Heimskringla - 12.06.1929, Blaðsíða 3

WINNIEG, 12. JÚNÍ, 1929
HEIMSKRINGLA
*. HLADSÍÐA
I^úsund ára hátíð
Alþingis.
og Guttormur J. Skáld Gutt-
ormsson
(Höf. hefir mælst til þess aö Hkr.
tæki þessa grein eftir Löglærgi.)
FeÖur hjuggu hokl og bein,
en hlóöu synir bautastein,”
•“segir St. G. Stephansson.
Þetta eru fá orö í fullri meiningu,
•■eins og hans var von og vísa.
Víðar kemur sannleikurinn til
•áyra með þyrnikylfu reidda um öxl,
«n ovíða er hann eins ægilegur undir
hrún, og þegar þetta málefni krefst
réttlætis.
ViÖ Islendinigar eigum margar
syndir að baki, sem ekki veröa bætt-
— ekki einu sinni með iðrunar-
tarum, — en sé það sannleikur, sem
viöurkennt er hjá allri menning, aö
andleg afburðagáfa sé verömesti
ginisteinn þessarar veraldar, þá er
svartasta svndin fólgin í meöferö
okkar á mönnum þeim, sem henni voru
S^fnir, þá stuttu stund, sem þeir lifðu
meö okkar fátæku og fámennu þjóð.
úm Hallgrim Pétursson var ort:
Þvi er dimt um þjóöhöföingjans
rann ?
þvi er engin hirö um slíkan
manri?”
Fróðir menn segja að Bólu-Hjálm
ar væri sveltur í hel, Siguröur Breið
íjörð sömuleiðis. J ónas Hallgríms-
son var oröinn svo þreyttur og úr-
vinda af samúðarleysi sinnar þjóð-
■ar> aö hann dó saddur lífdaganna
^8 ára gamall. Þorsteinn Erlimgs-
son var svertur og svívirtur, þang-
að til afburðagáfan varð svo trénuð
®g beygð, þegar loks meðhaldið kom,
að hún varð aðeins svipur hjá sjálfri
ser- Þannig mætti telja lengur. En
þessir höfuðpunktar nægja, sem inn-
gangur að þessari grein.
Við Vestur-íslendingar höfum
þaldið uppi, og höldúm enn sjálf-
stæðu þjóðerni, og meiri líkur eru til
að það haldist lengi enn. Sterk-
asta líkan fyrir því, eru deilurnar
anklu, sem verið hafa í blöðunum
um heimfararmálið og fleira. Eru
í>ær vottur þess, hve mikið afl stend-
vir á bak við íslenzkt þjóðarstolt hér
vestra, ef menn greinir á um menn
°g mál. Það er gengið svo langt,
að menn hætta æru og mannorði, til
að láta skríða til skarar. Á meðan
íslendingar hér þora að ganga fram
"a völlínn óbleikir, hvort sem heldur
<er rueð vopn eða penna á lofti, með
svo blindum ákafa, — að öfgarnar
verða stundum að höfuð-atriði, eru
þeir óbreyttir Islendingar og eiga
langt i land að verða canadiskir eða
bandarískir menn í orðsins fyllstu
merkingíu.
Sannast hér “að ennþá lifir andinn
forni, ennþá lifir dáð og hreysti.”
Eg álít að allar skammirnar hafi
dustað af okkur heilmikið af þeirri
hérlendu gylling, sem á okkur var
komin, og nú skín í naktan Islend-
inginn.
Það er dáðst að forfeðrum okkar,
af því að þeir voru bardagamenn,
eftir að þeir fluttu vestur á bóginn
ti! Islands frá Noregi. Hvers vegna
þá að vera að gera lítið úr okkur
r.iðjum þeirra, þó að bardaga-ætt-
gengið komi fram, eftir að við flutt-
um í vesturveg, frá Islandi til Am-
eríku ?
En drenglyndið ! segja menn. Forn-
Íslendingar voru drenglyndir, en V.-
íslendingar eru ódrenglyndir. Svo
mörg eru þau orð. En skyldi ekki
hugsandi mönnum detta í hug:
“Þér finnst allt bezt sem fjærst
er. Þér finnst allt verst seni næst
er ?” Það eru svartir bilettir á
drengskap Forn-íslendinga. Þeir
voru menn eins og við. Þessi um-
sögn dregur ekkert úr drenglund og
göfgi fornmanna, sem réru á annað
borðið svo rösklega, að allt af verður
að því dáðst.
Sama mun mega segja um okkur.
Drenglyndi er hér til og ódreng-
lyndi einnig. Þess vegna er bar-
ist.
En eitt hefir sú barátta sýnt: að
afl er í örmum andans magna. Og
meðan orkan er til er öllu óhætt. A
meðan er líf og fjör og lukkan stend
ur í dyrunum og býður okkur inn í
frjósama framtíð.
Það er eins og deilurnar miklu
hafi verið örlaga-kvöð á Vestur-Is-
lendinga. Einhver hollvættur gamla-
tslands hefir vaðið Islandsála allt
til Ameríku, og ekki séð aðra vegi
en þá, að blása upp ófriðareld til
þess að skíra okkur í — svo að ef
okkur brynnu allar þær flíkur, sem
ekki hæfðu þúsund ára hátíðinni. I
stuttu máli: svo að við kæmum ti!
dyranna eins og við værum klæddir.
Og deilurnar hafa sýnt hvernig
við erum klæddir — fullir af ofmetn-
aði og óbilgirni. öfgum og ósköp-
iim, en einnig jei ftrandi mamwiti,
diúpstæðri réttlætismeðvitund og
fljúgandi ímyndunarafli.
Menn með þessum einkennum eru
íslendingar frá hvirfli til ilja. A
þeim getur Fjallkonan þekkt börn
sín jafngóð, laus við alla úrkynjun
eftir 60—-70 ára útivist.
Eg er þess fullviss, að á þúsund
ára hátíðinni fara ekki færri en
1000 manns. Eg veit, að það verð-
ur frítt lið og til sæmdar fyrir Am-
eríku sem ísland. Þar verða al-
STUCC0
SEM ÁBYRGST ER
The TYEE STUCCO WORKS gefur þér fimm ára
ábyrgð á Tyee Stucco þegar notað er samkvæmt þeirra
ráðleggingum.
Þó ábyrgðin nái aðeins til fimm ára, er auðvitað
varan góð alia æfi þína.
Skrifið eftir nöfnum þeirra plastrara
sem nota það samkvæmt þessari á-
byfgð.
Tyee Stucco Works
ST. BONIFACE
MANITOBA
x»ooooocciococoMcciooooococooooooooocoooco550ooocoooai
i NAPNSPJOLD
>SOðCCCCCCCCO^SOOOOCOSCCQOOCOOOS»OGCCCCCCCCCCOCCCOGOe
|DYERS & CLEANERS CO., LTD. j
gTjöra þurkhreinsun samdægurs
Bæta og gjöra vit5
| Slmi 3704S1 VVlunlpeg:* M«n.
þýðumenn, sem þola samanburð við
ísl. alþýðu. Þar verða lærðir rnenn,
sen standa bræðrum sínum fyllilega
á sporði í hvers konar mennt. — Og
þó vantar mikið. Hópurinn, sem
heim fer, þarfnast manns sem öll
sönnustuj og örlagaþyngstu, en um
leið fegurstu, dýpstu og hæstu cana-
disk og íslenzk sérkenni birtast í.
Slíkur maður væri skuggsjá, sem
speglaði andlegt líf þessara þúsund
manna og allra Vestur-Islendinga i
einum brennipunkti.
Hópurinn, sem heim fer, þarf
skáld. Og eitt stærsta menninigar-
skilyrði fyrir alla Vestur-Isl. er það,
að bjóða sínu bezta skáldi á þúsund
ára hátíðina.
St. G. St. er dáinn. Hann hefði
auðvitað verið sjálfkjörinn, en að
honum Jlátnum getiur aðeins einn
rnaður komið til greina, að bera
merki heiðurs og frama fyrir andlega
menning okkar á þjóðhátíðinni 1930.
Sá maður er -ski ldið Guttormur
J. Guttormsson.
Á seinni árum eru nýjar raddir
farnar að kveða sér hljóðs í skáld-
skap. Ef ráða má af líkum þeim,
sem gáfuðustu yngri menn hafa þeg-
ar lagt fram fyrir hugsandi menn,
virðist réttlátt að vera viðbúinn nýju
mati á skáldum og rithöfundum.
Á Islandi hefir listagildi skáld-
verka skipa^ ótakmarkað einveldi
hjá ritdómurum þeim, sem brugðið
hafa kyndlum sínum yfir leiksviðið
í hvert sinn, sem einhver gáfaður
maður hafði hugrekki til þess að
sýna sól sína frammi fyrir alþjóð
manna.
I flestum tilfellum mátti sá mað-
ur kallast sáluhólpinn í augum bók-
mentafræðinga, og þá vitanlega um
HÁTÍÐAFERÐIN TIL ÍSLANDS 1930
Nú er búið að ákveða HÁTÍÐISDAGANA Á ÞINGVÖLLUM fyrir Alþingishátíðina, —
26. TIL 29. JÚNÍ aS báðum meðtöldum.
ÞAÐ ER ÞVf RJETT ÁR TIL STEFNU, OG SÁ TÍMI LfÐUR FLJÓTT, ÞANGAÐ TIL
LAGT VERÐUR AF STAÐ FRÁ WINNIPEG TIL REYKJAVfKUR. Það veitir því ekki af
að fara að búa sig undir ferðina. Hin hagkvæmustu kjör viðvíkjandi fargjöldum, fyrir
væntanlega heimfarendur, með hinum ágætu járnbrautarlestum og skrautlegu skipum
CANADIAN PACIFIC
félagsins, fást nú með örlítilli niðurborgun er menn ættu nú að tryggja sér sem fyrst.
$245.80 FRÁ WINNIPEG TIL REYKJAVfKUR OG TIL BAKA AFTUR.
Farbréfagildi til árs.
ÞETTA VERÐUR EINA TÆKIFÆRI ÆFINNAR fyrir fjölda marga Íslendinga að
heimsækja æskustöðvar, frændur og vini, og samfagna með þjóðinni á þessum einstak-
asta og söguríkasta hátíðisdegi hennar. Húsnæði, fæði og þjónustu, hefir Heim
fararnefnd Þjóðræknisfélagsins samið umfyrir ferðahópinn þegar heim kemur.
NEMUR SÁ KOSTNAÐUR AÐEINS $52.80f HÁLFAN MÁNUÐ meðan á hátíðahaldinu
stendur á Þingvöllum og í Reykjavík.
Skrifið yður fyrir farbréfi sem fyrst og sendið niöurborgun. Peningarnir verða
geymdir og afhentir yður ef eitthvað kemur fyrir svo þér getið ekki farið.
Eftir kaupum á farbréfum, upplýsingum og öllu
aðlútandi ferðinni snúi menn sér til
W. C. Casey, General Agent, Canadian
Pacific Steamships.
R. G. McNeillie, General Passenger Agent,
• Canadian Pacific Railway.
Eða
J. J. Bildfell, formanns Heimferðarnefndarinnar,
708 Standard Bank Bldg., Winnipeg.
Canadian Paciíic
, Umkringir jörðina
AÐEINS
$5
ÚT f HÖND
AfKniiKiirinn gegn a n THveidnni
MkilmAlum
HIN NfJA
Axifo^al i c.
Ouo-DisC
Eina þvottavélin met5
ÖFVG9NCNINGS ÞVOTTA-
SNÆLDlf
Konum kemur saman um aö
miklu hentugra sé að geta snúið
þvottinum á báða vegu.
Inn í hinum rúmgóða kopar-
geymi er hægt að nota Duo
Diskinn á botninum til þess að
þvo nokkur stykki og má svo
tafarlaust snúa honum efst í
geymirinn til þess að þvo þung
og fyrirferðamikil stykki eða
geymisfylli.
$135 í PENINGUM
Wuinípe^HijdrO)
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
ÐR. S. G. SIMPSON, N.D., D.O., D.C.
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIPEG —MAN.
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um útfar-
ir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legstelna.
843 SHERBROOKE ST.
I’hone: 8« 607 WINNIPEG
T.H. JOHNSON & SON
ÚRSMIÐIR OG GULLSALAK
fRSMIÐAR OG GULLSALAR
Seljum giftinga leyfisbréf og
giftinga hringa og allskonar
gullstáss.
Sérstök athygli veitt pöntunum
og viðgjörðum utan af landi.
ST»3 Portngre Ave. Phone 24637
Björgvin
Guðmundsson
A.R.C.M.
Teacher of Musíc, Gomposition,
Theory, Counterpoint, Orches-
| tration, Piano, etc.
i 555 Arlington St.
j SIMI 71«2I
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
Raxfiaiir and Fnrnlture Movlni
6«S ALVERSTONE ST.
SIMI 71 K9S
Egr útvega kol, eldiviS meB
sanngjörnu verBi, annast flutn-
ing fram og aftur um bæinn.
Dr. M. B. Halldorson
461 Boyd Bldg.
Skrifstofusími: 23674
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
Er að finna á skrifstofu kl 10—12
f. h. og 2—6 e. h.
Heimili: 46 Alloway Ave.
Talaími: 33158

DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFÁNSSON
Islenzkir lögfrœðingar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Main St
Hafa einnig skrifstofur að Lund-
ar, Piney, Gimli, Riverton, Man. J
DH. A. BI.ONDAL,
602 Medical Arts Bldg.
Talsími: 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdóma. — Að hitta:
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h.
Heimili: 806 Victor St. Sími 28 130
Dr. J. Stefansson
21« MEDICAI, ARTS BI.DG.
Horni Kennedy og Graham
Sttindar elngönnu ang*na- eyrna-
nef- or- kverkn-Niúkdlimn
Er aB hitta frá kl. 11—12 f. h
og kl. 3—5 e. h.
Tnlafnil: 21S34
Heimili: S38 McMillan Ave. 42691
I,H'kiiiift vfHnnlr — Klnknleyfla
meBöl
ARLINGTON PHARMACY
LIMITKD
SOO Sargenc Ave. Sfml 30120
Takið þessa auglýsing með yður
og fáið 20% afslátt á meðölum,
ennfremur helmings afslátt á
Rubber vörum.
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
Lögfræðingur
702 Confederation Life Bldg.
Talsími 24 587
55-59

PRINCESSSI
DR. B. H. OLSON
216-220 Medleal Art» Bldg.
Cor. Graham and Kennedy St.
Phone: 21 834
Viðtalstími: 11—12 og 1_5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
leið í augum alþýöu, sem gat náö i
rétt öllum hlutföllum í verki sínu., ] f
svo aö ekki skeikaöi um hársbreidd.
Setningar eins og þessar eru al- \
kunnar: "Hjann er listamaður!” "Að
listgildi þessarar bókar dáist ég,” o.
s frv. Sæll er sá maður, sem þetta
var sagt um. Hann var þegar orð- :
inn þjóðfrægur — eða að minnsta
kosti á hraðri leið til að verða það.
Það er skammt síðan að yngri
•uenn fóru að veita sérstaka athygli
öðru gildi, sem sækir fram jafnhliða
listgildi og heitir lífsgildi. — Það
krefst sjálfstæðrar hluttöku í öllum
skáldskap.
Eg tel víst að öllum sé ljóst, að
ekkert listgildi jjetur skapast, án
þess að lífsgildi hafi haft einhverja
hönd í bagga, en það, sem ég er að
leitast við að sýna fram á er þetta:
Að hlutdeild þess hefir ekki verið
metin til verðs á réttlátan hátt.
Listagildið hefir haft aðbúð Ásu
og Signýjar í þjóðsögunum gömlu.
En lífsgildið var Helga með roðið
og uggana.
Tvö íslenzk skáld detta mér í
hug í sambandi við þetta mál. Það
er Kristján Jónsson og Gestur Páls-
son. Lesum til dæmis kvæðið
“Von.” Það er hrein list. Gestur
er einn allra snjallasti liáLamaður,
sem Island hefir átt. Sögur hans
eru listaverk frá upphafi til enda,
svo að hvergi skeikar og fáir eða
engtr leika eftir.
En hvernig er lífsgildið í bókum
þessara tveggja snillinga? Mannlíf-
ið er í augum Kristjáns eiginlega
skripaleikur, sem ranibar flóandi í
örvæntingartárum á barmi helvítis.
/Gestur sýnir tvojhópa af manrneskj-
um. Annars vegar eru vondir menn
(Frh. á 7. siðu)
Telephone: 21 613
J. Christopherson,
Islenzkur lögfrceðingur
845 Somerset Blk.
Winnipeg, Man.
Talxtmi: 28 S88
DR. J. G. SNIDAL
TANNLÆKNIR
614 S<»merMet Bloek
Portajfe Avenue
AVINNIPEG
TIL SÖLU
A rtDÝRU VBRÐI
“FURNACE” —bæ’Bi vit5ar of
kola “furnace” lítit5 brúkatJ, er
tll sölu hjá undirrttu?5um.
Gott tækifæri fyrir fólk út á
landi er bæta vllja hitunar-
áhöld á heimllinu.
CARL THORLAKSON
Ursmiður
Allar pantanir með pósti afgreidd-
ar tafarlaust og nákvæmlega. —
Sendið úr yðar til aðgerða.
Thomas Jewellery Co.
627 SARGENT AVE.
Phone 86 197

DR. C. J. HOUSTON
IDR. SIGGA CHRISTIAN-
SON-HOUSTON
GIBSON BLOCK
Yorkton —Sask.
MARGARET DALMAN
TEACHER OF ÍMANO
834 BANNING ST.
PHONE: 26 420
MESSUR OG FUNDIR
í kirkju Sambandssafnaðar
Safnaðarnefndin’. Fundir 2. og 4.
fimtudagskveld í hverjum
mánuði.
Hjálparnefndin: Fundir fyrsta
mánudagskveld í hverjum
mánuði.
Kver.félagið: Fundir annan þriðju
dag hvers mánaðar, kl. 8 að
kveldinu.
Söngflokkurinn: Æfingar á hverju
fimtudagskveldi.
Sunnudagaskólinn:— A hverjum
sunnudegþ kl. 11—12 f. h.
Þorbjörg Bjarnason
L.A. B.
Teacher of Piano
and Theory
726 VICTOR ST.
SIMI: 23138
E. G. Baldwinson, L.L.B.
LSKfrieMnKUr
Kenldence Phone 24266
Offlee Phone 24063
70N MlninK Exehanre
356 Maln St,
WINNIPEG.
100 herbergi meö eba án bat5s
SEYMOUR HOTEL
verB sanngjarnt
Simi 28 411
C. G. HUTCHISON, elarautll
Market and Kiug: St.,
Winnipeg —:— Man.