Heimskringla - 30.10.1929, Side 7

WINNIPEG, 30. OKT., 1929
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSlÐA
þér sem
notifi
TI M B U R
KA UPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
Samtök eru
menning.
Ummœli hcimsfrægs vísindamanns
Fyrir nokkrum mánuSum átti ensk-
Ur blaðamaSur viStal við hinn heims-
fræig'a vísindamann Albert Einstein.
Snérist umtal þeirra að menningu nú-
tímans, að tímamótum þeim, er mann
kynið stendur nú á, og hvað það væri,
er bæri menninguna uppi nú sem stend
ur.
“Menning nútímans,” sagði Albert
Einstein, “er margþætt. Hún er sam
ansett af jákvæðum og neikvæðum
öflum, en bæði þessi öfl eru í raun
og sannleika jákvæð, þó að svo líti
út sem annað þeirra stríði á móti
hinu; það er að segja: Eðli þeirra
stefna i þá átt að fleyta mannkyninu
yfir ,í bjartari og farsælli framtíð.
Eg skal útskýra fyrir yður hvað ég
meina.
Eterkasta þátt menningarinnar tel
ég tvimælalaust vera verklýðssamtök-
in.
I þeim sér maður tvo heima, tvær
veraldir, mætast. Annar þeirra er
gamall, fúinn og dimmur. Hann er
úð hverfa í blámóðu hins nýja heims,
þar sem björt og fögur menning blas-
ir við sjónum vorum.
Verkalýðssamtökin eru að kúga
hinn gamla heim undir sig. Þau
mölbrjóta stoðir hans undir tréskóhæl
um ihins vinnandi lýös. En þau
bera á herðum sér hinn nýja heim,
sem samlyndis, samúðar og sáttar.
Verkalýðssamtökin tel ég vera já-
kvæð í fullum mteli. Þau eru það í
öllum atriðum sínum: kaupgjaldsdeil-
um, verkfallssjóðum, styrktarsjóðum,
sjúkrasjóðum, fundahöldum, bóka-
útgáfu og i stórpólitízkum áhugamál-
um sínum.
‘Þarna niðri’ eins og sumir ‘lávarð-
arnir’ i landi, yðar taka til orða um
verkalýðinn, þroskast hin fyrstu fræ-
korn framtíðarmenningarinnar. Þar
í vetur og næstu ár að gera þau að
hinu eina valdi i landinu.
hinu eina valdi í landinu.—Alþbl.
Menn eru nú að brúa höfin. Þeir
hafa gert loftför sín svo vel úr garði,
að þau eru orðin eins örugig í loíti
eins og skip á hafi. Þeir svifa i
flugvélum í loftinu yfir stórhöfin,
milli fjarlægra landa.
Nú geta menn talast við í mörg
þúsund rasta fjarlægð. Þér getið
talað við mig, þegar þér komið heim
til yðar til Englands, þó ég.dvelji i
Kanada, og jafnvel þó ég væri hér
austur i Gyðingalandi.
En til hvers eru svo þessar guð-
dómleigu uppgötvanir notaðar?
Það er von að vér spyrjum, þvi
að áhrif þeirra til batnandi samstarfs
eru mjög lítil.
Og vér getum án tafar svarað okk-
ur sjálfir.
Þær eru næstum eingöngu notaðar
til niðurrifs. Þessar uppgötvanir eru
afskræmdar, svo að þær verða mönn
unum til meira angurs en gagns.
Það er þessi þáttur menningarinn-
ar, sem ég meina að sé gerður að
neikvæðu afli.
Verkalýðssamtökin eru hinn lýsandi
kyndill. — Þau brjótast upp brattann
sleitulaust og merja undir stálhælum
sínum hernaðarvitfirringu valdhaf-
anna.
Farið heim til yðar, vinur minn!
og berjist fyrir þvi, að völdin verði
tekin af hernaðarvitfirringunum, þvi
að hvergi eru þeir eins margir eins
og þar, svo að “lægri” stéttin fái
næði til að skapa nýjan heim, nýja
veröld.”
Þannig farast þessum merka vísinda
manni orð. Hann hefir bjartari sýn
yfir þjóðfélögin en margir aðrir, og
honum skjátlast vafalaust ekki.
Vér íslenzkir verkalýðssinnar vit-
um, hvað til okkar friðar heyrir.
Samtök okkar eru ung, en þó hafa
þau unnið þrekvirki. Það væri ó-
fögur mynd af verkalýðsstétt þessa
lands, sem blasti við okkur nú, ef
engin samtök hefðu verið til. Þau
hafa lyft íslenzkri alþýðu á hærra
Fangelsi.
Glœpaskólar
Mrs. Mabel Willebrandt, fyrv.
aðstoðar dómsmálaráðherra í Banda-
ríkjunum, hafði yfirstjórn fangels-
anna þar á landi í hendi. I The
New York Herald Tribune_ Magazinc
hefir hún skrifað um hegningar og
betrunarhús Bandaríkjanna. Segir
Mrs. Villebrandt að árlega sé 400,-
000 mönnurn sleppt úr slikum stofn-
unum og leiti þeir flestir til stórborg-
anna og það sé engum efa undirorp-
ið, að mikill hluti þessa fjölda fari
úr stofnunum beizkur í lund og í
hefndarhug og langtum hættulegri
náungum sinum eftir veruna í stofn-
ununum en áður. Hvorki eru betrun
arstofnanir, segir Mrs. Willebrandt,
þannig úr garði gerðar yfirleitt
né ríki þar sá andi, að þeir, sem
verða fyrir því óláni að komast und-
ir manna hendur, batni á nokkurn
hátt í höndum þess opinbera. Fjöldi
fangelsa í borgum og sveitum Banda-
ríkjanna er enn þann dag í dag eins
og á þeim dögum, er lögð var áherzla | 1) Umbætur á fangelsisbyggingunum
líf er, og hér hefir verið lýst, fyrir
líkama og sál hvers manns og konu,
sem verður fyrir þvi óláni, að vera
sett í slíka stofnun. Mrs. Wille-
brandt er auðvitað ekki að fleipra um
mál„ sem hún ber litið skyn á. Hún
byggir frásögn sína á eigin sjón og
skýrslu opinberrar nefndar, sem skip-
uð var til þess að rannsaka ástandið
i amerískum fangelsum. Mrs. Wille-
brandt vitnar í orð amerísks fangelsa-
skoðunarmanns, sem hafði skoðað 1,-
500 fangelsi og betrunarstofnanir þar
í landi. Hann komst svo að orði,
að í 95 fangelsum af 100 í Bandarikj-
unum miði flest að því að gera
fangana að forhertum glæpamönnum.
1 skýrslu nefndar þeirrar, sem að
framan er minnst á, er sagt, að fang-
elsin séu glæpaskólar Og ekkert ann-
að.
Þess ber þó að geta, að ástandið í
fangelsum ríkisins, (hér að framan er
átt við fangelsi og betrunarstofnan-
ir borga, sveitarfélaga og einstakra
ríkja) er langtum betra, og sumar
betrunarstofnanir ríkisins eru fyrir-
mynd að ýmsu leyti. Dómsmálaráðu
neytið hefir nú tekið þetta mál allt
fyrir, og verður þvi vafa-
laust mikið ágengt, þvi því hefir
fljótlejga orðið það ljóst, að það þarf
að koma samræmi í kerfið og að það
verður því aðeins komið á verulegum
umbótum, að 'hreinsað sé til frá rót-
um. Umbótastarfsemi dómsmála-
ráðuneytisins má skifta í þrjá liðu:
skapast afburðamenn mannkynsins, og þroskastig og 'kennt 'henni að trúa á
þar þroskast bræðralagshugsjónin.
Eg hefi nú lýst fyrir yður hinum
betri þætti menningarinnar, eins og
hann kemur fyrir í Ijósi augna
minna.
En svo komum við að hinum þætt-
inum.
Þér vitið að margvíslegar og stór-
sinn eigin mátt til að ráða fram úr
vandamálum stéttarinnar, og þó hart
blási á móti við fjörbrot hins deyjandi
afturhalds og íhalds, þá bægir það
samt ekki íslenzkri alþýðu frá því að
halda áfram með það að klifa upp
brattann.
Nú sem stendur eru samtök vor
En þau eru ekki nógu mikið
merkilegar upþgötvanir hafa verið j vald
gerðar á síðustu tímum, og vísindun- vald.
um hefir fleygt áfram. Vér vinnum því sleitulaust að því
á það í öllum löndum, að láta fanga
sæta sem allra braklegastri meðferð.
Á þessu sviði hafa Bandaríkin stað-
ið í stað að kalla má, þótt til séu
góðar betrunarstofnanir þar í landi.
Mrs. Villebrandt lýsir fangelsunum
í borgum og sveitum Bandaríkjanna
á þá leið að þar séu klefar i þúsunda-
tali, þar sem engin ljósglæta komist
nokkru sinni inn i, þeir eru glugga-
lausir og lampalausir. í mörgum
fangelsum eru klefarnir niðri i jörð-
unni. Óþrifnaðurinn er afskapleg-
ur. Allt morar af lúsum og flóm,
fangarnir sjálfir, gólf og veggir.
! Sumstaðar hafa fangarnir gólfið eitt
ti! að liggja á, sumstaðar engin
teppi. I sumum fangelsunum eru
teppi aldrei þvegin, í sumum einu
sinni til tvisvar á ári. I sumum
fangelsum er konum og körlum hrúg-
að í sömu klefana. Og í sumum
fangelsunum eru ræsarottur svo ágeng
ar, að þær eru daga og nætur á vakki
í klefunum. F.iturlyfjaneytendur
eru látnir i klefa með mönnum, sem
aldrei hafa neytt slíkra lyfja. Sjúkl-
ingar haldnir berklaveiki og öðrum
smitandi sjúkdómum eru látnir í klefa
með heilbrigðum föngum, nota sömu
drykkjarílát, sömu þvottaskálar, o. s.
frv. í þessum fangelsum eru fang
arnir aldrei látnir vinna neitt; má
geta nærri hve eyðileggjandi allt
FAWCETT
Lofthitunar, viðarbrenzlu miðstöðvarvjel, með tilheyrandi
hitaleiðslu pípum eða án þeirra.
Tilbúin í sex stærðum
rúmtak 10 til 100,000
tenings fet.
og aðbúnaði fanga, 2) að fá hæfari
menn til fangagæzlu og kennslu í
fangelsunum, 3) að koma því til leið-
ar, að allir fangar, karlar og konur,
verði látnir stuhda einhver nytja-
störf að minnsta kosti átta stundir á
degi hverjum, ef heilsa þeirra leyfir.
Vmislegt bendir til að framtíðar-
skipulag fangelsa verði likt og er á
stofnuninni í Alderson, West Virgin-
nia. Það er betrunarstofnun, sem
ber nafn með réttu. Þar er reynt
að draga úr öllu, sem getur minnt
fangana á, að þeir eru ekki frjálsir
menn. Járnrimlar fyrir gluggum,
eða slár fyrir dyrum sjást hvergi.
í stofnun þessari eru eingöngu kon-
ur, sem aðeins hafa orðið brotlegar
við lögin einu sinni eða tvisvar. Þær
búa i snotrum húsum. I hverju húsi
eru 30 konur og ein gæzlukona. Garð-
ur er um hvert hús. Klefar eru eng-
ir i húsunum, heldur venjuleg her-
bergi. Er forðast, að fangarnir hafi
það á tilfinningunni, að litið sé á þá
eins og óargadýr, sem hafa verið undir
lás og slá. Aðal áherzlan er lögð
á ýmiskonar kennslu og vinnu, sem
miðar að því, að hver fangi, sem laus
er látinn, sé fær um að vinna fyrir
sér á heiðarlegan hátt er út kemur.
Það er reynt að haga öllu þannig,
að fanginn verði fyrir óbein áhrif
betri manneskja að framkomu, hugar-
þel og leiðbeiningar gæzlumannanna
og vinnugöfgin komi því til leiðar,
að þeir í sannleika verði betri menn.
Geta má þess, að amerísk kvenfélög
áttu mikin þátt í því, að stofnun
þessi komst á fót með þessum hætti.
Nú hefir dómsmálaráðuneytið am-
eríska tekið herbúðir, sem notaðar
voru á styrjaldarárunum, nálægt
Chillicothe, Ohio, og 900 ekrur lands
þar í grend, og komið þar á laggirnar
betrunarstofnun fyrir karlmenn inn-
an við þrítugsaldur. Stofnun þessi
verður rekin með svipuðu fyrirkomu
lagi oig í sama anda og Alderson-
stofnunin.—Alþýðublaðið.
rústir (hefir ekki verið byggð í 2000
árj, en uppgröftur byrjaði þar 1854
og var þá sannprófað, að um Ur væri
að ræða. Lengi gekk á ýmsu um
örlög bæjarins. Þar var stundum
blómleg og merkileg mennirtg. 3,-
500 árum fyrir Krist var borgin auð-
ug menningarmiðstöð þar sem bók-
menntir og listir blómguðust. En
á milli eyddist borgin af ýmsum á-
stæðum. Saga og fornfræði geta nú
vart rakið spor menningarinnar
lengra aftur á öðrum stöðum en um
þessar slóðir í Mesopótamíu, og er
því hér um mjög merkar rannsóknir
að ræða. Af þeim, sem við þær hafa
verið riðnir á síðustu timum má
nefna Wooley og Langdon. Rann-
sóknirnar hafa leitt í ljós leifar mis-
munandi menningarstiga í mismunandi
jarðlögum og hafa fundist merkilegar
menjar þeirra, sem bregða eftirtekta-
verðu ljósi yfir trú og siði manna í
fjarri forneskju.
í gömlum sögum þarna austan að
er allvíða getið um flóð, sem gengið
hafi á landið og eytt það. Allir
kannast við syndaflóðssöguna í 1.
Mósebók í gamla testamentinu. —
Biblíurannsóknirnar töldu hana stund-
um tilbúning og vitleysu. En nýjustu
fornleifarannsóknirnar segjast hafa
rent undir hana rökum sögulegs veru-
leika.
Það / er Leonard Wooley, sem á
þessu ári hefir gert athuganir í Ur,
sem hann segist ekki geta skýrt á
neinn annan hátt en þann, að flóðið,
sem igamla testamentið segir frá, hafi
í raun og veru flætt yfir þetta svæði
um 2,400 árum fyrir Kristburð, eins
og þar sé gert ráð fyrir. Undir Ur-
bænum hefir sem sé verið grafið i
jarðlag úr átta feta þykkum hrein-
um leir, sem ekki hafa fundist í nein-
Eldiviður
Sagaður og klofinn
Arctic eldiviður (birki,
ösp, bök, greni og tamar-
ac) er heimflutt til yðar
tilbúið í eldinn, og spar-
ar yður kostnaðinn við
að kljúfa hann með mjög
litlu auka gjaldi. Kaupið
eitt æki af honum nú fyr-
ir haustkyndingu.
Símifi bara
ARCTIC
ICEsFUEL CCLLTDl
439 PORTACE AVE
PHONE
42321
áður að þetta lag væri svo að segja
botn menningarsögunnar, undir þvi
gætu engar menningarleifar verið.
En nú hafa þeir Wooley og félagar
hans sem sé fundið aðra borg og ann-
að menningarstig og eldra undir þessu
leirlagi og álykta því svo, að gamla
borgin og menning hennar hafi far-
ist í flóði, sem skilið hafi eftir þetta,
leirlag, en eyðilegging flóðsins hafi
verið svo áköf, — eins og syndaflóðs-
sagan gerir líka ráð fyrir, — að ger-
samlega sé um tvö timabil að ræða
og ólík fyrir og eftir. Þessar rann-
sóknir í Ur og þar í grennd hafa
sennilega fært sögu mannkynsins um
5000 ár aftur fyrir Krists tíma, eða
rakið sögu menningarinnar um 7000
ár aftur í tímann. Mr. Woley hefir
nýlega skrifað um þær í The Times
ar menningarleifar og héldu menn og er hér farið eftir þvi.—Lögrétta,
Hafa verið búin til
í Kanada í meir en
60 ár
Fawcett viðarbrennslu miðstöðvarvélar hafa að baki sér sextiu ára æfingu þeirra er hitunaráhöld búa
til, og 'hefir alls þess verið nákvæmlega gætt er þýðingu hefir í sambandi við húshitun, svo að þeir sem
þær nota njóti sem mestra þæginda og eldiviðarsparnaðar.
Maður getúr ekki vænst meiri tryggingar fyrir þægindin á heimilinu en með því að kaupa góðar
viðarbrennslu miðstöðvar hitunarvélar, sem í meira en sextíu ár hafa aukið á þægindi og vellíðan þúsundum
heimila í Kanada.
Manufactured by ENAMEL & HEATING PRO DUCTS Ltd., Sackville, New Brunswick
Fn„ | . \ C. GOODMAN, Tinsmith, Toronto and Notre Dame
y l C. JOHNSON, Tinsmith, 642 Burnell St.
Það sem sterlings merkið táknar á
silfurmunum, táknar ‘Blái Bekkurinn'
á þungum Rubber skófatnaði, sama
efnið — það bezta — allt í gegn..
Á Rubber skófatnaði er ber “Bláa
Bekkinn,’’ eru lagðar auka þykktir
á þá staði þar sem slitið er mest.
Meginið af því er ósýnilegt, — falið
í sólunum, í hælnum, á tánni og í
bolnum. En “Blái Bekkurinn, gefur
til kynna að það sé þar.
Biðjið um “Bláu Bekkjar” tegundina
þegar þér kaupið þungan Rubber skó-
fatnað. Það tryggir yður meira slit
og betri kaup fyrir peningana.
Vörur
Dominion Rubber Co.,
Limited
Ovana-
legt slit,
tull-
komið
snið.
Efni
sem
ekki
fæst
betra.
Þetta er
það sem
Blái
Bekkur-
inn
táknar á
Rubber
Skófatnaði.

Sannfræði
syndaflóðssögunnar.
Rannsóknir Mr. Wooley’s í Ur.
Fornleifafræðin er nú stunduð af
meira kappi en nokkru sinni fyr af
helztu menningarþjóðunum og árang-
ur rannsóknanna er oft undraverður.
Á síðustu árum hafa meðal annars
farið frain miklar og merkilegar
rannsóknir í XJr í Tungu (Suður
Mesopotamíu), en sá staður er al-
kunnur, því þar segir sagan að Abra-
ham hafi fæðst. Engin ástæða þykir
fræðimönnum nú til þess að efast um
sannfræði sögunnar um Abraham og
er saga Orborgar nú rakin langt aft
ur fyrir þá tíma, sem taldir voru tim
ar Abrahams. Borgin hefir verið
stofnuð mjög snemma aí Súmerum
og Semítum, en er nú löngu komin í
Búnar til í Kanada NOTAÐAR UM VÍÐA VERÖLD