Heimskringla - 27.03.1929, Blaðsíða 1

Heimskringla - 27.03.1929, Blaðsíða 1
FATALITUIf OO HREINSUN BBm At%. amd !!««•« 9tr. C40 í? pétursson — tnr llanr » nir nmlurllt ÍaBlr. Agætustu nýtízku litunar og fat%hr«tn«- unarstofa í Kanada. Verk unnl? 4 1 cj0s0 ELLICE AVE., and SIMCOE STR. WinnipeK —:— Man. Dept. H. XLIII. ÁRGANGUR WINNIPEG MIÐVIIKUDAGINN 27. MARZ, 1929 NÚMER 26 docososooosoððosooðecoeoseoeeeooððeoooooeeooðOðeeeoGoe FRÉTTIR J aooooooasoopoaoooecoeeoooaoeoooeosccoeeoogoeoooooooocÍ! KANADA fá vitneskju um hver útgjöld væru færS til reiknings á bókum félagsins, socoooeooooeeooeoooooeeeeeeeoooeoeeeeeeeeeeeeeeeeeoeoi MINSTU BARNSINS Brátt fer blæþrungið vor, Með sín blómfrrtvuð spor, Yfir bera og fáokrýdda geima. Kyssir hauður og haf, Ást, er himininn gaf. Brosir fífill í brekkunni heima. Lyftir ljóskrýndri brá Sviphreint landið mitt þá.— Gengur ástfögur Sólin með Sævi. Sveit, um hátimbrað hof, Syngur lífinu lof.— Slík, um vordag, er ættþjóðar æfi. Léttfleyg lóan um geim, Sækir landið sitt heim,— Nemur mansöng þann maður og kona. Æskan eignast sitt mál, Kviknar ylur í sál,— Þróast brönugrös brosmildra vona. Senn, er suðvestan blær Heim á sólvængjum nær, Ber hann kveðju til bræðranna heima. Veit ég vakir þar fljóð, Ejrr er vagga mín stóð,— Minstu barnsins, er má þér ei gleyma. Jónas A. SigurSsson. >eeeeeeeeeeeeeooeeeeeeeoooooooooooooooooooooooooooooo« Á opinberum borgarafundi sem haldinn var 18. þ. m. í Minnedosa, Man., var samþykkt fundarályktun, «r krefst þe'ss, að ógildur sé geröur samningurinn milli Manitobastjórnar innar og Winnipeg Electric félags- ins, um ráðstöfun Sjö-systra foss- anna. Aðalræðumenn voru John Queen, leiðtogi verkamannaflokksins á fylkisþingi Mani‘oba, og S. J. Farmer, fyrverandi borgarsijóri. Fundarályktunin, er borin var upp af | íundarstjóra, C. L. St. John, var samþykkt með stórkostlegum meiri- hluta, 124 atkvæðum gegn 2. Samþykkt var með miklum meiri- hluta við atkvæðagreiðsluna, er fór fram 15. þ. m., að Winnipegborg skyldi leggja $850,000 til sýningar- ^svæðis fyrir árlega sýningu. Var þetta samþykkt með 6,411 atkvæðum gegn 2,244, eða með 1218 atkvæðum fram yfir þá þrjá fimmtu hluta at- kvæða, er þarf til þess að samþykkja fjárframlög frá bænum til einhvers fyrirtækis. Samþykkt var að sýn- ingarsvæðið skyldi vera í Vestur- Kildonan. með 4,574 aikvæðum gegn 3,494. ( Fyrsta símtal niilli Þýzkalands og W mnipegborgar átti sér stað á föstudagskveldið, 15. þ. m., er Pétur Anderson kornkaupmaður, forstjóri Northwest Commission Company atti tal við konu sína og dóttur, að heimili þeírra 808 Wolseley avenue hér í bæ. Mr. Anderson fór héðan 22. janúar og hafði ekki borist bréf að heiman, svo hann símaði til fjölskyldu sinn- ar frá Wiesbaden, baðstaðnum ft'æga, til þess að vita hvernig liði. Simtalið kostaði $56.50. Símaþjón- ar kváðu símtalið hafa byrjað 2 mínútum eftir að samband náðist milli stöðvanna. Eins og getið hefir verið um í Heimskringlu, fór rannsóknarnefnd- in í Sjö-systra málinu til Los An- geles til þess að yfirheyra Mr. Mc- Limont fyrverandi framkvæmdar- stjóra Winnipeg Electric félagsins. Breytti framburður McLimonts engu Um þær fjárupphæðir, er félagið kefði lagt til öllum flokkum í fylk- >nu að undanteknum verkamanna- flokknum, í kosningunni 1927, —um 57,000. — En aftur á móti kom það 1 Ijós, að slíkar upphæðir, hefir framkvæmdarstjóri félagsins, eða hafði McLimont að minnsta kosti leyfi til þess að heimta af gjaldkera félagsins hvenær sem honum þókn- aííist, án þess að gera Iiina minnstu grein fyrir til hvers þær væru ætl- aðar. Skýrði Mr. McLimont frá því, að félagið hefði verið miður vinsælt, er hann tók við forstöðu þess, og hefði það verið eitt af ®t!unarverkum sínum, að fá því breytt. Hefði hann því jafnan veitt smærri og stærri upphæðir í þessa átt, til góðgerðafyrirtækja, flokka, o. s. frv. Alls taldi hann að »m $60,000 hefði félagið notað í þessu skyni þau tólf ár er hánn hefði veitt því forstöðu. Þessum »pphæðum hefði verið dreift á ýmsa fetkiiingsliði félagsins, en ómögulegt v*ri að rekja þær þar, og gæti hann a engan hátt til þeirra vísað. Sumt myndi hafa komið undir auglýsinga- liðin. — Nefndinni lék hugur á að undir fyrirsögninni "P. V. R.” Kvað McLimont það vera launalið sinn og annara embættismanna félagsins, og hefði sá liður verið á bókunum löngu fyrir sína tíð. Mætti segja að stafirnir þýddu “Private Voucher Record” eða sama og Private Pay- roll account.” — Síðan átti sér þetta samtal stað í ransókninni: Mr. Andrczvs (lögmaður félags- ins: "Private voucher record, er það ekkí?” McLirnont. I sem víðastri merk- ingu; en þessi liður var aðeins not- aður fyrir og eftir rnína tíð fyrir þá embættismenn félagsins, er eigi var æskilegt að tilfæra á venjulegum kaup gjaldsliðum.”, Mr. Stdlivan (lögniaður Mr. Tay- lorj: “Og inniheldur þessi reiknings liður þá aðeins borgun til embættis- manna ?” McLirnont: “Nei, borgun til allra þeirra, er éigi var álitið æskilegt, að tilfæra undir hinn venjulega kaup- gjaldslið.” “Voru það einungis embættis- menn ?” “Nei, ekki var það.” Mr. Andrews: “Eg mótmæli þessu. I>etta er að grennslast eftir viðskiftum félagsins. ug ég álít eigi að fara skuli fram á að hann skýri frá því. Eg ræð vitninu til að svara engum frekari spurningum unt einkaviðskifti félagsins. Hann hefir þegar sagt. að engin tillög hafi ver- ið færð á þenna reikningslið.” Yfirleitt var það æði margt, er lögmaður félagsins mótmælti, af því er nefndin vildi grennslast um, og réði Mr. McLimont til þess að svara ekki. — Frá "The Pas” er símað 21. þ. m., að enginn farm- né farþegaflutn ingur muni eiga sér stað með H,ud- sonsflóabrautinni til Fort Churchill fyr en í haust, samkvæmt yfirlýsingu frá Major J. G. Lachlan, yfirverk- fræðingi Hudsonsflóabrautarinnar á þessu svæði. Væru stálteinar lagð- ir svo að einungis sjö rnílur voru eftir til Fort Churchill og myndu því margir verða fyrir vonbrigðum, að eigi yrði hægt að nota brautina alla leið fyr en í haust, en sú orsök lægi til þess, að síðustu 100 mílurnar hefðu verið lagðar á frosnar mýra- flár, og myndi því þurfa allt sumar- ið, frá því er þiðnaði, til þess að fylla brautina undir teina með hæfi- legu undirstöðuefni, er yrði að flytja að í járnbrautarvögnum. Hon. H. H. Stevens, conservatív þingmaður frá Mið-Vancouver, stað hæfði í ræðu, er hann hélt í sam- bandsþinginu 19. þ. m., að í Kanada ætti sér stað ccgilcg fólksfækkun. Kvað hann Kanada_ hafa, að höfða- tölu, misst alla innflytjendur er kom- ið heíðu hingað frá 1921 til 1928 og að auki sem svaraði "240,000 inn- fæddum mönnum. Kvað hann þetta prófstein og íhugunarefni fyr- ir þing og stjórn. — Mr. Stevens leiddi rök að staðhæf- ingu sinni, með tölum, á þessa leið: Samkv. manntali hef-ði fólksfjöldi í Kanada numið 8,788,000 árið 1921. Frá þeim tíma til ársins 1928, hefðu flutzt inn í landið alls 962,000 manns. Á sama tímabili hefðu fæðst hér 939,000 börn. Alls næmi þetta þá 11,689.000 manns. Frá þeirri tölu dró svo Mr. Stevens alla þá er dáið hefðu á því tímabili og nam tala þeiria 824,000. “Hefði innflutningspólitík lands- ins verið viturleg og heppileg ættu nú í dag að vera 10,865,000 manns i Kanada, með eðlilegri fjölgun. En hvað er fólksfjöldinn samkvæmt hag- stofunni ? Hann nemur 9,655,000 og ef vér drögum það frá hinni töl- unni, þá sjáum vér, að í raun og veru hefir rýrnað hjá oss um 1,200, 000 manns, síðustu sex eða sjö ár- in. Samgtjngumálaráiðherrann Mr. C. A. Dunning mótmælti með þeirri ahugasemd, að Mr. Stevens hefði að- eins' ágizkunartölur fyrir árið 1928 að styðjast við, en staðfest mann'a! árið 1921. Svaraði Mr. Stevens því, að tölurnar 1928 væru beint frá hagstofu ríkisins, er tæplega skakk- aði um 1,200,000 í þessum útreikn- ingum. Játaði hann að þetta á- stand væri ekki endilega bundið við núverandi stjórn, en svo virtist, sem versnandi hefði farið síðustu árin. Mál Alberts V. Westgate, er tek- ið var upp aftur sökum geðveiki eins af kviðdómendum, er í haust dæmdu hann til dauða, fundinn sekan um að liafa myrt Mrs. Lottie Adams, 16. febrúar 1928, var á enda kljáð á föstudaginn var, með því að nýr kviðdómur er skipaður hafði verið fann ha»» sekan um morðið. — Dauðadómurinn var þegar kveðitm upp samstundis, sem venja er til og á að hengja Westgate 5. júní. Sjö-systra málið. » Fylkisþing Manitoba kom saman aftur á miðvikudaginn var, eins og til stóð. Fljptlega var auðvitað tekið til óspiltra málanna um Sjö- systrla samninginn. Eftir'tektdverð astar ræður héldu þeir S. J. Farm- er, fyrverandi borgarstjóri í Winni- peg á fimmtudaginn og J. W. Pratt, íylkisþingmaður frá Birtle, fyrver- andi stjórnarflokksmaður, á mið- vikudaginn. — Mr. Farrner lýsti sig samþykkan tillögu flokksleiðtoga síns, John Qieen, að skipa skyldi þingrannsóknarnefnd, er hefði miklu víðara starfssvið en hin konunglega rannsóknarnefnd er skipuð hefði ver ið af fylkisstjórninni, er takmarkað hefði starfssvið hennar við sérstakar eftirgrennslanir samkviæmt geðþótta stjórnarinnar. Kvað hann nauð- synlegt að þingrannsóknarnefnd rannsakaði til dæmis hvenær samn- ingsumleitanir fyrst hefðu byrjað. því áreiöanlegt væri, að þær hefðu staðið yfir miklu lengur, en Mr. Bracken h^fði skýrt þinginu frá. Væru ummæli innanríkisráðherrans Hon. Ch. Stewart sönnun þess, er hann hefði sagt, að samningstilraun ir milli fylkisstjórnar og félagsins hefðu átt sér stað í heilt ár, áður en til sín hefði .verið leitað. Einnig, hvort nokkuð hefði verið gert af hálfu fylkisstjórnarinnar til þess, að láta rannsaka aðra virkjunar- möguleika á einn og annan hátt. Sömuleiðis afstöðu Dr. Hogg til einkafélaga. Og ennfremur afstöðu Winnipeg Electric félagsins og hugs- anleg sambönd við ýmsan opinberan félagsskap í fylkinu. Aleit Mr. Farmer það atriði eitt af þeim, er mesta nauðsyn bæri til að rannsaka sem nákvæmlegast, ekki sízt með til- liti til þess að prívat vatnsvirkjunar félög í Bandaríkjunum hefðu orðið uppvís af því, að leggja óskapa fé til fylgisöflunar sér og mútna til prófessora og skólabókarithöfunda i Bandaríkjunum, og að Mr. McLimont hefði játað fyrir rannsóknarnefnd- inni í Los Angeles, að hafa eytt um $60,000 i sinni stjórnartíð félaginu til fylgisöflunar og hefði hann þó sennilega haft vaðið fyrir neðan sig er hann gerði þá játningu. Kvaðst Mr. Farmer hafa fengið vitneskju um það. að Winnipeg Electric hefði til dæmis um 40 meðlimi í viðskiftaráði WinnipeglKirgar (Board of Trade). Ef þetta væri rétt, þá væri sannarlega ti ili kominn til fyrir fylkisþing að gá að sér, er við slik stórfélög og auðvaldssambönd sem W. E. væri að eiga. cMr. Pratt, er baðst leyfis að mega flytja sig frá stjórnarflokkssætunum. að hlið dr. J. H. Edmison, frá Bran- don, eina óháða fylkisþingmannsins er verið haföi að því, kvaðst fallast á tillögu Mr. Queen um þingrann- sóknarnefnd. Ataldi hann harðlega bæði samningin sjálfan, en þó sér- staklega aðferðina er stjórnarformað urinn, flokksleiðtogi sinn að þessu, hefði beit\ Kvað Mr. Pratt að "ef bændaflokkurinn hefði nokkurn tíma átt sér nokkuð leiðarljós, þá væri það eignar- og ráðstöfunarrétt- ur almennings, á lauðsuppsprettufn. Og það væri auðmýkjandi að biðja meðlimi þessa þings að koma til þcss að vera viðstadda þessa lík- skoðun.” — “Annaðhvort verð ég að kyngja því, er ég sagði fyrir ári síðan,” sagði Mr. Pratt, “ellegar ég verð að s‘yðja stjórnina að því. sem ég er ekki samþykkur..Hvað mig snertir, þá var ég vissulega aldrei spurður álits. Með því að lítils- virða einhvern þingmann,' lítilsvirð- iV stjórnin einnig kjördæmi hans, og ég verð sem öflugast að mótmæla slíkri aðferð. Um svona viður- hlutamikið mál hefði átt. að ráðfæra sig við þingið, og ef nauðSynfegt væri við fylkisbúa.” Hann kvað sér þykja mjög leitt, að hann yrði að ganga úr stjórnar- flokknum, því að öllu öðru leyti en hvað vatnsvirkjuna snerti væri hann hotium fylgjapdi. En þrátt fyrir það gæti hann eigi setið þegjandi hjá, og með því samþykkt það, að stjórnin hlæði undir fjandsamleg öf! opinberri virkjun. “Ekki er ég heldur einn af þeim,” mælti hann, “er fallist hafa á þá skoðun, að þessi samningur sé eitthvert afbragð. Eg er sannfærður um það, að þessi samningur verður til hagsmuna fél- aginu, er fékk fossána á leigu, en ekki% til hagsmuna fyrir almenning.” ————*--------------- BAN DARIKIN Þess var getið í símskeyti 19. þ. m., frá St. Louis borg í Missouri ríki, að Fr. Wehrenberg nokkur, kvikmynda-leikhússeigandi hefði sett svohljóðandi^ auglýsingu í eitt blaðið í St. Louis: “Ræningjar, launsátursmenn, tak- ið eftir: Hérmeð tilkynnist ykkur, að ég ber ekki á mér aðgöngufé frá leikhúsum mínum. Það er lokað i stundlæstum (time-lock) öryggisskáo um og flutt í bankann í brynvörðum bíl. Eg er orðinn þreyttur á að láta ræna mig. — Fred Wehrenberg.” —Wehrenberg hafði rétt sloppið við bana af tveim skotum frá ræningjum sunnudagsnóttina áður. En í des- embermánuði hafði hann verið rænd ur $300. -------x-------- BRETAVELDI Innanríkisráðherra Breta, Sir William Joynson-Hicks lýsti yfir því nýlega í þinginu að almennar kosn- ingar myndu fara fram 30. maí. Verður þingi þá slitið 10. maí, og þingmannsefni tilnefnd 20. maí, í hverju kjördæmi. Frá London er simað 19. þ. m., að fullvíst þyki, þótt stjórnin hafa enga opinbera yfirlýsingu gert i þá átt, að ekki muni verða gerð önnur tilraun, slík sem í fyrra til þess að senda at- vinnulausa námumenn i stórhópum til uppskeruvinnu í Kanada. Vill stjórnin þó auðvitað ekki viðurkenna að tilraunin í fyrra hafi algerlega mistekist, og færir það til stuðnings að af 8000 mönnum er sendir voru til Kanada, hafi um 2,000 setzt að. og aðrir 2,000 horfið aftur með þó dálítið af peningum. — Heilsa konungs hefir farið dag- batnandi síðan hann kom að sjó, til Bognor. Er nú svo komið, að jafnvel er búist við, að hann nnini geta slitið þingi sjálfur. Bretar hafa aftur náð hraðameti í bílakstri. Major H. O. D. Se- grave, sá er setti 203 mílna hraðmet 1927, fór nýlega yfir haf til Banda- ríkjanna til þess að reyna að kom- ast fram úr því meti er Bandaríkja- maðurinn Ray Keech setti í fyrra, er ! var 207.55 míla á klukkustund. Bíll Segrave heitir “Gullna Örin” (Gol- den Arrow) og ók hann í honum, j 12. marz 1927, á Daytona-söndum á Florida, svo hratt, að samsvaraði 231.36246 mílu á klst., og hækkaði þannig metið um 23 mílur. Þykir þetta hið mesta afrek. Ameríku- maður, Bible að nafni reyndi rétt á eftir, að hækka þetta met með sama bíl og Keech setti metið með í fyrra, en misti stjórn á bilnum, er hann fcr rúmlega 200 mílur á klst., og beið bana af. Auk þess rakst hann á kvikmyndamann og hjó bill- inn hann í tvennt, og tætti á aðra lund. svo leið yfir fjölda áhorfenda. ----------x----------- Þessi fregn barst Keimskringlu frá séra fTalldóri E. Johnson í Blaine, fyrir hönd hlutaðeiganda: Stefán Eiríksson lézt að heimili sínu í Blaine, Wash., þann 12. þ. m., eftir langvarandi vanheilsu. Þessa mæta manns vreður nánar getið siðar meir hér í blaðinu. — Heimskringla vottar aðstandendum hluttekningu síría. — ^ f | Arsfundur í j Viking Press, Ltd. | Ársfundur hluthafafélagsins The Viking Press, Ltd., verður haldinn mánudaginn 15. apríl 1929 á skrif- stofu félagsins, 853 Sargent Ave., Winnipeg, kl. 2 e. h. Ársskýrslur félagsins verða þar lagðar fram til staðfestingar; embættismenn kosnir fyrir í hönd farandi ár, og mál þau er félaginu koma við, verða rædd og af- greidd. Skorað er á alla hluthafa að mæta eða senda um boð sín þeim félagsmönnum, er fundinn sækja. Winnipeg, Man., 27. marz, 1929. M. B. HALLDÓRSSON forseti RÖGNV. PETURSSON skrifari ►<o

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.