Heimskringla - 22.05.1929, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 22. MAÍ, 1929.
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐA
til, og hefir hvorki A. B. Olson né
nokkur annar sýnt fram á eins eyris
skekkju í honum.” — Ef samvipkan
heföi veriS í nálægð viS þig, þá
hefÖir þú aldrei boSið þér aS láta
þér slíkt um munn fara. Því fyrst
t>era bæSi blöSin vitni um þaS, frá
þeim tíma, aS þú “kvittaSir” þar
tyrir engu centi, heldur var þaS
h'ar heitinn HjartarSon, sem kvitt-
aÖi þar fyrir öllum upphæSunum,
auk þess sem hann, á annan hátt,
vann aS innköllunarstarfinu og
tryggingu á verndun sjóSsins, meira
en viS allir nefndarmenn til samans.”-
i
Þrátt fyrir þetta raus, er staS-
bæfin,gin, sem Arnljótur hefir þarna
cftir mér sönn. Eg var gjaldkeri
sjóSsins, en ekki Ivar'. Hjartarson.
Samskotalistarnir vcíru yfirskoSaSir
af mér og búnir til prentunar af okk
Ur báSum saman. Þó hans nafn væri
látiS fylgja þeim í blöBunum, held
®g flestir aSrir en Arnljótur hafi
skiliS, aS þeir voru kvittun frá mér
engu aS síSur. Mér var innan
handar aS setja nafn mitt undir þá,
ef mig hefSi langaS til aS lesa þaS
þar, “Trygging” Ivars heitins á
verndun sjóSsins,” var í því inni
falin, aS hann tók á móti því sam-
skotafé, sem til hans var sent, og af-
benti mér þaS skilvíslega. Einnig
fór hann eitthvaS um hér i bæn-
um aS leita samskota. En “inn-
köllunarstarfiS” sem Arnljótur talar
Um. er ekkert nema hugarliurSur.
Næst hefir Arnljótur þetta aS
segja:
“'En svo skal hér vikiö aS þínum
etgin IngólfssjóSsreikningum :— Eft-
lr aS yfirskoSunarnefndir ÞjóSrækn-
lsfélagsins fyrir áriti 1924 og 1925
böföu taliS sér það um megn, og
gefiS frá sér, aS geta gefiS nokkra
skýrslu um bókfærslu þína á þeim
reikningum, þá er skipuS sérstök
nefnd á þinginu -áriS 1926, til þess
rannsaka og gefa skýrslu ínn þá
somu reikninga þína, og hún hefir
^etta, meSal annars aS segja (sjá 7.
arg- Timaritsins, bls. 113) : I sam-
bandi viS samskotasjóSinn (Ingólfs-
sjóðinn svonefnda), þá lýsir (þin,g)-
nefndin yfir þvi, aS henni vanst ekki
tlmi til, né heldur hafSi hún tækifæri
a® yfirskoöa neitt í sambandi viS
þann sjóð, eSa söfnun hans, og þar
86,11 yfirskoðunarmenn félagsins,
hvorki í fyrra né heldur nú í ár, hafa
fengið til yfirlits skilríki þau, scm
^uSsynleg cru til aff yfirskoffa þá
re*kninga, þá vill nefndin leggja til,
a® þingiö ákveSi aS reikningarnir
Seu yfirskoSaSir af yfirskoSunar-
’nönnum félagsins á þessu ári.......”
Till enn ítarlegri rannsóknar á
þessum reikningi þínum^ Hjálmar,
var, þá kosin standandi nefnd (A.
Eggertsson og P. S. Pálssoný til
næsta þings, 1927, til þess þá aS losa
si,g viS þá reikningaólyfjan.”
Þarna held ég Arnljótur minn
hafi seilst dýpst ofan i rass-vasa
buxnanna góSu. Því máltækiS seg-
ir: aS “hálfur sannleikur sé verri en
ómenguS lýgi.” Akafi hans viö
róginn er svo mikill, aS hann teygir
sig aftur í tímann, löngu áSur en
Ingólfsmálið var til. A ársfþingi
ÞjóSræknisfélagsins 1924 var vitan-
lega ekki um neitt Ingólfsmál aS
ræöa. Eg veit ekki betur en aS
Ingólfur væri þá frjáls maöur. A
þinginu árið 1925 kom heldur ekki
slík yfirskoöun til miála, var ekki
hreyft meS einu orSi. Helditr veitti
þingið móttöku skjölum og reikning-
i:in tilheyrandi Ingólfsmálinu, og
samþykkti þaS athugasemdalaust.
Getur hver sem vill fyrir því hafa
lesiS um það í 7. árgangi Timarits-
ins. Eg held aS þeir, sem stóSu
fyrir yfirskoðunar-þvarginu, á þing
inu 1926, hafi hvorki unnið sér eða
félaginu gagn eöa heiður. Eins og
ég hef áður tekiö frajn haföi þá
fyrir löngu veriS kvittaS opinberlega
fyrir samskotafénu. Hefir enginn.
hvorki fyr né síðar, getað haggaö,
þar nokkrum stat’. En til þesS aö
sýna “orðvendni’ Arnljóts, vil ég
gera fáeinar athugasemdir við þessa
frásögu hans. Hann segir aö sér-
“sérstök” nefnd liafi verið skipuð á
þinginu til aS gefa skýrslu um þessa
reikninga mina. Þetta er ekki satt.
Sú nefnd hafði öll fjármál félagsins
til yfirlits, þar á meða! skjalavarðar-
reikninga Arnljóts. ÞaS sem Arn-
Ijótur tilfærir eftir nefndinni er ekki
nefndarálit, heldur mcirihluta- nefnd-
arálit. Minnihluti nefndarinnar
lagði einnjg fram álit, sem hljóöar
þannig:
“Minnihlutinn telur aö siðastliðið
þing hafi tekið viö reikningsskilum
um samskotafé til aö verja Ingólf, og
hafi einnig veitt reikningslega viS
töku samskota fjárleifunum, og þvk-
ii færsla þess fjár á bók féhirðis,
og frá tekju- og gjaldareikingi rétt
skýrt, og ekkert viö fjárupphæðina
að athuga.”
Því birti ekki Arnljótur einnig
þetta álit, ef hann vildi gefa rétta
skýrslu um þaö sem fram fór ? Þó
þetta sé minnihluta álit, þá stendur
(>efaS á bak við það mcirildnti
vitsmunanna sent nefndin átti yfir að
ráða. Nú vil ég láta hér meS fylgja
reikninginn, sem ég lagði fram fyrir
nefndina, og hún samþykkti, og
sem hún lagSi síðan fram fyrir þing-
iS 1925, og var hann þar samþykktur
meS öllum greiddum atkvæöum, og
mótniælalaust. — —
REIKNINGUR
Samskotin a'Ils ........:$411.50
Borganir úr þeim:
H. A. Bergman, fyrir starf
og ferðir ..............$2889.25
Ivar Hjartarson, fyrir störf 100.00
Columbia Press, prentun .... 8.67
Isl. Good Templars Hall,
húsaleiga .............. 8.00
Víxilgjöld .................. 6.32
Frímerki .................... 3.75
Protest kostnaöur á ávísun .... 1.84
Símtal ...................... E00
Hjálmar Gislason, fyrir störf
og eftirlit með samskotum 200.00
Til Ágúst Einarssonar, VíSir 10.00
Til Jafnaðar ................ 882.67
$4111.50 $4111.50
Winnipeg, Feb. 26, 1925.
Hjálmar Gíslason.
Þetta er þá reikningurinn sem
vitringarnir hafa veriS að stritast
\ ið aö yfirskoða árum saman og
orðiS aS gefa frá sér, samkvæmt
frásögn Arnljóts. Egl vildi benda
mönnum á, að reikningur þessi er
límdur inn í gjörðabók félagsins,
eins og hann kom frá minni hendi.
undirskrifaSur af mér. Honuni
fylgdu kvittanir og reikningar íyrir
hverjum lið útgjaldanna, og fyrir
tekjurnar (samskotunum) hafði verið
kvittaS opinberlega. FélagiS het'ði
því átt aS geta gert alla þá yfir-
skoðun. sem þörf var á, án nokk-
urrar aðstoðar frá mér. En í þess
stað er krafist af mér aö ég lftggi
fram skjöl, sem ég haíði afhent fyr-
ir ári síöan, (1925). Mér er sagt
aö þau finnist hvergi, en aS ég hljóti
aö hafa afskriftir af þeim. Og mér
er sagt að gefi ég ekki allar upplýs-
ingar ,sem um er. beðið nreð góðu,
þá skuli ég veröa að gefa þær livort
ég vilji eöa ekki. Eg vona nú að
enginn lái mér þó ég greiddi litið
fvrir þessari nefnd. Eg fann sfrax
aö hér var eitthvaS á ferðinni annað
en uppi var látið. Eg vissi aö eng-
inn, setn í nefndinni var, efaðist
um aö reikningarnir væru í alla
staði réttir. Og nú veit ég hvað var
á bak við allt saman. Ef nefndin
hefBi komið hreinskilnisiegn og
sagt mér aö sig vantaöi flugufætur
undir söguburð Arnljóts 'Olsons þá
rnyndi ég hafa sýnt henni fram á.
aö þeir flugufætur hafa aldrei verið
til. Þá hefði að líkindum Sparast
allt það argaþras sem varö á þing-
inu út af þessu. Ef Arnljótur
væri ofurlítiö vitrari inaður en hann
HÁTÍÐAFERÐIN TIL ÍSLANDS 1930
Nú er búið að ákveða HÁTfÐISDAGANA Á ÞINGVÖLLUM fyrir
26. TIL 29. JÚNf að báðum meðtöldum.
Alþingishátíðina, —
ÞAÐ ER ÞVf RJETT ÁR TIL STEFNU, OG SÁ TfMI LÍÐUR FLJÓTT, ÞANGAÐ TIL
LAGT VERÐUR AF STAÐ FRÁ WINNIPEG TIL REYKJAVÍKUR. Það veitir því ekki af
að fara að búa sig undir ferðina. Hin hagkvæmustu kjör viðvíkjandi fargjöldum, fyrir
vaentanlega heimfarendur, með hinum ágætu járnbrautarlestum og skrautlegu skipum
CANADIAN PACIFIC
félagsins, fást nú með örlítilli niðurborgun er menn ættu nú að tryggja sér sem fyrst.
$245.80 FRÁ WINNIPEG TIL REYKJAVfKUR OG TIL BAKA AFTUR.
Farbréfagildi til árs.
ÞETTA VERÐUR EINA TÆKIFÆRI ÆFINNAR fyrir fjölda niarga íslendinga að
heimsækja æskustöðvar, frændur og vini, og samfagna með þjóðinni á þessum einstak
asta og söguríkasta hátíðisdegi hennar. Húsnæði, fæði og þjónustu, hefir Heim
fararnefnd Þjóðræknisfélagsins samið umfyrir ferðahópinn þegar heim kemur.
NEMUR SÁ KOSTNAÐUR AÐEINS $52.80í HÁLFAN MÁNUÐ meðan á hátíðahaldinu
stendur á Þingvöllum og í Reykjavík.
Skrifið yður fyrir farbréfi sem fyrst og sendið niðurborgun. Peningarnir verða
geymdir og afhentir yður ef eitthvað kemur fyrir svo þér getið ekki farið.
Eftir kaupum á farbréfum, upplýsingum og öllu
aðlútandi ferðinni snúi menn sér til
W. C. Casey, General Agent, Canadian
Pacific Steamships.
R. G. McNeillie, General Passenger Agent,
Canadian Pacific Railway.
Eða
J. J. Bildfell, formanns Heimferðarnefndarinnar,
708 Standard Bank Bldg., Winnipeg.
Canadian Paciíic
Umkringir jörðina
er, myndi hann aldrei hafa hreyft
þessu reikningamáli, á þann hátt sem
hann gerir. En berserksgangurinn
er svo mikill, aS hann gætir þess
ekki aS hann heggur sitt eigiS liö.
Ef ég, eir.s og hann gefur í skyn,
ekki átti neinn þátt í verkinu, sem
unniS var viS þessi samskot, því
skyldi ég þá bera ábyrgSina? Ef
eitthvaö hefði verið grunsamlegt viö
reikningana, rnyndi það þá ekki vera
í tekjudálkinum? En sá liöur skilst
mér á Arnljóti að hafi veriö undir
vernd og tryggingu annars manns,
sem liann meinar ekki aö ófrægja.
Þar með læt ég úttalaö um þetta
reikningsmál. Eg vil aöeins bæta
því viö, aS þar sem ég minnist ívars
lieitins Hjartarsonar, þá er það ekki
gert í því skyni aS gera á neinn hátt
lítiö úr starfi hans. Viö unnum
sarnan aö þessu verki og hann reynd
ist tnér í alla staði ágætur samverka-
maSur. Þó Arnljótur gerSi sitt
liezta tii að spilla samvinnu okkar
urðu þær tilrau.iir árangurslausar.
Einnig mætti geta þess aö um eitt
skeiö stappaði nærri aö Ivar heitinr.
hætti starfi, vegna þess að hann
kunni ekki rétt aö meta hinar föSur-
legu leiðbeiningar Arnljóts. Og í
sambandi við hiS “stóra,” “göfuga,”
"göfgisfulla,” “mikla” starf, má einn-
ig geta þess. að þegar vakiö var
ntáls á því á nefndarfundi, aö borga
Ivari, þá stakk Arnljótur upp á þvi,
aS launa öll þessi afreksverk meS
tuttugu o,g fimni döluirt,— .segi og
skrifa tuttugu og fimm ! Og verður
ekki dálitið broslegt fyrir þá, sem
sátu þann fund að lesa nú aðra eins
hræsnis vellu og eftirfarandi klausa
er:
“Án þess aS ívar heitinn Hjartar-
son legði nokurntíma fram reikning
til okkar nefndarmanna fyrir sínu
stóra verki. þá gátum vis/ekki, eins
og þú hlýtur að muna, gengið frani-
hjá því að bjóða honuiu. að greiða
honum, hundraS dali, einasta sem
þakklætisvott fyrir hans mikla og
göfuga starf.”
Eins og; allir sjái ekki, aö öll þessi
yella uni starf Ivars er í þeint eina
filgaiigi skráð, að reyna aö nota
nafn hans til aö gera lítiS úr mínu
staríi. Eg liet’ sagt Arnljóti það
áSur, að mér liggur í léttu rúrni mat
hans á start'i mínu. Og nú vil ég
segja honum að bull hans um þetta
atriSi er engu markverSára en ann-
aö, seni hann hefir um mig sagt.
Hann veit ekki neitt um hvað hann
er að tala. Hann- var aldrei kvadd-
ur til neinnar samvinnu eða eftirlits
um þau verk, hvorki af mér eða
ívari. F,g gat þess í fyrri grein
minni, að hr. W. J. Lindal hefði
ekki talað orö viS mig um þessa
200 dali, sem Arnljótur minnist á,
en í opna bréfinu reynir Arnljótur
samt aö drótta því að hon-
um á ný, en heigulskapurinn er nú
svo niikill aö hann þorir ekki að
nefna hann á nafn. En svona er
klausan:
“Hvort sem þú hefir sjálfur notið
þeirrar $200.00, eSa annar, þá er ekki
aö neinum öðrum að ganga en þér.
ríieS það aS skila þeitn peningum
aftur í IngólfssjóÖinn, þar til ef þú
fengir viðeigandi samþykkt fyrir því
að hakla þeim. En frá þinni málfu
nivndi það, aS líkum, ekki nema
sanngjarnt, aS maSurinn, sem um
áriö (25. íebr. 1925) var aö 'kvabba
á þér (og öörum) um skildinga,
laumaði einhverju til þín, fyrir þín-
ar eilíflega góðu undirtektir.”
Svo er nú það, Ljótur minn. ViS
nafnarnir verSum þá líklega sant-
ferSa til að færa ÞjóSræknisfélag-
inu offriö. Mætti þá verða mikil
gleði yfir hinum syndugu, er bæta ráð
sitt. Egí hiröi nú ekki um aö and-
mæla fleiru í “bréfinu,” en ég get
ekki stillt mig um aS taka upp niS-
urlagsorSin, sem hljóöa þannig:
“Ef þig langar aö tala eitthvað
meira viS mig — í blaöinu, Hjálm-
ar minn, þá langar mig til aS taka
fram viö þig, aS samvizka þín fái
að vera með þér, því annars virði
ég þig ekki aftur svars.
Þinn velviljaSur,
ArnLjótur B. Olson.”
Eg kann vel viö aS meta “velvilj
ann,” sem andar í gegnum skrif
Arnljóts, og má hann sjá þess merki
í því, sem ég hef um þau sagt. En
dettur Arnljóti ekki í hug aS ein-
hver kunni að'líta á þessi niSurlags-
orS hans, eins og þau ættu eitthvaö
skylt viö “montrembinginn,” sem
hann er aS vara mig við. Eg get
sagt Arnljóti í einlægni, að mig hefir
aldrei langað til að “tala viS liann
i blaöinu.” En ég ætla mér aS
halda uppi vörn fyrir inannorS mitt,
gegn rógi hans, þegar mér þykir þess
þurfa viS.
AS endingu vil ég segja þetta um
“óskir og ákvæSi borgarafundarins.”
Eg held að bezt væri fyrir Arnljót i
aS tala ekkert um “óskirnar.” Hann j
hefir sýnt þess ljósan vott í þessum :
skrifum sínum, aS þrátt fyrir allar
“hugmyndir” sínar, er hann allra |
manna ólíklegastur til aS öölast nokk
urntíma rétta hugmynd um þaö, sem
frant fer i kring unt hann. Um
þetta eina ákvæði, sem tekið var: aö
fela máliS stjórnarnefnd ÞjóSræknis
félagsins, held ég heilbrigS skyn-
semi segi, aS þaö sé ekki óskylt þvi
aS félagínu sé faliS máliS. Kjör-
tirni okkar, sem í stjórnarnefndinni
vorum, var úti á þinginu 1925 og |
því eSlilegt aö viö skiluSum af okk- j
ur, svo félagiö afhenti máliö kom- i
andi stjórnarnefnd, ef eitthvaö meira
þyrfti í því aS gera.
Um endur-upptöku málsins nú í ár,
er fátt aö segja. Hetjurnar eru
nú farnar að skammast sín fvrir
málið. og vilja kenna þaö Heiinfar-
arnefndinni. Eg er sannfærður um
aö þeir, sem gáfu í varnarsjóö Ing
ólfs, konur sem karlar, hafa aldrei
séð eftir þeint gjöfum. Og ég er
einnig sannfæröur um aö því fólki
er engin þægð í að eitthvert sjálf-
lxiðalið taki sig upp mörgum árum
seinna til aS telja gjafirnar eftir
fyrir þess hönd, en mest af þessu
stagli þeirra verSur ekki öSruvisi
skiliS en, sem óbeinar eftirtölur, eöa
þá uppgerðar-brjóstgæðin og þessi
óaflátanlegi harmagrátur, yfir fjárút
látum almennings. Eöa sýnist
nokkrum “þjóSarsóminn” okkar lyft-
ast á hærra stig en áSur, viö þaS, að
þessir krossberar andlegrar vésæl-
mennsku og smásálarskapar skjögra
þarna fram og aftur um Löglærg og
lielja þar og gráta fyrir almennings
hönd: “A1 - alm - enn i - ingttr —
fa-fa-fá-tækur ahl - ahl - menningur
al - - nte — me - nn - ingur - ga -
ga - gaf - nau - nau - nauð - - lí
lí - líöandi ma - ma - manni. Oho
- obo - - bo..........” — —
Nei, það er kontiö nóg af svo
góöu. Þetta apaspil er ekki leikiö
í umboði almennings. Islendingar
eru ekki svo langt leiddir enn. Ekki
ltafa þessar hetjur, mér vitanlega,
heldur neitt leyfi eSa umboS þeirra,
sem féö lögSu frant til þess aö nota
-þetta ntál nú til að róglæra og sví-
virSa þá, sent fyrir því stóðu. Og
eftir allt kjaftæðið langar ntfg til
að segja þeint þetta: AS itndantekn-
uni dr. Sig. Júl. einum, er enginn
þeirra liklegur til aS leggja fram
neinar fórnir fyrir Ingólf Ingólfs-
son, eða nokkurn annan óviökomandi
mann, umfram þaö sent almennt ger-
ist.
Um samskotafjárleifarnar hefir
það veriö og er min skoSun að ef
ekki þarf á þeint að halda fyrir Ing-
ólf, þá mæli öll sanngirni nieö því
aö þau tilheyri ÞjóSræknisfélaginu.
Og ég efast ekki um aö eittlivaö
heföi veriS hægt að gera í málinu,
frekar en búiö er, myndi félagiö hafa
lagt fram álika fjárupphæð, hvort
sem þessi upphæö var geymd í
byggingarsjóöi eða annarsstaðar í
vörzlum félagsins. VerSi eitthvað
gert fyrir Irtgólf í framtíSinni tel ég
ÞjóSræknisfélagiS vera líklegasta
félagsskapinn til að gera þaö. Þrátt
fyrir allar illgirnisgetgátur um þaS
aö félagiö hafi unt þaS eitt hugsaS
aS hrifsa undir sig sjóSinn.
Hjálmar Gíslason.
-----------x-----------
Gigt
fcvagsýrueitriS úr blótíinu. GIN PILLS
orsakast þegar nýrun hreinsa ekkl
lækna meó mótverkun á sýruna og
láta nýrun vinna aftur. —
60c askjan hjá Öllum lyfsöium.
Látinn
Stefán 0. Eiríksson
f. 1. aþríl 1857—d. 13. mars 1929
Stefán O. Eiríksson lézt aö heim^
ili s"inu 13. marz 1929, kl. 7 síSdegis,
eftir margra ára heilsuleysi, og nú
síðast meira en tveggja mánaöa
legu. Stefán var fæddur á Hroll-
augsstööum í Hjaltastaðaþinghá ár-
ið 1857. Foreldrar hans voru hjón
in Eiríkur Guttormsson og Jóhanna
yóhannesdóttir, bónda á Hrollaugs-
stöBum. BróÖir Jóhönnu var Sig-
uröur Jóhannesson, stórkaupmaður í
Kaupmannahöfn, nú löngu dáinn.
Stefán kvæntist árið 1881 Oddnýju
Siguröardöttur F'innssonar, bónda á
Brekku í Hróarstungu. Áriö 1883
fluttu þau hjón vestur um haf, frá
Sleðbrjót í Jökulsárhlíð í Norður
Múlasýslu, og dvöldu i Winnipeg
eitt og hálft ár. I desember 1884
fluttu þau til Nýja Islands, og sett-
ust aö syöst í byggöinni viö Lcekinn,
þar sem síðar var kallað Boundary
Creek. En nú er þar Winnipeg
Beach. Þar bjuggu þau í sextán
ár. Þaðan fluttu þau til Poplar
Park og bjuggu þar sex ár. Vor-
iö 1907 seldu þau land sitt þar, og
fluttu til Dog Lake. Þar voru þau
hjón þar til þau fluttu vestur á
strönd til Rlaine. Kevptu þar
nokkrar ekrur, allvel húsaöar, af
Magnúsi Þórarinssyni (nú í Ever-
ettj og þar lézt Stefán heitinn, eins
og fyr segir. Hann var jaröaður
frá líkhúsi Purdy bræöra 15. marz
s. m. Séra II. E. Johnson og séra
Albert Kristjánsson héldu ræður, sá
fyrri á íslenzku en sá siðari á ensku.
Séra H. E. Johnson kastaöi líkiö
moldum.
Stefán var, sem sagt, búinn að
þjást lengi og þjást mikið. Hann
var þess utan, slitinn og aldraöur
niaöur, og var því hvíldin einkar
kær.. MeS honum á Fríkirkjusöfn-
uður í Blaine á bak aö sjá einum
af sínum sterkustu stoðum og vel-
unnara. Vinir hans, sem voru
fremur valdir en margir, — því
Stefán var vinavandur oig gat ekki
átt sálusamneyti með andleguin sauS
uin — á bak aS sjá drenglyndum
vin; heimili hans umhyggjusömum
og framsýnum heimilisfööur, og
mannfélagið, vitrum og skilnings-
góöum starfsbróður. Stefán var
'heimsborgari í orðsins víStækustu og
sönnustu merkingu. Hann las vel
og geröi sér far um aS skilja af-
stöðu allra þjóöa til allra lieims-
niála, og: sjón hans og skilningur í
þeim efnum var óvanalega glöggur.
Hann var framfús og leitandi á
(Frh. á 8. bls.)