Heimskringla - 27.03.1929, Blaðsíða 6

6. ÖLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 20. MARZ, 1929
breiddir út mældist hann full sex fet. Bréf
fylgdi þessari stórkostlegu villibráð.
“Lestu það upphátt,” hrópaði hertoga-
frúin forvitin.
Ekkehard braut innsiglið, sem hann
þekkti ekki, og las—
‘‘Til hins velæruverðuga bróður Ekke-
hards að Hohentwiel, ritað með hönd Burk-
ards klausturnema, fyrir hönd Romeiasar
vökumanns.
‘‘Ef þeir hefðu verið tveir, þá hefðir þú
fengið annan. En með því að mér auðnaðist
ekki að ná í tvo, þá er þessi ekki fyrir þig:
þinn kemur seinna. Þér er það sent vegna
vanþekkingar á nafni hennar. Hún kom með
hertogafrúnni daginn sem hún kom til klaust-
ursins, og var í kjól sem var eins litur og
grænn gaukur, og hárið á henni var vafið um-
hverfis höfuðið.
“Hún á að fá fuglinn. Vegna hinnar
sífeldu umhugsunar hans, sem fuglinn skaut,
um gönguferðina með henni til einsetukon-
unnar. Það Verður að bleyta það vel og
steikja hægt þangað til það er orðið mjúkt,
annars verður það seigt. Komi gestir, þá á
hún sjálf að éta hvíta ketið á hryggnum, því
að það er bezt; það er harpeisbragð að brúna
ketinu.
“Hér með einnig margar óskir um gæfu
og blessun henni til handa. Og einnig til
þín, æruverðugi bróðir. Vanti í kastala þinn
varðmann, dyravörð, eða skógarvörð, gerðu
svo vel að mæla vingjarnlega við hertogafrúna
með Romeiasi, sem æskir að breyta til um
þjónustu sökum þess að brytinn hlær að hon-
um og skrímslið hún Wilborad kvartar undan
honum. Hægt er að fá vottorð um æfingu
við dýragæzlu, og reynslu í að veita og neita
ókunnugum gestum umferð. Sama er að
segja um dýraveiðar. Hann horfir þegar í
áttina til Hohentwiel, eins og hann væri dreg-
inn þangað á þræði. Lengi lifi þú og her-
togafrúin! Vertu sæll!”
Almennur hlátur braust út er lestrinum
á þessum pistli var lokið. En Praxedis blóð-
roðnaði.
‘‘Þetta er dáfallegt!” hrópaði hún reið
til Ekkehards. “Rita bréf í nafni annars og
smána mig!”
“Bíddu við,” mælti hann; “hvers vegna
ætti ekki þetta bréf að geta verið áreiðan-
legt?”
‘‘Það væri ekki fyrsta bréfið, sem munk-
ur hefði falsað,” svaraði FTaxedis með mikilli
beiskju. ‘‘Hvers vegna þarftu að vera gera
gys af þessum óheflaða veiðimanni? Það
var ekkert að honum!”
“Praxedis, vertu nú skynsöm,” mælti
hertogafrúin. “Líttu á fuglinn; vissulega
hefir hann ekki verið skotinn í Hegau, og
Ekkehard ritar ekki svona hönd. Eigum við
að vera að bóninni og veita umsækjandanum
starf í þjónustu vorri?”
‘‘Nei, ég bið þig að gera það alls ekki!”
hrópaði Praxedis upp fyrir sig í flýti. “Eng
inn skal geta sagt -----”
‘‘Jæja, jæja,” sagði húsmóðir hennar í
róm, sem ekki var mótmælt, og hún vafði í
sundur bókfellið. Myndimar efst höfðu tek-
ist nokkurnveginn þolanlega, en nöfnin, Heið-
veig, Virgil, Ekkehard, vörpuðu ótvíræðu ljósi
yfir þær, ef um einhvern efa gat verið að
ræða, af hverjum þær ættu að vera. Stór
upphafsstafur, skreyttur með útflúri, hóf
fyrstu línu kvæðisins.
Hertogafrúin varð hjartanlega glöð.
Ekkehard hafði aldrei áður sýnt nokkurn vott
þess, að hann væri svona mikill snillingur í
málaralist. ' Praxedis leit á purpuraskikkj-
una, sem hertogafrúin bar á myndinni, og
hún brosti eins og hún byggi yfir einhverju,
sem hún gæti sagt frá, ef hún kærði sig um.
Hertogafrúin gaf Ekkehard merki um að
lesa kvæðið upphátt og þýða það. Hann
gerði það og var innihald hins latneska frum-
kvæðis á þessa leið í óbundnu máli —
‘‘Aleinn ég sat um miðnæturstund og las
forna fræði. Lék þá ljómi umhverfis mig,
sem bjartari var mánabirtunni. Og skyndi-
lega sá ég geislandi mannsmynd. Bros lék
um varir hennar, og var sem brosið væri eigi
af þessum heimi. Dökkt hárið liðaðist í
þykkum lokkum, en heiðurssveigur krýndi
lokkana.
ferðir Æneasar og reiði guða, um allt það, er
að lokum leiddi til stofnunar hinnar rnikiu
Róma. ,
“Þúsund ár eru síðan komin og farin;
látinn. er óðmæringur, látið allt hans kyn.
Sjaldan færir andvarinn mér til kyrlátrar graf
ar minnar óminn af gleðinni innan um vínvið-
inn eða brimliljóðið frá Messinahöfða.
“En fyrir skömmu flutti vindur norð-
lægra landa mér furðulegar fréttir, að í fram-
andi landi væri enn lesin saga örlaga Æneas-
ar; það gerði prinsessa, göfug og kynstór; ný
orð og þokkaþrungin votta um þá ástríðu, er
eitt sinn fyllti hjarta mitt. Trú vor var sú,
að við rætur Alpanna byggi ómannaður múg-
ur og allt út í mýrlendi Rínarlanda; en er vor
eigin þjóð hefir gleymt oss, þá sjá! lifum vér
að nýju meðal ókunnugra þjóða. Enga
meiri sæmd fær skáldið þegið, en slíka viður-
kenningu göfugrar frúar.
‘‘Heill sé frú þinni, því hvað fær himin-
inn ágætara gefið en vald með vizku? Eins
og Aþena meðal goða situr herdrotningin í
hásæti sínu, og stundar listir stríðs og frið-
ar. Mörg árin haldi hún sprota á lofti;
verði þjóð hennar sterk og prúð í siðum. En
minnist mín er þér hlýðið á hetjukvæði og
fagran söng. Kveðjur sendir ítalía, og Vir-
gil heilsar kietti Hohentwiel. *
“Þannig mælti hann og laut höfði og
hvarf. Sömu nótt ritaði ég boðskap hans og
færi frú minni sem auðmjúka gjöf þessar lín-
ur frá þjóni hennar Ekkehard.”
Það varð stutt þögn á eftir síðustu orð
unum. Þá gekk hertogafrúin til hans og
rétti honum höndina.
/
"Ekkehard,” mælti hún, ‘‘ég þakka þér!”
Einu sinni áður, í garðinum í St. Gall,
hafði hún notað sömu orðin, en rómurinn var
jafnvel enn þýðari í þetta sinn, það var
glampi í augum hennar og bros hennar minnti
á bros dísarinnar í æfintýrinu, sem jafnan
stráði um sig ilmandi rósum.
Hún snéri sér síðan að Praxedis og hélt
áfram —
“Og eiginlega ætti ég að skipa þér að
biðja fyrirgefningar á hnjánum fyrir að hafa
1 étt áðan talað óvirðulega um þenna lærða,
geistlega mann.”
Það kom glettnissvipur . á 1 andlitið á
gfísku stúlkunni. Hún vissi vel, að munkin-
um hefði naumast tekist svona vel, ef hennar
ráða og aðstoðar hefði ekki notið við.
“Framvegis,” mælti hún, “skal ég gæta
þess að sýna ágæti hans þá virðingu er því
ber. Ef frú mín æskir skal ég jafnvel flétta
honum blómsveig.’”
Miðnæturstundin var komin, og Ekke-
hard farinn til herbergis síns, en kvenmennirn-
ir tveir voru eftir í salnum. Gríska mærin
hafði sótt vatnskönnu, fáein smábrot af blýi
og skeið úr málmi.
“Blýbræðslan síðasta ár sagði-okkur rétt
um framtíðina,” mælti hún. “Við gátum þá
ekki áttað okkur á, hvað þessi undarlega
mynd var. En nú er ég orðin san'nfærðari
og sannfærðari um, að hún líktist munka-
kufli, og nú er munkakufl í kastalanum.”
Hertogafrúin varð hugsi. Hún lagði
lilustirnar við, til þess að vita hvort Ekkehard
kynni ef til vill að koma til baka.
“Þetta er ekki nema heimskuleg hérvilla,”
sagði hún.
“Ef frú minni fellur þetta ekki,” svaraði
gríska mærin, “hvers vegna bauð hún þá ekki
kennaranum að skemta okkur með einhverju
öðru? Vafalaust er Virgill hans öruggari
í spásögum en blýið okkar, ef hann skyldi
ljúka upp bókimii á þessari helgu nótt með
blessun og bæn. Mér þætti gaman að vita
hvaða hluti kvæðisins myndi segja okkur
fyrir um það, sem bíður oss á næsta ári.”
“Þeý!” sagði hertogafrúin. “Það er
ekki lengra síðan en urn daginn, að hann tal-
aði mjög stranglega um galdur.”
‘‘Þá verðum við að láta okkur gömlu að-
ferðina nægja,” sagði Praxedis, og hélt skeið-
inni með blýkögglunum yfir lampaljósinu.
Blýið bráðnaði og titraði; Praxedis stóð á
fætur, þuldi einhver óskiljanleg orð, og helti
blýinu í vatnið. Það hvæsti undan því.
EKKEHARD
* Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
Og nú voru hunangsbrauðin bökuð í
hjartaformi og frú Heiðveig skreytti hið feg-
ursta með möhdlum og kryddjurtum.
Adifax kom einn daginn inn í eldhúsið
hálfdauður af kulda og kraup sem næst log-
andi eldinum á hlóðunum. Varir hans titruðu
eins og hann væri sjúkur, en hann var glaður
og sigri hrósandi engu síður á svipinn.
“Bú þig af stað, litli náungi,” sagði Prax-
-edis, “því í dag verður þú að labba út í skóg-
inn og höggva fallegt, lítið grenitré.”
"Það er ekki mitt verk,” svaraði Adifax
með þótta, “en ég skal gera það, ef þú vilt gera
mér annan greiða í staðinn.”
‘‘Og hvers æskir herra Geitnahirðir?”
spurði Praxedis.
Adifax spratt á fætur og hljóp út, en kom
aftur að vörmu spori og hélt sigrihrósandi
dökkbrúnu loðskinni á lofti. Stutt, mjúkt
hárið var gljáandi og þykt og þægilegt við-
komu.
“Hvar hefir þú náð í þetta loðskinn?”
spurði Praxedis.
“Eg veiddi það sjálfur,” svaraði Adifax og
leit á herfang sitt með sýnilegri ánægju. “Þú
átt að búa til loðhettu úr þessu fyrir Hadu-
moth.”
Og gríska stúlkan, sem féll vel við Adi-
fax, lofaði að verða við bón hans.
Lokið var við að höggva jólatréð, bera
það heim í kastalann og skreyta það með
epium og kertum. Maður frá Stein á Rín-
árbökkum kom og afhenti körfu, sem saumuð
var inn í léreft. Það hafði verið sent frá St.
Gail, til meistara Ekkehards. Og frú Heið-
veig lét setja þetta, óopnað, á borðið ásamt
öðrum gjöfum.
Loksins kom jólakveldið. Allir íbúar
kastalans höfðu safnast saman, klæddir í
sitt veglegasta skraut, því þennan dag var
-enginn munur gerður húsbænda og hjúa.
Ekkehard las fyrir þau út ritningunni um
fæðingu Krists; og nú gengu tveir og tveir
saman inn í stóra salinn, þar sem kertin log-
uðu glatt á dökkgrænum greinum grenitrés-
ins. Adifax og Hadumoth gengu síðust allra.
Svolítið blað af gull-laufi, sem fallið hafði
niður, er verið var að gylla hneturnar, lá á
þröskuldinum. Adifax laut niður til þess að
taka það upp, og það molnaði niður er hann
snerti það. “Þetta féll úr vængjum Krists
bamsins,” hvíslaði Hadumoth að honum með
viðkvæmni.
Gjafirnar handa þjónustufólkinu lágu eft
Ir endilöngum stórum borðum — lín og vefn-
aður og kökur. Hjúin tóku með gleði og
þakklæti við þessum táknum um mildi hús-
móður þeirra, því hún lét ekki ávalt þann eig-
mleika í Ijós. Vitaskuld var loðhettan meðal
gjafanna, er Hadumoth hlaut. Hún gat
ekki varist gráti, er Praxedis kom upp um
gjafarann í glensi og gamni.
‘ Eg hefi ekkert handa þér, Adifax,” sagði
þún.
“Þetta er í staðinn fyrir gullkórónuna,”
• svaraði hann.
Hjúin þökkuðu hertogafrúnni fyrir sig
»8 snéru síðan aftur til skála síns. Þegar
þau voru farin, tók hertogafrúin í hönd Ekke-
Jiards og leiddi hann að litlu borði til hliðar.
“Handa þér!” mælti hún. Milli möndlu
skreytts krydd-hjartans og körfunnar lá falleg
prestahúfa úr flaueli og stórfallegur hökull.
Kögrið á höklinum var saumað með gullþræði
og dökkir silkiblettir ísaumaðir; sumir voru
settir perlum og í heild sinni mátti gripurinn
vel sæma biskupi.
“Lof okkur að sjá hvernig þér fer þetta,”
sagði Praxedis og setti húfuna, þótt geistleg
væri, á kollinn á honum og brá höklinum yfir
herðar honum.
“Afbragð! hrópaði hún. “Vissulega
imáttu vera þakklátur!”
Ekkehard lagði feiminn frá sér hina helgu
liluti og dró upp úr lausum fellingunum á
barmi sér bókfellið brosandi.
Böndin voru skorin af körfunni. Gríð-
arstór þiður lá í körfunni, vandlega falinn í
heyi og með öllu óskemdur, vegna þess hve
kuldinn í veðrinu hafði hlíft honum vel. Ekke
Jiard lyfti fuglinum upp; þegar vængirnir voru
“Rólegt augnaráðið féll á opna bókina.
Hann mælti: Vertu hughraustur, vinur! Eigi
er ég vofa, komin til þess að rjúfa frið þinn;
kveðjur ég færi þér, og gleði vildi ég gefa þér.
Köld virðast nú orðin á bókfelli þínu, og þó
ritaði ég þessi orð með vörmum lífsstraumi
hjarta míns. Eg kvað um dáð Trojumanna,
Heiðveig hertogafrú horfði áhugalaus á,
meðan Praxedis hélt könnunni upp að ljósinu.
í stað þess að detta í smáhluti með ýmissri
lögun, hafði blýið allt orðið að einum löngum
dropa. Praxedis tók hann og lagði í lófa
hertogafrúarinnar, þar sem glámpaði dauflega
á hann.
“Þetta er önnur gáta fyrir framtíðina að
lesa,” sagði Praxedis í gamni. ‘‘Framtíðin
sýnist í nótt vera líkust greniköngli.”
“Eða tári!” sagði hertogafrúin alvarleg,
og laut höfðinu fram á hönd sína.
Mikill hávaði frá neðsta gólfi kastalans
tók fyrir frekari rannsóknir. óp og hví frá
griðkonum, hvellir tónar í gígju og sterkar
karlaraddir, allt kom þetta í einni þvögu að
neðan. Og nú kom kvennaskari á flótta að
dyrum hertogafrúarinnar, og staðnæmdist
þar, eins og hann þyrði ekki lengra, en leitaði
að vernd.
Friderun stóra gat naumast stillt sig um
að skammast með mjklum hávaða, og Hadu-
moth grét sáran. Að baki þeim heyrðist
eins og stórt bjarnartrýni. Það urraði og
klunnalegt, staulandi fótatak, fótatak tví-
fætts dýrs, og nú kom það í ljós, klætt í bjarn-
arfeld og með naálaða viðargrímu,, sem var
eins og stórt bjarnartrýni. Það urraði, og
ýlfraði eins og hungraður bangsi í leit að
bráð, en við og við komu falskir tónar frá gígj
unni, sem það bar í rauðu bandi yfir loðnum
herðunum . En þegar dyrnar opnuðust og
hertogafrúin kom í ljós, snéri þessi nætur-
vofa við og staulaðist aftur út göngin, sem
bergmálaði fótatalcið. Ráðskonan gamla
hóf söguna; hvernig þau hefðu setið í næði
saman og skemt sér við jólagjafirnar, þegar
skrímsli þetta hefði brotist inn á þær og
hefði fyrst brugðið á dans eftir sínum eigin
gígjuslætti; en því næst hefði það slökkt á
kertunum og ógnað hræddum stúlkunum með
kossum og faðmlögum; en að lokum hefði
það gerst svo óstýrilátt og hamslaust, að
þær hefðu ekki átt annars úrkosti en að
leggja á flótta. Það fylgdi og með sögunni,
að ef marka mætti af hinum ruddalega hlátri
bjarnarins, þá væri nokkur ástæða til þess að
ætla aö Spazzo, stallarinn, hefði falið sig í
loðskinni 'þessu, og væri að ljúka við jóla-
veizluna (eftir að hafa fengið sér eigi all-
lítið í staupinu) á þennan hátt.
Heiðveig hertogafrú huggaði hin mæddu
og reiðu hjú, og bað þau að ganga til hvílu.
En undrunaróp heyrðust frá garðinum, og
allir hópuðust þar saman til þess að horfa á
varðturninn, því að hinn hræðilegi björn hafði
klifrað upp og sat í vígskörðunum á turnin-
um. Hauslubbinn teygðist til himins, eins
og hann væri að heilsa nafna sínutn, Stóra-
birni.
Þessi diökka mynd bajr gj-einilega við
stjörnubjartan himininn, og urrið lét drauga-
lega í næturkyrðinni, en þó hefir enginn dauð-
legur rnaður komist að raun urn hvað hinir
skínandi himinhnettir opinberuðu vínþrungn-
um heila meistara Spazzos.
En Ekkehard kraup á kné þessa sömu
miðnæturstund fyrir framan altarið í kapellu
kastalans og söng með lágum rómi hin fyrir-
skipuðu jólanæturljóð kirkjunnar.
11. KAPÍTULI
Öldungurinn í Heiðanhelli
Það sem eftir var vetrarins leið tilbreyt-
ingarlítið og fyrir því fljótt. Þau báðust fyr-
ir og unnu, lásu Virgil og námu málfræði.
Frú Heiðveig var hætt að spyrja örðugra
spurninga.
Hefðarfólk nágrennisins kom að heim-
sækja hertogafrúna, meðan stóð á kjötkveðju
hátíðinni — lávarðarnir frá Nellenburg og
Veringen, gamli greifinn frá Argengau með
dætur sínar, Guelph-arnir sjö frá Ravens-
burg handan yfir vatnið, og ýmsir aðrir, svo
nóg var um veizlur og drykkjur þessa dag-
ana. En kyrðin ríkti aftur í Hohentwiel, er
gestirnir voru farnir.
Marzmánuður kom, og með honum storm
ar miklir og umhleypingar. Halastjarna
sást á himm ir næst var stjörnubjört nótt,
og storkurinn, sem átti þægilegt hreiður á
þakskeggi kastalans, flaug aftur burtu eftir
að hafa staðnæmst aðeins eina viku um vor-
ið. Margir hristu höfuðið yfir þessum tákn-
um. Og einn daginn rak smali frá Engen
hjörð sína fram hjá Hohentwiel og sagði þá
frá því, að hann hefði séð herorminn.* Allir
vissu að það var fyrirboði ófriðar.
*Sérstakar lirfur, sem hanga saman í kökk-
um.