir úr einni sókninni, inn niyndi engar takmarkanir setja
Þönglabakkasókn. fullveldi Egyptalands.
(AlþýSnblaSiS.) Um son,u mundir fór aS brydda á
tortryggni ofstækisfu'llra jþjóSernis-
sinna gegn Zaghlul. Honum var
sýnt IbánatiíræSi. Þegar svo Lee
Stack, sem bælt hafði niður óeirSirn-
ar í Sudan, var myrtur á Egyptalandi,
hófst hörö hríS af hálfu Englend-
inga. Þess var krafist aS Zaghlul
færi frá vöklum, og Egyptar greiddu
hálfa miljón sterlingspunda í sakar-
eyrir. Kosningar gengu oft og
mörgum sinnum. En Zaghlul bélt
velli. Flokkur hans fékk síSast 164
þingsæti af 214. Studdi hann þá
Addy pasha til valda og dró sig í
hlé.
Zaghlul hvikaði áldrei frá þv’i
marki, sem hann hafði sett sér. Þó
var hann vitrari stjórnrnáiamaSur
en svo, aS hann tæki ekki jafnan
þeim samningum, sem fá mátti án
skuld/bindinga. Hann hafSi hvorki
beinserk né höfuSsótt. Hann nálg-
aðist takmarkiS stig af stigi. Hann
vann á jafnt og samfellt, þrátt fyrir
andsööu hins volduga heimsríkis,
undirróSurs heima fyrir, óvild fá-
vísra sérgæöinga og þrátt fyrir stöS-
ugan og vaxandi sjúkleika. Festa
og drengskapur fylgdu honum. —
Brautina ruddi hann, en hvorki meö
ofstæki né lævisi.
“Englendingar mega hryggjast yf-
ir frafalli hans, því nú er vingjarn-
legur, drengilegur og mikilhæfur
andstæðingur þeirrar stefnu, sem
stjórn þeirra hefir fylgt, “fallinn í
valinn”,” segir eitt af hinum ágætu
blöðum þeirra um hann.
Z.
—Tíminn.
ROYAL
YEAST
CAKES
GERIR
AFBRAGÐ
HEIMATIL-
BÚIÐ
BRAUÐ.
m
Ll
Nýjar bœkur. — Kristín Sigfúsdótt
ir hefir gefiö út nýja skáldsögu, er
nefnist “Gömul saga” (143 bls.) —
Kristján Guölaugsson hefir gefiS út
ljóðasafn er “Skuggar” nefnist (62
bls.). Kr. G. varS stúdent í vor og
er bróðir Jónasar GuSIaugssonar
skálds. — Bjarni M. Jónsson hefir
gefiS út ííAlfagull” (66 bls.), æfin-
týri handa börnum meS myndum éft-
ir Tryggva Magnússon.
msF
Rvík 8. nóv.
Lcynivínsalar dœtndir. — Dómur
er nýlega fallinn yfir leynivínsölum
þremur, sem illræmdastir eru fyrir
leynivínsölu hér » Reykjavík, Gesti
GuSmundssyni, SigurSi Berndsen og
Birni H^lldórssyni. Voru þeir Gest
ur og SigurSur hvor um sig dæmd-
ir í 8 mánaða betrunarhúsvinnu og
2000 króna sekt, en 65 daga einfalt
GuSnason og V. S. V. 1 varastjórn fangelsi aS auki, ef sektin verður
voru kosnir Eggert Bjarnason, Jón ekki greidd. En- Björn í 80 daga
H. Guömundsson og GuSmundur, IfangeLsi viS venjulégt fangaviður-
Rvik 16. nóv.
Prestskosningar. — AtkvæSi voru
talin i gær viS prestskosningar í þess
um köllum: A Akureyri var séra
FriSrik Rafnar frá Utskálum kos-
inn meö 761 atkvæði. Séra Svein-
björn Högnason á BreiðabólsstaS 5
Fljótshlíö fékk 397 atkv., séra Ing-
ólfur Þorvaldsson 57 og séra Sig-
urður Einarsson í Flatey 47 atkvæði.
— AS Staöarhrauni var séra I^or-
steinn Astráösson aS Prestsbakka
kosinn prestur með 71 atkvæði af 82,
sem greidd voru. Hann var þar einn
í kjöri. — I Staðanhólsþingum varð
kosningin ekki allskostar formleg,
þar eð á allt aS helming atkvæða-
seSlanna var skrifaS: “já”, í stað
þess aS merkja á þá kross. Hins-
vegar er atkvæSagreiðslan ótvíræS
fá umsækjandann, SigurS Z. Gísla-
son guSfræSing, fyrir prest sinn, og
verSur sá vilji þeirra væntanlega
tekinn til greina. 66 greiddu hon-
sönnun þess, aS kjósendurnir vilja
um formlega atkvæði og 68 skrifuSu
“já”, 9 skrifuöu “nei”. Einn seðill
var auöur. — I Laufásprestakalli
Zaghlul pasha
Zaghlul pasha, foringi Egypta í
frelsisbaráttu þeirra, er nýlátinn. —
Hann var ágætur maður og um margt
ólí'kur öSrum stjórnmálamönnum
Austurlanda. I Austurlöndum er
krókaleiöin alfaravegur stjórnmála-
manna. OrS og ummæM eru }>ar
sjaldnast í sannviröi. UtlitiS segfr
ekki til um innrætiS. Allt er öðru-
visi en þaS sýnist. Þó Vesturlanda-
búar séu ekki allir þar sem þeir eru
sééir, þá þykja þó Austurlanda-
stjórnmálamenn (bera af um allan
fláttskap. ÞaS Iþótti því tíöindum
sæta um Zaghlul, hversu hreinn hann
var og beinn, einlægur og ákveS-
inn.
Zaghlul var Egypti af bændaætt-
um, lögfræöingur að menntun, Mú-
hamedstrúar og gáfaSur meS afibrigð
um. Hann meinti þaS er hann sagði
og efndi þaS sem ihann lofaði. —
Þrisvar sinnum var hann gerður út-
lægur af Englendingum, en jafnan
gefiS heimfararleyfi innan stundar.
Drengskapur iharts afVopnaöi her-
valdiS. MeSan hann stundaði lög-
fræ'ðisstörf, visaSi hann á bug ó-
virðulegum störfum. Tekjur ætlaði
hann sér ekki af röngum málstaS.
Hann stofnaði þjóSlegan stjórnmála
flokk og fékk í lið meS sér landa
sina af öllum stéttum, ekki til aö
klifra til hárra metorða, heldur til
að sækja fullveldi Egypta í hendur
erlends stórveldis. Þegar hann und
ir lokin ritaði lækni sínum að líf sitt
og heilsa væri einskis vert um ann-
að en aö vinna fyrir sjálfstæði
Egyptalands, þá var þaS ekkert orða
skrúð, heldur inngróin ást á landi
og þjóS. Honum stóö til boSa aS
Þ’gfda af Englendingum æSstu völd
°g metorð á Egyptalandi ásamt yfir-
skini ^jálfstæöis til handa þjóS
sinni, en upphefö freistaði hans ekki
til aS sætta sig viS yfirskin, í stað
raunverulegs fullveldis. Slíkri fórn
fyrir mállstaS eru Englendingar ó-
vanir af hálfu Austurlandabúa. Vin-
sældum hinnar vóldugu þjóSar varp
aSi hann frá sér — en hlaut virS-
ingu hennar beztu manna.
Zaghlul haföi verið blaðamaSur,
lögmaöur, dómari og varS síSan for-
sætisrállherra og þingforseti. Þetta
Gamalt minningarland
Amerískur auökýfingur er um þess
ar niundir aS undirbúa rannsóknar-
för til SuSur-Araibíu, til þess aS
rannsaka þar landflæmi, sem heita
mega ókönnuS, inni i eySimörkinni
miklu. Ýmsar þjóSsagnir hafa geng
iS um þaS, aS þarna hafi fyrruni
veriS niikiS og auöugt menningar-
riki, og í biblíunni er víSa getiS um
þetta. Kunnust er sögnin um drotn-
inguna frá Saiba, er heimsótti Salo-
mon konung, en nú hyggja menn?
aS Saba hafi einmitt verið á þess-
um slóSum.
I lok 18. aldar komst liSsforing-
inn Niehuhr suSur í Arabíu-eyöi-
mörk og fann þar afarmiklar rústir
eftir forn mannvirki. Og á síðari
árum hefir AusturríkismaSurinn
Glasser, sem talinn er mjög fróður
um sögu Araba og forna menning,
komist aS þeirri niöurstööu, að auk
hinna fornu menningarrí'kja, Baby-
lon, Assyríu og Egyptafands, fhalfi
verið 4. stórveldiS, sem jafnvel aS
sumu le>ti hafi skaraS fram úr hin-
um. Hefir hann komist aS þessari
niSurstööu viS rannsókn fornra rústa
og helluristna í SuSur-Arabiu, og m.
a. fengiö staöfestar ýmsar frásagn-
ir biblíunnar um viöskifti Salomons
konungs viS hin ríku æfintýralönd
suður í Arabiu. í hélluristum frá
Assyriu finnast einnig frásagnir um
þessi ríku lönd. Frásagnirnar urn
gulllandiS Ophir hafa einnig orðið.
sennilegri viS þessar rannsóknir, þvi
aS í SuSur-Arabíu hafa menn fundiö
glögg merki þess, að þar hafi veriS
grafiS gull og þvegið. Rétt hjá eru
rústir af stórum konungshöílum, og
musterum.
KonungsríkiS Saíba eöa Scheba
stóS með mestum blóma frá þvá um
daga Salomons (um 800 fyrir Krists
burð) og til aMamótarpia 500 fyrir
Krist. I landinu sjálfu voru miklar
gul'lnámur og frjósemi var þar mikil.
Land þetta verzlaði mikiS viS Ind-
verja, og komu þaðan meðal annars
gimsteinar og ýmsir dýr^ripir, sem
Sábamenn svo seldu dýrum dómum til
Egyptalands og annara MiSjarðar-
hafslanda. En vegna evSimerkurinn-
ar var leiöin niöur á bóginn svo tor-
farin, aS eigi þótti tiltækilegt aS fara
meS her á hendur Saba-mönnum, og
sluppu þeir því aö mestu viS styrj-
aldir. Agústus keisari gerSi út her
til Suður-Aralbíu áriS 25 f. Kr., und'
stjórn Æolus Gallus, en aldrei
komst sá her alla leiS.
iSú ástæSa er til þess aS nú er
eyðimörk þar sem hiS frjósama riki
áSur var, aS fyrrum höfðu landbú
arnir gert uppistöðu afarmilda og
veituskuröi, svo aS landið fékk þaS
vatn, sem nauBsynlegt var til gróS-
urs. Er getiö um flóSgarða þessa
í fornum söngum. En hún eySilagð-
ist eitt sinn í vatnavöxtum og var
ekki gert viS hana aftur, svo Land-
iS fór i auðn. Er getiS um þetta í
Kóraninum, Eftir að Múhameðs-
trú breiddist út meðal Araba, hirtu
þeir litt um að halda því við, sem
til var fyrir daga spámannsins, en
létu þaS ónýtast. Hirðingjar þeir,
sem nú reika um auönirnar, þar sem
áSur stóSu hinar fornu menningar-
borgir, hafa ekki hugmynd um fora
sögu landsins, en halda aS rústirnar
sé til orðnar af yfirnáttúrlegum
völdum.
Visinda'stlofnanir hafa ekki haft
fjármagn til þess aö rannsaka til
hlítar þessar merlcu fornmenjar, þvi
þa'ð veröur ekki gert með öðru móti
en aS grafa þær upp. Amerikumann-
inum, sem nú ætlar aS hefjast handa,
gengur ekki það eitt til, aS leysa vís-
indalegar gátur. ÞaS sem talið er
aS hvatt hafi hann mest, er vonin tira
aS gull finnist ennþá þarna í öræf-
unum. Og gullsins vegna ræðst hann
í leiSangurinn. Flugvélar verSa nær
eingöngu notaSar til flutninga frá
staönum og til næstu hafnar, og er
þaS sagt ódýrara en aS nota úlfalda
og miklu hættuminna.
(Vísir.