Heimskringla - 24.04.1929, Page 6

6. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 24. APRÍL, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
“Það mætti áreiðanlega brjóta niður
múrveggi með yður, þegar blóðið er loks kom-
ið í hreyfingu,’' sagði gamli hermaðurinn, og
kinkaði ánægður kolli.
Þeir af munkunum, sem hófðu skarpa
sjón og voru liðugir í liðamótunum. voru
settir í bogama'inaliðið. Og þeir æfðu sig
dyggilega. Ei*t sinn heyrðu spjótamennirn-
iv hinu megin í garðinum, hávær fagnaðaróp
frá þeim. Einhverjir gamansamir náungar
höfðu búið til manrismynd úr strái, sett kór-
ónu úr uglufjöðrum á hausinn á henni, sex-
þætta svipu í hendina, og á brjóstið pjötlu af
rauðu klæði eins og hjarta að lögun. Þeir
höfðu þetta að skotspæni.
“Þetta er Attila, Húnakonungur!" hróp-
uðu bogamennirnir. “Hver getur sent ör
í gegnum hjarta hans?”
‘‘Það er lítill vandi að hafa glens um
hönd,’’ sagði Heiðveig hertogafrú, sem horfði
á þetta ofan af svölum sínum. “Dauðinn
feldi hann að velli á brauðkaupsnóttinni ör-
lagaþrungnu, en andi hans lifir enn á jörð-
inni, og ég er jafnvel hrædd um, að þeir, sem
á eftir oss eiga að koma, muni verða að hafa
fyrir því að særa hann á braut.’’
‘‘Hamingjan gefi að þeir skjóti ekki iak-
ara en þessir, senl þarna eru niðri!” sagði
Praxedis, er óstýrilátum fagnaðarópum laust
upp í garðinum, um leið og strámyndin riðaði
til og féll með ör í hjartanu.
Ekkehard kom upp í dyngju hertogafrúar
innar. Hann hafði æft sig af kappi með
hinum, og var andlit hans hraustlegt og fjör-
mikið eftir áreynsluna. Hjálmurinn, sem
hann var ekki vanur við, hafði skilið eftir
rauða rák á enninu. Honum hafði láðst í
ákafanum að skilja spjótið sitt eftir fyrir ut
an, og hélt enn á því í hendinni.
Hertogafrúin leit á hann með bersýnilegri
ánægju. Hann var ekki lengur feiminn lat-
ínukennarinn.
Hann laut hertogafrúnni.
“Bræður vorir í drottni frá Reichenau
biðja mig að segja frú vorri frá því að þeir
séu allþjáðir af þorsta.”
Heiðveig hertogafrú skellihló.
“Láttu setja tunnu af köldum bjór út í
garðinn. Byrlari vor má ekki kvarta um
hvað tæmist í ámunum, fyr en Húnarnir eru
reknir heim aftur.”
Hún benti á aðganginn í garðinum og
mælti: ‘‘Þegar til kemur sýnir lífið marg-
breytilegri myndir en skáldið getur gert. Þú
hefir naumast búist við þessari breytingu,
En Ekkehard vildi ekki að hægt væri að
setja út á hinn ástkæra Virgil hans með
nokkuru móti.
“Fyrirgefið,” mælti hann og studdist
fram á spjót sitt. ‘‘Þér getið komist að raun
um að Virgil hefir lýst þessu, sem þér sjáið,
lið fyrir lið — nærri því eins og ekkert nýtt
gæti verið undir sólinni. Vill ekki mín göf-
uga frú ímynda sér að Virgil hafi staðið á
þessum svölum og horft á lætin, er hann
kveður um upphaf ófriðarins í Latinum —
hýst ég við.”
Sumir hamra hjálma fyrir orustuvöllinn;
aðrir binda táar til styrktar skjöldunum;
aðrir brjóstverjur og lendahlífar móta, og
bræða þær í gulli og silfri.
Sigð og ljár fær að víkja fyrir virð-
uglegri tækjum — stolti stríðsins, sverði
og fjaðraskrauti; gamlar sveðjur eru
hertar í eldi að nýju.
Gjall hornsins gleður hvert hjarta og
hressir; boðin berast, hröðum höndum
binda þeir hjálm undir höku og bregða
skildi á loft.”
‘‘Já, satt er það, þetta lýsir atburðinum
vel,” sagði hertogafrúin. Hún ætlaði að
fara að segja: “Ef til vill getur þú sagt fyrir
um, hvemig þessu muni lykta, rneð aðstoð
kvæðis þíns?” en því miður að þegar allt er
í uppnámi er ekki auðvelt að ræða um skáld-
skap. Hún hafði ekki hafiö mál sitt, er
brytinn kom inn og tilkynnti, að hver einasti
kjötbiti væri nú uppétinn, og baðst leyfis að
mega slátra tveimur uxum í viðbót........
Að fáum dögum liðnum var Simon Bar-
dó búinn að æfa menn sína svo vel, að hann
hugsaði sér að hafa sérstaka sýningu frammi
fyrir hertogafrúnni. Og því fór betur, að
tíminn hafði verið vel notaður, því að þeir
höfðu þegar séð ófriðartáknin færast nær,
nóttina áður. Langt í fjarska fyrir handan
vatnið sást rauður bjarmi á himninum. Þetta
ógnandi tákn hékk eins og reiðiský á loftinu
í margar klukkustundir. Sjálfur var eldslog-
inn að líkindum langt inn í Helvetíu. Munk-
arnir gátu ekki orðið sammála um þetta;
sumir sögðu þetta vera tákn af himni, merki
til allrar kristninnar að vera viðbúin, aðrir
töldu þetta mikinn eldsloga einhversstaðar í
Rínardalnum. Og einn bróðirinn, sem hafði
sérstaklega næma þeftilfinning,, fullyrti jafn-
vel, að hann fyndi lyktina af brunanum.
Bjarminn hvarf ekki fyr en langt var liðið á
nóttina.
Framan í suðurhlíðinni var allstór
slétta, þar sem fyrstu vorblóm voru þegar
tekin að spretta út, þótt snjór væri í gilja-
drögum. Ákveðið var að láta heræfinguna
fara fram þarna.
Heiðveig hertogafrú sat á gæðingi sín-
um. Umhverfis hana voru nokkurir vel
vopnaðir aðalsmenn, sem orðið höfðu við ó-
friðarkallinu — Von Randegg, Von Hoewen,
og hinn magri Fridinger. Ábótinn frá
Reichenau var þar einnig, gjörvulegur maður
á ágætum hesti, sannarlega hermaður drott-
ins. Spazzo hafði sýnilega ætlað sér að
keppa við hann um riddaramennsku og prýði,
því að hann var með eins mikinn mikilmensku
svip og honum var unt. Ekkehard hafði
einnig verið ætlaður hestur og hann beðinn
að vera í fylgdarliði hertogafrúarinnar; en
hann baðst undan þeirri sæmd, til þess að
varna því að vaknað gæti afbrýði hjá munk-
félögum hans.
Ytri kastaladyrnar lukust upp með miklu
braki og fylkingin lagði af stað, og fóru boga
menn og krossboga fremstir. Þeir gengu
þétt saman en léttilega við hornahljóminn.
Adifax með litlu pípuna sína var í hóp hljóm-
sveitarinnar.
Simon Bardó gaf merki og blásið var í
hornin á sérstakan hátt. Við fyrsta hljóm.
inn þustu allir af stað og tóku haldi á sér-
hverjum runna og gerði í nágrenninu.
Næst komu munkarnir. Þeir gengu
þungt og fast, hjálmar og brynjur undir
munkakuflunum og hettum, og báru spjót og
skildi — sannarlega mynda,rlegur hópur.
Reglusemin á göngunni var mikil. Þeir
hefðu getað verið verulegir hermenn, því að
andlegur agi er sterkum mönnum ágætur
undirbúningur fyrir hermenskulíf. Aðeins
einn þeirra, munkur í vinstra fylkingararmi,
gat ekki haldið röðinni og hristist spjót hans
öðrum hvoru út úr beinni línu félaga hans.
‘‘Þetta er ekki honum að kenna,” mælti
Wazmann ábóti við hertogafrúna. “Hann
afritaði einu sinni heila handbók á sex mán-
uðum, og hefir ritkrampa síðan í hendinni.”
Ekkehard gekk í hægito, fylkingararmi.
Honum var litið á hertogafrúna, um leið og
hann fór fram hjá, og var þá augnaráð hennar
með þeim hætti, að það gat naumast verið
ætlað fylkingunni í heild sinni.
Þjónar og þegnar komu því næst. Ýms-
ir blésu í stór horn og mátti þar sjá allskonar
vopn; höfðu sum þeirra fengið eldskírn sína
í bardögum Karlamagnúsar. Sumir báru
mennirnir stórar kylfur einar, og ekki annað
vopna.
En Spazzo hafði um skeið horft hvössum
augum ofan dalinn.
‘‘Vel er það,” sagði hann, ‘‘að við erum
allir saman og reiðubúnir. Eg býst við að
nú megi eiga von á skarpri hríð,” og benti í
áttina þangað, er sjá mátti þökin í Hilzingen-
þorpinu upp yfir smáhóla nokkura. Dökk
rák kom í ljós og nálægðist.
Simon Bardó lét menn sína staðnæmast
og starði fast.
‘‘Þetta eru engir Húnar!” mælti hann,
“Þeir eru ekki á hestbaki.” En til vonar og
vara lét hann bogamennina taka sér stöðu í
hlíðarslakkanum.
'Þegar gestirnir komu nær mátti sjá, að
þeir voru líka klæddir búningi St. Benedikts,
en gullinn kross blakti upp yfir spjótum
þeirra. Upp til varðanna í hlíðinni barst
hljómurinn af söngnum: “Kyrie eleison!”
“Bræður mínir!” hrópaði Ekkehard upp
fyiúr sig, og hann hafði ekki fyr sagt þetta, en
munkarnir frá Reichenau ruddust fram úr
fylkingunni og þutu með hávaða og kveðju
hrópum ofan hlíðina. Kveðjur manna eru
helmingi hjartanlegri á hættustund en ella.
Þessir aðkomumunkar gengu upp hlíð-
ina og leiddu munkana frá Reichenau. Sein
ast kom klunnalegur vagn og var Thieto ekið
í honum.
‘‘Guð sé með þér, göfuga frænka!” sagði
Cralo ábóti og laut hertogafrúnni. ‘‘Hverjum
skyldi hafa komið til hugar fyrir sex mánuð-
um, að ég og allir klausturbúar myndu gjalda
þér á þennan hátt heimsókn þína. En guð
fsraels segir: Leggið af stað, lýður minn, og
verið mér trúr.”
Hertogafrúin rétti honum hönd sína af
hestbaki og var sýnilega allhrærð.
“Þetta eru miklar reynslustundir,” mælti
hún. “Eg býð þig velkominn."
Verjendur Hohentwiel snéru nú aftur til
kastalans, er þeir höfðu fengið þennan liðs-
auka. Praxedis hafði komið út í kastala-
garðinn og stóð undir linditrénu og hugði vei
að mönnunum, er þeir gengu inn. Aðkomu-
mennimir frá St. Gall voru allir komnir inn,
en þó horfði hún enn á hliðið, eins og hún
ætti von á einhverjum í viðbót. En sá, er
hún leitaði að, var ekki meðal þeirra, er inn
gengu.
í kastalanum voru miklar annir við að
ráðstafa þessum. nýju gestum, því að rúmið
var nú tekið að þrengjast. í stóra hring-
turnínum var allstórt herbergi og var þar bor-
inn inn hálmur og búið um til næturgisting-
ar í bráðina. ‘‘Ef þessu heldur áfram,” sagði
brytinn, sem stóð gjörsamlega á höfðinu í
umstanginu og uppþotinu, “þá verður ekki
langt að bíða þangað til öll klerkastéttin í
Evrópu verður komin hingað á klettinn hjá
okkur.”
Úr eldhúsi og kjallara var allt fram-
borið, sem bezt var til. Munkar og vopn-
aðir menn sátu í neðri kastalaskálanum og
snæddu með hávaða. Heiðveig hertogafrú
hafði boðið ábótunum báðum og tignum
mönnum að snæða með sér í sinni eigin borð-
stofu. Um margt var að ræða og íhuga,
enda var látlaust spurt og svarað.
Craló ábóti sagði frá forlögum klausturs
síns.
“Hættan kom að okkur þvínær með öllu
óviðbúnum,” mælti hann. "Naumast hafði
fyr verið minnst á Húna, en jörðin dundi und-
ir hófum jóa þeirra. Það mátti ekki seinna
vera, að hafist væri handa. Eg sá um að
lærisveinarnir úr klausturskólanum væri
sendir til virkisins í Wasserburg. Eg býst
við að ryk verði að falla á Aristoteles og
Ciceró um hríð. Drengirnir geta í þess stað
fiskað silung í vatninu, ef ekki bíður þeirra
neitt annað alvarlegra. En kennarar þeirra
höfðu aðeins tíma til þess að koma þeim á
öruggan stað. Við hinir höfðum gert okk-
ur dálítið vígi til hælis. Við fundum góð-
an stað, sem hulinn var af skóginum, þar
sem Sitterlæ(kurinn suðar gegnum greni-
klæddan skóginn, og við héldum að blóðhund
arnir heiönu myndu aldrei þefa okkur upp
þarna, og þess vegna reistum við upp vígi
með vegg og turni, óg helguðum hinni heil-
ögu þrenningu — megi drottinn vernda það
enn!
‘‘Varla var lokið við að setja þakið á, er
sendimenn komu frá vatninu, er hrópuðu:
Flýið, Húnarnir eru á hælum yöar! Og frá
Rínardalnum komu aörir, og “Flýið!” kvað
við úr öllum áttum. Himininn varð rauður
af bruna húsanna og af eldinum í herbúðum,
en loftið fylltist af veini flóttafólksins og af
brakinu í vagnhjólum í æðisgengnu undan-
haldi. Vér héldum því frá klaustrinu. Gull
og gimsteinar, bein St. Gallusar og St. Oth-
mars, allir vorir dómar og dýrgripir hafði ver
ið faldir á öruggum stað, og drengirnir höfðu
tekið bækumar með sér. En við höfðum
lítið séð fyrir mat og drykk, o vistirnar voru
litlar í víginu í skóginum. Við flýðum þang
að í skyndi og vorum komnir langt á leið, er
einn bróðirinn tók eftir því, að Thieto hafði
verið skilinn eftir í horni sínu. En enginn
snéri aftur til þess að sækja hann, því að
jörðin brann þegar undir fótum vorum. Við
földum okkur þarna í. turninum í greniskóg-
inum í nokkura daga, og oft stukkum við á
fætur á nóttunum og gripum vopn vor, því
að viö héldum að fjandmennirnir væru komn-
ir að okgur; en það var þá eggi annað en
niðurinn í Sitteránni, sem við liöfðum heyrt,
eða þytur vindsins í trjáliniinu. En eitt
kveld heyrðum við þó greinilega mannsrödd,
er til vor kallaði, og þegar dyrnar voru opn-
aðar féll Burkhard, lærisveinn úr klaustur-
skólanum, að fótum vorum,, hálfdauður af
hræðslu og mæði. Hann hafði verið eftir,
sökum vináttu sinnar við Rómeias varðmann,
án þess að við hefðum tekið eftir því. Hann
færði oss illar fréttir, og sumt, sem fyrir augu
hans hafði borið, hafði verið svo ægilegt, að
sum hárin Á höfði hans höfðu gránað á einni
nóttu.”
Craló ábóti varð skjálfraddaður. Hann
þagnaði og drakk sér teig af víni.
‘‘Drottinn miskunni öllum kristnum látn-
um mönnum!” hélt hánn áfram og reyndi að
stilla rödd sína. ‘‘Megi ljós hans skína yfir
þá og hann veita þeim frið sinn!”
‘‘Amen!” tóku hinir undir.
“Við hvem áttu?” spurði hertogafrúin.
Praxedis hafði staðið upp og var komin
að baki stól hertogafrúarinnar. Hún stað-
næmdist þar og beið með öndina í hálsinum
eftir næstu orðum ábótans.
‘‘Það er ekki fyr en einhver maður er
dáinn og farinn, sem þeir, er hann hefir eftir-
skilið, fá metið gildi hans,” hélt ábótinn á-
fram, og tók upp þráð sögu sinnar. “Romeias,
þessi fyrirmynd allra varðmanna, hafði ekki
farið með oss burt. “Eg ætla að standa á
verði mínum meðan unt er,” sagði hann.
Hann setti slagbranda fyrir allar dyr, faldi
allt, sem verðmætt var, gekk stöðugt fram og
aftur upp á múrunum með Burkhard sífelt við
hlið sér, og geymdi vopn sín í varðturninum.
Skömu eftir að við vorum farnir kom njósn-
aralið Húnanna að múrunum og skygndist
vandlega um. Romeias heilsaði þeim með
liornahljómi sínum, eins og hann var vanur,
snaraði sér svo yfir á hina hliðina og blés í
annað sinn, eins og menn hefðust enn við
í klaustrinu og væru viðbúnir. ‘‘Og nú er
tími til þess að leggja af stað!” sagði hann
við Burkhard.
“Hann festi gamlann, visinn blómvönd í
hjálm sinn, sagði Burkliard okkur, og svo
hröðuðu þeir sér báðir eftir Thieto, sem bað
þá að lofa sér að deyja í horni sínu; en þeir
settu hann á burðarstól milli tveggja spjóta og
báru hann út um litlu bakdyrnar og flýðu upp
í Schwarzatal.
Húnarnir voru nú komnir af baki og voru
teknir að klífa upp veggina, og þeir flyktust
nú, þegar þeir urðu einskis varir, eins og
flugnaský í hunangshrúgu, en Romeias hélt í
hægðum sínum á meðan upp hæðina með
gömlu byrðina sína. ‘‘Enginn skal geta sagt
um varðmann klaustursins,” sagði hann við
hunn unga félaga sinn, ‘‘að ég hafi hraðað
göngu minni vegna heiöinnar hundaþvögu.”
‘ En ekki leið á löngu þar til Húnarnir
voru teknir að rekja spor hans, æSðisgengin
óp eltu hann upp gilið, og eftir fáein augna-
blik hvinu fyrstu örvarnar við eyrun á hon-
um. En þeir komust nú að klettunum, þar
sem einsetukonurnar héldust við. En þar
varð Romeias sjálfur fyrir óvæntum atburði,
því að hann heyrði þá sálmasönginn frá kofa
Wilborad, eins og ekkert væru um að vera.
Hún hafði fengið vitneskju um hættu sína og
nálægan dauða í vitrun, og hin guðhrædda
Waldram hafði ekki einu sinni getað fengið
hana til þess að flýja. ‘‘Kofinn er minn
bardagavöllur, hér hefi ég barist gegn hinum
illa óvini mannkynsins, og hér skal ég verjast
til þess síðasta, eins og trúr stríðsmaður
drottins.” Þannig mælti hún og beið ein á
þessum einmanalega stað, er allir aðrir flýðu.
‘‘Ógerningur var að komast upp í vígið
okkar. Romeias valdi sér þess vegna yzta
steinkofann, klifraði upp á klettinn og lét
Thieto síga varlega ofan um þakið. Því
næst snéri hann sér að Burkliard og skipaði
honum að fara áfram. ‘‘Eitthvað illt kann
að henda þig,” sagði hann við drenginn.
“Bið þú bræðurna að líta eftir gamla mann-
inum.” Burkard reyndi árangurslaust að fá
hann til þess að koma með sér, og vitnaði til
Nisus og Euryalusar, sem einnig hefðu verið
neyddir til þess að flýja inn í skógarauðnir
undan hinum mikla riddaraliðsmúg frá
Volscia.
“Eg yrði að ganga of liratt,” mælti Rom-
eias. ‘Það er ekki gott fyrir heilsuna að
svitna — maður fær verk í brjóstið af því, og
ég þarf að skiftast nokkurum orðum á við
þessa djöflasyni.”
"Hann gekk að kofa Wilborad, barði á
gluggahlerann og hrópaði: ‘‘Réttu mér hönd-
ina gamJa skar, við skulum semja frið, og
Wilborad rétti honum út visna hægri hendina.
Því næst hlóð hann hnullungsgrjóti upp í
einstigið frá Schwarzatal, tók skjöldinn á
arm sér og reiddi upp spjótið. Og er hann
hafði þannig búið um sig, og vindurinn lék
um lokka hans, blés hann enn einu sinni í
hornið mikla. Eins og heróp og gjallandi
reiði voru fyrstu hljómarnir; en svo breyttust
þeir og urðu smátt og smátt mildir og þýðir,
þar til allt í einu gall við hjáróma hljóð, er ör
hafði hitf hornbelginn og farið í gegnum
hann. Skothríðin skall nú á honum, og fest-
ust skeytin í skildi hans, en hann hristi þau
glaðlega af. Við og við reyndi Húni að ná
til hans með því að klifra upp á klettana, en
spjót Romeiasar sendi þá skjótlega aftur. Á-
rásin varð ákafari, bardaginn var í algleym-
ingi, en Wilborad söng ljóð sín og lét ekkert
á sig fá: “Eyddu þeim, eyddu þeim, svo að
þeir séu ekki lengur til, og láttu þá sjá, að
guð ríki til endimarka jarðarinnar.’