Heimskringla - 23.01.1929, Blaðsíða 6

6. BLAÐStÐA
* J N G LA
WINNIPEG, 23. JAN., 1929.
Hann fór yfir vatnið á kornskipi, sem
klaustrið átti. Hagstæður vindur stóð í segl.
um, og hjarta hans var þrungið af hugrekki og
gleði ferðarinnar.
1 Constanceborgin, með virkjum sínum og
dómkirkju, varð greinilegri og greinilegri eftir
því sem birti betur af degi, og um hádegi voru
þeir komnir til borgarinnar. Ekkehard hljóp
á land glaður í skapi. Hann hefði getað dval-
ið eitthvað í Constance og reynt gestrisni
biskupshirðarinnar. En hann kærði sig ekki
um það. Hann hafði ímugust á staðnum og
hataði hann af hjarta. Ekki fyrir þá sök, að
umhverfið væri ekki nógu aðlaðandi, því ekki
stóð það að baki nokkurum stað við vatnið að
fegurð, heldur vegna þess, að við staðinn 'var
tengt nafn sérstaks manns, er hapn fyrirleit.
Maðurinn var Salómon biskup, sem skömmu
áður hafði verið jarðaður í dómkirkjunni með
mikilli viðhöfn. Ekkehard var heiðarlegur og
óspiltur maður. Honum virtist það vera rangt
af manni í þjónustu kirkjunnar, að sýna sig
drembiijn og stærilátan; og viðurstyggilegt að
beita slægð og fantaskap heimsins barna; en
furðulegast af öllu að halda heimsfrægð sinni
þrátt fyrir þessa spillingu hjartans. En alt
þetta mátti um Salómon biskup segja. Ekke-
hard mintist þess vel, er hann hafði heyrt
gamla félaga úr klaustrinu segja frá því,
hvernig þessi ungi aðalsmaður hefði komist
með slægð inn í klaustrið og verið þar eins og
njósnari; hvernig honum hefði tekist að telja
keisaranum trú um, að hann gæti ekki án hans
verið, þar til hann hefði náð í mítur biskupsins
í Constance ofan á tign ábótans í St. Gallusar-
klaustri
Og jafnvel börnin á strætunum gátu sagt
söguna um hin hræðilegu örlög, sem greif-
amir Erchanger og Berthold höfðu hrept.
Hinn slægvitri kirkjuhöfðingi hafði reitt þá
til reiði og svívirt þá, þar til þeir leituðu hefnda
með vopnum og tóku hann til fanga. En
þrátt fyrir það, að hin fagra eiginkona Berth-
olds hjúkraði honum og annaðist, eins og hann
væri hennar eigin maður, og fengi hann til
þess að heita friði með kossi, og æti jafnvel af
sama diski og hann, þá slökknaði þó ekki
hefndarþorsti hans fyr en báðir greifamir
voru hálshöggnir, samkvæmt skipun keisarans.
Og dóttirin sem hann hafði eignast á
gáskafullum námsárum sínum, var nú abbadís
við dómkirkjuna í Zurich.
ust eitraðir snákar og önnur skriðkvikindi í
fúnafenunum. En Sintlaz landstjóri hafði
fengið Pirmin ferðabiskup til þess að fara út
í eyjuna. Hann blessaði yfir henni og snák-
arnir og höggormarnir lögðu þá af stað, og
var það mikill sægur. Fremst í fylkingunni
fóru nöðrur, þá skorpíónar og alt sem skríður
eða skreiðist í röð eftir metorðum, en froskar
og eðlur síðastar. Kvikindin gátu ekki staðist
særingar biskupsins, og alt skreið til strandar
—þar sem Schopfel virkið síðar stóð—og síð-
an niður, niður í djúp vatnsins, en fiskarnir
nær og f jær héldu mikla veizlu ....
Upp frá þessari stundu dafnaði klaustrið,
sem Pirmin hafði sett á stofn, ágætlega, og
varð frægt um alt Þýskaland fyrir aga og regl-
usemi.
Ekkehaid ákvað að heimsækja þetta
klaustur, sem var keppinautur hælis hans um
frægð. Fiskimaður stóð á hvítum sandinum
á Ermatingenströndinni og var að ausa bát-
inn sinn. Ekkehard benti með stafnum sín-
um út í eyjuna.
“Ferjaðu mig yfir, vinur góður,” sagði
hann.
Búningur munkanna riægði oftast á þeim
dögum til þess að bónum þeirra væri sint.
En fiskimaðurinn hristi gramur höfuðið
og sagði: “Eg ferja engan ykkar, fyrst þið
dæmduð mig til þess að greiða silfurpening
í sekt á síöasta dómþingi.”
“Plvers vegna varst þú sektaður?” spurði
Ekkehard.
“Vegna Kreuzmanns.”
“Hver er Kreuzmann?”
“Allmann.”*
“Eg þekki hann ekki,” sagði Ekkehard,
“hverju er hann líkur?”
“Hann er úr látúni,” sagði fiskimaðurinn
önuglega, “tvær spannir á hæð og heldur á
tveimur vatnsliljum í hendinni. Hann stóð í
gamla píliviðartrénu í Allmannsþorpi og það var
gott að hann skyldi vera það; en þeir tóku hann
úr trénu eftir síðasta þing og fóru með hann
inn í klaustrið sitt. Og nú stendur hann á
gröf ítalska biskupsins í Niederzell, og livaða
gagn ætla sé að honum þar? Hjálpar hann
gömlum dýrlingum til þess að veiða fisk?”
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
Hann hafði eitt sinn verið ábóti, en sjónleysið
olli því, að hann varð að segja af sér. Gluggi
var opinn til þess að gamli maðurinn gæti not-
ið sólarhlýjunnar. Ekkehard hafði oft eytt
nokkurum tíma til þess að rabba við hann.
Blindi maðurinn þekti fótatakið og kallaði
á hann.
“Hvert ert þú að fara,” spurði hann.
“Eg er að fara ofan—á morgun fer ég
burtu. Réttu mér hönd þína, eg á að fara til
Hohentwiel.”
“Slæmt!” sagði blindi maðurinn, “mjög
slæmt.”
“Hversvegna, faðir Thieto?”
“Það er ilt fyrir mann sem vill ganga rétta
götu, að þurfa að þjóna konu, og enn verra
þó er að þjóna við hirð. En hvemig skyldi það
þá vera, er hvorutveggja fer saman.”
“Þetta er fyrirskipað,” sagði Ekkehard.
“Megi St. Gallus vernda þig og blessa þig,’
sagði Thieto. “Eg skal biðja fyrir þér. Réttu
mér stafinn minn.”
Ekkehard bauð að leiða hann en gamli
maðurinn vildi það ekki, heldur gekk sjálfur
að skáp í veggnum og tók þaðan svolitla flösku.
Hann rétti Ekkehard hana og mælti—
“Þetta var vatn úr ánni Jórdan, sem ég kom
sjál ur með hingað. Þegar rák heimsins fellur
yfir þig og blindar augu þín, þá skaltu þvo þau
úr þessu. Eg þarf ekki lengur á því að halda.
Vertu sæll.”
Sama kvöldið gekk Ekkehard upp á hæð-
ina, sem klaustrið lá við. Hann hafði lengi
haft mesta yndi af þessari skemtigöngu Döklc
furutrén spegluðust í fiskitjörnunum, sem
liöfðu verið búnar til af mannahöndum, til
þess að sjá kiaustrinu fyrir fiski á föstum.
Hægur andvari ýfði yfirborð vatnsins og það
glampaði á fiskana, er þeir skvettu sér upp.
Hann gekk brosandi fram og aftur. “Hvenær
skyldi eg næst bragða einn af ykkur?” sagði
hann við sjálfan sig.
Kyrð hvíldi yfir skóginum efst uppi á
Freudenberg. Hann nam staðar og leit yfir
útsýnið fyrir fótum sér.
, Klaustrið var rétt fyrir neðan hann, með öllum
húsunum og múrveggnum umhverfis. Þarna,
I garðinum, var lindin, sem hann þekti svo vel;
aldingarðuiinn, glóandi af haustblómum, blasti
við honum og allir gluggarnir í klaustrinu í
löngum röðum. Hann þekti sérhvern þeirra
og hefði getað bent á sinn eigin.
“Guð vaki yfir þér, kyrláta herbergi!”
sagði hann við sjálfan sig.
Staðurinn þar sem vér höfum eytt dög-
unum, löngum æskudögum áreynslu og þols,
er eins og segulstál fyrir hjörtu vor. Það þarf
svo lítið til þess að draga oss að,
og sá einn er fátækur, sem ekki hefir unnist
tími til, í braski og bramli veraldarinnar, að
finna kyrlátan hvíldarstað, þar sem honum
finnist hann eiga heima að líkama og sál.
Ekkehard leit upp Spegilslétt Constance-
vatnið glitraði í fjarska eins og forboði bjartrar
framtíðar. Ströndin hinumegin við það og
hæðirnar þar fyrir ofan, vorú huldar í þoku;
en hér og þar sást í Ijós, sem speglaðist í vatn-
inu, og var það vottur þess, að þar byggju
menn.
“Því er þetta myrkur að baki mér,” sagði
liann hálfhátt við sjálfan sig og sneri sér við.
Tindarnir og hnúkarnir á Santis-fjalli
gnæfðu við himinn, að baki furuklæddum
hlíðunum. Hlýir sólargeislar léku sér fyrir
ofan yeðurbaröa klettana og börðust við skýin,
brutust í gegnum þau og skinu á fyrri ára snjó,
sem lá í sköflum í giljum og beið næsta vetrar.
Þungt ský hékk yfir Kamorfjalli. Það dreifð
ist fljótt og huldi sólina.
“Er þetta tákri fyrir mig,” spurði Ekke-
hard sjálfan sig. “Eg skil það ekki. Mínir veg-
ir liggja ekki til Santis-fjalls.”
Hann gekk niður hlíðina í þungum þönk-
um. Hann baðst fyrir um nóttina við gröf
St. Gallusar og kvaddi svo snemma næsta
morguns. Virgil og flösku Thietos setti hann
i mal sinn ásamt öðru, sem hann átti.
Sá, sem ekki ræður yfir sínum eigin lík-
ama, óskum og þrám, getur enn síður haft
eignir eða lausafé til umráða.
Ábótinn gaf honum tvo gullpeninga og
nokkura silfurmynt til þess að greiða með
því ferðakostnað og önnur útgjöld.
Ekkehard var kunnugt um þetta alt, og
hann kærði sig ekki um að biöjast fyrir í
kirkjunni, þar sem þessi maður var grafinn.
Það má virðast óréttlátt aö láia liatriö, sem
maður hefir vakið, koma niður á staðnum,
þar sem hann hefir lifað og dáið, en það er
ekkert óskiljanlegt við það.
Ekkehard hristi rykið í Constance af fót-
um sér og hélt út um hliðið, en áin Rín, sem
enn var ekki nema lítill lækur úr vatninu, var
á hægri liönd lionum.
. Hann skar sér sterkan göngustaf úr
heslivið. “Verði stafur þessi, með blessunum
drottins, vopn mitt til varnar og lilíf mín gegn
vondum mönnum á leið minni, eins og stafur
Arons, sem óx í húsi drottins, var tákn allrar
ættar hans í mótsetningu við hina uppreistar-
fullu pyðinga!” sagði hann, og var þetta göm-
ul bæn yfir göngustöfum. Hugur hans var
fullur af fögnuði er hann hélt nú áfram.
Hversu þrunginn er ekki sá af von og
gleði, sem leggur út á ókunna braut til þess
að reyna ókunna framtíð á blómatíma æsk-
unnar. Allur heimurinn er framundan, blár
himininn yfir höfði hans, hugurinn hress og
ákafur og honum finst se'm blóm muni spretta
upp og lauf, og bera ávöxt gæfunnar eiru§ og
gullið epli á greinum sínum, hvar sem hann
stingi niður staf sínum. ó, æska! haltu áfram
leið þína! Sá dagur mun koma, er þú munt
staulast áfram í ryki þjóðbrautarinnar, stafur
þinn skorpið þrik, svipur þinn fölur og tekinn,
og börnin benda á þig og spyrja í háði: Hvar er
gulleplið? ....
Engan skugga bar á gæfu og bjartsýni
Ekkehards. Það fór ekki vel á því að andlegr-
ar stéttar maður syngi göngumanna söng;
söngur Davíðs, sem hann nú hóf, átti betur
við—
“Drottinn er minn hirðir, mig mun ekkert
bresta. Á grænum grundum lætur hann mig
hvílast, leiðir mig að vötnum, þar sem eg má
næðis njóta.” Ef til vill hefir það verið ritað
niður í sömu Bók Minninganna, sem verndar-
englar æskunnar skrifa söngva farandsnáms-
manna og iðnaðarsveina.
Vegur hans lá um engi og fram hjá háu
sefgresi. Reiclienau eyjan, löng og lágvaxin,
lá á brjóstum vatnsins og spegluðust klaust-
urveggirnir og turnarnir í því. Vínekrur, ald-
ingarðar og engi báru vitni um starfsemi íbú-
anna.
Tveimur hundruðum ára áður hafði eyjan
ekki verið annað en óbyggileg auön, og héld-
Ekkehard skildi að kristin trú fiskimanns-
ins var ekki sérlega rótföst og gat sér þess
einnig til, að látúnsmyndin myndi hafa valdið
sektinni. Hann hafði fórnað myndinni kið.
lingi á náttarþeli, til þess að netin fylltust af
silungi, og yfirvöldin höfðu refsað fyrir þess-
ar menjar heiðindómsins, samkvæmt lögum
keisarans.
“Vertu nú skynsamur og gleymdu AI-
mann, vinur minn,” sagði Ekkehard, “og ég
skal bæta þér upp góðan hluta af sekt þinni,
ef þú ferjar mig yfir um.”
‘‘Eg sný því ekki fram og aftur, sem ég
hefi sagt,” svaraði gamli maðurinn, “eins og
það væri hringur á fingri. Eg ferja þig
ekki. En drengurinn minn getur gert það,
og hann gerir það.”
Hann blés hátt í fingur ser, og sonur hans,
hávaxinn fiskimáður, kom þá og hann var fús
til þess að ferja Ekkehard yfir um.
Ekkehard hélt til klaustursins eftir að
hann var stiginn á land; það var á miðri
eynni, innan um aldingarða og hæðir, sem
þaktar voru vínviði. Þetta var síðla um
haustið og ungir og gamlir voru önnum kafn-
ir við vínuppskeruna. Hér og þar sást á
munkahettu, sem bar greinilega af við rauð
og gul vínviðarlaufin. Feður eyjarinnar
höfðu safnast saman á lítilli hæð og horfðu
ánægðir á uppskerumennina fyiir neðan. Þeir
höfðu haft eftirlit með því, er nýja vínið var
borið í stórum marmarakerum (sem sagt var
að væru sömu kerin og þau, er notuð voru í
brúðkaupinu í Kana) og höfðu helgað það
samkvæint öllum reglum. Gleðióp og fjar-
lægur kliður kvað við um alla eyna.
Ekkehard komst heim að klaustrinu án
þess að eftir honum yrði ^ekið. Hann átti
ekki nema fáein skref eftii', þegar turninn
mikli og hvelfingarnar, sem skreyttar voru
rauðum og gráum sandsteini á víxl, komu í
ljós.
í klausturgarðinum var allt kyrlátt og
hljótt. Stór hundur dillaði rófunni framan í
gestinn án þess að urra. Hann var of vel van-
inn til þess að gelta að nokkrum í munka-
*) Alemanus Herkúles var goðsagnakon-
ungur, sem dýrkaöur var sem herguð; Maxim-
ilian keisari flutti látúnslíkneski af honum frá
Niederzell til Innsbruch. Allmannsþorp er
norður af Constance.
klæðum. Milt hau3tveðrið hafði sýnilega
freistað klaustursbúanna allra til þess að fara
út.
Ekkehard gekk inn í biðstofukvelfinguna við
hliðina á aðal innganginum. Jafnvel litla
herbeigi dyravarðarins var autt. Alstaðar voru
opin ker, sum full af ilmandi nýja víninu.
Steinbekkur var að baki þeim, út við vegginn.
Ekkehard hafði lagt snema af stað og útivist-
inn á vatninu hafði gert hann syfjaðann.
Hann lagðist því niður á bekkinn með stafinn
við hlið sér, og sofnaði þegar.
En nú hefði mátt heyra hægt fótatak,
sem nálgaðist svalt herbergið. Það var hinn
virðulegi bróðir Rudimann, kjallaravörðurinn,
sem var á leiðinni. Hann hélt á steinbrúsa
í hægri hendinni. Hann ætlaði sér að bragða
á nýja víninu, svo sem stöðu hans bar. f.ros
lék um varir hans, eins og þess manns, sem er
sáttur við allt og alla. Hvít svunta var fest
um þriflegt mitti hans. Stór lyklakippa hékk
við belti hans.
“Til kjallaravarðar skal sá maður valinn,
er liefir góða dómgreind, dagsfarsgóður og
eigi hneigður til munaðar, eigi þrætugjarn né
aðfinnslusamur, eigi letingi né eyösluseggur,
en guðhræddur maður, sem verið getur sem
faðir öllu bræðrafélaginu” — og Rudimann
reyndi að sameina þessar dyggðir í fari sínu,
að því leyti sem veikleiki holdsins leyföi. Á
honum hvíldi ennfremur hin óskemtilega
skylda að framkvæma allar refsingar. Það
var hans hönd, sem batt sökudólginn við
stoöina, þegar hýðing átti fram að fara, og
enginn gat kvartað um, að ekki liefði hann
nægilegt afl í örmum. En færi hann auk
þess með illgjarnt þvaður og bæri óviðurkvæmi
legar sögur um klausturbræður sína í eyru á-
bótans, líkt og íkorninn Ratatöskur í Eddu,
sem rann upp og niður askinn Yggdrasil og bar
öfundarorð milli arnarins í limunum og Níð-
höggs við ræturnar — þá var það ekki hluti
af embættisverkum hans. Hann gerði það
af sjálfsdáðum.
í dag var mesti þýðleikssvipur á ásjónu
hans, og stafaöi hann af áhrifum liins ágæta
víns. Hann tók ekkert eftir ókunna mann-
inum, en dýfði brúsanum niður í kerið, lyfti
honum svo upp á móti ljósinu og drakk í
djúpum þönkum hinn höfuga drykk.
‘‘Þetta er líka indælt,” sagði hann, “þótt
það sé norðanmegin í hlíðinni. Lof sé drottni,
sem litið hefir í náð á aumlegt líf þjóna hans
á eynni, og hefir gefið þeim svo ágætt ár og
hagstætt, eftir öll lélegu árin.”
Yfirþernan, Kerhildur, gekk í þessu fram
hjá dyrunum o ghélt á fati með vínþrúgum,
sem áttu að fara í vínpressuna.
“Kerhildur,” kallaði kjallaravörðurinn blíð-
lega, “taktu þennan brúsa og fylltu hann með
nýja víninu frá Wartberg, sem er lijá vínpress-
unni, svo ég geti borið það saman við þetta.”
Kerhildur yfirþerna lagði frá sér byrði
sína, gerði eins og Rudimann hafði fyrir hana
lagt og kom til hans til baka. Hún rétti hon-
um brúsann, leit kankvíslega upp til hans.
því að hann var mikið hærri, og sagði: “Þín
skál!”
Rudimann tók langan, guðraikilegan
teig, svo að hann gæti til fulls^ reynt kosti
hins nýja víns. Því næst tók hann til múls
“Það verður gott og sætt,” sagði hann og
leit upp augunum, reikulum af hrif lin'u.
Það var naumast honum að kenna, þótc liamim
yrði litið á brosandi andlitið á þernunni, því
að hún hefði haft nægan tíma til þess að vera
farin.
Hann hélt áfram með fjálgleik: ‘‘En
þegar ég lít á þig, Kerhildur, þá gleðst hjarta
mitt enn meira, því að blómi þinn er sem blómi
þrúgnanna í haust. Kinnar þínar eru eins
og þroskuð granatepli. Fagna með mér yiir
þesari ágætu uppskeru, þú, hin bezta af öllum
þernum!”
Og kjallaravörðurinn lagði Ihandlegginn
utan um mittið á dökkhærðri þernunni, sem
ekki veitti mikla mótspyrnu. Því að hvað er
koss um uppskerutímann, og var henni ekki
kunnugt um, að Rudimann var greindur mað-
ur, sem kunni sér hóf í öllu, eins og kjallara.
verði sómdi?
Sá, sem á steinbekknum svaf, hrökk upp af
blundi sínum. Einkennilegt hljóð, sem ekki gat
af öðru komið en kossi, sem hitt hafði á rétt-
an stað, barst að eyrum hans. Hann gægðist
út á milli keranna og sá munkakuflinn og þar
með tvær hárfléttur, sem alls ekki gátu verið
af kuflmanninum Ekkehard spratt upp í
reiði, því að hann var ungur og ákafur; aginn
í St. Gallusklaustri hafði einnig verið strangur,
og honum hafði aldrei komið annað eins til
hugar og það, að maður í hinum helga reglu-
búningi skyldi kyssa kvenmann.