Heimskringla - 08.01.1930, Blaðsíða 4

4. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 8. JAN., 1930
Hdwskrinjjla (StofnuO 1886) Kemur út á hverjum miðvikudegi. Eigendur: THE VIKING PRESS, LTD. 853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg Talsimi: 86537
Verð blaðsíns er $3.00 árgangurlnn borglst fyrirfram. Allar borganir sendist THE VIKING PRESS LTD.
8IGPÚS HALLDÓRS frá Höínum Ritstjórl.
Utanáskrift til blaOsins: Manager THE VIKING PRESS LTD., 853 Sargent Ave., Winnipeg. Utanáskrift til ritstjórans: EDITOR HEIMSKRINGLA 853 Sargent Ave., Winnipeg.
"Heimskringla” is published by The Viking Press Ltd. and printed by THE MANITOBA MINER PRESS 853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. Telephone: 86 537

WINNIPEG, 8. JAN., 1930
Vínbannið og Chicago
Þegar William H. Taft, fyrverandi
forseti Bandaríkjanna og núverandi háyf-
irdómari, sá vínbannið í aðsigi, varaði
hann landa sína við því, að ef vínsölunni
væri svift úr löglegum farveg, þá myndi
hún brátt komast í hendur hálfgerðra
glæpamanna. Nú er svo fyrir löngu kom
ið í Bandaríkjunum, eins og allir læsir
menn vita, að í stað þessa “hálf” í orðinu
hálfgerðra má setja “al,” líkt og nafn-
kenndur amerískur hagfræðingur, Ida
Tarbell, komst að orði.
Sjálfsagt er engin borg í Bandaríkj-
unum eins illræmd fyrir glæpi og ger-
rotnun þjóðfélagslega, sem Ohicago. Þó
standa ýmsar aðrar borgir í Bandaríkj-
unum henni fyllilega á sporði, til dæmis
Philadelphia, í pólitízkri spilling; og sum-
ar jafnvel framar í manndrápum, til
dæmis Birmingham, Alabama, o. fl. En
um Chicago verður mönnum tíðræddast,
því þar eru menn ef til vill ívið umsvifa-
meiri að öllu leyti en nokkursstaðar ann-
arsstaðar í Bandaríkjunum, enda er Chi-
cago og hefir lengi verið, önnur mest borg
í ríkjunum og líklega fjórða borg mest
í heimi. Og þessi orðstír hennar hefir
heldur ekki rýrnað síðari árin fyrir að-
gerðir borgarstjórans góðkunna, Wil-
liam Hale (“Big Bill”) Thompson. Hann
er enn einstæðari meðal stórborgarstjóra
en Chicago er meðal stórborga.
Að vísu hafði Ohicago býsna hressi-
legt orð á sér áður en bannlögin gengu
í gildi. En það orð, eða óorð, sem af
henni fer nú, hefir magnast svo, síðan
bannlögin gengu í gildi, að hinn fyrri orð-
stír hennar var aðeins svipur hjá sjón.
Ekkert er eðlilegra. Chicago greiddi sex
sjöundu hluta atkvæða sinna á móti bann
inu, og það vafalaust af hjartans sann-
færingu. Enda er ekkert fjær sanni en
það að Chicago sé þur, eða hafi nokk-
urntíma verið það. Áfengið hefir foss-
að viðstöðulaust um alla borgina síðan
bannlögin gengu í gildi, og þar, sem ann-
arsstaðar hafa þús. og tugir þúsunda al-
mennra skikkanlegra borgara, sem kall-
að er, vanist á að brjóta bannlögin, iðu-
lega og svo að segja samvizkusamlega.
Lögbrot í svo stórum stíl eru auð-
vitað mesta átumein, en þau eru í byrj-
un aðeins fyrirboði miklu háskasamlegri
og greipilegri athafna. Þær athafnir
hófust, er hvert glæpamannafélagið þaut
upp á fætur öðru til þess að fleyta rjóm-
an af vínsmyglun og áfengisbruggun, er
gaf meira í aðra hönd, en nokkur önnur
verzlunarviðskifti, er þekkst höfðu að
þeim tíma. Og með þessari stórkost-
legu ágóðavon, er hvert glæpamannafél-
agið fyrir sig reyndi að hrifsa algerlega
í sínar hendur hófst hin stórkostlegasta
stigamanna-manndrápa- og hermdar-
verkaöld, er menn hafa sögur af á síðari
tímum meðal siðaðra manna, svokall-
aðra.
* * *
Nýlega er komin út, á kostnað
“Vanguard Press,” er frægt er orðið fyrir
útgáfu ágætra bóka, en ódýrra, um þjóð-
félagsmál, bók eftir Edward D. Sullivan,
nafnkenndan fregnritara og blaðamann
frá Chicago, er þekkir þetta ástand flest-
um mönnum betur og lýsir því, í þessari
bók, er hann nefnir “Rattling the Cup on
Chicago Crime.” Er þar lýst, út í æsar,
að kalla má, hinum blóðugu innbyrðis-
skærum þessara ræningja og glæpamanna
flokka, er skift hafa borginni í “héruð”
sín á milli, eins og fylkiskonungar lönd-
um til foma, og vopna sig gegn “ágangi
utanveltubesefa,’’ með öllu að kalla má,
nema fallbyssum.
Menn heyra mikið um þessa óöld í
Chicago, og venjulegast er hún nú höfð
í spaugi. En jafnvel þótt menn hafi
hugsað alvarlega um hana, þá er þó áreið-
anlega óhætt að segja, að sá maður, er
ekki hefir lesið þessa bók Sullivans, hefir
tæplega getað gert sér glögga hugmynd
um raunveruileikann. Ef Mr. Sullivan
vísaði ekki á hverri síðu til manna og
staða og dagsettra atburða í sambandi við
glæpina, er maður rankar ósjálfrátt við
að hafa lesjð um, svona sumt að minnsta
kosti, þá myndi manni veitast harla erf-
itt að trúa. En hann telur upp 70 stiga-
mannaforingja er drepnir og myrtir hafa
verið síðan blómasalinn.miljónamæringur-
inn og stigamannaforinginn Dion O’Ban-
ion var myrtur 1924, og lesendur Hkr.
muna máske eftir, svo miklar fréttir sem
blöðin fluttu um morð hans og dýrðlega
jarðarför, í $10,000 kistu og ýmsa burg-
eisa bæjarins í líkfylgd og kirkju. En
þessir 70 eru aðeins stórlaxarnir. Minni-
háttar foringjar hafa verið drepnir svo
hundruðum skiftir, þótt eigi sé rúm, að
geta þeirra í bókinni, hvað þá heldur
hinna óbreyttu liðsmanna.
Ekki einn einasti maður hefir verið
fundinn sekur um þessi morð, hvað þá
heldur hengdur. Ef skuggi gálgans féll
á einhvern yfirforingjann í þessum “und-
irheimum,’’ þá var lífið hrætt úr dómur-
um, kviðdómendum og vitnum, auk þess
sem stórkostlegar upphæðir voru lagðar
fram til varnar ákærða, öllum mútað, er
mögulegt var, öllum lagakrókum beitt;
öllum samvizkulausustu lögmönnum sig-
að á réttvísina.
En nái dómstólarnir og réttvísin ekki
í þessa höfðingja til aftöku, þá tekst þeim
blessunarlega að ná hver í annan, þótt
að vísu sjái ekki högg á vatni. Fjöldi af
þessum stigamanna miljónungum bregð-
ur fyrir augu lesendans. En þeir end-
ast fæstir nema einn eða tvo kapítula. Þá
eru þeir myrtir að yfirlögðu ráði og með
köldu blóði.
Ekkert athæfi er svo djöfullega níð-
ingslegt né viðbjóðslegt, að ekki séu jafn-
an nógir reiðubúnir að fremja það, ef
nægir peningar eru í aðra hönd. Undir-
eins og fréttist um ágóðann er vínsmygl-
unin í Chicago gæfi í aðra hönd þá þyrpt-
ust þangað þjófar og bófar og morðingj-
ar úr öllum áttum, eins og járnspænir að
segulstáli. Og það var þó synd að segja,
að ekki væri nóg fyrir.
í hlutfalli við vínsmyglunina jókst
svo skipulagning spilavíta og saurlifnaðar
húsa, er gáfu jafn mikið í aðra hönd.
Smölunin í þessi pútnahús fór fram með
ótrúlega djöfullegri grimmd og tilfinn-
ingarleysi.
Megnið af þorpurum þessum voru
ítalir eða Sikileyingar, margir þeirra morð
ingjar og bófar nýsloppnir að heiman. En
ekki voru allir höfðingjarnir úr Suður-
Evrópu. Meðal þeirra, er dauðinn heim-
sótti fyrirvaralaust voru menn er báru
nöfnin Larsen, Stein, Dickman, Feeley,
Glynn, McSwiggin, Smith, Hitchcock,
Loftus, Weber, Darrow og Clay.
* * *
Einna merkilegust og fáránlegust er
sagan af O’Banion, er rak blómaverzlun
í yfirskini. Hann var fæddur í Chicago,
og söng í einu dómkirkjukórinu, sem
drengur. Fyrst fékkst hann við inn-
brotsþjófnað og öryggisskápasprenging-
ar, en snéri sér svo að “hijacking”, eða að
ræna vínsmyggla, sem gaf meira í aðra
hönd.
“í Chicago er vöruhús, sem kennt er
við Silbey,” segir Sullivan. “1 desem-
ber 1923 komst O’Banion og félagar hans
— allt vel klæddir og vel vopnaðir við-
skiftamenn — að því, að Silbeyvöruhúsið
hefði inni að halda miljón dala virði af
fyrirtaks áfengi. Tilvalinn staður fyrir
svolitla “hijacking.’’
En vöruhússins var vel gætt, eins og
vera ber, þegar um miljón dala birgðir
er að ræða. Svo O’Banion leitaði á náð-
ir nokkra yfirlögreglumanna. Yfirlög-
reglumennirnir komust að þeirri niður-
stöðu, að þeir hefðu ekki nógan mann-
afla, en þeir settust á ráðstefnu við O’-
Banion.
Og árangurinn varð sá, að smám |
saman fækkaði víntunnum en fjölgaði
vatnstunnum í vöruhúsinu. En O’Ban-
ion og félagar hans eignuðust heilan
flota af skrautbílum, og hlóðu ástmeyjar
sínar gullskrauti og gimsteinum.”
En O’Banion fór of geyst, að keppi-
nautum hans þótti, og fáum mánuðum
seinna var hann liðið lík, 32 ára gamall.
Brennivínsgreifar kemba ekki hærumar j
í Chicago nú á dögum. Jarðarförin varð j
svo fræg, að um hana þarf ekki að fjöl-
yrða, þó geta megi þess, að líkið lá á við-
hafnarbörum í þrjá daga, og þúsundir
manna flykktust að til þess að skoða
jarðneskar leifar þessa dánumanns. Tutt-
ugu og sex farmbílar, hlaðnir blómum,
fylgdu á eftir kistunni, og höfðu sumir
einstakir blómsveigar kostað allt að $5,-
000!
Eina ljósglætan í öllu þessu blygð- i
unarleysi kom frá rómversk-kaþólsku I
kirkjunni. Erkibiskupinn í Chicago neit-
aði þvert að láta grafa þenna skálkafor-
ingja frá kirkju, eða veita honum klerk-
lega þjónustu yfir gröfinni.
Bílarnir geystust um 70 mílur
á klukkustundu í þessum elt-
ingaleik, unz þeir rákust saman,
er farmbíll kom í veginn fyrir
þá og stöðvaði á þeim mestu
ferðina, á horninu á 59. stræti
og Western Avenue. Lögreglu-
mennirnir hlupu út úr bílunum,
og ögruðu bófunum. Olson, er
fyrstur tók til máls, féll jafn-
harðan dauður fyrir ótal byssu-
kúlum. Walsh féll dauður litlu
síðar við hlið hans, og augna-
bliki síðar féll Conway líka, og
skotinn af honum, neðri kjálkinn
Sweeney, sem lét bílinn hlífa
sér, hélt uppi látlausri skothríð
á bófana og tókst loks að særa
“Mike” Genna. Þá lögðu bófarn
ir á flótta. Sweeney tók
skammbyssurnar af félögum
sínum dauðum, og elti bófana.
Mike gaf upp öndina í kjallara,
er hann hafði leitað hælis í.
Anselmi og Scalisi voru teknir
höndum í búð, en þangað höfðu
þeir farið og látið sem þeir ætl-
uðu að kaupa eitthvað. Fjórði
bófinn slapp alveg.
Jarðarför O’Banions gekk alveg
fram af Dever, er þá var borgarstjóri, og
Sullivan segir að sé og hafi verið alger-
lega heiðarlegur maður, er einlæglega
hafi reynt til þess að bæta ástandið. Dever
féll skömmu seinna fyrir “Big Bill” við
bæjarstjómarkosningar, eins og lesendur j
Heimskringlu kannske muna, þegar mest
gekk á með Georg Englakonung og skóla-
bækurnar í Chicago. En Dever komst
svo að orði eftir jarðarförina:
“Eg er gjörsamlega steini lostinn
yfir þessu ástandi. Ræður hér siðferðis-
lögmál myrkustu miðalda, eða er Chi-
cago hluti hins ameríska lýðveldis?
Einn góðan veðurdag er þessi O’Banion
drepinn, að fullkomlega yfirlögðu ráði |
morðingja hans, er framkvæmdu verkn-
aðinn slysalaust frá þeirra sjónarmiði.
Og svo kemur þessi dæmalausa storkun. I
Og þar á ofan gorta fylgismenn hans af!
þeim hermdarverkum, er þeir ætli að j
vinna til hefnda. Þeir ætla að láta'
vopnin skifta á strætunum. Ekkert til-
lit er tekið til laganna, né til þeirra, er
laganna skulu gæta.”
* * *
Nú voru Anselmi og Scalisi
náttúrlega hengdir? Nei, ekki
alveg. Sweeney, er auðvitað var
aðal vitnið, fékk ótal hótunar-
bréf.og sprengikúla tætti í sund-
ur framhliðina á húsinu hans.
Skotið var þegar saman í $100,
000 varnarsjóð og voru einkunn-
arorð safnenda: “Fyrir heiður
Sikileyjar.” Ef mönnum þætti
nú nokkuð ótrúlegt, eftir að
hafa kynst þessum aðförum, þá
væri það máske helzt.að nokkr-
ir velþekktir Sikileyingar í Ohi-
cago, er eigi vildu gefa í þenna
varnarsjóð voru stutt og lag-
gott — myrtir.
Því nær ómögulegt reyndist
að fá saman kviðdóm. Haft var
í hroðalegustu hótunum við fjöl-
skyldur kviðdómenda. Einn er
kvaddur var til kviðdómsins og
vildi ekki taka skipaninni afsak-
aði sig þannig: “Eg yrði að
bera á mér byssu alla mína æfi,
ef ég sæti í kviðdómnum og
dæmdi þessa tvo menn seka.”
í fullan aldarfjórðung hafa
Dodds nýrna pillur verið hin
viðurkenndu meðul við bak-
verk, gigt og blöðru sjúkdóm-
um, og hinna mörgu kvilla, er
stafa frá veikluðum nýrum. —-
Þær eru til sölu í öllum lyfja-
búðum á 50c askjan e,a 6 öskjur
fyrir $2.50. Panta má þær beint
frá Dodds Medicine Company,
Ltd., Toronto, Ont., og senda
andvirðið þangað.
félagsmönnutn og ætla ekki aö taka
hart á neinum, því ég veit vel hvaö
þarfirnar eru margar hjá fiskimann-
inum. En mig langar til aö benda
öllum félagsmönnum á aö upp a'ö
þessum tíma ’hafa fiskimenn í Mani-
toba ekki auðgast á gömlu fiskifél-
ögunum. LítiS sýnishorn af því var
i haust á Wininpegvatni hvaS lítiö
fiskimönnum varS úr birtinigsveiSinni.
Flestir munu hafa orSiS aS selja fy,rir
3 cent pundiS. Ef aS undantekn-
ingar eru á því, munu þær vera fáar-
Heyrst hefir, aS sá fiskur hafi verið
seldur út úr frystihúsunum í Selkirk
fyrir 13 cent pundiS, í vagnförmum,
(carloads). Höfum viS fengiS sanrt.
gjarna borgun fyrir okkar verk?
Eitt er víst: ViS getum breytt
þessu ef viS stöndum saman meS okk-
ar félagsskap yfir vetrarmánuSina.
Má heita aS allur fiskur úr ósöltu
vatni, sem neytt er í stórborgum
Bandaríkjanna og Austur Canada.
komi úr vötnunum í Manitoba, Sask.
og Alberta, og þetta hlýtur aS verSa
svo í framtíSinni. ÞaS lítur svo út,
sem hagnaSurinn af fiskiveiSinni ætt»
aS fara til fiskimannanna sem veiSa
Loksins voru þeir Anselmi og
Hversu óskammfeilnir og algerlega Scalisi fundnir sekir um mann-
öruggir gagnvart lögunum þessir bófar dfáp og dæmdir í 14 ára fangelsi
eru, má einna bezt sjá af sögunni um! Þá hegningu urðu þeir þó
hina “villtu, trylltu Genna.” Genna-bræð- náttúrlega að afplána? Nei,
umir voru Sikileyingar, sæmilega for- ekki alveg! Þeir vom settir í
hertir löngu áður en þeir komu til Chi- Joliet fangelsið
cago. Þeir slógu sér auðvitað undireins
á áfengissöluna, og ráku hana í stórkost-
legum stíl. Tæpu ári eftir að O’Banion
var myrtur, var Angelo Genna, yngstur
og forhertastur allra bræðranna, tættur
í sundur af byssukúlum.
Nú hljóp fjandinn loks fyrir alvöru f
í maímánuði
1926. í desember-mánuði sama
ár leyfði hæstiréttur Illinois
ríkis þeim að fá málið tekið fyrir
á ný og í Júní 1927, tveimur
árum eftir morðin á Western
Avenue, voru þeir sýknaðir!
En keppinautum Genna bræðr-
Genna bræðurna, enda hófst nú einhver anna> heppnaðist það sem hæsti-
mesti stórviðburðakafli þessarar glæpa- róttur Illinois-ríkis fékk eigi
aldar. Nokkrum dögum eftir að Angelo i komið í framkvæmd. Sjöunda
hafði verið drepinn fannst bíll, er átti
George Moran, foringi “North Side” vín-
smygglanna og bófanna, skotinn saman
og sundur eins og sáld. Genna bræð-
urnir höfðu haldið, að Moran væri í bíln-
um, er þeir réðust á hann, en svo var
ekki. —
En svo segir Sullivan frá einni aðal-
hreðunni:
maí 1919 skutu aðrir bófar þá
Anselmi og Scalisi til bana.
(Frh. í næsta blaði)
Fiskisamlagið
4. janúar, 1930.
Þar eö ekkert hefir heyrst í blöð-
unum í vetur viSvíkjandi fiskisam-
laginu og engir meölimir þess hafa
neitt látiS til sín heyra, þá er þaS
“Jafnvel meðan að lögreglan var að
leita að Moran til þess að spyrja hann
IUUV m oui iivjia, j»a VI yciu
spjorunum ur æddu Genna bræðurnir eins ekki úr vegi að minnast þess nokkuð
og grenjandi Ijón um alla Chicagoborg, í á þessu nýbyrjaSa ári.
bíl er útbúinn var eins og heilt hergagna- 1 ..........,
,, E/f eftir ■þogninni ma aæma, pa
bur, að leita að Moran, sem hafði slopp- ‘K „ , . .
ið ur greipum þeim fáum klukkutímum * , .
x*. aS ekkert hafi komiS fyrir, sem hefir
aður. Blautt var a strætunum. Billinn, , .* , , . . .. ,,,
, , . , ■ . vakiS serstakt athv.gli meSlima fel-
er í voru þeir bræður “Mike,” Anselmi, og •
„ ö agsins.
Scahsi Genna, og emhver bofi enn, er;
ViSast mun vera umkvörtun um
litla veiSi á Winnipegvatni, og jafn-
1 vel á Manitobavatni, en góS veiSi
; mun hafa veriS á vötnunum í NorS-
Bófarnir voru á leiðinni upp í North ■ ur Manitoba. ÞaS má þvi gera
Side. í lögreglubílnum voru leynilög- ráð fyrir að markaSur fyrir ferskan
reglumennirnir Michael J. Conway,
Charles B. Walsh, Harold F. Olson og
aldrei sannaðist hver var, kom á fleygi-
ferð upp “Western Avenue,’’ og fram-
hjá lögregluflokksbíl, er þar var á ferð.
' og frosinn fisk verSi sæmilega góSur
i vetur og má því búast viS aS meS-
William Sweeney. Sweeney kom auga Hmir fiskisamlagsins fái vel borgaS
á Genna bræðurna um leið og þeir þutu
framhjá.
“Þarna eru Gennarnir! Á eftir þeim,”
hrópaði hann í Olson, er stýrði bílnum.
Með bílhornið öskrandi án afláts hentust !
þeir á eftir bófunum. Þetta varð bana-
ferð, og hefði orðið það hvort sem lög-
reglan hefði komið í veg fyrir hið upp-
runalega áform bræðranna eða ekki.’’
fyrir þann fisk sem félagiS höndlar.
AuSvitaS hafa borist sögur um aS
sumir af meSlimum samlagsins hafi
ekki látiS netna.part af afla sínum
þangaS, en selt til annara keppinauta
i ef þeir hafa getaS fengiS litilsháttar
meira en samlagiS borgaSi í fyrstu
borgun.
Eg, sem þetta skrifa, er einn af
fiskinn.
Hverng er þá hægt aS koma þvi
fyrirkomulagi á betur en í gegnum
fiskisamlagiS ? ÞaS er ekki til of
mikils ætlast aS viS stöndum alhr
meS okkar eigin félagsskap, eins og
menn, sem vita hvaS þeir eru aS gera,
því viS erum allir aS vinna aS satna
takmarki. Árangurinn hlýtur aS vera
auSséSur ef viS stöndum allir sam-
an.
Eg vil því áminna alla meSlimi sam-
lagsins aS standa drengilega meS
þessum félagsskap.
SamlagiS hefir nú ágætan umboSs-
mann í New York, sem flestir fiski-
menn kannast viS, nefnilega John H-
Johnson. ViS munum allir vera
sammála um þennan mann, aS hanti
sé í alla staSi fær um aS leysa þa'S
verk vel af hendi, sem hann hefir tekiS
aS sér.
FiskisamlagiS okkar (Manitoba Co-
operative FisheriesJ ætti því aS geta
orSiS stærsta og voldugasta fiskifél-
agiS í Vestur Canada, ef meSlim>r
þess eru einlægir sínum félagsskap-
AuSvitaS geta þeir ekki búist viS
neinum stórkostlegum framförum á
öSru ári. En mikiS er undir því
komiS, aS meSlimir láti fisk sinn
fara til samlagsins á þessum vetri,
því ef samlagiS getur sýnt góSan ár-
angur á þessum vetri, þá mun mesta
mótspyrnan frá gömlu fiskifélögun-
um ekki skaSa okkur í framtíSinni-
Nú þegar Manitobafylki tekur viS
stjórn á fiskiveiSunum á vötnunum
í Manitoba, er ekki til of mikils ætl-
ast, aS stjórnin byggSi eitt frystihús
í Winnipegborg til afnota fyrir fisk
og aSrar afurSir, sem þarf aS geyma
í kælihúsum. Ennfremur ætti Fiski-
samlagiS aS gangast fyrir því aS
fiskimarkaSurinn væri settur á stofn
i Winnipeg, svo viSskiftamenn úr
öSrum stórborgum geti keypt þar, og
veriS vissir um góSa vöru því á þeiffl
grundvelli verSur félagsskapur okkar
aS byggjast.
Vér verSttm því, bræSur, aS vanda
þá vöru, sem viS viljum selja og
vinna allir sameiginlega til aS koma
hugsjónum okkar í framkvæmd.
—Gamall fiskimaður-